در این نوع تشکل گروهی از خرده فروشان مستقل برای ایجاد یک هسته مرکزی عمده فروشی دور هم جمع می‌شوند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تعاونی‌های مصرفی
مؤسسه ای است که مالکیت آن متعلق به مصرف کنندگان است. شهروندان می‌توانند برای مقابله با خرده فروشان محلی که از طریق عرضه کالاهای فاقد کیفیت و ترکیب مطلوب به آن‌ ها اجحاف می‌کنند دست به تأسیس یک شرکت تعاونی محلی بزنند.
مؤسسات امتیازی
یک اتحاد مبتنی بر قرار داد است که بین یک تولید کننده یا عمده فروش یا یک مؤسسه خدماتی به عنوان امتیاز دهنده و بخش خصوصی به عنوان امتیاز گیرنده به وجود می‌آید و امتیاز گیرنده حق مالکیت و بهره برداری از یک یا چند واحد را می‌خرد (براساس یک نظام امتیازی). مانند واگذاری امتیاز بهره برداری در زمینه غذای آماده، متل داری، پمپ بنزین و غیره.
شرکت‌های ترکیبی تجاری
این‌ها از ترکیب اشکال مختلف خرده فروشی، تحت مالکیت مرکزی به وجود می‌آیند. شرکت‌های عضو هر کدام در انجام بعضی از وظایف توزیع و اداره و مدیریت مجموعه مشارکت می‌کنند.
۲-۴-۱-۴- نحوه گرد همایی فروشگاهی
فروشگاه‌ها امروزه برای افزایش توان و قدرت جلب مشتری و تأمین نیاز آن‌ ها گرد هم می‌آیند. مهم ترین انواع گرد همایی فروشگاهی منطقه تجاری مرکزی و مراکز خرید است.
منطقه تجاری مرکزی
در این مراکز فروشگاه‌های بزرگ، فروشگاه‌های اختصاصی، بانک‌ها، سینما و بسیاری از کسب و کارها فعالیت دارند. امروزه این مراکز رونق خود را از دست داده اند.
مراکز خرید
یک مرکز خرید شامل گروهی از خرده فروشان است که دارای برنامه ریزی، راه اندازی و مالکیت و مدیریت واحدی باشند و به دو دسته منطقه ای و ناحیه ای تقسیم می‌شوند.
۲-۴-۲- خرده فروشی غیر فروشگاهی
علی رغم این که اکثر کالاها و خدمات توسط فروشگاه‌ها به فروش می‌رسند خرده فروشی غیر فروشگاهی رشدی بیش از خرده فروشی فروشگاهی داشته است. خرده فروشی غیر فروشگاهی هم اکنون ۱۴ درصد تمام خریدهای مصرف کنندگان را به خود اختصاص داده است.
در نهایت این که با وجود گسترش انفجار آمیز خرده فروشی‌ها در اینترنت، مغازه‌های سنتی که با آجر ساخته شده اند، کماکان مشتریان را می‌پذیرند، زیرا این دسته از مشتریان می‌خواهند پیش از خرید، اجناس را ببینند و مورد بررسی قرار دهند.
مطالعات انجام شده در زمینه خرده فروشی نشان می‌دهد این صنعت در کشورها و فرهنگ‌ها گونه‌های مختلفی دارد. مثلاً در ایالات متحده خرده فروشی‌ها اغلب به صورت سوپرمارکت، فروشگاه خرده فروشی و‌هایپرمارکت وجود دارد. همچنین خرده فروشی غیر فروشگاهی هم اکنون ۱۴ در صد تمام خریدهای مصرف کنندگان را به خود اختصاص داده است.
در ایران خرده فروشی اغلب به صورت سوپرمارکت، فروشگاه‌های راحت (خواربار فروشی)، فروشگاه‌های زنجیره ای و تعاونی‌های مصرف وجود دارد و خرده فروشی غیر فروشگاهی تنها ۳ در صد خرید‌های مصرف کنندگان را شامل می‌شود (صمدی، ۱۳۸۰).
۲-۴-۳- اهداف خرده فروشی
اهداف، معیارهای بلند مدت و کوتاه مدتی هستند که یک خرده فروش امیدوار است به آن‌ ها دست یابد. بیان واضح اهداف به شکل گیری استراتژی و تبدیل رسالت به عمل کمک زیادی می‌کند. هر خرده فروشی ممکن است یک یا چند هدف زیر را داشته باشد (پاراسونز،۲۰۰۲).
الف) فروش
در هر کسب و کاری امید به بالا رفتن فروش و سود در کنار هم وجود دارد. اما در بسیاری از موارد تحقق هر دو به صورت هم زمان میسر نیست.
ب) سود آوری
همه کسب و کارها مایلند درآمد کل بالاتر وهزینه‌های کم تر داشته و در واقع سود بالاتری داشته باشند.
ج) ذهنیت
ذهنیت عبارت از این است که خرده فروشان چگونه به وسیله مشتریان درک شده اند. خرده فروشان تلاش می‌کنند ذهنیت افراد از آن‌ ها مناسب و مثبت باشد.
د) رضایت
کسب رضایت مشتری یکی از اهداف خرده فروش است ولی هدف نهایی وی نیست. کسب رضایت مشتری آسان است ولی حفظ آن و تبدیل آن به وفاداری مشتری سخت ولی بسیار ارزشمند است.
۲-۴-۴- تصمیمات بازاریابی خرده فروش
خرده فروشان در جستجوی خط مشی‌های جدید بازاریابی برای جلب و نگهداری مشتریان هستند. آن‌ ها با بهره گرفتن از کالاهای منحصر به فرد، ارائه خدمات بیشتر یا بهتر از رقبا یا کارت‌های اعتباری، مشتریان بیشتری راجذب می‌کنند. امروزه تولید کنندگان کالاهای معتبر و با نام و نشان نیز می‌کوشند حجم تولید خود را افزایش دهند و لذا کالاهای خود را تقریباً در همه جا برای فروش عرضه می‌کنند. بدین ترتیب در کلیه فروشگاه‌ها تقریباً ترکیب مشابهی ازکالاها برای فروش عرضه می‌شود. یعنی کالاهای معروف و با نام و نشان نه فقط در فروشگاه‌های بزرگ بلکه در فروشگاه‌های زیر قیمت و غیره نیز یافت می‌شوند. در نتیجه فروشگاه‌ها تقریباً شبیه هم شده اند.
بنابراین یک مشتری فروشگاه‌های زیاد اما ترکیب محدودی از کالاها را پیش رو دارد. تفاوت در ارائه خدمات نیز بین خرده فروشان از میان رفته است. بعضی فروشگاه‌های بزرگ ارائه خدمات را محدود می‌کنند و این در حالی است که بسیاری از فروشگاه‌های تخفیف دار دامنه خدمات را گسترده تر کرده اند. مشتریان امروز نسبت به قیمت مطلع تر شده اند و حساسیت بیشتری از خود نشان می‌دهند. این عوامل و بسیاری عوامل دیگر باعث شده است بسیاری از خرده فروشان درباره خط مشی‌های بازاریابی خود تجدید نظر کنند. بر این اساس لازم است خرده فروشان عوامل مؤثر بر مشتریان را بشناسند و بهبود بخشند.
لک عیان (۱۳۸۸) دو دسته از عواملی را که بر تجربیات ویژه خرید در صنعت خرده فروشی اثر می‌گذارند، معرفی می‌کند. دسته اول فاکتورهای مربوط به خرده فروش اند که آن‌ ها را عوامل خرده فروش^{[۵] می‌}نامند، یعنی عواملی که تحت کنترل و اختیار خرده فروش بوده و وی می‌تواند با تغییر آن‌ ها با توجه به بازار هدف و منابع مالی خویش بر مشتری تأثیر گذارد و به طور کلی شامل قیمت‌ها، گزینش اقلام، محیط مغازه و فروشنده می‌شود (عوامل تأثیر گذار دورن فروشگاهی). دسته دوم در بر گیرنده عواملی است که تحت عنوان عوامل مشتری^[۶] مطرح می‌شوند و شامل جنبه‌های اجتماعی، هدف خاص مشتری، میزان درگیری با جنس (اجناس)، و منابع مالی مشتری هستند. این عوامل به مشتری مربوط است و خرده فروش نمی تواند در آن‌ ها تغییری ایجاد کند. به عنوان مثال بعضی افراد تمایل دارند به تنهایی به خرید بروند و عده ای دیگر رفتن به خرید را دسته جمعی دوست دارند. یا این که افراد برای خرید هدیه، لوازم منزل، مواد غذایی و غیره به خرید می‌روند و این تحت عنوان هدف خاص مشتری از خرید مطرح می‌شود. دیگر این که میزان درگیری فرد با جنس یا اجناسی خاص می‌تواند تجربیات مختلفی از خرید را برای وی ایجد کند. و در نهایت افراد با منابع یا پشتوانه‌های مالی گوناگون هر یک تفسیری خاص از خرید خواهند داشت. البته این دسته بندی به معنای این نیست که این دو دسته و عوامل کاملاً از هم جدا هستند و هیچ ارتباطی با هم ندارند، بلکه در تحقیقات بسیاری ترکیبی از این عوامل در کنار هم به عنوان عوامل خرده فروشی اثر گذار بر اهداف فروشگاه و خرید مشتری مورد بررسی قرار گرفته اند.
۲-۵- عوامل تأثیر گذار درون فروشگاهی
خرده فروشان درباره بازارهای هدف خود، ترکیب کالاها و خدمات، سطح قیمت‌های فروش، تبلیغات پیش بردی، مکان خرده فروشی و بسیاری عوامل دیگر با تصمیمات جدی و عمده ای روبرو هستند که در ادامه به این عوامل پرداخته خواهد شد.
۲-۵-۱- تصمیم درباره بازار هدف
وظیفه اول هر خرده فروش تعیین بازارهدف است. پس از آن خرده فروش باید تصمیم بگیرد خود را در کدام جایگاه قرار دهد. مادام که خرده فروشان تعریف درستی از بازارهای هدف خود به دست نیاورده اند، محال است بتوانند تصمیمات پایداری درباره ترکیب کالا، خدمات، قیمت گذاری، آگهی تبلیغاتی، و یا هر تصمیم دیگری اتخاذ کنند که جایگاه انتخابی ایشان را مورد حمایت قرار دهد. بهترین خرده فروشی‌ها آن‌هایی هستند که به طور مرتب تحقیقات بازاریابی انجام می‌دهند تا اطمینان یابند که همواره از نیازها و خواسته‌های مشتریان خود آگاه هستند و می‌توانند آن‌ ها را راضی نگهدارند. از سوی دیگر، آن‌ ها می‌کوشند تا وضعی انعطاف پذیر داشته باشند، به ویژه اگر در محل‌هایی قرار گرفته باشند که از نظر عوامل اجتماعی ـ اقتصادی دارای الگوهای متفاوت باشند.
۲-۵-۲- تصمیم درباره محیط فروشگاه^[۷]
در بررسی ادبیات مربوطه ویژگی‌های اثر گذار محیط فروشگاه بر مشتری تعدادی از ابعاد عمومی نظیر فضا^[۸] و زیر مجموعه‌های آن بیش از دیگر ابعاد مورد توجه و بررسی قرار گرفته است (بیکر، ۲۰۰۲؛ سولیوان،۱۹۸۶).
ب-۱)فضای مغازه
ب-۲)تعریف فضا
فضا، محدوده ای است که در آن فاکتورهای محیطی می‌توانند جهت خلق پاسخ‌های احساسی مصرف کننده طراحی و به کار گرفته شوند (کاتلر،۱۹۷۳). فضای مغازه تنها در بر گیرنده جنبه‌های فرعی مثل موسیقی، معطر بودن فضا و یا جنبه‌های قابل دیدن (مثل دکوراسیون) مغازه نیست (یالچ،۱۹۹۶).
هافمن و تورلی^[۹] (۲۰۰۲) تعریف جامعی از این مفهوم را ارائه می‌کنند :
“فضا مرکب است از عناصر ملموس مثل بنا، اثاثیه ثابت مغازه، دکوراسیون مغازه، اجناس و غیره و عناصر ناملموس مثل رنگ بندی، موسیقی، دما، معطر بودن و غیره، به طوری که در کنار هم تجربه‌های ویژه مشتری را شکل می‌دهند.”
در واقع فروشگاه باید بر فضای فروشگاه خود طرحی از پیش تعیین شده داشته باشد. طرحی که مناسب حال مشتریان هدف فروشگاه باشد و آنان را به خرید ترغیب کند. به عنوان مثال محیط یک بانک باید کملاً آرام، قابل اطمینان، استوار و ایمن به نظر رسد. خرده فروشان به طور روز افزونی در پی ایجاد فضایی مطلوب برای فروشگاه‌های خود هستند. فضایی که با بازارهای هدف آن‌ ها تناسب و هماهنگی کاملی داشته باشد. همچنین پژوهشگران بیان می‌کنند که فضای مغازه در خلق تجربه مشتری اثر گذار است و نباید صرفاً به اجناس یا خدمات ارائه شده توجه نمود و بیان می‌کنند که خرده فروشان می‌توانند با افزودن و کنترل عناصر تشکیل دهنده فضای مغازه بر مشتریان خود به خصوص هنگامی که آن‌ ها در حال ارزیابی خدمات و اجناس ارائه شده هستند اثر گذارند ( آبین و اتاوی، ۲۰۰۰).
۲-۵-۲-۱- ویژگی‌های فضا
اگر چه «کاتلر» نخستین کسی بود که واژه فضا را به عنوان یکی از عوامل محیطی قابل کنترل مورد توجه و تأکید قرار داد، ولی بسیاری محققین داخلی و خارجی دیگری مثل قنبری (۱۳۷۸)، محب (۱۳۸۲) کوکس^[۱۰] (۱۹۶۴) و (۱۹۷۰)، اسمیت و کورنو^[۱۱] (۱۹۶۶)، کوزان و ایوانسون^[۱۲] (۱۹۶۹) ویژگی‌های این فضا را به صورت جداگانه بررسی کرده بودند. از جمله ویژگی‌های شناسایی شده در این باره می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
براساس دسته بندی ایتلسون^[۱۳] متغیرهای فضا شامل طراحی فضا، نورپردازی، موسیقی و دکوراسیون داخلی و هوای داخل فروشگاه است. براساس این دسته بندی تنها داخل فروشگاه و برخی متغیرهای داخلی جزء فضا محسوب شده و بقیه موارد در حوزه‌های دیگر قرار می‌گیرد.
برمن و ایوانز^[۱۴] (۱۹۹۵) دسته بندی کاملی از متغیرهای مربوط به فضا ارائه کردند که این دسته بندی مبنای بسیاری از مطالعات بعدی قرار گرفت. در این دسته بندی فضا به چهار دسته فرعی تقسیم می‌شود که عبارتند از: متغیرهای خارجی، متغیرهای کلی (عمومی) داخلی، متغیرهای طراحی و چیدمان، متغیرهای مربوط به دکوراسیون و محل خرید، به طوری که هر دسته نیز خود به ویژگی‌های فرعی تری تقسیم می‌شود.

• • فقدان شکل گیری عوامل و مکانیزم های حقوقی، برنامه ای و اجرایی صادرات چرم طبیعی مطابق با پتانسیلهای واقعی این صنعت

• • عدم تعامل واحدهای صنعتی بخش چرم کشور با سایر کشورها و درنتیجه عدم استفاده از فرصتهای تولید محصولات چرم طبیعی تحت لیسانس شرکتهای معتبر بین المللی

• • ناکامی مدیران صنعت چرم در ایجاد برندهای معتبر منطقه ای، جهانی و حتی داخلی به دلیل عدم تسلط به روش های نوین مدیریتی

• • کمبود تنوع کیفیت و قیمت محصولات صنعت چرم

• • عدم ساماندهی سیستم تعرفه ای چابک و هوشمند در بخش مواد اولیه و محصولات نهایی و همچنین عدم شکل گیری سیستمهای ضد دمپینگ

۲-۹-۲ ساختارهای مدیریتی و سازمانی
یکی از مشکلات عمده بسیاری از صنایع از جمله صنعت چرم مدیریت سنتی بنگاههای صنعتی و عدم توجه به روش های نوین مدیریت می باشد، به نحوی که شاید بتوان گفت بسیاری از مسائل و مشکلات این صنعت به نوعی از مدیریت غیر روزآمد بنگاههای صنعتی نشأت می گیرد.
- منابع مالی و سرمایه گذاری
علیرغم مزایای نسبی صنعت چرم نظیر اشتغال زایی بالا(مستقیم و غیرمستقیم) و قابلیت ایجاد تحرک آن در صنایع پیشین و پسین، ارزش افزوده بالای برخی محصولات نهایی در برابر واردات مواد اولیه، پائین بودن هزینه ایجاد اشتغال در مقایسه با دیگر صنایع، وجود پتانسیل اقلیمی و انسانی متخصص و غیرمتخصص و بطورکلی گستردگی زنجیره ارزش صنعت چرم، به دلیل عدم ایجاد بسترهای لازم جهت جذب سرمایه های خارجی، فقدان سیستمهای اطلاع رسانی و درنتیجه عدم آشنایی سرمایه گذاران از فرصتهای موجود این صنعت، سرمایه گذاران و سیستمهای بانکی کمتر تمایل به سرمایه گذاری و یا اعطای تسهیلات به این صنعت دارند.
- سیستم اطلاع رسانی حرفه ای در حوزه صنعت چرم
فقدان یک بخش تخصصی با محوریت IT باعث شده است بخشهای گوناگون در زنجیره ارزش این صنعت، شامل واردکنندگان، گمرک، تولیدکنندگان، مصرف کنندگان، متخصصین، تشکلها و بطورکلی بخشهای دولتی و خصوصی، اطلاعات منسجم و مدونی از شرح وظایف، آئین نامه ها و دستورالعملها، توانمندیهای تکنولوژیک، اقلیمی و انسانی، قوانین، فعالیتهاو تجارب کشورهای پیشرو در این حوزه، اطلاعات مربوط به وضعیت رقبا، نرم افزارها و دستاوردهای بین المللی و لیسانسهای معتبر جهانی نداشته باشند.
- فرهنگ یکی از مسائل مهم در حوزه چرم مسأله فرهنگی و آداب و رسوم ملل مختلف می باشد و این موضوع از دو حیث قابل بررسی می باشد:
- استقبال ضعیف از کالای ایرانی با کیفیت: متآسفانه فرهنگ سنتی استفاده از کالای خارجی، عدم استفاده از نیروهای متخصص در زمینه طراحی، بی توجهی به علائق مصرف کنندگان، عدم وجود نظارت کارشناسانه در گمرک، یکپارچه نبودن سازمانهای متولی فرهنگ، عدم توجه به طراحی و ناکافی بودن عملکرد سیستمهای مبارزه با قاچاق کالا باعث شده کالاهای خارجی در بازارهای داخل به وفور یافت شوند، که این موضوع منجر به سرخوردگی و ورشکستگی صنایع داخل شده است.
- عدم توجه به تفاوت فرهنگ چرم طبیعی مورد استفاده در داخل و خارج: با توجه به اینکه ایران یک کشور اسلامی می باشد، درخصوص استفاده از چرم از آداب خاصی پیروی می کند، توجه به این موضوع می تواند باعث ایجاد یک بازار مناسب برای تولیدکنندگان داخلی شده و حتی می تواند منجر به گسترش این بازار در سطح منطقه، کشورهای عضو گروه D8 و کشورهای اسلامی گردد. بطور مثال کشورهای ترکیه، بنگلادش، اندونزی، و پاکستان آمار بیشترین سهم صادرات به کشورهای اسلامی را به خود اختصاص داده اند(مدیریت علم،۱۳۹۰).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۹-۲ مواد اولیه شیمیایی داخلی
تولید کنندگان مواد شیمیایی داخلی زمانی می‏توانند برای صنعت چرم مزیتی ایجاد کنند، که محصولات تولیدی آنها علاوه بر قیمت کمتر نسبت به محصولات کشورهای تولیدکننده دیگر، دارای کیفیت مطلوب نیز باشد. این درحالی است که نوسانات خواص و کیفیت متوسط یکی از مشکلات اساسی ایجاد شده در صنعت چرم است. این مساله سبب می‏شود که محصولات با کیفیت متغیر تولید شود و مشکلاتی از قبیل عدم فروش محصول، عدم مزیت رقابتی و … را به دنبال داشته باشد.
۴-۹-۲ نیروی انسانی متخصص داخلی
به رغم وجود انبوه بیکاران غیرماهر، بخشهای مختلف صنعت چرم به شدت با کمبود نیروهای انسانی متخصص و بطور خاص در رده تکنسین و مدیریت مواجه است که نشان دهنده نگاه غیر راهبردی به مقوله آموزش در کشور به صنعت چرم است(مدیریت علم،۱۳۹۰).
۵-۸-۲ مدیریت نهاده زمین
مسایل پیچیده نهاده زمین، سرمایه ‏گذاری صنعتی در صنعت چرم کشور را با چالش های بسیاری مواجه کرده است. از یک سو به دلیل افزایش قیمت زمین، به جای تأسیس واحد تولیدی، هدف اصلی سرمایه‏گذار خرید، نگهداری و درنهایت فروش زمین است. به همین دلیل بخش عظیمی از سرمایه‏ گذاری صنعتی کشور محقق نمی‏ شود. از سوی دیگر تورم موجود در بخش زمین، موجب شده که بخش عظیمی از توان سرمایه‏ گذاری کشور در این قسمت جذب شود. اجاره دادن زمین نیز کمکی به رفع مشکل نمیکند. زیرا تأمین مالی از طریق بانکها فقط با وثیقه گذاری سند مالکیت انجام می‏شود و بانکها قرارداد اجاره را به عنوان وثیقه، معتبر نمی دانند(مدیریت علم،۱۳۹۰).
۶-۹-۲ بسترسازی برای R&D
در حقیقت انجام پژوهش کاربردی با جهت گیری جذب تکنولوژی می‏تواند به عنوان یکی از عوامل اصلی در انتقال و توسعه تکنولوژی مطرح باشد. تجربیات نشان می دهد که هر جا ورود تکنولوژی همراه با بسترسازی های مناسب بوده، موفقیت چندانی کسب نشده است حال آنکه در مورد صنایعی که عوامل درون زا پژوهش و تحقیقات بیشتر مورد توجه واقع شده و وابستگی خارجی کمتر بوده موفقیت های بیشتری کسب شده است. مطالعه صنعت چرم نشان می دهد که مراکز تحقیق و توسعه چه در بعد جهت گیری فعالیت های تحقیق و توسعه و چه در بعد عملکرد کارآیی مطلوبی را از خود نشان نداده ‏اند که این خود به عنوان اصلی‏ترین عاملی است که باعث عدم انتقال تکنولوژی بطور صحیح گردیده است.
در حقیقت تحقیق و توسعه و ارتباط با دانشگاه ‏ها را می‏توان از جمله مهمترین عوامل درونزایی رشد و توسعه تکنولوژی دانست. مساله ارتقاء کیفیت و کاهش هزینه‏ های تولید، بدون داشتن مراکز فعال تحقیقات و توسعه قابل حل نیست، توجه ویژه به نقش و جایگاه دانشگاه‏ ها می‏تواند به عنوان پشتیبان مراکز تحقیق و توسعه، در راستای توسعه تکنولوژی اثر گذار باشد. البته این خود نیازمند تغییراتی در سیستم دانشگاه و نوع نگاه به آن می‏ باشد، تا با هدایت و تخصصی نمودن فعالیت اساتید و دانشکده‏ها بتوان نتیجه لازم را از فعالیت های پژوهشی دانشگاهی بدست آورد. متاسفانه در حال حاضر سیاستهای وزارت علوم در جهت تشویق اساتید به حرکت در مرزهای دانش است، در حالی که برای کشوری مثل ایران، ضرورت چیزی غیر از حرکت در مرزهای دانش است. چرا که در کشور توان تبدیل دانش به تکنولوژی وجود ندارد. این نشان می دهد که اولاً جهتگیری و نقش مراکز تحقیق و توسعه به درستی ایفا نمی‏ شود، دوماً اینکه بسترهای لازم در راستای به نتیجه رسیدن فعالیت های تحقیق و توسعه وجود ندارد. نقش شهرک و اتحادیه چرم سازان در زمینه‏ سازی و بسترسازی در این خصوص می‏تواند بسیار پر رنگ باشد(مدیریت علم،۱۳۹۰).
۷-۹-۲ صنایع کوچک در محیط اقتصادی
بیش از ۹۵% واحدهای صنعت چرم را واحدهای کوچک و متوسط تشکیل می دهند، واحدهای کوچک و متوسط به دلیل ماهیت خود امکان تعامل مستقیم با محیط اقتصادی را ندارند، فقدان تشکل های فراگیر و نهادهای پشتیبان صنعت به عنوان واسطه های لازم میان بنگاه های تولیدی و محیط پیرامونی اقتصاد کشور موجب آسیب پذیری بالای این صنایع از یک سو و عدم امکان توسعه لازم و مطلوب آنها می گردد. به عنوان نمونه در شرایطی که بنگاه های بزرگ صنعت چرم انعطاف لازم را نسبت به نوسانات سیاست های توزیع مواد اولیه و تغییرات قیمتی دارا می باشند، بنگاه های کوچک آسیب پذیری بالایی در مقابل این تحولات دارند(مدیریت علم،۱۳۹۰).
۸-۹-۲ امکان توسعه صنعت و افزایش رقابت پذیری و نقش آفرینی تشکل ها
تحقیق و توسعه، نوآوری در تولید، ایجاد تنوع در محصولات، ارتقای بهره وری، ایجاد صرفه های ناشی از مقیاس(خرید مواد اولیه در مقیاس های بزرگ، تامین تجهیزات در مقیاس وسیع و …)، آموزش نیروی انسانی، ارتقای مدیریت بنگاهی، حضور در بازارهای صادراتی و توسعه این بازارها، مشارکت در سیاستگذاری نهادهای ذیربط سیاستگذار و … در نبود تشکل های قدرتمند و نهادهای پشتیبان صنعت و مستقیما توسط بنگاه های کوچک و متوسط اموری ناممکن و نشدنی خواهند بود.
تولید کنندگان کوچک به قدری در گیر مشکلات جانبی تولید، نظیر تامین مواد اولیه، بازاریابی، امور مالیاتی و … می گردند که هیچ گاه فرصت پرداختن به موضوع اصلی خود یعنی تولید، ارتقای کیفیت و … را پیدا نمی کنند. عدم شکل گیری نهادهای تخصصی پشتیبان صنعت با محوریت و هدایت تشکل های صنعتی اصلی ترین عامل توسعه نیافتگی مطلوب صنعت چرم با وجود مزیت های نسبی موجود کشور دراین زمینه می باشد.

• • نساجی

• • نخ و پارچه

• • پوشاک

• • کفپوش ها

• • چرم

• • کیف و کفش

شکل۱-۲ زنجیره ارزش صنایع نساجی و پوشاک
۹-۹-۲ جایگاه
صنعت تولیدات نساجی یکی از متنوع ترین و پراکنده ترین صنایع در جهان است که تجارت پر رونقی را نیز ایجاد نموده است. این صنعت شاید یکی از اولین فعالیت های صنعتی باشد که به صورت ابتدایی در کارگاه های شخصی و خانگی محصول تولید می نموده است. در ایران نیز شواهد باستانشناسی که از حفاری های شوش به دست آمده است، نخستین نشانه های وجود پارچه در ایران را به چهار هزار سال قبل از میلاد برمی گرداند. هم اکنون صنعت نساجی در مقام یکی از معیارها و شاخصهای توسعه کشورهای مختلف به شما می رود، به گونه ای که در میان ۱۰ کشور عمده صادرکننده محصولات نساجی در جهان ۷ کشور از ممالک پیشرفته هستند. ارزش صادرات سالانه این محصولات در دنیا به بیش از ۲۶۰ میلیارد دلار بالغ می شود که از این جهت بعضاً به عنوان دومین صنعت مادر تلقی می شود. در این میان صنعت نساجی ایران نیز با توجه به سوابق و تجربیات ارزشمند خود، به طور قطع توانایی حضور در بازارهای منطقه ای و جهانی را دارد. زیرا ایران نیز هم پای کشورهای پیشرفته و مطرح در این صنعت توانسته است در شاخه های گوناگون صنعت پرتنوع نساجی و صنایع وابسته موجبات ارتقاء و گسترش را فراهم آورده و با اتکاء به مهارتهای تکنولوژیک در جهت رفع نیازهای اساسی این صنعت گام بردارد. چنانکه بر اساس کارشناسی های به عمل آمده، با توجه به پتانسیلهای اقلیمی، انسانی و تکنولوژیک، می توان صادرات محصولات نساجی ایران را بطور قابل ملاحظه ای افزایش داد.(صنعت، معدن و تجارت، ۱۳۹۰)

۱۰-۲ ذی نفعان

• • انجمن صنایع نساجی ایران

• اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع نساجی وپوشاک

. خلیل بن احمد فراهیدی ، کتاب العین ، چاپ دوم ( قم: دارالهجره، ۱۴۰۹) ج۱ ص۳۵۷ ↑
. و گنه‏کاران را تشنه به سوى جهنم برانیم؛ مریم/۸۶ ↑
. در مثل مانند کسانى هستند که بسوى مرگشان مى‏کشند و ایشان (ابزار قتل خود را) تماشا مى‏کنند؛ انفال/۶ ↑
. احمدبن محمد قیومی، مصباح المنیر فب غریب الشرح الکبیر، (قم: دارالهجره ، بی تا)، ج۱، ص: ۲۸۱ ↑
. محمدحسین طباطبایی، تفسیر المیزان، ج‏۱۸، ص: ۵۲۱ ↑
. و مردمان به نظرت مست آیند ولى مست نیستند بلکه سختى عذاب خدا ایشان را بى‏خود کرده است؛ حج/۲ ↑
. و سکرات مرگ که قضاء حتمى خدا است مى‏آید؛ ق/۹ ↑
. فضل بن حسن طبرسی، ج‏۹، ص: ۲۱۷ ↑
. اگر ببینى که ستمگران در گردابهاى مرگند؛ انعام/۹۳ ↑
. محمدحسین طباطبایی، تفسیر المیزان، ج‏۷، ص: ۳۹۴ ↑
. آنهایى که در جهلى عمیق غرق در غفلتند؛ ذاریات/۱۱ ↑
. سیدعلی اکبرقرشی، ج۵، ص:۱۲۰ ↑
.محمدحسین طباطبایی،تفسیر المیزان، ج‏۷، ص: ۳۹۴ ↑
.محمد بن مکرم ابن منظور،ج‏۱۳، ص: ۳۰۷ ↑
.روح الله خمینی،شرح چهل حدیث، ص: ۴۵۳ ↑
. ایشان را از دهکده‏اى که نزدیک دریا بود بپرس؛ اعراف/۱۶۳ ↑
. سیدمحمد ابراهیم بروجردی، تفسیر جامع،چاپ ششم (تهران: انتشارات صدر، ۱۳۶۶)، ج‏۲، ص: ۴۷۶ ↑
. مبنای مرگ طبیعی استقلال نفس با حیات ذاتی اش و ترک استعمال ابزار و آلات بدنی به تدریج می باشد، تا جایی که ذاتش مجرد می شود و بدن را به طور کلی خلع می کند؛ محمدبن ابراهیم صدرالدین شیرازی،الشواهد الربوبیه فى المناهج السلوکیه، ( بی جا: نشر دانشگاهی ، ۱۶۰) ص: ۸۹ ↑
. ر.ک: محمدبن ابراهیم صدرالدین شیرازی ،اسرار الآیات ( تحقیق خواجوی)،(تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه اسلامی،۱۳۶۰ ) ص: ۹۳ ↑
. عبدالغنی اردبیلی،تقریرات فلسفه، چاپ اول، ( تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۱) ج‏۳، ص: ۴۰۶ ↑
. و خدا به سنگینى یک ذره ظلم نمى‏کند؛ نساء/۴۰ ↑
. تا خداوند ناپاک را از پاک جدا نموده و ناپاک‏ها را پاره‏اى بر پاره‏اى نهاده و همه را یک جا جمع و انباشته کرده و در جهنم قرار دهد، ایشان، آرى هم ایشانند زیانکار؛ انفال/۳۷ ↑
. و کسانى که خدا و این پیامبر را اطاعت کنند، کسانى خواهند بود که همدم انبیا و صدیقین و شهدا و و صالحینند، که خدا مورد انعامشان قرار داده، و چه نیکو رفیقانى؛ نساء/۶۹ ↑
. گفت از آسمان بیرون شو، مذموم و مطرود، هر که از آنها از تو پیروى کند جهنم را از همه شما لبریز مى‏کنم؛ اعراف/۱۸ ↑
. عبد الحمید بن هبه الله ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه ،(قم: کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی، بی تا) ج‏۱، ص: ۲۹۹ ↑
. محمدبن یعقوب کلینی، فروع کافی (مترجمان)، چاپ اول، ( قم: انتشارات قدس، ۱۳۸۸) ج۱ ،ص: ۳۱۰ ↑
. محمدبن یعقوب کلینی، فروع کافی ،ج۱ ص ۳۰۵-۳۱۰ ↑
. و از همه بالاتر رضاى خود را وعده داده که آن خود رستگارى عظیمى است؛ توبه/۷۲ ↑
. و خدا در قیامت با آنان سخن نمى‏گوید و به نظر رحمت نمى‏نگرد و پاکشان ننموده، در عوض عذابى دردناک دارند؛ آل عمران/۷۷ ↑
. هر چیزی بازگشتش به اصل خویش است. ↑
. هر کس شما را دوست بدارد خدا را دوست داشته است، و هر کس شما را دشمن بدارد خدا را دشمن داشته است. ↑
. محمدعلی شاه آبادی، رشحات البحار ، چاپ اول ، (تهران: پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۸۶ ) ص۲۸۶ ↑
. همان ۲۹۷ ↑
. هر جا که باشید مرگ شما را در مى‏یابد هر چند که در بناهاى استوار و ریشه‏دار باشید؛ نساء/۷۸ ↑
. هر نفسى مرگ را خواهد چشید؛ آل عمران/۱۸۵، أنبیاء/۳۵، عنکبوت/۵۷ ↑
. و سکرات مرگ که قضاء حتمى خدا است مى‏آید؛ ق/۱۹ ↑
.ر.ک: سیدمحمدحسین طهرانی،معاد شناسی ،چاپ یازدهم ( مشهد: انتشارات ملکوت نور قرآن، ۱۴۲۳ ق ) ج۲، ص ۱۰۹-۱۱۸ ↑
. تا خداوند ناپاک را از پاک جدا نموده و ناپاک‏ها را پاره‏اى بر پاره‏اى نهاده و همه را یک جا جمع و انباشته کرده و در جهنم قرار دهد، ایشان، آرى هم ایشانند زیانکار؛ انفال/۳۷ ↑
. کینه‏اى که در سینه‏هایشان بود برون کردیم، و اینک در جایگاهشان جویها روان است؛ اعراف/۴۳ ↑
. و بیرون کشیم آنچه در سینه‏هاى ایشان باشد، از عداوت و کینه (که در دار دنیا داشتند) در حالى که برادران یکدیگر مى‏باشند که بر تختها برابر هم قرار مى‏گیرند؛ حجر/۴۷ ↑
. روح الله خمینی، شرح چهل حدیث، ص:۴۶۱ ↑
. قِیلَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع صِفْ لَنَا الْمَوْتَ فَقَالَ عَلَى الْخَبِیرِ سَقَطْتُمْ هُوَ أَحَدُ ثَلَاثَهِ أُمُورٍ یَرِدُ عَلَیْه‏ - محمدبن علی بن بابویه ،معانی الأخبار،(قم: موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم ، ۱۳۶۱) النص، ص: ۲۸۸ ↑
. ر.ک فصل چهار،” انواع قیض روح" ↑
. و من جن و انس را نیافریدم مگر براى اینکه عبادتم کنند؛ ذاریات/۵۶ ↑
. از علم پروردگار تو حتى هم وزن ذره‏اى پوشیده نیست، نه در زمین و نه در آسمان، و هیچ کوچکتر و یا بزرگترى از آن نیست مگر آنکه در کتابى روشن ضبط است؛ یونس/۶۱ ↑

انتخاب جنس آب­بند
برای طراحی آب­بند­هایی که قادر به مقاومت در برابر فشار بسیار بالا باشند، انتخاب مواد مناسب مهم­ترین عامل است. لقی بین اجزای سازنده­ی یک سیستم می ­تواند موجب عبور مولکول­های سیال شود (شکل ‏۴‑۱). قطر یک مولکول گاز معمولی تقریباً یک نانومتر است، بنابراین می ­تواند از میان گپ­های بسیار کوچک نفوذ کند. به همین دلیل ماده­ سازنده­ی آب­بند باید به اندازه­ کافی الاستیک باشد تا بتواند برجستگی­های روی سطوحی را که باید آب­بندی شود، پر کند و هم چنین باید به اندازه­ای سخت باشد که به داخل لقی­های موجود اکسترود نشود [۱۰]، [۲۰].

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شکل ‏۴‑۱- عبور سیال از میان لقی موجود بین اجزای سازنده یک سیستم [۱۰]
^[۷۳]PA6، ^[۷۴]UHMWPE-glass، ^[۷۵]UHMWPE-ceramic، ^[۷۶]NBRو سیلیکون^[۷۷] از جمله موادی هستند که برای آب­بندی در فشار بالا استفاده می­شوند و در ادامه بررسی شده ­اند [۲۱].
پلی­آمید­ها (نایلون^[۷۸])
پلی­آمید­ها انواع مختلفی دارند (PA11 PA6, PA66,)؛ اما به عنوان یک خانواده مقاومت خوب در برابر خزش و مقاومت بسیار خوب در برابر سایش، سفتی و چقرمگی خوبی دارند. مصارف عمده­ی پلی­آمید­ها در ساخت چرخ­دنده­های کوچک، یاتاقان­ها، واشر­ها، قطعات اتصالات الکتریکی و چرخ نقاله است. مهم­ترین نکته­ای که در طراحی با بهره گرفتن از پلی­آمید­ها باید مد نظر داشت، جذب رطوبت هوا در آن­هاست که بر خواص ماده اثر می­گذارد. استحکام­دهی با الیاف شیشه این مشکل را کاهش می­دهد و ترکیبی بسیار قوی و مقاوم را در مقابل ضربه به وجود می­آورد. کاربرد عمده­ی دیگر پلی­آمید­ها، ساخت الیاف بسیار مستحکم است [١۵].
پلی­اتیلن
پلی­اتیلن با چگالی کم (LDPE)^[79]
پلاستیکی با کاربرد وسیع است. چگالی آن در محدوده­ ^۳kg/m 93۵-۹۱۸ و بسیار چقرمه و انعطاف­پذیر است. مصرف عمده­ی آن برای تولید ورقه­های نازک مخصوص بسته­بندی است؛ گرچه نارسانایی بسیار خوب این ماده، موجب کاربرد وسیع آن در ساخت عایق الکتریکی نیز شده است. مصارف دیگر آن ساخت وسایل خانگی، لوله، بطری­های یک بار مصرف و مخازن نگه­داری آب سرد است.
پلی­اتیلن خطی با چگالی پایین (LLDPE)^[80]
نوع جدیدی از پلی اتیلن است که از سوی شرکت یونیون کارباید در سال ۱۹۷۷ میلادی به بازار عرضه شد. این پلیمر در فرآیندی با فشار کم تولید می­ شود و ساختمان مولکولی منظم با شاخه­ های جانبی کوتاه دارد. بر حسب سرعت خنک کردن ماده از حالت مذاب، مولکول­ها به یک­دیگر متصل شده و ساختمان خاصی را به وجود می­آورند. از این رو، با چگالی یکسان، LLDPE سخت­تر از LDPE است. هم­چنین مقاومت آن در نقطه­ی تسلیم، بالا­تر و قدرت چکش­خواری آن بیش­تر است.
پلی­اتیلن با چگالی بالا (HDPE)^[81]
این ماده با چگالی ^۳ kg/m9۶۵-۹۳۵، نسبت به LDPE بسیار بلوری­تر است. گرچه قدری گران­تر است اما چون قوی، بادوام و سخت­تر است، مصارف بی­شماری مانند: ظروف زباله، جا­بطری، انواع مخازن، و لوله برای نگه­داری و انتقال سیالات دارد [١۵].
NBR
تولید NBR برای اولین بار در سال ۱۹۳۰ توسط E. Tschunkur و E. Konrad و سپس به صورت انبوه در سال ۱۹۳۴ در لورکوزن آلمان و در سال ۱۹۳۹ درایالات متحده و در بسیاری از کشور­های دیگر آغاز شد. NBR در تماس با بنزین، روغن و چربی­ها متورم نمی­ شود. با کاهش دما، الاستیسیته و انعطاف­پذیری الاستومر ضعیف می­ شود. ترکیب NBR و ETER می ­تواند مقاومت در برابر تورم، انعطاف­پذیری در دمای پایین و مقاومت بیش­تر در برابر حرارت را بهبود بخشد. از آن­جا که خواص خود تقویت­کنندگی این کائوچو کم می­باشد، به منظور ایجاد خواص مکانیکی کافی NBR باید با فیلر­های تقویت­کننده ترکیب شود. ویسکوزیته و چسبندگی NBR با بهره گرفتن از پلاستی­سایزر­ها قابل تنظیم است. اما کاربرد این گروه از مواد، روی پارامتر­هایی مثل الاستیسیته، انعطاف­پذیری در دمای پایین و مقاومت تورمی نیز موثر است. پلاستی­سایزر­ها خواص مکانیکی و مقاومت تورمی NBR را کاهش می­ دهند اما انعطاف پذیری در دمای پایین را بهبود می­بخشند. مثال­هایی از این پلاستی­سایزر­ها عبارت­اند از: پلی­استر­ها، پلی­استر پلی­اتر­ها، رزین­های زایلین فرمالدئید. یک الاستیسیته­ی نسبتاً بالا می ­تواند از گونه­ های NBR دارای مقدار اکریلو نیتریل کم که با پلاستی­سایزر­های استری یا اتری و با دوده­ی نیمه تقویت­کننده ترکیب شده باشد، به­دست آید.
NBR در کاربرد­هایی که در کنار خواص مکانیکی خوب، نیاز است که مقاومت خوبی در برابر تورم در روغن­ها و بنزین و هم­چنین مقاومت در برابر فرسودگی حرارتی و سایشی داشته باشند، به کار می­رود. نمونه ­ای از این کاربرد­ها عبارتند از: واشر­های استاتیک، او- رینگ، درزگیر برای شیر­ها و شفت­های میل­لنگ، دیافراگم­ها، گردگیر­های خرطومی کوپلینگ­ها، شیلنگ­های مقاوم در برابر فشار بالا، تسمه نقاله­ها و …. به دلیل افزایش تقاضای صنایع خودرو سازی برای داشتن مقاومت بالا­تر در برابر روغن و درجه حرارت NBR در این بازار جایگزین بیش­تر کائوچو­های مقاوم در برابر حرارت شده است [١۶].
سیلیکون
سیلیکون نسبت به سایر الاستومر­ها محدوده­ دمایی گسترده­تری را تحمل می­ کند. در دما­های پایین انعطاف­پذیری طبیعی خود را حفظ می­ کند در حالی که، بسیاری از الاستومر­ها به موادی ترد تبدیل می­شوند [۲۲].
انجام آزمون
به منظور درک و بهینه­سازی رفتار آب­بند از شبیه­سازی اجزا محدود استفاده شده است، که دانش خواص مکانیکی مواد برای این شبیه­سازی ضروری است. معمولاً آزمون­های کشش و فشار تک محوره، دو محوره، صفحه­ای و حجمی برای به­دست آوردن اطلاعات انجام می­شوند اما، در این پژوهش به دلیل کمبود امکانات و وقت به آزمون­های تک محوره اکتفا شده است. خواص PA6، UHMWPE-glass و UHMWPE-ceramic از اطلاعات قبلی و خواص NBR و سیلیکون با انجام آزمون به دست آمده­اند [۲۱].
آزمون کشش تک محوره
ابتدا نمونه­ سیلیکون مربوط به این آزمون با ماشین­کاریِ او- رینگ مطابق استاندارد شرکت Axel ساخته شد اما به دلیل ناهمواری­های ایجاد شده روی سطح لاستیک، آزمون کشش به درستی انجام نشد (شکل ‏۴‑۲). پس از آن با پانچِ ورق­های NBR و سیلیکون، نمونه­هایی با استانداردASTM D412 ساخته و آزمون شد (شکل ‏۴‑۳). نمونه­های NBR و سیلیکون حین آزمون کشش و پس از آن به ترتیب در شکل­های ۴-۴ و ۴-۵ نشان داده شده ­اند.
شکل ‏۴‑۶ منحنی­های تنش- کرنش آزمون کشش را روی نمونه­های NBR و سیلیکون نشان می­دهد. این نمونه­ها حین کشش تغییر طول زیادی داشته و پس از شکست به ابعاد اولیه­ خود بازمی­گردند. منحنی­های تنش- کرنش آزمون کشش مربوط به نمونه­های PA6، UHMWPE-glass و UHMWPE-ceramic در شکل ‏۴‑۷ نشان داده شده است. شکل­های ۴-۸ و ۴-۹ به ترتیب، نمایان­گر منحنی­های تنش- کرنش آزمون کشش طی چند دوره بارگذاری- باربرداری روی نمونه­های NBR و سیلیکون هستند [۲۱]، [۲۳]، [۲۴].
شکل ‏۴‑۲- نمونه­ سیلیکون ماشین­کاری شده آزمون کشش
شکل ‏۴‑۳- الف) نمونه­ NBR و ب) نمونه­ سیلیکون آزمون کشش تک محوره
شکل ‏۴‑۴- الف) نمونه­ NBR و ب) نمونه­ سیلیکون حین آزمون کشش
شکل ‏۴‑۵- الف) نمونه­ NBR و ب) نمونه­ سیلیکون پس از آزمون کشش
شکل ‏۴‑۶- منحنی­های تنش- کرنش NBR و سیلیکون
شکل ‏۴‑۷- منحنی­های تنش- کرنش نمونه­های PA6، UHMWPE-glass، UHMWPE-ceramic [21]
شکل ‏۴‑۸- منحنی تنش- کرنش نمونه­ NBR طی چند دوره بارگذاری- باربرداری
شکل ‏۴‑۹- منحنی تنش- کرنش نمونه­ سیلیکون طی چند دوره بارگذاری- باربرداری
آزمون فشار تک محوره
برای این آزمون از استاندارد ASTM D575 استفاده شده است. شکل­های ۴-۱۰ و ۴-۱۱ به ترتیب، نمونه­ سیلیکون آزمون فشار و نتایج این آزمون را نشان می­ دهند. نمونه­ آزمون فشار سیلیکون پس از شکست در شکل ‏۴‑۱۲ نشان داده شده است [۲۵].
شکل ‏۴‑۱۰- نمونه­ سیلیکون آزمون فشار تک محوره
شکل ‏۴‑۱۱- منحنی تنش- کرنش نمونه­ سیلیکون تحت فشار تک محوره
نرخ بارگذاری و دمای محیط، از مهم­ترین عوامل تاثیرگذار روی آزمون الاستومر­ها هستند. عامل مهم دیگر در آزمون فشار الاستومر­ها، اصطکاک بین نمونه و فک­هاست. این اصطکاک باعث می­ شود که نمونه­ تحت فشار نتواند کاملاً آزادانه به اطراف بسط پیدا کند (شکل ‏۴‑۱۳). حتی مقادیر بسیار کم اصطکاک می ­تواند کرنش­های برشی قابل توجه ایجاد کند، که باعث تغییر تنش می­ شود. از آن­جا که مقدار حقیقی این اصطکاک مشخص نیست، استفاده از داده ­های آزمون فشار توصیه نمی­ شود [۲۳].
شکل ‏۴‑۱۲- نمونه­ آزمون فشار سیلیکون پس از شکست
شکل ‏۴‑۱۳- نمونه­ سیلیکون تحت فشار
آزمون رهایی از تنش
رفتار تنش- کرنش مواد پلیمری به شدت تابع زمان است. آب­بند­های هیدرولیکی در معرض تغییرات ناگهانی فشار قرار دارند و یا ممکن است در طول دوره­ های بارگذاری- باربرداری در سطح معینی از فشار نگه­داشته شوند، بنابراین خاصیت ویسکوالاستیسیتی می ­تواند تاثیر قابل­توجهی روی توزیع فشار در سطح آب­بندی داشته باشد. رفتار ویسکوالاستیک مواد در فشار­های بالا اهمیت بسیاری دارد و برای درک این موضوع که مواد چگونه به پایداری می­رسند، آگاهی از رفتار رهایی از تنش ضروری است. آزمون رهایی از تنش مطابق استاندارد ISO 6914 روی نمونه­های NBR و سیلیکون انجام شد، که نتایج مربوط به آن به ترتیب، در شکل­های ۴-۱۴ و ۴-۱۵ نشان داده شده است [۲۱]، [۲۶].
شکل ‏۴‑۱۴- منحنی حاصل از آزمون رهایی از تنش نمونه­ NBR
شکل ‏۴‑۱۵- منحنی حاصل از آزمون رهایی از تنش نمونه­ سیلیکون
شکل­های ۴-۱۶، ۴-۱۷ و ۴-۱۸ به ترتیب نتایج آزمون رهایی از تنش نمونه­های PA6، UHMWPE-glass و UHMWPE-ceramic را با تغییر شکل­های اولیه­ تحمیلی مختلف، نشان می­ دهند.
شکل ‏۴‑۱۶- نتایج حاصل از آزمون رهایی از تنش نمونه­ PA6 [21]
شکل ‏۴‑۱۷- نتایج حاصل از آزمون رهایی از تنش نمونه­ UHMWPE-glass [21]
شکل ‏۴‑۱۸- نتایج حاصل از آزمون رهایی از تنش نمونه­ UHMWPE-ceramic [21]
آزمون سختی
همان­گونه که در بخش ‏۲-۲ گفته شد، میزان سختی ماده­ سازنده­ی آب­بند از اهمیت زیادی برخوردار است. ورق NBR با سختی برابر shore A90 سفارش داده شد و سختی نمونه­های سیلیکون (شکل ‏۴‑۱۹) مطابق استاندارد ASTM D1415 بررسی شد. شکل ‏۴‑۲۰ دستگاه اندازه ­گیری سختی را نشان می­دهد. آزمون انجام شده نشان می­دهد سیلیکون مورد نظر سختی برابر shore A70 دارد [۲۷].
شکل ‏۴‑۱۹- نمونه­های سیلیکونی برای آزمون سختی

آیا موارد ذکر شده در قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص بازداشت موقت منطبق با موازین شرعی است؟
آیا صدور قرار بازداشت موقت برای دادرسی در تمامی جرائم الزامی است یا اختیاری؟

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در صورت تبرئه متهم، آیا راه جبران خسارت برای متهم وجود دارد؟
۱-۶- فرضیه ‏های تحقیق
دستور توقیف متهم قبل از محاکمه در برخی از جرائم، توسط معصومین و شارع مقدس صادر گردیده است مانند دستور پیامبر اکرم (ص) مبنی بر بازداشت شخصی که متهم به قتل بود.
برخی از موارد ذکر شده در قانون در زمینه صدور قرار بازداشت موقت، در شرع بدان تصریح شده است مانند بازداشت متهم به قتل و برخی دیگر بنا به برخی از مصالح از جمله برقراری امنیت صادر گردیده است.
صدور قرار بازداشت موقت در برخی موارد (موارد ماده ۳۲ آدک) اجباری است و در برخی از موارد (موارد ماده ۳۵ آدک) اختیاری است.
با توجه به سکوت مقنن، علی الظاهر راهی برای جبران خسارت متهمی که در بازداشت به سر می برده است و حکم برائت وی صادر گردیده است معین نگردیده است.
فصل دوم:
مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق
۲-۱- تعاریف بازداشت موقت
بازداشت در لغت به معنای منع ,ممانعت,جلوگیری,توقیف و حبس آمده (معین ۱۳۷۵,۴۵۴:(۹، در اصطلاح بازداشت به معنی سلب موقت آزادی تن یا مال اشخاص به دلایل قانونی و به دستور مقام صلاحیتدار است بازداشت به معنی حبس نیست چون حبس شخص به صورت قانونی و در زمان مشخص و به حکم نهایی و قطعی دادگاه به عمل می آید (ایمانی۱۳۸۲,۸۷).
بازداشت در نظام حقوقی ایران به این شرح آمده است در توقیف نگاه داشتن متهم در تمام یا قسمتی از جریان تحقیقات مقدماتی است که امکان دارد تا خاتمه دادرسی و صدور حکم نهایی و شروع به اجرای آن ادامه یابد (آخوندی ۱۵۴,۱۳۸۴).
۲-۲- تاریخچه شکل گیری بازداشت موقت در اسلام
برای اینکه نظر اسلام و تاریخچه شکل گیری بازداشت موقت در فقه و اسلام را بررسی نمود باید به تاریخچه شکل گیری زندان در دین مبین اسلام رجوع نمود زیرا همانطور که در مباحث آتی بیان خواهد شد، فقها بازداشت موقت را یکی از انواع زندان ها می دانند. پس ابتدا نگاهی به تاریخچه زندان خواهیم نمود.
لازم به ذکر است که زندان در اسلام، به عنوان مجازاتی اصلی مطرح نیست؛ موارد مجازات زندان در نظام کیفری اسلام به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد و نگاهی گذرا به دیدگاه‌های عالمان اسلامی، بیانگر آن است که آنان به مجازات‌هایی که در سیستم‌های عدالت کیفری به عنوان «مجازات‌های سالب آزادی» مطرحند، به دیدۀ منفی می‌نگرند و آن را نادرست می‌دانند. آنان امروزه علاوه بر معایب متعدد این مجازات‌ها برای جامعه و‌شخصیت بزهکار، از زندان به عنوان «دانشگاه جرم» نام می‌برند. توجه به دیدگاه علما در این زمینه مبیّن این موضوع است که غالب قریب به اتفاق این موارد، تنها به عنوان بازداشت‌های احتیاطی و به ویژه بازداشت موقت تا تکمیل تحقیقات مطرح است به عبارت دیگر مواردی که در شارع مقدس بعنوان بازداشت موقت و بازداشت احتیاطی ذکر گردیده است را فقها بعنوان زندان و حبس از آن یاد نموده اند.
برخی فقها بیان نموده اند در قوانین جزایی اسلام، مسلما مجازاتی به عنوان حبس- اعم از تأدیبی و احتیاطی- وجود دارد و کسی که بر فقه اسلامی اشراف داشته باشد، به این مطلب اذعان می‌کند. اسناد تاریخی، گویای اعمال مجازات زندان نسبت به برخی مجرمان و متهم ان در زمان رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله، امیر المؤمنین علیه السّلام و خلفا می‌باشد؛ هرچند در زمان پیامبر صلّی اللّه علیه و آله مکان خاصی به نام زندان وجود نداشت و مجرم یا متهم در مسجد یا خانه‌های نزدیک آن، زندانی می‌شد. امام علی علیه السّلام نخستین کسی بود که مکانی را به عنوان زندان ساخت و خلفای پیش از او، مجرم را در دهلیزها و چاه‌های کم‌عمق زندانی می‌کردند (طبسی ۱۳۸۰، ۲۸).
در زبان عربی واژه‌های زیاد و گوناگونی به معنی و مفهوم «زندان» دلالت دارند. مانند واژه‌های سجن، حبس، وقف، و ایقاف، حصر، اثبات، اقرار، امساک، و مانند اینها، لکن مشهورترین آنها همان دو واژۀ نخستین یعنی «سجن» و «حبس» می‌باشند، روی همین جهت است اینک برخی از سخنان دانشمندان دانش لغت‌شناسی را دربارۀ مفهوم این دو واژه نقل می‌کنیم:
راغب در کتاب مفردات بیان نموده است:«السّجن: در زندان نگه داشتن. واژۀ سجن به همین معنی در این آیه هم با فتحه و هم با کسرۀ سین خوانده شده است: «رب السّجن أحبّ إلیّ …»‌پروردگارا زندان برای من دوست‌داشتنی‌تر از آن چیزی است که مرا به آن فرا می‌خوانند. واژۀ سجن به همان معنی در این دو آیه نیز بکار رفته است: «لَیَسْجُنُنَّهُ حَتّٰی حینٍ»، «وَ دَخَلَ مَعَهُ السِّجْنَ فَتَیٰان» (راغب اصفهانی ۱۴۱۲، ۲۱۶).
در جایی دیگر گفته شده است: «الحبس: مانع شدن از آمد و شد، چنانکه خداوند متعال فرموده:«تَحْبسُونَهُمٰا منْ بَعْد الصَّلٰاه …» یعنی بعد از نماز از آمد و شد آن دو نفر وصی و شاهد مانع شوید تا سوگند یاد کنند که …و نیز حبس به معنای محلی که آب را در خود نگه می‌دارد، یعنی آب انبار هم گفته شده است» (راغب اصفهانی ۱۴۱۲، ۲۱۶).
صاحب صحاح اللّغه بیان نموده است که سجن با کسرۀ سین: زندان، السّجن با فتحۀ سین مصدر و بمعنای زندانی کردن می‌باشد. سجنه نیز بمعنای حبسه است. یعنی او را بازداشت کرد.».در جایی دیگر بیان شده است «حبس: ضد تخلیه و گشودگی است. حبس و احتباس هر دو به یک معنی هستند و احتبس بمعنی خود را حبس نمود این واژه هم متعدی استعمال می‌شود و هم غیر متعدی.تحبّس علی کذا، یعنی خود را به آن امر مقید و پای‌بند ساخت» (جوهری۱۴۱۰، ۲۱۳۳).
صاحب کتاب قاموس اظهار داشته است که «سجنه: او را حبس کرد، سجن الهمّ: اندوه خود را پنهان نمود. سجن با کسرۀ سین: محبس و زندان، صاحب و مسئول آن را نیز سجّان- زندان‌بان- گویند، چنانکه سجین [بر وزن جنین] شخص زندانی را گویند.» در ادامه بیان نموده است: «حبس: بازداشت کردن. محبس محل بازداشت و بازداشتگاه گفته می‌شود: حبسه، یحبسه: او را بازداشت کرد، او را بازداشت می‌کند» (قرشی۱۴۱۲، ۸۲۴).
نویسنده کتاب لسان العرب بیان داشته است: «السّجن: زندان. السّجن با فتحۀ سین مصدر است به معنای زندانی کردن.سجنه: او را زندانی کرد. سجّان: صاحب و مسئول زندان، زندانبان. سجین:شخص زندانی، (در سجین مؤنث و مذکر فرقی ندارند، هم به مرد زندانی سجین گفته می‌شود و هم به زن زندانی، و در آخر آن هاء تأنیث آورده نمی‌شود.» در ادامه بیان داشته است که :«حبس، احتبس و حبسه، همه بمعنای جلوگیری کردن و بازداشتن هستند.حبس ضد تخلیه و گشودگی است. احتبسه: او را بازداشت نمود، احتبس بنفسه: خود را مقید و پای‌بند گردانید، این واژه هم متعدی و هم غیر متعدّی استعمال می‌شود…. حبس، محبسه، محبس: اسم مکان و محل هستند و معنای بازداشتگاه می‌دهند» (ابن منظور ۱۴۱۴، ۴۴).
از مجموع آنچه که گفته شد چنین بدست می‌آید که مفاد و مفهوم دو واژۀ سجن و حبس عبارتست از: محدود ساختن کسی و منع او از آمد و شد آزاد و تصرفات آزادانه. بنابراین در مکان آن ویژگی خاصی شرط نمی‌باشد و وجود برخی امکانات و یا عدم آن تأثیری در تحقق این نامگذاری ندارد، شرط عمده اینست که شخص زندانی از آمد و شد آزاد ممنوع و مقید باشد.
در کتاب خطط مقریزی بیان شده است: زندان از نظر شرع، محبوس کردن در یک مکان تنگ نمی‌باشد، بلکه‌ عبارتست از اینکه شخص بازداشت شود و از تصرف‌های خودخواه و آزادانه ممنوع گردد، این بازداشت چه در خانه‌ای باشد و چه در مسجدی، و چه از این طریق که شخص مورد نظر را زیر سرپرستی اجباری خود درآورد، و یا اینکه وکیل و مأموری را بر او بگمارند که در همه جا با او باشد و از او جدا نشود. به همین سبب است که رسول خدا (ص) زندانی را اسیر نامیده است. چنانکه ابو داود و ابن ماجه از هرماس بن حبیب، و او از پدرش، روایت کرده‌اند، که پدر هرماس گفت:شخصی را که به من بدهکار بود نزد رسول خدا (ص) بردم «و از او شکایت کردم»، پیامبر به من فرمود: او را به همراه خود نگه‌دار و از او جدا نشو! سپس آن حضرت افزود: ای برادر تمیمی تصمیم داری با اسیرت چه‌کار کنی؟و در کتاب سنن ابن ماجه چنین آمده است که رسول خدا(ص) بعد از آنکه به من دستور داد که بدهکارم را با خود بازداشت کنم، در پایان روز بر من گذر کرده و فرمود: اسیرت چه‌کار کرد، ای برادر تمیمی؟ (مقریزی بی تا، ۹۹)
در عصر پیامبر اسلام این را زندان می‌نامیدند، در زمان ابو بکر نیز چنین بود، در آن زمان محبس معیّنی برای زندانی کردن مجرم آماده نشده بود. لکن در زمان حکومت عمر کشور گسترش یافت و ملّت افزون شدند، از اینروی عمر در مکه خانه‌ای را از صفوان بن امیه به مبلغ چهار هزار درهم خریداری و آن را زندان قرار داد، و مجرمان را در آنجا حبس می‌کرد.با توجه به این مسائل است که علماء در اینکه آیا باید جای بخصوصی به عنوان زندان وجود داشته باشد یا نه، اختلاف نظر پیدا کرده‌اند و دو دسته شده‌اند. آن دسته که به عدم لزوم آن قائلند به این مسأله احتجاج و استناد می‌کنند که چنین چیزی نه در عصر رسول خدا (ص) وجود داشته و نه در زمان خلیفۀ بعد از او.در آن زمان زندانی را در جای خاصی زندانی نمی‌کردند، بلکه او را بازداشت نموده و در هر جا که شد نگه می‌داشتند، و یا بر او مأمور و نگهبان می‌گماشتند که این کار «ترسیم» نامیده می‌شد، و یا اینکه شخص طلبکار غلام خود را بر او می‌گماشت که از او جدا نشود. اما آن دسته که به لزوم ایجاد زندان معیّن قائلند، آنان نیز به روش عمر بن‌خطاب استناد کرده‌اند. در زمان شخص رسول خدا (ص)، ابوبکر، عمر، عثمان و علی (ع)، سنت و شیوه بر این استوار بود، که کسی را برای دین و قرض زندانی نمی‌کردند، طلبکار را بر او می‌گماشتند. نخستین کسی که برای دین زندانی کرد، شریح قاضی بود (منتظری ۱۴۰۹، ۳۰: ۴).
در کتاب تراتیب الإداریّه آمده است که «امام ابو عبد اللّه فرزند فرج، مولای ابن طلّاع در کتاب أقضیه (قضاوتها) گفته: دانشمندان اختلاف دارند در اینکه آیا رسول خدا (ص) و ابو بکر هیچ‌گاه کسی را زندانی کردند یا نه؟ برخی از آنان گفته‌اند رسول خدا (ص) زندان نداشت و هیچ‌گاه کسی را زندان نکرد، اما برخی دیگر گفته‌اند در مدینه متهم ی را به زندان انداخت. این مطلب را عبد الرّزاق و نسائی در کتابهایشان از «بهز بن حکیم» از پدرش و از جدش، روایت کرده‌اند. ابو داود نیز در کتاب خود از بهز بن حکیم این را نقل کرده است که جدش گفته: رسول خدا (ص) گروهی از خویشان مرا در رابطه با یک اتهام خون، حبس کرد … در کتاب بدائع السلک قاضی ابن ازرق به نقل از ابن فرحون و او از ابن قیم جوزیه، آورده است: حبس شرعی این نیست که آدم را در یک جای تنگ زندانی کنند، بلکه بازداشت شخص و منع او از تصرف می‌باشد، چه در یک خانه باشد و چه در مسجد، و چه آنکه بستانکار را بر او بگمارند، و به همین جهت بود که پیامبر اسلام (ص) این نوع زندانی را اسیر نامید» (کتانی بی تا، ۲۹۵)‌.
درخصوص تاریخچه شکل گیری اول زندان در اسلام اقوال مختلفی وجود دارد . در مسند زید روایتی از حضرت علی (ع) نقل شده است که زندانی ساخت و نام آن را «نافع» گذاشت سپس زندان دیگری ساخت و اسم آن را «مخیّس» گذاشت. در کتاب غارات از سابق بربری مثل همین روایت نقل شده و گفته است خود، آن زندان را دیده و شنیده است که حضرت علی (ع) تکرار می‌کرده است: پس از نافع، مخیّس را ساختم. چنان که اهل لغت مانند ابن اثیر در نهایه، ابن منظور در لسان العرب، فیروزآبادی در قاموس اللغه، زمخشری در فائق و دیگران در مادۀ «خیس» بدین مطلب پرداخته‌اند.سیوطی در کتاب الوسائل الی مسامره الاوائل ساختن زندان را در اسلام به حضرت علی (ع) نسبت داده است، چنان که در کتاب تراتیب الاداریه این مطلب از احمد بن شلبی در اتحاف الرواه بمسلسل القضاه نقل شده است. خفاجی نیز در شفاء الغلیل گفته است در زمان حضرت رسول و ابوبکر و عثمان زندان نبود و در اسلام، علی (ع) اوّلین کسی بود که زندان ساخت و ابن همام در شرح فتح القدیر و عطیه مصطفی در نظم الحکم بمصر به همین صورت نقل کرده‌اند، چنان که ابن حزم در محلّی گفته است: خلافی نیست در این که در زمان پیامبر زندان وجود نداشته است. ولی از بعضی دیگر مانند رضوان شافعی در الجنایات المتحده و شوکانی در نیل الاوطار برمی‌آید که وجود داشته است (طبسی ۱۳۸۱، ۶۱۳).
در روایات آمده است که از علی (ع) روایت شده: آن حضرت زندانی ساخت و آن را «نافع» نامید.سپس تصمیم گرفت آن را خراب کند و زندان دیگری بسازدو آن را مخیّس نامید. آن حضرت رجز می‌خواند و می‌گفت: آیا مرا زیرک و هوشیار نمی‌دانی- که پس از نافع، مخیّس را ساختم. در حدیثی دیگر از سابق بربری آمده است که گفت: … زندان را من دیدم. آن زندان از نی بود، مردم آن را سوراخ می‌کردند و بیرون می‌آمدند. از این رو، علی (ع) آن را از گچ و آجر ساخت.سابق گوید: شنیدم که آن حضرت می‌گفت: آیا مرا زیرک و هوشیار نمی‌دانی که به جای نافع، مخیّس را ساختم (مجلسی ۱۴۱۰، ۴۲۰: ۳۴).
ابن اثیر گوید در حدیث علی(ع) آمده است: آن حضرت زندانی ساخت و نام آن را «مخیّس» گذاشت و گفت: پس از «نافع»، «مخیّس» را ساختم، خانه‌ای محکم و امینی زیرک. نافع، اسم زندانی بوده که حضرت آن را از نی ساخته بوده است. بعضی از زندانیان از آن فرار می‌کردند پس حضرت این زندان را از گل‌ولای می‌سازد و «مخیّس» نام می‌گذارد .«مخیّس» را می‌شود مفتوح و یا مکسور خواند. گفته می‌شود: «خاس الشی‌ء» یعنی فاسد شد و تغییر کرد و «تخییس» یعنی به خواری افکندن و انسان در زندان به خواری می‌افتد؛ یعنی ذلیل و پست می‌شود. اگر مخیّس به فتح «یا» خوانده شود اسم مکان است؛ یعنی جای خوار کردن و اگر به کسر یا خوانده شود اسم فاعل باب تفعیل است و راجع به معاویه است که به حسین بن علی نوشت: «إنّی لم أکسک و لم أخسک؛ من تو را ذلیل نکردم یا با تو خلف وعده نکردم». (طوسی ۱۴۰۰، ۹۲: ۲).
یکی از نویسندگان مصر در خصوص زندان و بازداشتگاه در صدر اسلام بیان می دارد که زندان به گونه‌ای که اکنون می‌بینی، یعنی متهم در جای تنگی نگهداری شود، نبوده است. در زمان پیامبر و ابو بکر چنین چیزی نبوده، بلکه بدین صورت بوده که جلوی شخص را می‌گرفتند که نتواند کاری انجام دهد و یا با دیگران اختلاط داشته باشد. شاکی یا وکیل او، متهم را در خانه یا مسجدی نگه می‌داشتند و او را رها نمی‌کردند که اسم این کار «ترسیم» است و پیامبر دستور داد که طلبکار ملازم بدهکار باشد و او را رها نکند … امّا اسیران در حظیرۀ مسجد جامع زندانی می‌شدند. وقتی در زمان عمر، رعیت فزونی یافت زندان به وجود آمد که مجرم در آن زندانی شود و عمر خانه‌ای در مکه از صفوان به مبلغ چهار هزار درهم خرید و آن را زندان قرار داد و مجرمان را در آن زندانی کرد (منتظری ۱۴۰۹، ۳۰ :۴).
هرچند که برخی روایات واقوال بیان شده در خصوص زندان بود ولی بانگاهی به این روایات و سخنان می توان فهمید که در گذشته زندان هم برای زندانیان ساخته شده است و هم برای متهم ین به عبارت دیگر ساختمان زندان و بازداشتگاه یکی بوده است و به صورت امروزی که محل بازداشتگاه متهمین و زندان محکومین از هم مجزاست نبوده است.
۲-۳- اقسام زندان در اسلام
در اسلام زندان با توجه به عوامل و انگیزه‌های گوناگونی که موجب جای گرفتن افراد زندانی در آن می‌گردد، به چند قسم تقسیم شده است که در این قسمت سعی شده است با تفحص در متون روائی و فقهی به آنان اشاره داشته باشیم. با جستجو در آثار فقها برای زندان، چهار قسم بیان شده است که عبارتند از: زندان احتیاطی (بازداشت موقت)، زندان اکتشافی، زندان حقوقی و زندان جنائی.
زندان احتیاطی یا بازداشت موقت عبارت از اینست که فرد متهم پیش از اثبات جرم او بعنوان موقت در زندان بماند و تحت نظر قرار بگیرد. و این در حالی است که احتمال هست که جرمی برای او ثابت نشود، و او از اتهام تبرئه شود. زندان نسبت به چنین فردی، جنبۀ کیفری ندارد، بلکه صرفاً از باب ‌احتیاط و برای جلوگیری از گریختن احتمالی او در حین تحقیقات و یا به منظور اینکه نتواند بر مجاری تحقیقات قضائی تأثیر نامطلوب بگذارد، زندانی می‌شود.از اینرو باید با او بگونه‌ای رفتار شود که از اشخاص به زندان محکوم شده و مجرم، متمایز باشد (وائلی ۱۴۰۷،۱۰۲).
در کتاب «الطرق الحکمیه» چنین آمده است: از جمله موارد دعاوی در دادگاهها اینست که شخص متهم مجهول الحال باشد و نیکوکارگی و بدکارگی او ثابت نشده باشد، چنین متهم ی نیز برای انجام تحقیقات درباره او و کشف حقیقت زندانی می‌شود. این مطلب در نزد همگی علماء اسلام ثابت و مورد قبول است. بیشترین پیشوایان فقه و حدیث نیز بر این مطلب تصریح کرده‌اند که والی و قاضی می‌تواند چنین کسی را حبس کند. از جمله مالک، ابوحنیفه، احمد بن حنبل و پیروان اینان به این مطلب تصریح کرده‌اند. امام احمد حنبل گفته است: رسول خدا (ص) در مورد اتهامی یک شخص را زندانی کرد. احمد سپس افزوده است که این کار برای اینست که حقیقت قضیه برای قاضی آشکار شود ….(ابن قیم جوزیه بی تا، ۷۸).
از نمونه‌ها و مثال های این نوع زندان مطلبی است که در کتاب خود به نام «عجایب احکام امیرالمؤمنین (ع)» آورده است و گفته است: علی (ع) یک نفر متهم به قتل را زندانی کرد تا دربارۀ دیگر متهم ان آن قضیه که با آن متهم بودند، تحقیق کند (عاملی۱۳۹۴، ۸۵).
این نوع از زندان همان است که در تحقیق حاضر تحت عنوان بازداشت موقت از آن یاد می کنیم و در صدد بررسی آن هستیم.
نوع دوم زندان اکتشافی نام گرفته است که این نوع زندان عبارت است از زندانی کردن کسی که مدیونست و حال او از نظر تنگدستی و تمکن و دارائی و نداری معلوم نباشد. البته این نوع زندان ترجمه «السجن الاستبرائی» می‌باشد، یعنی زندانی که به منظور کشف برائت و بی‌تقصیری متهم می‌باشد که در فارسی به «زندان اکتشافی» ترجمه شده است.
چنانکه در وسائل الشیعه بیان شده است که علی (ع) در مورد دین به تأخیر افتاده قضاوت نمود که شخص مدیون زندانی شود، تا اگر مفلس و ورشکسته و نیازمند بودن او ثابت شد، از زندان آزاد شود تا بتواند مالی بدست آورد. و‌ نیز مانند زندانی کردن شخص متهم به تباهکاری و دزدی به منظور امتحان کردن او در زندان (حر عاملی ۱۴۰۹، ۱۴۸: ۱۳).
برخی بیان داشته اند که فرق نوع اول یعنی زندان احتیاطی( بازداشت موقت) با نوع دوم یعنی زندان استبرائی (اکتشافی) چندان روشن نیست، بنظر می‌رسد که یک شیئی هستند. هر چند که شاید بتوان گفت: اولی در جائی است که بدون مقدمه و بدون اینکه شاکی داشته باشد به کسی مثلا در خیابان مشکوک شوند و بگیرند تا درباره‌اش تحقیقات کنند. اما دومی در آنجاست که او مدیون است و یا منسوب به فساد است و با این سابقه دستگیر می‌شود. و لکن این فرق چندان متین و درست بنظر نمی‌رسد. به همین دلیل بهتر این بود که آن دو را یک قسم قرار بدهند (منتظری ۱۴۰۹، ۱۰۲: ۴).
نوع سوم زندان حقوقی نام گرفته است که این نوع زندان عبارتست از زندانی کردن بانگیزۀ اخذ یک حق از آن فرد زندانی.
نمونۀ آن در روایتی است که در وسایل الشیعه ذکر شده است که شیوۀ علی امیر المؤمنین (ع) بر این استوار بود که سه کس را زندانی می‌کرد: کسی که مال یتیمی را خورده باشد، کسی که مال یتیمی را غصب کرده باشد، و کسی که امینی که در امانت خیانت کرده و آن را ربوده باشد (حر عاملی ۱۴۰۹، ۱۴۸: ۱۳).
نوع چهارم زندان جنائی است که برای ارتکاب جنایت صورت می گیرد که مثالها و نمونه‌های آن فراوان است، از جمله آنها‌روایتی است که می‌گوید: «علی (ع) درباره چهار نفر که در حال مستی با چاقو همدیگر را مورد حمله و ضرب قرار داده و شکم یکدیگر را پاره کرده بودند، اینگونه قضاوت کرد که آنان را به زندان انداخت تا به حال عادی بیایند، در این حال دو نفر از آنان [در اثر جراحاتی که به همدیگر وارد ساخته بودند] مردند، و دو نفر دیگر زنده ماندند. حضرت، حکم داد که قبیله‌های آن چهار نفر خونبهای آنان را بپردازند، و خونبهای مربوط به زخمهای آن دو نفر باقی مانده را نیز از خونبها و دیه آن دو نفر مقتول کسر کرده و به آنان پرداخت کرد …» (وائلی ۱۴۰۷، ۱۲۸).
شایان ذکر است همانطور که مشاهده گردید از لحاظ فقهی بازداشت موقت بعنوان یکی از انواع زندان ها از آن یاد می شود و بعنوان مبحثی مجزا آنرا مورد بررسی قرار نداده اند.