مقدمه
۱-۱-مسأله تحقیق
در تعریف معرفت شناسی می توانیم بگوییم که بخشی از فلسفه است که در آن به بررسی حقیقت و ماهیت علم، محدودیت ها، شرایط، منابع و اعتبار شناخت پرداخته
می شود. موضوع معرفت همان معروف یا معلوم است و هدف از آن کشف حقیقت و رسیدن به شناخت یقینی یا برخی مقاصد عملی است. منظور از معرفت و شناخت در این جا معنایی عام و گسترده است که شامل همه شناخت های بشری اعم از حضوری و حصولی می شود. بدین سان هر آنچه واژه معرفت و شناخت بر آن اطلاق گردد، در مباحث معرفت شناسی جای می گیرد. قلمرو معرفت شناسی را می توان بنیادی ترین معارف انسانی معرفی کرد.
مبحث معرفت از همان آغاز فلسفه وجود داشته است. نخستین بحث صریح درباره آن ها را باید در آثار افلاطون (۳۴۷-۴۲۷ ق.م) جست؛ اما عمدتا در دوران جدید از قرن هفدهم به بعد بود که در نتیجه آثار دکارت (۱۵۹۶-۱۶۵۰) و لاک (۱۶۳۲-۱۷۰۴) همراه با ظهور علم جدید، معرفت شناسی جایگاهی کانونی در فلسفه پیدا کرد. (دانشور،۱۳۸۰: ۸)
فلاسفه اسلامی گرچه به طور مستقل از این زوایای معرفت سخن نگفته اند، ولی بسیاری از مباحث آن را به صورت پراکنده در فصول مختلف علم، منطق، فلسفه و عرفان مورد تحقیق قرار داده اند؛ اما معرفت شناسی بعنوان یک علم مستقل که دارای تالیفات ویژه و مستقلی باشد، از فراورده های روزگار ماست.
مولوی به عنوان یکی از بزرگترین عارفان اسلام، مباحث گران سنگی در مباحث علم و معرفت و حقیقت آن و بخصوص ابزار و منابع معرفت، در قالب های زیبایی چون شعر، داستان، حکایت و تمثیل دارد که جمع بندی و تجزیه و تحلیل آن از ارزش ویژه ای برخوردار است. بحث از معرفت شناسی مولوی، پژوهشی است در حکمت عرفانی مولوی در باب شناخت و مباحث پیرامون آن.
حوزه علم “معرفت شناسی” می تواند شامل تمام مباحث و مسائلی که از ابتدا در مورد علم یا شناخت مطرح بوده، تا مباحث و مسائل گسترده و بعضاً پراکنده جدید در این باب شود. بنابراین امروزه با توجه به گستره عظیم این علم، پرداختن به زوایای گوناگون آن و احصاء همه سر فصل ها و مسائل و بررسی آن ها در یکجا به خصوص در یک چنین نوشتاری ناممکن به نظر می رسد. پس کلیت عنوان تحقیق حاضر، به معنای گردآوری و بررسی مباحث و فروعات علم معرفت شناسی نیست؛ در عین حال به صورت جزئی نیز به بخشی از آن پرداخته نشده است. بلکه سعی بر این بوده است که مبنا یا مبانی و اصول اهم، کلی و فراگیر معرفت شناسی در بینش مولوی مشخص شود. چرا که برای بحث منطقی درباره مسائل مختلف یک علم، باید قبلا پایه ها و مبانی آن علم روشن شده باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

سعی و کوشش تحقیقی این نوشته بیش از همه بر یافتن چگونگی روند پیشرفت مباحث به صورت گام به گام، منطقی و بدون پیش فرضِ اثبات نشده، بوده است. لذا نظم در اولویت بندی فصل ها و تلاش برای منسجم کردن منطقی مباحث به گونه ای که منطبق بر دیدگاه عارفانه مولوی باشد، ستون اصلی نوشتار حاضر است و از آنجا که هدف، جمع آوری ابیات و نوشته های مولوی حول ابواب مختلف معرفت شناسی نبوده است، به ذکر چند مصداق برای هر بخش اکتفا شده است.
درابتدا مروری کلی بر تاریخ مکتوب معرفت شناسی پیش رو قرار دارد، در اینجا قصد تطبیق، مقایسه و درگیر کردن نگرش های مختلف موجود را به صورت مستقیم با دیدگاه های مولوی نداشته ام، اما در عین حال برای نشان دادن جایگاه، ارزش و استحکام بینش جلال الدین، لاجرم نیاز به دانستن مسیر کلی طی شده تا به امروز و طرح مسائل و چالش های اصلی این علم است. بنابراین به خاطر اهمیتی که این بخش در نمایاندن اندیشه مولوی و ظرفیت والای آن دارد، بخش نه چندان کوتاهی به آن اختصاص یافته است. فصل بعد، از اثبات خودِ علم و معرفت و رد شکاکیت آغاز شده است، سپس همراه با مبنای اولیه ای که شکاکیت را رد و ابطال می کند، علم و معرفت آغاز شده و بر اساس همین آغاز و بنیاد، فصل های بعدی در مبحث معرفت شکل می گیرد و ادامه می یابد. اهمیت وجود مبنا و پایه در علم به نحوی است که کل مباحث بعدی - شناخت نفس و شناخت عالَم، انواع و ابزار معرفت و … - در زیر سایه همان مبنا و به عبارت دیگر به صورت مبناگروانه، نظام و سامان می یابد. بخش آخر نیز به موانع معرفت اختصاص یافته است.
۱-۲- اهمیت و ضرورت تحقیق
معرفت شناسی از مباحث بسیار مهم امروز و از مهمترین رشته های فلسفی در قرن بیستم است که رشد آن از دیگر رشته های فلسفی بیشتر بوده است. این علم، تاثیرات عمیق و شگرفی در دیگر رشته ها داشته است و مبنای علوم انسانی و در نتیجه سبب شکل گیری علوم، فرهنگ و ارزش های نوینی شده است و این روند تا امروز ادامه دارد. می توان گفت هیچ سخنی نیست که نهایتا ریشه در معرفت شناسی نداشته باشد. لذا تحقیق در این زمینه حائز اهمیت است.
از سوی دیگر میراث فکری اندیشمندان گذشته در باب مسائل معرفت شناختی میراثی ارزشمند و قابل توجه و ارائه می باشد که لازم است به آن توجه کنیم و لااقل آن را نقطه آغاز کار خود قرار دهیم. یک نمونه از آن، آثار جلال الدین رومی است که مسائل پیرامون معرفت و شناخت به عنوان یکی از مباحث کلیدی بخصوص در مثنوی مطرح است. لذا با شناخت و درگیر کردن اندیشه های مولوی با مسائلی که در حوزه معرفت شناسی مطرح می شود،
می توان امکان و استعدادهای موجود در اندیشه مولوی را در این زمینه به فعلیت رساند.
و اما آنچه در اینجا مورد اهمیت واقع شده، انسجام عناوین بحث و ترتیب منطقی مباحث است. بنابراین در اینجا بجای بیان مسائل و موضوعات مختلف معرفت شناسی و بررسی آن ها از دید مولوی، همّ اصلی کار بر این قرار گرفته است که سیر آغاز تا انجامِ مشخص، هماهنگ، معقول و عارفانه وی در نگاهش به مساله معرفت تبیین شود. درعین حال ذکر عناوین بیشتر و بررسی آن ها و نیز جمع آوری همه ابیات و نوشته های مولوی در این باب در مرحله بعد،
می تواند به تکمیل این تحقیق کمک کند.
۱-۳-اهداف تحقیق
بررسی و تبیین ابعاد معرفت شناسی و مبانی آن
استخراج، طبقه بندی و شرح، تحلیل آراء معرفت شناختی مولوی
۱-۴-مروری بر تحقیقات پیشین
مباحث مربوط به معرفت شناسی مولوی در شروح و تفاسیر مختلفی که از آثار او بخصوص مثنوی معنوی به عمل آمده است، به طور پراکنده مطرح شده است. از جمله شرح هایی که بر مثنوی نگاشته شده است، شرح علامه جعفری، ملا هادی سبزواری و بدیع الزمان فروزانفر را می توان نام برد.
دیگر آثار مربوطه:
فقیه، نظام الدین (۱۳۷۹). علم در دیوان مثنوی مولوی. شیراز: نوید شیراز.
جعفری، محمدتقی (۱۳۷۸). عقل در مثنوی. انتشارات کرامت.
کریمی لاریمی، رضا (۱۳۸۵). بررسی علم در مثنوی معنوی مولانا. دانشگاه پیام نور، واحد ساری.
فرخ پور، قاسم (۱۳۸۵). عقل در مثنوی مولانا. دانشگاه مازندران.
همچنین منابع، آثار و تحقیقاتی که به طور کلی پیرامون معرفت شناسی عرفا و مبانی آن انجام شده است، می تواند پیش زمینه و راه گشایی برای شناخت مبانی معرفتی مولوی باشد.
۱-۵-روش تحقیق
روش تحقیق کتابخانه ای است. سپس از روش توصیفی – تحلیلی برای بررسی آراء مولوی استفاده می شود. با مطالعه آثار مولوی و شروح و تفاسیر مختلف بر آثار مولوی و دیگر منابع مربوطه به هدف تحقیق راه می یابیم.
۱-۶-سؤالات تحقیق
با توجه به بینش مولوی :

1. 1. آیا حصول معرفت امکان پذیر است؟

1. 1. آیا معارف و شناخت ها دارای پایه و بنیاد یقینی و خطا ناپذیر است؟ و اگر هست آن بنیاد چیست؟

1. 1. در فرض پاسخ مثبت به سوال قبل، شناخت های انسان چگونه بر پایه های یقینی بنا می شوند؟

1. 1. انواع شناخت و حدود و اعتبار آن ها تا کجاست؟

1. 1. موانع شناخت صحیح کدامند؟

۱-۷-فرضیات تحقیق
مولوی با رد سوفیسم و شکاکیت، معرفت را قابل حصول می داند؛ در عین حال معتقد است که آدمی نمی تواند حقیقت مطلق را درک کنند.
مولوی همچون فلاسفه اسلامی، در نظریه معرفت شناسی خود مبناگراست.
شناخت، اقسام گوناگون دارد: شناخت حسی، خیالی، عقلی (نظری و عملی)، شهودی و وحیانی که متناسب با ابزارهای مختلفی چون حواس پنج گانه، عقل و قلب حاصل می شود و هر یک با سطحی از واقعیت مواجه و در طول هم اند.
مولوی تمام مراتب شناخت را در حیطه خود معتبر می داند. آنچه را حواس از جهان خارج ادراک می کنند تنها به طور نسبی قابل پذیرفتن می داند و ادعای مطلق گرایانه حس را بی اعتبار می شمارد. عقل (نظری) جایگاه برتری نسبت به حس و خیال دارد و با قوانین و اصول کلی سروکار دارد؛ اما حقایق عالم محدود به دریافت های این نوع از معرفت نیست. شهود نیز یکی از منابع اولیه معرفت به حساب می آید که مرتبه بالاتری دارد. وحی بالاترین مرتبه ادراک است که مفید شناختی قطعی است.
عقل و وحی، هم به عنوان منبع معرفت، هم به عنوان معیار و هم منبع ارزش شناخت لحاظ می شوند؛ که نقش توجیه را در معرفت ایفا می کنند.
موانع معرفت دوگونه است: موانع نظری مانند انکار برخی از منابع شناخت و محدود کردن منابع و ابزار معرفت به نوع خاصی از آن. همچنین امور عملی مانند عدم تزکیه و تقوا، محبت دنیا و گناه که باعث تاریکی دل و روح می شود.
فصل دوم
مروری بر تاریخ معرفت شناسی
مقدمه
معرفت شناسی که نظریه معرفت نیز نامیده می شود، یکی از شاخه های فلسفه است که به زعم بسیاری از فلاسفه مقدم بر هستی شناسی و دیگر شاخه های فلسفه است؛ زیرا فلاسفه در پی آنند که چیزی را بدانند؛ اما خود “دانستن” چیست؟ مرزهای آن کجاست؟ انواع شناخت و ابزار آن چیست؟ … این گونه پرسش ها بر هر دانستن فلسفی مقدم اند.
۲-۱- منکران شناخت(شکاکان) و شناخت شناسان
معرفت شناسی، تاریخی به اندازه تاریخ آفرینش انسان و تفکر او دارد؛ چراکه هر شناختی که انسان به دست آورد، لاجرم در پس آن نظریه ای از معرفت قرار دارد؛ حتی اگر خود فرد بدان نپردازد. اختلاف عقاید و برداشت ها و شناخت ها از جهان نیز گواهی می دهد که صاحبان آن ها هر یک شناخت خود را به گونه ای متفاوت یافته اند؛ لذا نمی توان تاریخ دقیق برای آن ترسیم کرد. بی شک در هر دوره ای متفکرانی بزرگ وجود داشته اند که به دنبال شناخت و حقیقت هستی بوده اند و آراء مختلف وجود داشته که در تضارب با یکدیگر بوده اند.
اساس و بنیاد مسأله معرفت، واقعیت و حقیقت است و معرفت شناسی در واقع همان شناخت واقعیت و حقیقت است و اگر کسی واقعیتی را در عالم نپذیرد، پس شناختی را هم نپذیرفته است و از قلمرو بحث معرفت شناسی خارج می شود؛ اگرچه که خودِ این ادعای نپذیرفتن از طرف منکر معرفت، ناقض ادعایش است که در مباحث بعدی بدان پرداخته خواهد شد.
بنابراین ما نیز در ابتدا همین “واقعیت” را مبنای اولین تقسیم بندی در مکاتب معرفت شناسی قرار می دهیم:

1. 1. شک گرایان: مکتب هایی که امکان دستیابی به معرفت یقینی را انکار می کنند. شک گرایان خود به چند دسته تقسیم می شوند:

۱-۱- گروهی هستند که وجود هر گونه واقعیتی در عالم را مورد تردید قرار داده اند و در نتیجه دستیابی به هر گونه معرفتی را مورد تردید یا انکار دانسته اند. این افراطی ترین ادعایی است که شک گرایان دارند.
۱-۲- گروهی که تنها واقعیت را خود و فهم خود دانسته و ورای خود را مورد تردید یا انکار قرار داده اند.

همچنین نام شیراز همراه بخش اردشیر خوره دوره ساسانی به مرکزیت فیروزآباد ذکر شده است و شیراز جزئی از آن بوده‌است. اردشیر خوره یکی از پنج بخشی بوده است که استان فارس ساسانیان را تشکیل می‌داده‌است. این اطلاعات در مهرهای ساسانی مربوط به اواخر ساسانی و اوایل دوران اسلامی کشف شده در محل قصر ابونصر در شرق محل کنونی شهر شیراز بدست آمده است و لیمبرت چنین پیشنهاد می کند که استحکامات موجود در محل قصر ابونصر همان قلعه تیرازیس یا شیرازیس یاد شده در لوح‌های عیلامی پارسه است و بعدها پس از آنکه شهر فعلی شیراز در نزدیک این قلعه بنیان نهاده شده، این شهر نام خود را از این قلعه در حوالی شهر به یادگار گرفته‌است.
باستان شناسان موزهی متروپولیتن نیویورک نیز با توجه به نتایج حفاری‌های خود در محل قصر ابونصر، این استحکامات و احتمالا روستاهای اطراف را به عنوان محل شیراز قبل از اسلام پیشنهاد می‌کنند. آنها گفته‌های بلخی در قرن ۱۲ نقل می‌کنند که می‌گوید: در محلی که شیراز کنونی وجود دارد منطقه‌ای بوده است با چند قلعه در میان دشتی باز. آنان در مورد داستان بنیان نهاده شدن شهر جدید شیراز و انتقال آن به محل جدید چنین نظر می‌دهند که انتقال یک شهر در بسیاری جاهای دیگر مانند نیشابور و قاهره نیز اتفاق افتاده‌است. در این حالت پس از تحولات یا تغییراتی سیاسی، شهر به محلی در نزدیکی شهر قدیم منتقل شده و شهر قدیمی رها گشته تا به شهری حاشیه‌ای یا تلی از خرابه تغییر پیدا کند (همان منبع) .
۳-۳-۶-۲ در اسطوره‌ها و روایات سنتی
طبق روایتی سنتی بنای شیراز توسط تهمورث، از پادشاهان پیشدادی صورت گرفته و با گذشت زمان این شهر رو به ویرانی گذاشت. همچنین طبق روایت سنتی دیگری در محل شهر شیراز شهری بنام فارس بوده‌است که برگرفته از نام فارس پسر ماسور، پسر شِم، پسر نوح می‌باشد.
۳-۳-۶-۳ فتح فارس توسط مسلمانان
استان فارس ساسانیان شامل استان فارس، یزد، حاشیه خلیج فارس و جزایر آن و بخشی از خوزستان کنونی بود، و طی حملات اعراب بین سالهای ۶۴۰- ۶۵۳ میلادی که از بصره سازماندهی می‌شد به تسخیر درآمد. در آن زمان در محل شیراز کنونی شهری نبود. اما قلعه‌هایی در حوالی شیراز کنونی وجود داشت که در سال ۶۴۱ میلادی به تسخیر اعراب درآمد. در طی این دوران اعراب حملات متعددی از محل این قلعه به استخر تدارک دیدند. استخر، پایتخت فارس تا سال ۶۵۳ میلادی مقاومت کرد. «شهر اصلی فارس، استخر، پیوندهایی نزدیک با سلسله ساسانی و دین زردشتی داشتند. حکمرانان عرب می‌خواستند که مرکزی رقیب و اسلامی در قلمرو تازه فتح شده خود درست کنند.» هنگامی که اعراب شهر شیراز را بنیان نهادند، شهر را بگونه‌ای بنیان گذاشتند که بزرگتر از اصفهان باشد.(وب سایت رسمی شهرداری شیراز) .
شهبازی می‌نویسد که به‌سبب قرار داشتن شیراز در محل تلاقی راه‌های منتهی به یزد، کرمان، خوزستان، اصفهان و خلیج فارس، شیراز به پایگاه (سپاه مسلمانان) در فارس و مقر دولت و کارگزاران ارشد نظامی و اداری تبدیل شد و برای دو قرن محل استقرار فرمانداران عرب فارس بود. هرچند تا دو قرن شیراز زیر سایه شهر رقیب، استخر بود. اما بتدریج با اسلام آوردن ایرانیان و انحطاط شهر استخر، اهمیت شهر استخر به شیراز منتقل شد. از این دوران اطلاعات کمی در دسترس است ولی مشخص است که تا قرن نهم میلادی شیراز دارای مسجد جامع نبوده‌است. یعنی تا زمانی که صفاریان< /a> شیراز را پایتخت حکومت خود قرار دادند. (همان منبع) .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۳-۶-۴ آل بویه تا صفویان
در قرن چهارم و پنجم هجری قمری سلسلهء آل بویه فارس، شیراز را به پایتختی برگزیدند و مساجد، قصرها، کتابخانه و کانال آبرسانی از رودخانه کر در آن بنا نمودند. در این دوران شیراز به بزرگترین شهر استان فارس (شامل یزد و سواحل شمالی خلیج فارس) تبدیل شده بود. آل بویه پیرو شیعه ۱۲ امامی بودند و شیعه را تبلیغ نموده و مراسمی مانند محرم و عید غدیر را پاس می‌داشتند. با اینحال آل بویه سیاست مدارا و پذیرا بودن با سایر مذاهب مانند اهل سنت را در پیش داشتند. در زمان آنها غیر مسلمانان مانند زردشتی‌ها مجبور نبودند که علامت مشخص کننده به تن داشته باشند و یا در محله‌های خاصی زندگی کنند. در زمان آل بویه بازار شهر در هنگام جشن مهرگان و نوروز نورانی می‌شد و هنگامی که در سال ۳۶۹ هجری مصادف با ۹۸۰ میلادی مسلمانان شیراز بر علیه زردشتیان به اغتشاش پرداختند، عضدالدوله لشکری برای تنبیه اغتشاش‌کنندگان به شیراز فرستاد.
اتابکان فارس (سَلغُریان) از نیمه قرن ۶ هجری (۱۲ میلادی) بر شیراز مستولی شدند. در دورهی آنها شیراز شکوفا شد و بناهای متعددی نظیر مدرسه، بیمارستان، بازار اتابک ساخته شد. به تدبیر اتابکان در حمله چنگیز خان مغول، شیراز از تخریب و قتل عام در امان ماند چرا که حکمرانان سلغری، ابوبکر بن سعد به پرداخت مالیات به مغولان رضایت دادند. آخرین حکمران اتابک اَبِش بنت سعد بود که به همسری پسر هلاکوخان مغول درآمد. مهریه او بخشش خراج شیراز بود و بدین ترتیب اتابکان فارس در سال ۶۸۵ هجری (۱۲۸۷-۱۲۸۶ میلادی) منقرض شد. شیراز همچنین از قتل عام تیمور نیز در امان ماند زیرا شاه شجاع، فرماندار فارس تسلیم شد. در قرن سیزدهم میلادی، شیراز مرکزی پیشرو در علم و هنر بود. بخاطر تشویق حاکمان و وجود دانشمندان و هنرمند، این شهر توسط جغرافی‌دانان قدیمی دارالعلم نامیده می‌شد.(وب سایت رسمی تاریخچه شیراز) .
۳-۳-۶-۵ دوران صفویه تا دوران معاصر
شیراز به سال ۹۰۹ هجری (۱۵۰۳ میلادی) به دست صفویه افتاد. شاه اسماعیل در راه توسعه تشیع رهبران مذهبی اهل سنت شهر را از دم تیغ گذرانید. در این دوران بناهای متعددی در شیراز مانند مدرسه خان، قصری در محل «میدان» و حصاری بدور شهر ساخت. شهر شیراز در دوران صفویه دو گروه رقیب را در خود جای داده‌بود. حیدری‌ها که پیرو شیخ حیدر صفوی بودند و در شرق شرق سکنا داشتند و نعمتی‌ها که در غرب شیراز ساکن بودند و پیرو شاه نعمت الله ولی بودند. پس از حمله افغانها به ایران و سقوط صفویه در سال ۱۷۲۲ میلادی، سپاه افغان در سال ۱۷۲۳ روانه شیراز شد. شیراز بعد از نه ماه محاصره و تحمل قحطی تسلیم شد. گفته می‌شود طی این محاصره حدود ۱۰۰ هزار نفر از مردم شیراز هلاک شدند. نادرشاه توانست در سال ۱۷۲۹ شیراز را از دست افغان‌ها در آورد و خرابی‌های به بار آمده را ترمیم نماید. اما با شورش حکمرانان محلی در دوره افشاریان بر علیه نادر شاه، نادر شاه سپاهی را روانه شیراز کرد و شهر پس از چهار ماه محاصره سقوط کرد. پس از این حمله بسیاری از مردم شیراز از دم تیغ گذشتند و دو کله مناره در اطراف شهر برپا شد و باغ‌های اطراف شیراز نابود شد.
شکل ۳-۳ لطفعلی خان زند.
شکا ۳-۴ مجسمه کریم‌خان زند.
کریم خان زند شیراز را در سال ۱۱۸۰ هجری قمری (۷-۱۷۶۶ میلادی) به‌عنوان پایتخت سلطنت خود برگزید. در این دوران شیراز رونقی دوباره یافت و بر جمعیت آن افزوده‌شد. شیشه ساخت شیراز به تمام ایران صادر می‌شد و شراب شیراز که عمدتا توسط ارمنیان و یهودیان ساخته می‌شد از طریق خلیج فارس به بازار هند صادر می‌شد. در دوره کریم خان استادکاران و کارگران از سراسر ایران به شیراز
آورده شدند. گفته شده‌است که تنها ۱۲،۰۰۰ نفر در ساختن خندق جدید دور شهر شرکت داشتند. بدستور کریم خان بناهای متعددی مانند ارگ جدید شهر، بازار وکیل، دیوان‌خانه، توپخانه، یک مسجد باشکوه و چند هزار مسکن برای لرها و لکهایی که در سپاه کریم خان بودند بنا شد. در آن زمان شیراز یازده بخش داشت که پنج تای آنها بخش‌های حیدری، پنج تای آنها نعمتی و یک بخش متعلق به یهودیان بود.پس از کریم خان، جانشینان وی موفق به حفظ سلسله زندیه نشدند و پس از روی کار آمدن قاجارها، آقا محمد خان قاجار پایتخت را به تهران منتقل نمود. در دوره قاجاریه، سید علی محمد باب در سال ۱۲۶۱ هجری قمری (۱۸۴۵ میلادی ) در شهر شیراز شروع تبلیغ آیین خود نمود. او دستگیر و از شهر اخراج شد.
در اثر شیوع آنفولانزا در سال ۱۹۱۸ حدود ۱۰،۰۰۰ تن از مردم شیراز جان خود را از دست دادند. شیراز از دوران صنعتی شدن زمان رضا شاه که در شهرهای مختلف ایران رخ داد، چندان بهره‌ای نبرد. ولی پس از جنگ جهانی دوم شیراز پیشرفت زیادی داشت.  در سال ۱۳۵۳ شیراز از نظر بزرگی بعد از شهرهای صنعتی تبریز و اصفهان و شهر مذهبی مشهد قرار داشت. در سال‌های منتهی به انقلاب شیراز شاهد رشد خوبی بود. هر چند دیگر شیراز دیگر در سر شاهراه ترانزیت کالا از بنادر خلیج فارس به داخل ایران را داشت، چون نقش سنتی بندر بوشهر با ساخته شدن راه‌آهن سراسری به بنادر دیگری انتقال یافته بود. با اینحال مراکز آموزش عالی، پایگاه‌های نظامی و صنعت گردشگری رشد خوبی در این شهر داشت. (سازمان میراث فرهنگی وگردشری).
پس از انقلاب، احیا و مرمت آثار تاریخی مورد توجه قرار گرفته‌است که از مهم‌ترین کارهای انجام گرفته می‌توان به احیای ارگ کریم خان، مرمت و بازسازی آرامگاه خواجوی کرمانی و دروازه قرآن، حمام وکیل و حافظیه اشاره نمود.
۳-۳-۷ روز شیراز
شکل ۳-۵ پرواز بالن‌های هوای داغ در روز شیراز (۱۳۸۹ هجری خورشیدی)
با تصویب شورای شهر شیراز و تایید مجلس شورای اسلامی روز میانی بهار، ۱۵ اردیبهشت به نام روز شیراز نامگذاری شده است.به همین مناسبت، همه ساله برنامه‌های ویژه ای از طرف شهرداری شیراز در این روز برگزار می گردد. به عنوان مثال در سال ۱۳۸۹ هجری خورشیدی برای اولین بار در ایران ۱۲ بالون هوای داغ به طور هم‌زمان بر فراز آسمان شیراز به پرواز درآمدند. به مناسبت هفته شیراز بالن‌هایی از کشورهای مختلف اروپایی توسط بالن سواران حرفه‌ای با حضور شهروندان شیرازی در آسمان شیراز پرواز کردند. بالن‌ها از ۲ منطقه استادیوم ورزشی حافظیه و دانشگاه علوم پزشکی شیراز برخاسته و پس از پروازی تقریبا ۲ ساعته بر فراز شهر شیراز، در نقاط مختلف فرود آمدند.
۳-۳-۸ وضعیت طبیعی
شکل ۳-۶ بلوار چمران در شیراز
۳-۳-۹ موقعیت جغرافیایی
شهر شیراز، مرکز استان فارس به طول ۴۰ کیلومتر و عرضی متفاوت بین ۱۵ تا ۳۰ کیلومتر با مساحت ۱۲۶۸ کیلومتر مربع به شکل مستطیل و از لحاظ جغرافیایی در جنوب غربی ایران و در بخش مرکزی فارس قرار دارد.اطراف شیراز را رشته کوههای نسبتاً مرتفعی به شکل حصاری استوار، احاطه کرده‌اند که از لحاظ سوق الجیشی و حفظ شهر اهمیت ویژه‌ای دارند. این شهر از سمت غرب به کوه دراک، از سمت شمال به کوه‌های بمو، سبزپوشان، چهل‌مقام و باباکوهی (از رشته‌کوه‌های زاگرس) محدود شده‌است. مختصات جغرافیایی شیراز عبارتست از ۲۹ درجه و ۳۶ دقیقه شمالی و ۵۲ درجه و ۳۲ دقیقه و ارتفاع آن از سطح دریا بین ۱۴۸۰ تا ۱۶۷۰ متر در نقاط مختلف شهر متغیر است. رودخانه ی خشک شیراز رودخانه ی فصلی است که پس از عبور از شهر شیراز به سمت جنوب شرقی حوضه ی خود متمایل شده و به دریاچه مهارلو می‌ریزد.(وب سایت رسمی شهرداری شیراز) .
۳-۳-۱۰ آب و هوا
میانگین دما در تیرماه (گرم‌ترین ماه سال) ۳۰ درجه ی سانتی‌گراد، در دی‌ماه (سردترین ماه سال)، ۵ درجهء سانتی‌گراد، در فروردین‌ماه ۱۷ درجهء سانتی‌گراد و در مهرماه ۲۰ درجهء سانتی‌گراد می‌باشد و میانگین سالانه دما ۱۸ درجهء سانتی‌گراد است. میزان بارندگی سالیانه شهر شیراز ۳۳۷٫۸ میلی‌متر می‌باشد. (اداره اب وهواشناسی شیراز).
۳-۳-۱۱ وضعیت اجتماعی
۳-۳-۱۱-۱ زبان مردم
مردم شیراز زبان فارسی را با لهجه شیرازی تکلم می‌کنند. میان بانوان میزان آشنایی زنان خانه دار و در میان مردان، کسانی که کار آزاد دارند آشنایی بیشتری با این لهجه دارند. ظهور دو شاعر بزرگ فارسی نو، حافظ و سعدی، باعث تأثیر پذیری تمام جنبه‌های زندگی مردم شیراز از عصر مغول به بعد از آثار این شاعران شد. بگونه‌ای که باعث افول گویش پیشین مردمان این شهر و حکمفرما شدن فارسی نو در این شهر شد.
۳-۳-۱۱-۲ دین
شکل ۳-۷ یک یهودی در حال عبادت در شیراز
دین اکثر مردم شیراز اسلام می‌باشد. هر چند بیشتر یهودیان شیراز در طی نیم قرن دوم قرن بیستم به اسراییل و آمریکا مهاجرت کرده‌اند. این شهر هنوز پذیرای اقلیتی ۶۰۰۰ هزار نفری از یهودیان می‌باشد. بدلیل فعالیت‌های تبلیغاتی مسیحی در قرون نوزده و بیستم میلادی گروه‌های کوچکی از مسیحیان فرقه پروتستان مانند انگلیکن و پرسبی‌ترین در شیراز زندگی می‌کنند. در حال حاضر در شیراز دو کلیسای فعال وجود دارد که یکی متعلق به ارامنه و دیگری متعلق به کلیسای انگلیکن می‌باشد. (دانشگاه علوم پزشکی شیراز) .
۳-۳-۱۱-۳ فرهنگ
شهر شیراز به شهر شعر در ایران معروف است. از میان شاعر‌های بانویِ معروف ایران می‌توان از جهان‌ملک خاتون که در شیراز می‌زیسته نام برد. شیراز به شهر شعر، شراب، باغ و گل و بلبل معروف است. باغ در فرهنگ ایرانیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و شیراز از قدیم به داشتن باغ‌های بسیار و زیبا مشهور بوده‌است. شیراز از دوران باستان باغ‌های انگور فراوانی داشته و همین باعث شهرت جهانی شراب شیراز در دنیا شده‌است. امروزه بیش‌تر باغ‌های این شهر در شمال غرب آن و در مناطق قصردشت، کشن، چمران و معالی‌آباد واقع شده‌اند. تعدادی از باغ‌های شیراز از لحاظ تاریخی بسیار حایز اهمیت هستند و به‌عنوان مراکز مهم گردشگری به‌شمار می‌آیند. از معروف‌ترین این باغ‌ها می‌توان به باغ ارم، باغ عفیف‌آباد، باغ دلگشا و باغ جهان‌نما اشاره نمود.
شهر شیراز در بین سالهای ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۷ محل برگزاری جشن هنر شیراز بود. این جشنواره در زمان خود بزرگترین رویداد فرهنگی در نوع خود در سطح جهان بود. این رویداد با هدف تشویق هنرهای سنتی ایران و بالا بردن استانداردهای فرهنگی ایران تشکیل شده‌بود. همچنین این رویداد محلی بود برای گرد آمدن بزرگترین هنرمندان سنتی و مدرن ایران و سراسر دنیا در رشته‌های مختلف هنری.(سازمان میراث فرهنگی و گردشگری) .
۳-۳-۱۱-۴ جمعیت
شکل ۳-۸ نمودار تغییرات جمعیت شیراز بین سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۸۵
در نخستین سرشماری رسمی ایران که در سال ۱۳۳۵ خورشیدی انجام گرفت، شهر شیراز با ۱۷۰٬۶۵۹ نفر جمعیت ششمین شهر پرجمعیت ایران بود. در سرشماری سال ۱۳۵۵ خورشیدی این شهر با پیشی‌ گرفتن بر آبادان به پنجمین شهر پرجمعیت ایران تبدیل شد و تا سرشماری سال ۱۳۷۵ خورشیدی همین جایگاه را در اختیار داشت. در آخرین سرشماری انجام‌گرفته در سال ۱۳۸۵ خورشیدی، کرج با رشد سریع خود بر شیراز پیشی گرفت و شیراز دوباره ششمین شهر پرجمعیت ایران شد.
براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ خورشیدی، جمعیت شهر شیراز در این سال بالغ بر ۱٬۲۱۴٬۸۰۸ نفر بوده‌است که از این تعداد ۶۱۳٬۸۳۰ نفر مرد و ۶۰۰٬۹۷۸ نفر زن بوده‌اند. همچنین تعداد خانوارهای ساکن این شهر، ۳۱۵٬۷۲۵ خانوار بوده‌است.(وب سایت رسمی مرکز آمار ایران) .
۳-۳-۱۲جای‌های دیدنی
۳-۳-۱۲-۱ جاذبه‌های تاریخی
شکل ۳-۹ ارگ کریم‌خان
شکل ۳-۱۰ دروازه قرآن.
شیراز به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری و توریستی ایران مطرح بوده و با جاذبه‌های تاریخی فراوان برای گردشگران داخلی و خارجی شناخته شده‌است. از جاذبه‌های تاریخی شهر شیراز می‌توان به آتشکده ی صمیکان، آرامگاه حافظ، آرامگاه خواجوی کرمانی، آرامگاه سعدی، ارگ کریم‌خان، باغ ارم، باغ تخت، باغ چهل‌تن، باغ دلگشا، باغ عفیف‌آباد، باغ نارنجستان قوام، باغ هفت‌تن، خانه صالحی، چاه مرتاض علی، حمام باغ نشاط، عمارت باغ ایلخانی، عمارت باغ نشاط، عمارت دیوانخانه، عمارت کلاه‌فرنگی باغ نظر، مسجد نصیرالملک، قصر ابونصر، قلعه ی کک‌ها، مدرسه ی آقاباباخان، مدرسه ی خان، موزه ی پارس، موزهء هفت‌تنان، نقش‌برجسته ی بهرام اشاره کرد.
در سال ۱۳۷۴ در پروژه بین الحرمین ۷ هکتار از بافت تاریخی شیراز که متشکل از ۸۷ خانه تاریخی، مسجد و مدرسه تاریخی بود تخریب شد. هم‌اکنون نیز تصمیم بر این است که تحت همان پروژه ۵۷ هکتار دیگر بدون در نظر گرفتن آثار و بناهای ارزشمند تاریخی تخریب و جایش را به پاساژهای تجاری بدهد. (وب سایت شهرداری شیراز) .
شکل ۳-۱۱ سراسرنمای شیراز در روز
شکل ۳-۱۲ سراسرنمای شیراز در شب
۳-۳-۱۲-۲ جاذبه‌های طبیعی
شکل ۳-۱۳ باغ ارم

فناوری از یک سو باعث حذف برخی مشاغل شده و از سویی دیگر مشاغل جدید فراوانی را ایجاد خواهد کرد.
کارآفرینی لازمه‌ی توسعه‌ی فناوری و توسعه‌ی فناوری بستر کارآفرینی است.
ضرورت تقویت بستر کارآفرینی مبتنی بر فناوری اطلاعات یعنی شبکه‌ی دیتا توسط دولت

۷

نقش دولت الکترونیکی در کارآفرینی

حشمت خلیفه سلطانی

۱۳۸۶

—-

اصلاحات ساختاری و نهادسازی، ایجاد مؤسسات آموزشی دولتی- خصوصی، آموزش از راه دور رسانه‌یی، مشاوره‌های مالی- فنی و مدیریتی

۸

شناخت و بررسی اقتصادی، مالی، بازار و سرمایه‌گذاری در بخش ICT کشور

مسعود نیلی

۱۳۸۶

کیفی- مطالعات تطبیقی

بررسی و شناخت ویژگی‌های عمومی ارتباطات و فناوری اطلاعات در دنیا و ایران و جایگاه ایران در شاخص‌های بین‌المللی
گزینه‌های پیش روی و چشم‌انداز مطلوب سرمایه‌گذاری در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات
نقش دولت و سیاست‌های سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری اطلاعات
ارزیابی شاخص‌ها و وضعیت مالی بنگاه‌های صنعت ارائه خدمات مخابراتی کشور

۹

ارائه‌ الگویی یکپارچه از عوامل موثر فناوری اطلاعات در انجام فعالیت‌های کارآفرینانه

علی اکبر آقاجانی

۱۳۸۶

کیفی- بررسی پدیده‌ی خاص با بهره گرفتن از دیدگاه‌های تئوریک

لزوم توجه به کارآفرینی‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات در کشور
کارآفرینی بانوان با بهره گرفتن از فناوری‌های اطلاعات
استفاده از بخش خصوصی جهت توسعه‌ی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات
اقدام به تشویق کارآفرینی در بخش تولید محصولات فناوری اطلاعات با نگرش بر صادرات
تعیین نهاد متولی فناوری اطلاعات
ایجاد مراکز رشد و شهرک‌های فناوری
اعطای تسهیلات و حمایت از کارآفرینی‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات

۱۰

مشارکت فناوری اطلاعات در کارآفرینی

سید علی‌رضا حجازی

۱۳۸۳

—-

به بررسی نقش فناوری اطلاعات در توسعه‌ی کارآفرینی پرداخته است.
هفت ویژگی موثر فناوری اطلاعات در کارآفرینی را احصا کرده است.
کارآفرینی لازمه‌ی توسعه‌ی فناوری و توسعه‌ی فناوری بستر کارآفرینی است.
دولت باید بستر کارآفرینی در حوزه‌ی فناوری اطلاعات که همان شبکه‌های ارتباطی و اطلاعاتی است، را توسعه داده و امکان دسترسی آسان همگان به این شبکه‌ها را فراهم نماید.
فناوری از یک‌سو در اثر افزایش بهره‌وری، نیاز به نیروی انسانی را کاهش داده و از سوی دیگر تنوع فعالیت‌ها و مشاغل جدید را باعث می‌شود که برای نیروی انسانی بیشتری اشتغال ایجاد می کند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مشاغل را می‌توان در دو دسته مشاغل مبتنی بر اطلاعات و مشاغل مبتنی بر صنعت اطلاعات طبقه‌بندی کرد. به دسته‌ی اول صنعت اطلاعات و دسته‌ی دوم صنعت فناوری اطلاعات گوییم

روش سؤال و جواب گاه به شکل مناظرات علمی در محافل رسمی و گاه در قالب پرسش‌های دینی مطرح است. گفت‌ و گوهای ائمه اطهار u با علماء و پیروان ادیان و مذاهب مختلف به صورت سؤال و جواب برگزار می‌شد و همچنین با فرزندان خود نیز به روش پرسش و پاسخ گفتگو می‌کردند. ائمه اطهارu در بسیاری از موارد برای معرفی امام بعدی سؤالات علمی و دینی مردم را به او واگذار می‌کردند چنان که امام حسن عسگریu برخی از استفتائات شیعیان را به فرزندش مهدیu محول می‌کرد تا مقام و موقعیت آن حضرت نزد مردم شناخته شود. روزی حضرت علیu در ارتباط با چند موضوع سؤالاتی از فرزندش حسن و حسین u نمود که هریک از آنان جوابهای حکیمانه دادند در این حال علیu به یکی از صحابه خود که در مجلس حضور داشت فرمود این سخنان حکیمانه را به فرزندانت بیاموز، زیرا موجب تقویت عقل و عاقبت‌اندیشی می‌گردد^[۲۳].

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

آشنایی با داستان‌های معصومانu

کودکان به داستان و قصه علاقمند هستند و دلداده داستان‌های جذاب و شگفت‌انگیز هستند این علاقه و رغبت کودکان زمینه اثرپذیری آنهار ا فراهم می‌کند از این رو می‌توان در تربیت کودکان به خصوص در آشناسازی آنان با اهل بیتu از شیوه داستان‌گویی بهره گرفت. انتخاب داستانهای جالب از سیره اهل بیتu و ارائه آن با زبان ساده و قابل فهم به کودکان در آشنایی آنان با اهل بیتu تأثیر بسیار دارد. قرآن کریم به نقش مثبت و سازنده داستان اشاره کرده و می‌فرماید: در بیان آثار و داستانهایی از سرگذشت پیشینیان عبرتی است برای صاحبان خرد. در سیره معصومانu نیز داستانهای جالب و آموزنده‌ای وجود دارد که با ارائه آنها به کودکان ضمن یادگیری محتوای داستان، با اهل بیتu نیز آشنا می‌گردند. اگر پدران و مادران در محیط خانه به جای انجام کارهای غیرضروری یا تماشای فیلم‌های غیرضروری فرزندان خود را با داستانهای اهل بیتu آشنا کنند و یقیناً نتایج قابل توجهی در آشناسازی کودکان با معصومانu را در برخواهد داشت. پندهای آزمونده معصومانu با جذابیت و محتوای خاص چنان بر روح و روان انسان تأثیر می‌گذارد که در سراسر زندگی همراه انسان خواهد بود و فرد را به خدا و اولیای خدا علاقمند می‌سازد. کودکان به خاطر استعداد خاصی که دارند بهتر سخنان بزرگان را می‌پذیرندپس بهتر است پند و اندرزهای معصومان را در این دوران به آنها آموخت^[۲۴].

وظایف والدین در تربیت

وظایف والدین نسبت به فرزندان زیاد است که ما مختصراً به شرح آنها می‌پردازیم.
بسیاری از والدین به جنس کودک حساسیت نشان می‌دهند مثلاً دوست دارند که پسر داشته باشد و یا برخی به دختر علاقمندند. یکی از حقوق کودکان این است که بدون اینکه به جنس او توجه کنند مورد استقبال واقع شود. امام سجادu به هنگامی که فرزندی از او به دنیا می‌آمد پیش از آنکه از دیگر خصایص او سؤال کند می‌پرسید آیا کودک سالم است و آنگاه می‌فرمود: سپاس خداوندی را که از من نسل گرفتار و ناقص نیافرید.
بهتر است قبل از تولد برای کودک نام انتخاب کرد و دو نام برای او در نظر گرفته اگر دختر بود یکی از نامها و اگر پسر بود نام دیگر را بر او بنهند.
انتخاب نام خوب برای کودک بسیار اهمیت دارد به خصوص اگر در آینده به مقام بالایی برسد نام او می‌تواند برای او ایجاد غرور و یا حقارت کند پس بهتر است برای او نامی انتخاب شود که او با آن نام احساس سرافرازی و وابستگی به پاکان و قدرتمندان کند و توصیه شده است نام کودک را از اسماء‌ خاندان پیامبرe انتخاب کنند.
بعد از به دنیا آمدن کودک می‌بایست در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه خواند، البته انجام این کار قبل از بریدن ناف کودک مستحب است. در روایات اسلامی انجام این کار را پناهی در برابر لغزشهای شیطانی ذکر کرده‌اند و باعث تقویت روح دینی در کودک می‌گردد.
از دیگر مسائل بعد از تولد کودک کام گرفتن با تربت امام حسینu است و غسل مولودیه دادن کودک، ختنه کردن (اگر کودک پسر باشد)، عقیقه دادن و هم وزن موی سرکودک صدقه دادن از طلا و نقره است.
چون کودک هدیه‌ای از خداوند است پس به خدا وابسته است و صاحب کرامت است باید به گریه و فریادش توجه کرده و با او به احترام رفتار نمود، روزی که سخن می‌گوید به سخنش گوش فرا داد، در کارها و تنهایی‌اش نباید زیاد دخالت کرد، حکومت و تسلط او براسباب‌بازیهایش را نبایست برهم زد و باید به گونه‌ای با او برخورد کرد که احساس کند، شخص بزرگی است و در نزد سایر مردم احترام دارد و دیگران او را می‌پذیرند.
یکی از نیروهای لازم برای ادامه حیات طفل محبت کردن به اوست و روح کودک توسط محبت به آرامش می‌رسد. کودکی که در طفولیت محبت ندیده است در بزرگی فردی عقده‌ای و خشن خواهد شد. البته نباید کودک را به خاطر موقعیت نسبی او مثلاً زیبایی کودک، رشد او، رنگ مو و چشم او دوست داشت. بلکه باید از آن جهت که وابسته به والدین است مورد محبت واقع شود البته نبایست فراموش کرد که این محبت به افراط نکشد چون زیاده‌روی در محبت سبب ایجاد نابسامانیهای دیگر خواهد شد.
هیچ غذایی برای کودک بهتر از شیر مادر برای او نیست. شیردادن مادر به کودک آنقدر پراهمیت است که گفته شده اگر مادر برای شیردادن کودک حق‌الزحمه می‌خواهد به او بپردازید.
کودک در هنگام خوردن شیرمادر تنها از سلولهای تن مادر تغذیه نمی‌کند بلکه بین او و مادر مهر و محبت رد و بدل می‌شود.
در صورتیکه مادر نتواند این وظیفه را انجام دهد باید برای کودک دایه‌ای گرفت. در ضمن برای دایه هم خصوصیاتی وارد شده از جمله اینکه دایه احمق نباشد، یهودی، نصرانی، مجوس، زنازاده و بداخلاق نباشد و بهتر است دایه‌ای باشد که ایمان به خدا و اسلام داشته باشد دارای چهره‌ای نیکو و رشدی مناسب باشد در صورتیکه شرایط برای گرفتن دایه نباشد استفاده از شیر حیوانات سفارش شده است.
وقتی کودک به یک سالگی رسید باید از غذایی که خود می‌خوریم به کودک بدهیم و در ۱۵ ماهگی در خوردن غذا او را آزاد بگذاریم تا خود غذا به دهانش بگذارد.
غذایی که به کودک می‌دهیم باید طاهر و پاک باشد چون غذای کودک با رفتار و عمل او رابطه مستقیم خواهد داشت و در صورتیکه غذا ناپاک و حرام باشد در خلق و خوی کودک تأثیر سوئی خواهد گذاشت همانگونه که در قرآن آمده است:
کُلوا مِن الطیباتِ وَاعملوا صالحاً.
از همان روزهای اول تولد باید در پرورش دینی کودک کوشید در کتب اسلامی برای هر سال و حتی برای هرچند ماهگی کودک برنامه‌ای تعیین شده است. مثلاً وارد شده که در ۳ سالگی نحوه سجده کردن را به کودک بیاموزید و در ۵ سالگی ادای شهادتین و در ۷ سالگی نماز را به او بیاموزید انجام این امور از راه عمل کردن والدین و شرکت دادن کودک در مجامع دینی امکان پذیر است.
زندگی همیشه خوردن غذای گرم و بستر نرم و راحت نیست. گاهی باید کودک را با سختی مأنوس کرد و همیشه سعیمان بر این نباشد که کودک تمام نیازهایش برطرف گردند و اینکه همیشه زندگی‌اش با موفقیت باشد لازم است گاهی کودک طعم شکست را بچشد و مزه گرما، سرما، تشنگی گرسنگی را شخصاً احساس کند و خود را برای زندگی آینده که پر از پیچ و خم و سختی هاست آماده کند از مسائل دیگر آموزش دنیای متفاوت زن و مرد به کودک است که آن از راه عمل و رفتار والدین، به دست می‌یابد.
باید بسیاری از مسائل ضروری برای زندگی کودک از واجبات و محرمات را متناسب با سنش به او آموخت این امر بایست آنقدر وسعت داشته باشد که بتوان مسائلی در حدود شئون زندگی خانوادگی و ازدواج را نیز مطرح کنند. بسیاری از والدین از جواب دادن به پرسشهای کودکان خودداری می‌کنند و براین عقیده‌اند که با پاسخ دادن به اینگونه سؤالات روی بچه‌هاباز می‌شود و یا زمینه را جوری فراهم می‌کنند که کودک جرأت مطرح کردن اینگونه سؤالات را نداشته باشد. این امر به زیان خانواده و کودک است چون کودک بالاخره برای سؤالات خود پاسخ می‌یابد و اگر پدر و مادر از جواب دادن طفره روند از افراد دیگر خواهد پرسید و امکان دارد از افراد بی‌اطلاع و احیاناً سودجو و مغرض پرسش کنند پس بهتر است خود والدین که از همه‌کس به او دلسوزتر و مهربان تر هستند پاسخ اینگونه سؤالاتش را بدهند تا سؤالاتش بی‌پاسخ نماند لازم است والدین برخی از امور را در منزل به فرزندانشان آموزش بدهند که ما در اینجا مختصراً به بعضی از آن امور می‌پردازیم^[۲۵].
آنچه که سایر انسانها را از هم جدا می‌کند تفاوت در خلق و خوی آنهاست. نیکی‌ها با زشتی ها سنجیده می‌شوند و میزان در شناخت آنها عقل و شرع است. در حقیقت انسان با عقل خوبی‌ها و بدی‌ها را تشخیص می‌دهد و یا آنکه شرع آنها را معرفی می‌کند.
حیاء و عفت از اموری هستند که هم عقل آنها را می‌ستاید و هم شرع به آنها اهمیت داده است حیاء در واقع همان شرم است که باعث می‌شود انسان از کاری‌که باعث ایجاد ملامت و سرزنش شود دوری کند و عفت هم به معنای پاکدامنی انسان است که باعث نزدیک شدن انسان به خدا و خدا به انسان می‌شود.
منشأ عفت کودک خوبی والدین است. اگر پدر و مادر حریم حیاء و عفت را نگه دارند این خود باعث می‌گردد کودک عملاً حیاء و عفت را درک کند. بر پدر و مادر لازم است مصادیق حیاء و عفت را به کودک بفهمانند که در چه مواردی حیاء داشته باشند و عفت را رعایت کنند و دامان خود را از آلوده شدن به محرمات و پلیدیها حفظ کنند.
آنچه ضمانت بقای نسل آینده و سالم ماندن جامعه را برعهده دارد توجه کردن به دستورات آسمانی است. انسانیت انسان با حیاء و عفت او تفسیر می‌شود پس انسانیت انسان بدون حیاء و عفت معنا ندارد و جامعه انسانی زمانی از جامعه حیوانی متمایز می‌شود که جامعه‌اش لباس حیاء و عفت برتن داشته باشد^[۲۶].
امروزه با پیشرفت کردن دنیا و به وجود آمدن تمدنهای جدید، جای هیچ شبهه‌ای باقی نمی‌ماند که علم‌آموزی در این عصر از ضروریات است.
بهترین زمان فراگیری علم و دانش‌اندوزی از هفت سالگی کودک است که اسلام هم به سن ۷ سالگی اهمیت فراوانی داده است. والدین می‌بایست از این فرصتها استفاده کرده و آنها را به دانش‌اندوزی و کسب علم تشویق کنند تا‌ آینده آنها به خاطر بی‌سوادی به مخاطره نیفتد.
امام علیu در نهج‌البلاغه آورده است:
مَنْ لَمْ یَتَعَلَمْ فِی الصِّغَرِ لَمْ یَتَقَدَّم فِی الکِبرِ.
کسیکه در کودکی درس نخواند در بزرگی رهبر و پیشوای مردم نمی‌شود.
بیشتر تأکید اسلام بر این است که انسانها به فراگیری علمی که باعث رستگاری آنها و سعادت دنیا و آخرتشان است بپردازند و از علومی که نفعی برای آنها ندارد بپرهیزند.
آیه‌ای در قرآن آمده است که می‌فرماید:
فَلْیَنظر الانسانِ الی الطعامِ. امام صادقu در تفسیر این آیه آورده‌اند منظور از طعام همان علم است که بهترین غذای انسان است. پیشرفت علوم دنیوی امروزه این امکان را به انسان می‌دهد که در یادگیری سایر علوم جدید دنیا عقب نماند.
اگر اقدام به آموختن چند علم در کنار هم کردیم می‌بایست از علوم و معارف دینی کوتاهی نکنیم چون آموختن چند علم در کنار هم وقت زیادی را از انسان می‌گیرد پس بهتر است قبل از پرداختن به سایر علوم، به علوم دینی پرداخته و بعد معنویت خود را تقویت نماییم.
خداپرستی به معنای بنده خدا بودن و نفی هر خدایی غیر از معبود واحد است و اینکه هیچ موجودی را جذاب‌تر و با وفاتر از او ندانیم و تنها او را سزاوار پرستش بدانیم و تمام جهان و هستی را زاده او دانسته و وظیفه خود را شناخت او و تمام هستی بدانیم.
والدین باید بذر خداپرستی را در نهاد کودک بکارند. فطرت پاک کودک از درون خدا را فریاد می‌کند و از همان اوان کودکی شکوفا می‌شود پس باید عسل شیرین خداپرستی را در کام کودک ریخت. شناختن خدا و پرستش او دو مقوله‌ای هستند که از نظر دین اسلام مورد عنایت واقع‌ شده‌اند.
انسانها می‌بایست به مقوله دوم که همان پرستش خداست بیشتر توجه کنند و باید کودکان را پیوسته در مسیر خداپرستی حفظ کنند و در این مسیر آنان را یاری کنند.
اسلام می‌خواهد که کودک از سن ۷ سالگی آهسته آهسته به سوی عبادت کردن کشانده شود یکی از اصحاب امام صادقu می‌گوید: از حضرت پرسیدم که کودک از چه سنی شروع به خواندن نماز کند فرمودند از هفت سالگی.
پیامبر گرامی اسلام در جایی دیگر چنین فرمودند:
اِنْتَحوا عَلی صِبیانَکم اوّل کلمهٍ لا اله الّا الله.
زمانیکه کودکانشان زبان گشایند لا اله الا الله را به آنها بیاموزید.
مسلمانان باید بدانند که در این قسمت از دین نبایست کوتاهی کنند و باید خود و فرزندانشان را با معارف بلند الهی و قرآنی آشنا سازند و از خواندن کتابهای مذهبی و رفتن به مجالس موعظه و محافل دینی دریغ نکنند و تمام تلاششان بر این باشد که محبت خداوند و اولیای او را در دوران کودکی در دل فرزندان قرار دهند که سعادت دنیا و آخرت آنها در این امر است.
در جوامع مختلف و در میان مسلمانان انسانها و بزرگانی بوده‌اند که از تجربه‌ها و اندوخته‌های علمی خود برای انسانها سخن گفته‌اند. استفاده و بهره‌برداری از آن سخنان و انتقال آنها به فرزندان در سالم نگاه داشتن و تربیت صحیح آنها مفید است.
در بحار الانوار آمده است:
امام علیu در میان جمعی حضور داشتند حسین و حسین u نیز در آن جمع بودند حضرتu سؤالاتی از آن دو پرسید و با آنها بحث علمی می‌کرد و آنها با عبارتی کوتاه و جوابهای حکیمانه پاسخ حضرت را می دادند. در این هنگام حضرت متوجه یکی از اصحاب خود شد و به او فرمود: این سخنان حکیمانه را به فرزندان خود بیاموزید، زیرا موجب تقویت عقل آنها می‌گردد^[۲۷].
این از نیک‌اندیشی امامu بود که علاوه بر اینکه فرزندان خود را به این روش تربیت کرده بود از اصحاب هم می‌خواست که کودکانشان را به همین روش تربیت کنند تا نور علم و دانش در وجودشان بتابد و این خود باعث تقویت عقل و اراده آنان گردد.^[۲۸]

نوع تربیت دختر و پسر

بین دختر و پسر از جهات گوناگون تفاوتهایی وجود دارد و این تفاوتها سبب ایجاد تفاوت در نظام تربیت آنها می‌شود.
برخی از مربیان و صاحبنظران در تربیت کودک بر این عقیده‌اند که دختر و پسر در جنبه‌های روانی و عاطفی و استعدادی با هم متفاوتند و دنیایی متفاوت از هم دارند ولی این امر سبب تفاوت در تربیت آنها نمی‌باشد. این افراد می‌گویند: زن و مرد در آینده باید دوش به دوش هم در اجتماع زندگی کنند و در کنار هم بتوانند مسئولیت زندگی را برعهده بگیرند پس باید از یک نوع تربیت برخوردار بوده و پرورش آنها یک جور باشد تا هدف موردنظر تحقق یابد.
نظر اسلام در این زمینه این است که پسر و دختر هر دو انسانند و تربیت برای آنها مهم است و همچنین هر دو باید دوش به دوش هم به کار و تلاش مشغول شوند اما هر دو یک وظیفه و کار مشترک ندارند و به طور مشابه از انجام هرکاری بر نمی‌آیند^[۲۹].
دختران برای نگهداری کودک، باروری و بارداری و پرورش کودک آماده می‌شوند و پسران برای انجام وظایف سنگین اجتماعی آمادگی می‌یابند. عالی‌ترین سیستم تربیتی آن است که تفاوتهای فردی را در نظر گرفته و با توجه به این تفاوتها برنامه تربیتی را تنظیم کنیم^[۳۰].

‏۳‑۱

=x هر مقداری که تابع توزیع نرمال نیاز داشته‌باشد
=µ میانگین
^۲ơ= واریانس

شکل ‏۳‑۱: توزیع نمرات دانش‌آموزان با دو روش تدریس

از شکل ۳-۱ دیده ‌می‌شود که منحنی ۲ نسبت به منحنی ۱ نتایج بهتری را نشان می‌دهد پس می‌توان گفت که استاد از لحاظ تدریس از استاد بهتر است.
تفاوت اصلی بین نتایج این ۲ کلاس در میانگین نمرات آن‌ ها ( برای منحنی یک، برای منحنی دو) می‌باشد. بدین معنا که یک استاد خوب میانگین بهتری را برای نمرات دانش‌آموزان حاصل می‌کند. همچنین دانشجویان از تبادل دانش با یکدیگر برای کسب نتایج بهتر بهره می‌گیرند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بر اساس روند تدریسی که در بالا گفته‌شده، یک مدل ریاضی جهت انجام بهینه‌سازی بر روی یک تابع نامحدود غیرخطی پیوسته ارائه می‌گردد. بنابراین تکنیک جدیدی به‌نام بهینه‌سازی بر اساس تدریس – یادگیری^[۳۷] ارائه شده‌است.
شکل ۳-۲ را که مدلی برای نمرات کسب شده توسط دانش‌آموزان در یک کلاس با میانگین را نشان می‌دهند در نظر بگیرید.

شکل ‏۳‑۲: مدل توزیع نمرات بدست توسط گروه دانش‌آموزان

استاد به‌عنوان فردی با بیشترین دانش در گروه شناخته می‌شود. بنابراین بهترین دانش‌آموخته به‌عنوان استاد در نظر گرفته می‌شود که با نماد در شکل ۳-۲ مشخص شده‌است.استاد از طریق انتقال دانش خود به دانش‌آموزان میزان دانش کل کلاس را افزایش می‌دهد. همان‌طور که در شکل ۳-۲ دیده می‌شود استاد می‌کوشد که میانگین کلاس را با توجه به توان خود به سمت بهترین دانش‌آموخته که در یک کلاس، خود آن استاد است حرکت دهد.بنابراین با تلاش استاد میانگین دانش‌آموزان کلاس به سطح بالاتری () می‌رسد.
مثل بقیه‌ی الگوریتم‌هایی که بر اساس طبیعت عمل می‌کنند، TLBO هم یک روش بر مبنای جمعیت است که از یک جمعیت اولیه برای حل مساله استفاده می‌کند تا به یک جواب بهینه دست یابد. در الگوریتم TLBO جمعیت یک گروه از (دانشجویان) در نظر گرفته می‌شود. استاد را به‌عنوان بهترین جوابی که تاکنون داشتیم در نظر می‌گیریم.
TLBO به ۲ بخش تقسیم می‌شود:
الف) یادگیری از استاد^[۳۸]
ب) یادگیری از طریق تعامل بین دانشجویان^[۳۹]
الف)یادگیری از استاد
همان‌طور که در شکل ۳-۲ نشان داده شده‌ است، میانگین کلاس از به بسته به این‌که استاد خوب باشد افزایش می‌یابد. استاد خوب کسی است که دانشجویانش را از لحاظ علمی به حد خود می‌رساند. اما در عمل این مساله امکان‌پذیر نیست و استاد فقط می‌تواند میانگین کلاس را تا حدی بالا ببرد که به ظرفیت کلاس بستگی دارد.
اگر میانگین و استاد در هر تکرار باشد، سعی می‌کند تا میانگین را به سمت سطح خود سوق دهد بنابراین میانگین جدید را می‌نامیم.
سپس حل مساله بر اساس تفاوت بین میانگین جدید و قبلی توسط این فرمول به‌روزآوری می‌شود.

‏۳‑۲

= فاکتور تدریس که معین می‌کند که مقدار میانگین تغییر کند.
= عددی تصادفی بین بازه
= مقدارش ۱ یا ۲ می‌تواند باشد.
اختلاف معلوم می‌کند تفاوت بین راه‌حل کنونی بر اساس این عبارت

‏۳‑۳

وضعیت پاسخ‌های موجود با توجه به این اختلاف^[۴۰] به‌روزآوری می‌کند.
ب) یادگیری از طریق تعامل بین دانشجویان