از نظر ابن‌سینا، وجوب وجود از اخصّ لوازم^[۳۶] ذات باری تعالی است و هیچ یک از لوازم بر آن پیشی نمی‌گیرند. چون سایر خواص و لوازم و صفات از تأمّل در معنای عمیق وجوب وجود به دست می‌آیند. شیخ واجب بذاته را واجب‌الوجود من جمیع الجهات می‌‌داند که هیچ حالت منتظره‌ای نداشته و واجد جمیع کمالات است. در ادامه‌ی بحث به این مورد اشاره خواهیم کرد.
ابن‌سینا در شفا خدا را به عنوان علت اولی اثبات کرده و وجوب وجود را در ردیف اوّلین ویژگی او می‌آورد، در حالی که خدای شیخ در اشارات واجب الوجود بذاته‌ای است که علّه العلل نیز هست و این نکته نشان‌گر اهمیت وجوب وجود نزد ابن‌سیناست. زیرا که تقریر اشارات بعد از تقریر شفا و بیان‌گر آراء متأخّر شیخ است. بعد ابن‌سینا در مواردی به بیان ویژگی‌های واجب‌الوجود به طور فشرده می پردازد:
[…] کل موجودات مبدئی دارند که واجب‌الوجود است، تحت هیچ جنسی قرار نمی‌گیرد، دارای هیچ حدّ و برهانی نیست، منزّه از کمّ، کیف، ماهیّت، متی و حرکت است. نه مثل نه شریک و نه ضدّی دارد. او از تمامی جهات، ‌واحد است. نه به اجزای بالفعل قسمت‌پذیر است و نه مانند حقایق متصل دارای اجزای فرضی و وهمی است و نه دارای اجزای عقلی است، به این معنا که ذاتش از معانی مختلف ترکیب یافته باشد. واحد است از آن جهت که در وجود خاص خود، شریک و همتایی ندارد. پس واجب الوجود به تمامی این وجوه و معانی واحد است. نیز به این دلیل که او وجود تامّ و کاملی است که در هیچ کمالی حالت انتظاریه ندارد تا به سبب آن کامل گردد و این یکی از وجوه وحدت است […]. (ابن‌سینا، ۱۳۸۷،ج ، ص۶۰۴)
حقیقت واجب‌الوجود، وجوب وجود است و حقایق هرگز باطل نمی‌گردند. مثلاً انسانیت باطل نمی‌شود تا چیز دیگری شود و حقّ باطل نمی‌شود تا چیز دیگری شود و وجوب باطل نمی‌گردد تا امکان شود و امکان هم ذاتاً باطل نمی‌شود تا وجوب شود، بلکه تا ابد امکان ذاتی دارد. پس هر‌چیزی که واجب ذاتی باشد و حقیقتش همین باشد، چیزی بر او وارد نمی‌شود تا او را از حقیقتش خارج سازد. پس واجب‌الوجود حق است و حق، باطل نمی‌گردد و هرگز معدوم نمی‌شود. (ابن‌سینا، ۱۳۷۹، ص ۱۸۱)
واجب‌الوجود بر دو قسم است، بذاته و بغیره:
قد یکون واجباً بذاته فهو الذی لذاته لا شیء آخر ایّ شیءٍ کان یلزم محال من فرض عدمه و قد لایکون بذاته فهو الذی لو وضع شیء مما لیس هو صار واجب الوجود مثلاً‌ ان الاربعه واجبه الوجود لا بذاتها و لکن عند فرض اثنین واثنین […] . (ابن‌سینا، ۱۳۸۷ ج، ص۵۴۶؛ ۱۳۶۳ ، ص ۲)
بعد ثابت می‌کند که شیء واحد نمی‌تواند هم واجب الوجود بالذّات و هم واجب الوجود بالغیر باشد، چون اگر آن غیر مرتفع گردد، از دو حال بیرون نیست؛ یا وجوب وجودش به حال خود باقی است که در این صورت وجوب وجودش از ناحیه‌ی غیر نخواهد بود؛ و یا این‌که وجوبِ وجودش به حال خود باقی نیست که در این صورت دیگر واجب‌الوجود بالذّات نخواهد بود و بعد ادامه می‌دهد که واجب‌الوجود بالغیر همان ممکن الوجود بالذات است. (همان)
واجب‌الوجود بالذات واجب‌الوجود من جمیع الجهات است
با طرح این مسئله اهمیت وجوب وجود در الهیات بالمعنی الاخص ابن‌سینا بیشتر، مشخص می‌گردد. او خود در مورد این قاعده چنین می‌گوید:
واجب بذاته هیچ حالت منتظره‌ای ندارد و واجد جمیع کمالات است. چون اگر واجب الوجود بالذات از یک جهت واجب‌الوجود و از جهت دیگر ممکن‌الوجود باشد، هر‌کدام از آن دو جهت وابسته به علتی خواهد بود که ضرورتاً تعلق به آن دارد، پس ذات او تعلّق وجودی به دو علت آن دو امر دارد، ‌در نتیجه به طور مطلق واجب‌الوجود بالذات نخواهد بود بلکه همراه با دو علت است، خواه یکی از آن دو وجودی و دیگری عدمی‌باشد یا این‌که هر دوی آن‌ ها وجودی باشند. پس روشن می‌شود که واجب‌الوجود هیچ‌گونه حالت انتظاریه‌ای ندارد، بلکه هرچه برای او ممکن (به امکان عام) باشد، برای او واجب است. نه اراده‌ی منتظره دارد، نه طبیعیت منتظره دارد و نه علم منتظره دارد؛ یعنی هیچ کدام از صفاتی که ذاتی اوست، حالت منتظره ندارند. (ابن‌سینا، ۱۳۶۳، ص۶)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ابن‌سینا در جایی از کتاب شفا از همین قاعده، وجوب و دوام فیاضیت و خالقیت خدا را نتیجه می‌گیرد:« قد بان لک ان واجب الوجود بذاته، واجب‌الوجود من جمیع جهاته فانّه لا تجوز أن تستأنف له حاله لم تکن مع انّه قدبان لک أن العلّه لذاتها تکون موجبه المعلول فإن دامت أوجبت المعلول دائماً.» (ابن‌سینا، ۱۳۸۷ب، ص۴۰۲)
یعنی واجب الوجود بالذات، واجب من‌جمیع الجهات و‌الحیثیات است و هر‌چیزی که به امکان عام برای او ممکن است بالفعل و بالوجوب برای او حصول دارد. امر واجب‌الوجود هرگز مردد میان دو طرف شیء‌ نیست و هر‌چیزی را که ما به واجب‌الوجود منتسب کنیم یا برایش وجوب و ضرورت دارد و یا برایش محال است. واجب‌الوجود هم‌چنان که واجب الوجود است، واجب العالمیه ، واجب القادریه، واجب الحیاه، واجب الاراده و واجب الفاعلیه نیز هست. او ممکن الفاعلیه نیست، چون در غیر این صورت لازم می‌آید که محتاج به امری زائد بر ذات خودش باشد تا او را از فاعلیت بالقوه خارج ساخته و فاعل بالفعل کند، بلکه او واجب الفاعلیه است؛ یعنی اگر علت است، واجب العلیه است و اگر فیاض است، واجب الفیاضیه است و اگر خالق است، واجب الخالقیه است. از این‌جا نتیجه می‌گیریم که هیچ فعلی نیست که امکان وجود و امکان صدور از واجب‌الوجود داشته باشد، مگر این‌که از او صادر گردد و صادر هم شده است. به تعبیر دیگر واجب الوجود، علّت تامّه معلول خویش است و انفکاک معلول از علّت تامّه خود جایز نیست. (مطهری، ۱۳۸۷، ج۴، ص۳۷۵-۳۷۶ )
بساطت خداوند
حقیقت واجب الوجود لذاته باید مبّرای از تمام انحاء ترکیب باشد. عبارت شیخ در این باره چنین است:
ان واجب الوجود لایجوز ان یکون لذاته مبادی تجتمع فیتقوّم منها واجب الوجود لا اجزاء کمیّته و لا اجزاء حدّ و قول،‌ سواء کانت کالمادّه و الصوره، أو کانت علی وجه آخر، بأن تکون اجزاء القول الشارح لمعنی اسمه یدلّ کلّ واحد منها علی شیء هو فی الوجود غیرالاخر بذاته و ذلک لأنَّ […] . (ابن‌سینا، ۱۳۸۷ج، ص۵۵۱ – ۵۵۲)
می‌گوید: جایز نیست که واجب الوجود از اجتماع چند جزء و مبدأ فراهم آمده باشد به نحوی که متقوّم به آن‌ ها باشد. نه اجزای کمّی و نه اجزای حدّی و نه اجزای قولی، خواه این اجزاء از قبیل ماده و صورت باشند که قوام دهنده‌اند، یا به نحو دیگر؛ به این معنا که تعریفی که معنای اسم واجب را شرح می دهد، دارای اجزائی باشد که هر جزئی از آن، حاکی از جزئی در واجب غیر از جزء دیگر باشد، زیرا در این صورت ذات هر جزئی غیر از ذات جزء دیگر و نیز غیر از ذات مجموع اجزاء خواهد بود. در این صورت از سه حال خارج نیست:
یا این‌که هر کدام از اجزاء می‌توانند وجود مستقل داشته باشند، اما مجموع نمی‌تواند بدون اجزاء باشد. پس مجموع واجب الوجود نخواهد بود، یا این‌که برخی اجزاء می‌توانند وجود مستقل داشته باشند که در این صورت اجزاء دیگر و کل مجموعه نمی‌توانند واجب‌الوجود باشند و یا این‌که نه اجزاء می‌توانند مفارقت وجودی از مجموع داشته و نه جمله می‌تواند مفارقت از اجزاء داشته باشد که در این صورت نیز نه اجزا و نه مجموع هیچ کدام واجب‌الوجود نخواهند بود.
در ادامه شیخ نتیجه می‌گیرد که پس واجب‌الوجود نه جسم است، نه مادّه یا صورت جسم، هم‌چنین مادّه یا صورت ذهنی (ماده‌ی معقوله و صورت معقوله) هم نیست. نه انقسام کمّی دارد، نه انقسام به مبادی و نه انقسام در قول، پس واجب‌الوجود، از جمیع جهات، واحد است. (ابن‌سینا، ۱۳۶۳، ص۵-۶)
وحدانیت خداوند
ابن‌سینا که یک فیلسوف مسلمان است، اهمیّت ویژه‌ای به توحید خدا می‌دهد که در معارف اسلامی جایگاه والایی دارد. او در تمام آثارش هرجا که سخن از خدا و اثبات وجود او به میان می‌آورد از وحدت او نیز سخن می‌گوید. شیخ در مواضع مختلفی «واحد» را در خصوص ذات باری تعالی معنا کرده که با بررسی آن‌ ها چند وجه مختلف از معنای واحد بودن واجب به دست می‌آید:
۱- وجود او تامّ است؛ یعنی او واحد است به جهت تمامیّت وجودش، چون کثیر و زائد نمی‌توانند واحد باشند. (ابن‌سینا، ۱۳۶۳، ص۱۲) او در هیچ کمالی حالت انتظاریه ندارد تا به سبب آن کامل گردد. (ابن‌سینا، ۱۳۸۷ ج، ص۶۰۴)
۲- بسیط است و هیچ‌یک از انواع انقسام را نمی‌پذیرد. (ابن‌سینا، ۱۳۶۳، ص۱۲ ؛ ۱۳۷۹ ، ص۶۹)
نه به اجزای بالفعل قسمت پذیر است، نه مانند حقایق متصل دارای اجزای فرضی و وهمی است و نه دارای اجزای عقلی است، به این معنا که ذاتش از معانی مختلف ترکیب یافته باشد. (ابن‌سینا، ۱۳۸۷ ج، ص ۶۰۴)
۳- از جهت مرتبه‌ی وجودی نیز واحد است و اثنینیّت در ساحت وجود واجبی او راه ندارد. (ابن‌سینا، ۱۳۷۹، ص۳۸ ) یعنی او واحد است، از آن جهت که در وجود خاص خود، شریک و همتایی ندارد. (ابن‌سینا، ۱۳۸۷ ج، ص۶۰۴)
شیخ به نحو مبسوطی به بحث از توحید واجب و اثبات وحدانیت او پرداخته و براهین متمایزی در این باب تقریر کرده است. او در شفا، اشارات، نجات، مبدأ و معاد و تعلیقات به نحوی مفصّل به بحث از توحید واجب‌الوجود و اقامه‌ی برهان بر آن پرداخته است. (ابن سینا، ۱۳۸۷ ب، صص ۴۹-۶۰ و ۳۷۴-۳۷۷؛ ۱۳۸۷ الف، ص۲۷۰؛ ۱۳۸۷ ج، صص۵۴۹-۵۵۱ و ۵۵۶ - ۵۵۷؛ ۱۳۶۳، صص۴-۵ و ۱۱-۱۶ ؛ ۱۳۷۹، صص۶۸ و ۲۲۰-۲۲۴) که در این‌جا برای اختصار تنها به تقریر یکی از این براهین می‌پردازیم:
ادّعای توحید آن است که حقیقت واجب الوجود فقط برای یک فرد موجود است و برای غیر از آن موجود نیست؛ زیرا موجود متعینی که واجب الوجود است، تعیّن و تشخص او یا به سبب ماهیت و ذاتش، یعنی واجب الوجود بودن اوست یا به سبب دیگری غیر از ذات وی می‌باشد. فرض اوّل مستلزم انحصار ذات واجب الوجود در شخص واحد است (چون ذات واجب اقتضا می‌کند که آن شخص معین باشد نه هیچ شخص دیگری) فرض دوّم مستلزم خلف فرض است؛ چون اگر تحقّق ذات واجب الوجود برای آن موجود معیّن به سبب امر دیگری غیر از ذات واجب الوجود باشد،‌ لازمه‌اش آن است که آن شخص معلّل بوده، واجب الوجود نباشد، و حال آن که فرض شده بود واجب الوجود است.
شیخ سپس می افزاید: عامل تکثر و تعدد افراد، یا خود ماهیت آن‌ ها است (یک فرد با فرد دیگر متفاوت است، زیرا هر کدام از آن دو ماهیت متفاوتی دارد) یا سببی غیر از ماهیت؛ مانند حامل معنا، وضع، مکان، زمان و یا هر علّت دیگری، در نتیجه معنایی (ماهیتی) که به هیچ‌چیز دیگری خارج از ذاتش وابستگی نداشته باشد (واجب الوجود باشد) سببی برای متکثر بودن ندارد؛ بنابراین، منحصر در فرد واحد است. (ابن‌سینا، ۱۳۸۷ ب، ص ۳۷۴-۳۷۵) شیخ همین برهان را در اشارات با تفصیل بیشتری بیان می‌دارد. (ابن‌سینا، ۱۳۸۷ الف، ص۵، ۲۷۰-۲۷۱)
اولیت خداوند
در دیدگاه ابن‌سینا از اثبات واجب الوجود و وحدانیّت او «اوّل» بودن او به دست می‌آید. چون معنای وجوب وجود و وحدانیّت این است که وجود همه‌ی ممکنات به او منتهی گردیده همه‌چیز از او صادر می‌شود. بدین ترتیب او بر همه چیز تقدم داشته،‌ همه چیز در مرحله‌ی متأخر از وجود او قرار می‌گیرد.
ابن‌سینا در رساله‌ی عرشیه، «اوّل» بودن خدا را این‌گونه معنا می‌کند: وقتی می‌گوییم او «اول» است، به اعتبار ذات اوست که ترکیبی ندارد و این‌که منزّه از دارا بودن علت است و در نسبت با موجوداتی است که از او صادر می‌شود. خلاصه او چیزی است که بوده، ‌در حالی که هرگز چیزی نبوده و هیچ شیء دیگری از وجود برخوردار نمی‌گردد، مگر این که او پیش از آن شیء هست آن‌جا که می‌گوییم او «آخر» است، یعنی او کسی است که موجودات چه در سلسله مراتب صعودی و چه در سلسله‌ی نزولی رجعت به او دارند و اهل سلوک نیز سیر به سوی او دارند. (ابن‌سینا، بی‌تا، ص۲۵۳)
تام و فوق تام بودن خدا
موجودات از نظر کمال و نقص به پنج دسته تقسیم می‌شوند:
الف) ناقص: موجودی که فاقد کمالی است و امکان رسیدن به آن را دارد و در نیل به آن کمال نیازمند به علل خارجی است مثل انسان.
ب) مکتفی بالذات: موجودی که فاقد کمالی است و امکان نیل به آن کمال را هم دارد، ولی برای رسیدن به آن نیازمند به علل خارج از وجود خود نیست و علل درونی او کافی است تا او را از قوّه به فعلیت رساند؛ هم‌ چون نفوس فلکی و انبیاء و اولیاء ا… .
ج) تامّ: از نظر کلی «تام» دو اصطلاح دارد: اصطلاح عامّ آن به معنای چیزی است که هرچه برایش امکان وجود داشته باشد دارا بوده و هیچ گونه حالت انتظاریه‌ای نداشته باشد که شامل ذات واجب و مجرّدات تامّه می‌شود. اصطلاح خاص آن به این معناست که موجودی هرچه را که لازم دارد داشته باشد، امّا از خودش چیزی نداشته باشد که به دیگری بدهد و اگر می‌دهد از علت می‌گیرد، مثل عقول مجرّده.
د) فوق تمام: موجودی که نه تنها در وجود و کمالات وجودی به علت بیرونی یا درونی نیازمند نیست، بلکه تمام کمالات دیگر و کل وجود ماسوا، فائض از او هستند. این مرتبه مختص واجب الوجود است. (مطهری، ۱۳۸۷، ج۴، ص ۲۳۹-۲۴۳)
واجب الوجود بالذّات تامّ الوجود است. یعنی همه‌ی کمالات ممکن را دارد و از هیچ کمالی عاری نیست. افزون بر این، به این معنا نیز تام است که هیچ چیزی از جنس وجود او نیست که برای غیر او موجود باشد. واجب نه تنها تام است بلکه فوق تام است به بیان دیگر نه تنها در وجود و کمالات وجودی بی‌نیاز از علت است، بلکه همه‌ی موجودات و کمالات آن‌ ها از وجود او فائض می‌شود؛ پس واجب الوجود بالذات به دلیل آن که مبدأ هستی همه‌ی موجودات است، فوق تمام است:« […] بل الواجب الوجود فوق التمام لأنه لیس انما له الوجود الذی له فقط، بل کل وجود أیضا فهو فاضل عن وجوده وله فائض عنه.» (ابن‌سینا، ۱۳۸۷ ب، ص۳۸۰)
خیریت خدا
به دو معنا خدا خیر است: اولاً: خیر همان است که چیز دیگر آن را می‌طلبد و همواره وجود یا کمال وجود مطلوب واقع می‌گردد و هرگز عدم از آن جهت که عدم است، خواسته نمی‌شود؛ البته اگر عدم مطلوب قرار گیرد، به دلیل آن است که به وجود و کمال وجود مربوط می‌باشد. پس آن‌چه مطلوب حقیقی است وجود است و از این‌رو وجود خیر محض است. بنابراین، آن موجودی که از عدم دور است و هیچ بهره‌ای از عدم ندارد و پیوسته بالفعل است، خیر محض است؛ امّا موجوداتی که چنین نیستند مانند ممکنات، خیر محض نیستند. چون وجود برای ذات آن‌ ها به تنهایی واجب نیست، بلکه عدم پذیرند و چیزی که به گونه‌ای عدم پذیر باشد، از همه‌ی جنبه‌ها عاری از شرّ و نقص نیست؛ پس موجودات ممکن، خیر محض نیستند و فقط واجب الوجود بالذات خیر محض است.
[…] مایتشوّقه کلّ شیء هو الوجود أو کمال الوجود من باب الوجود و العدم من حیث هوعدم لایتشوق الیه، بل من حیث یتبعه وجود أو کمال للوجود، فیکون المتشوّق بالحقیقه الوجود، فالوجود خیر محض و کمال محض […] . (ابن‌سینا، همان؛ ۱۳۶۳، ص۱۰)
ثانیاً: خیر، در کاربرد دیگری به چیزی گفته می‌شود که کمالات اشیاء و خیرهای آن‌ ها را افاده می‌کند. او ذاتاً مفید هر وجود و هر کمال وجودی است یعنی هر خیری به هر موجودی می‌رسد، منبع آن خیر، وجود اوست. (همان ص ۱۱؛ ۱۳۸۷ ج، ص ۵۵۵)
حقّ بودن خدا
هر موجودی از آن جهت که موجود است و واقعیت دارد، حق نامیده می‌شود و حق بودن یک شیء، چیزی جز وجود خاص آن نیست. از این رو واجب الوجود بالذات نه تنها حق است (چون موجود واقعی است)، بلکه حق‌ترین خواهد بود، چون واجب الوجود است و برای موجود بودن نیازمند غیر نیست، برخلاف موجود ممکن که به طور ذاتی باطل است، ولی به وسیله‌ی علّت، حق می‌شود و همه‌ی ممکنات به واسطه‌ی خدا حق می‌گردند. پس همه‌ی موجودات حق بالغیراند و فقط خدا حق بالذات است. شیخ این مطلب را بر آیه‌ی «کل شیء هالک الا وجهه» (قصص (۲۸) ، ۸۸) تطبیق می‌کند. افزون بر این واجب الوجود بالذات به معنای دیگری نیز حق است. او حق است به این معنا که اعتقاد به وجود خدا، اعتقادی صادق و مطابق با واقع است؛ به این معنا نیز حق‌ترین حقایق است؛ زیرا اعتقاد به وجود او اولاً صادق است، ثانیاً صدق آن دائمی است، ثالثاً این قضیه صدق ذاتاً صادق است؛ یعنی خدا به ضرورت ازلیّه حکم موجودیت را دارد، نه به وسیله غیر. (ابن‌سینا، ۱۳۸۷ ب، ص۳۸۱ ؛ ۱۳۶۳ ، ص۱۱)
علم باری تعالی
از نظر ابن‌سینا، یکی از صفات کمالیه و اسماء حسنای خداوند «عالم» بودن اوست. (ابن‌سینا، بی‌تا، ص۲۴۷) علم خداوند در دو حیطه مطرح می‌شود: یکی علم ذات به ذات که مورد اتفاق همه‌ی فلاسفه و متکلمین است و دیگری علم او به ماسوا که متفرع بر همان علم ذات به ذات است که به دلیل صعوبت خاص مسئله همواره معرکه‌ی آراء بوده است.
علم خدا به ذات خود
خدا به ذات خود عالم است؛ زیرا آن‌چه مانع علم است، مادّه و علایق مادّه است و خداوند متعال جسمانی و مادّی نیست؛ پس هیچ مانعی برای عالم بودن او وجود ندارد و او علم محض و عالم است. هم‌چنین او معلوم محض است. زیرا چیزی که مانع معلوم بودن یک شیء است، مادّه و علائق مادّه است و خداوند متعال از هرگونه شائبه مادّی مبرّاست؛ از این‌رو برای معلوم واقع شدن مانعی ندارد و در نتیجه، او معلوم محض است چون خدا به طور ذاتی، موجود مجرد، یعنی عقل است و ذاتاً معقول است، خودش خودش را تعقل می‌کند و خود معلوم خودش است؛ پس خدا علم و عالم و معلوم است.
واجب‌الوجود عقل محض است، زیرا او ذاتی است که از هر نظر مفارق از مادّه است و دانستی که دلیل در معقول نبودن چیزی، همان مادّه و علائق مادی است، نه وجود […]. هم‌چنین او معقول محض است، زیرا مانع از معقول بودن چیزی، همان وجود در مادّه و علائق مادّی است و همین مانع از عقل بودن هم هست […]. پس چیزی که مبرّای از مادّه و علائق مادّی باشد و وجود مفارق داشته باشد، معقول ذات خویش است. (ابن‌سینا، ۱۳۸۷ ب، ص۳۸۲)
شبیه همین متن در کتاب نجات نیز آمده است. (ابن‌سینا، ۱۳۸۷ ج، ص۵۸۷)
اتحاد عاقل و معقول در مورد علم ذات به ذات

کیفیت محصولات: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
تنوع محصولات: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
عمر محصولات: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
توجه به نیاز مشتری: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
شرکت در موارد زیر چقدر انعطاف پذیر است؟
طراحی محصولات: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
رنگ های متفاوت: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
ابعاد متفاوت: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
کیفیت متنوع: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
خدمات پس از فروش: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم

1. 1. آیا شرکت خدمات خاص و ویژه ای را به بازارهای خاص ارائه می دهد؟ (بعنوان مثال، آیا شرکت به بعضی از مشتریان تخفیفات ویژه، محصولات ویژه، و یا خدمات ویژه ارائه می دهد؟)

بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم

1. 1. موارد زیر چقدر در بالا رفتن فروش شرکت تاثیر داشته است؟

طراحی محصولات: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
زیبایی محصولات: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
کیفیت محصولات: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
تنوع محصولات: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
عمر محصولات: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
توجه به نیاز مشتری: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
شرکت در موارد زیر چقدر انعطاف پذیر است؟
طراحی محصولات: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
رنگ های متفاوت: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
ابعاد متفاوت: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
کیفیت متنوع: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
خدمات پس از فروش: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم

1. 1. محصولات تولیدی شرکت تا چه حد دارای ویژگی های مورد نظر مصرف کنندگان (از جمله عمر مفید محصولات، جنس درب، استاندارد، استحکام، هزینه های نگهداری، و …) می باشند؟

بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم

1. 1. 1. 1. هر یک از موارد زیر تا چه حد توانسته پاسخگوی نیازهای مشتریان )از جمله تنوع طرح، تنوع رنگ، کیفیت، و نیاز به صنایع دیگر برای تکمیل درب( باشد؟

      (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

هزینه های انرژی: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
حمل و نقل: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
دستمزد: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
مالیات: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم

1. 1. واحد تحقیقات و واحد بازاریابی، در رابطه با موارد زیر چقدر با یکدیگر هماهنگ هستند؟

طرح و تنوع محصولات: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم
توجه به نیاز مشتری: بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم

1. 1. استاندارد محصولات تا چه حد برای تمامی مشتریان قابل درک و مناسب است ؟

بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم

1. 1. تسهیلات خرید محصولات تا چه حد برای تمامی مشتریان قابل درک و مناسب است ؟

بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم

1. 1. مشتریان صنعت تولید درب تا چه حد دارای سلیقه های متمایز در موارد زیر می باشند؟

طراحی محصولات : بسیار زیاد زیاد بدون نظر کم بسیار کم

نقشه 4-5 مکان های پیشنهادی برای پایگاه‌های پشتیبانی مدیریت بحران شهر سمیرم
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مأخذ: نگارنده
4-9 جمع بندی
در این فصل ضمن معرفی پایگاه های پشتیبانی مدیریت بحران، ابتدا به معرفی معیارهای مؤثر در مکان یابی این پایگاه های در شهر سمیرم پرداختیم، سپس لایه های اطلاعاتی را آماده سازی کردیم و وزن دهی به معیارها و زیرمعیارها را در مدل AHP انجام دادیم و در آخر کار تلفیق AHP با GIS انجام شد که حاصل آن معرفی سه گزینه به عنوان مطلوب ترین مکان برای ایجاد این پایگاه ها بود. که از بین آنها، دو گزینه که یکی در قسمت شرقی شهر و در خیابان مولوی، و دیگری در قسمت جنوبی شهر و در خیابان مطهری، به عنوان گزینه های برتر پیشنهاد شده است و از لحاظ دسترسی تقریباً در موقعیت مناسبی قرار دارند. یک گزینه نیز که امتیاز کمتری دارد در قسمت جنوب شرقی شهر و در خیابان شیخ کلینی قرار دارد، پیشنهاد شده است.
فصل پنجم
پاسخ به سؤالات پژوهشی، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات
5-1 مقدمه
هر نوع تحقیق و پژوهشی که انجام می گردد، به قصد رسیدن به نتایجی در چارچوب اهداف خود تبیین می شود و نتیج به دست آمده، ثمره ی اصلی آن پژوهش می باشد که اگر پر بار نباشد، تمام کار تحقیق را از ارزش می اندازد؛ حتی اگر از روش ها و مدل های گوناگون در آن استفاده شده باشد.
این مرحله از تحقیق به چند دلیل حائز اهمیت است:

• • همه ی نتایج تحقیق در این قسمت مشخص می شود.

• • این قسمت خلاصه ای از یافته ها وایده های کل فرایند علمی تحقیق می باشد.

• • بخش نتیجه گیری، تکمیل کننده ی سایر بخش های تحقیق است به این نحو که اگر مناسب باشد به غنای سایر مراحل قبلی نیز افزوده و ضعف های احتمالی را می پوشاند (عباسی شوازی، 1389: 130).

5-2 پاسخ به سؤالات پژوهشی

1. 1. آیا مکان یابی مراکز امداد و نجات در شهر سمیرم طبق ضوابط مکان یابی و شهرسازی می باشد؟

وضعیت کنونی پایگاه های پشتیبانی مدیریت بحران در شهر سمیرم در دو نوع پایگاه های پشتیبانی ویژه مدیریت بحران ( آتش نشانی) و پایگاه پشتیبانی چند منظوره (سایر پایگاه ها) وجود دارد که در فصل گذشته بیان کردیم و در نقشه ها موقعیت هرکدام رانمایش دادیم
در خصوص سؤال اول که میزان تناسب پایگاه های امداد و نجات با اصول و ضوابط شهرسازی را مورد سؤال قرار داده بود:
بیمارستان: باید بیان کنیم که، با توجه به نقشه های پراکندگی که برای این پایگاه ها در فصل قبل نشان داده شده بود و همچنین اصول و ضوابط آنها، می توان توضیح داد که از نظر توزيع و پراکندگي 2 بيمارستان در شهر وجود دارد که يکي در شمال غربي شهر و ديگري در انتهاي جنوب شرقي شهر واقع شده اند. سرانه بیمارستان در شهر سمیرم 6/4 متر مربع می باشد که از استانداردهای معمول بیشتر است ونشان دهنده این است که از نظر تعداد این کاربری به اندازه است. با توجه به موارد ذکر شده مکان یابی و پراکندگی بیمارستان ها در شهر سمیرم تقریباً مطابق استانداردها می باشد.( نقشه شماره 4-2 )
آتش نشانی: آتش نشانی یکی از مهم ترین پایگاه های پشتیبانی مدیریت بحران در شهر ها است و مکان یابی اصولی آن از وظایف اصلی مدیران و برنامه ریزان شهری می باشد. معیارهای اصلی مکان یابی این پایگاه، نزدیکی به شریان های اصلی و خیابان های با عرض بیش از 15 متر، دسترسی به شبکه آبرسانی شهری، نزدیکی به مراکز آموزشی، مراکز درمانی، مراکز اداری، مراکز تجاری، مراکز جمعیتی متراکم، مراکز فرهنگی و مذهبی، هتل ها و مهمانسراها، سینماها و شهربازی، نزدیکی به جایگاه های توزیع سوخت، انبارها، مراکز صنعتی و نزدیک بودن به تأسیسات شهری می باشد (ملک و دیگران،1382: 4).
شهر سمیرم هم اکنون دارای یک ایستگاه آتش نشانی می باشد. مساحت ایستگاه آتش نشانی در شهر سمیرم 2324 متر مربع می باشد. بر اساس یک ضابطه کلی و عمومی در مقابل هر 50000 نفر جمعیت باید یک ایستگاه آتش نشانی وجود داشته باشد (وزارت کشور، 1381: 1) در کتاب شیعه آمده است که در مقابل هر 10000 نفر از جمعیت شهر بایستی یک ایستگاه آتش نشانی وجود داشته باشد و تا حد 20000 نفر، شهر بایستی 05/0 متر مربع زمین برای هرشهروند ازاین کاربری را در نظر گرفت و شعاع دسترسی این پایگاه بین 5/1 تا 2 کیلومتر می باشد( پوراسکندر، 1381: 58). سرانه این کاربری در شهر سمیرم 09/0 متر مربع می باشد که این میزان از استانداردهای معمول بیشتر می باشد.

تصویر۴۰ – ۲٫ نمونه ­ای از کتیبه دو طبقه به­خط ثلث، داخل صحن عتیق، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، رقم محمد­حسین موحد، دوره معاصر، مأخذ­تصویر: نگارنده، آذر ۱۳۹۳ ۸۴
تصویر۴۱ – ۲٫ نمونه ­ای از کتیبه­های طوماری مادر و بچه، با قلم ثلث­جلی و کوفی­خفی بر بالای آن، سردر ایوان­مقصوره­ مسجد­گوهرشاد، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)، رقم بایسنغر­میرزا، ۸۲۱ ق، مأخذ تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی ۸۵
تصویر۴۲ – ۲٫ نمونه ­ای از کتیبه­های طوماری مادر و بچه، با قلم ثلث جلی و کوفی خفی بر بالای آن، بیرون ایوان شرقی صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی ۸۵
تصویر۴۳ – ۲٫ نمونه ­ای از کتیبه­های طوماری مادر و بچه، با قلم ثلث جلی و کوفی خفی بر بالای آن، صحن جمهوری اسلامی، مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع)، رقم سیّد­محمد­حسین­موحد، دوره معاصر، مأخذ­تصویر: نگارنده، مهر ۱۳۹۳ ۸۵
تصویر۴۴ – ۲٫ نمونه ­ای از کتیبه­های­کمربندی، به­قلم ثلث جلی، نقاره­خانه صحن عتیق، مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع)، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی ۸۶
تصویر۴۵ – ۲٫ نمونه ­ای از کتیبه­های کمربندی، به­قلم ثلث جلی، ایوان طلای صحن عتیق، مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع)، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی ۸۷
تصویر۴۶ – ۲٫ نمونه ­ای از کتیبه­های کمربندی، به­قلم ثلث جلی، ازاره­های صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)، مأخذ­تصویر: نگارنده، مهر ۱۳۹۳ ۸۷
تصویر۴۷ – ۲٫ نمونه ­ای از تزیینات آجری و کاشی، به­خط کوفی معقلی، ایوان شرقی مسجد گوهرشاد، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، مأخذ­تصویر: صحراگرد، ۱۳۹۱: ۹۸ ۹۰
تصویر۴۸ – ۲٫ نمونه ­ای از کتیبه­های سنگی منقوش بر سنگاب خوارزمشاهیان، به­قلم ثلث و نسخ، مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع)، موزه آستان قدس رضوی، ۵۹۷ – ۶۱۰ ق، مأخذ­تصویر: پرتال جامع آستان قدس رضوی ۹۱
تصویر۴۹ – ۲٫ نمونه ­ای از کاربرد سنگ در تزیینات کتیبه به­قلم ثلث، مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع)، رواق دارالسعاده، مأخذ­تصویر: نگارنده، آذر ۱۳۹۳ ۹۱
تصویر۵۰ – ۲٫ نمونه ­ای از کاربرد گچ در تزیینات کتیبه­ای به­قلم نستعلیق، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، ایوان عباسی صحن عتیق، مأخذ­تصویر: نگارنده، آذر ۱۳۹۳ ۹۳
تصویر۵۱ – ۲٫ نمونه ­ای از کاربردکاشی معرق در تزیینات کتیبه­ای، مجموعه زیارتی امام رضا­(ع)، نقاره­خانه صحن عتیق، مأخذ تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی ۹۵
تصویر۵۲ – ۲٫ نمونه ­ای از کاربردکاشی­هفت­رنگ در تزیینات کتیبه­ای، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، ایوان ساعت صحن عتیق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی ۹۶
تصویر۵۳ – ۲٫ نمونه ­ای از کاشی­زیررنگی­برجسته، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، موزه آستان­قدس­رضوی، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان ۱۳۹۳ ۹۸
تصویر۵۴ – ۲٫ نمونه ­ای از کاشی­های زرین­فام،­ مجموعه زیارتی امام رضا­(ع)، قرن ۷­ش، موزه آستان قدس­رضوی، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان ۱۳۹۳ ۹۹
تصویر۵۵ – ۲٫ نمونه ­ای از کاشی­های معقلی کار شده با آجر و­ کاشی به­خط کوفی بنایی، ایوان­های مسجد گوهرشاد، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، مأخذ تصویر: مصدقیان، ۱۳۸۴: ۷۸ ۱۰۰
تصویر۵۶ – ۲٫ نمونه ­ای از تزیینات کتیبه­ای بر چوب، قاب کتیبه بر بالای لنگه در منبت و مشبک­کاری شده­، مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع)، دوره تیموری، مأخذ تصویر: ژولیده، ۱۳۸۹: ۵­ ۱۰۱
تصویر۵۷ – ۲٫ نمونه ­ای از تزیینات کتیبه­ای بر آیینه، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، رواق امام خمینی، مأخذ تصویر: نگارنده، آذر ۹۳ ۱۰۲
تصویر۵۸ – ۲٫ نمونه ­ای از تزیینات کتیبه­ای بر فلزات در بردارنده متن احداثیه، مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع)، گنبد مطهر، مأخذ تصویر: پرتال جامع­ آستان قدس رضوی (۱۳۹۱) ۱۰۳
تصویر­۱ – ۳٫ نمونه ­ای کتیبه طوماری مادر و بچه به­خط ثلث و کوفی، داخل نقاره­خانه صحن عتیق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی ۱۱۰
تصویر ۲ – ۳٫ تحلیل ساختاری کتیبه، ایجاد آهنگ بصری متناوب در­کتیبه با تکرار افراشته­ها و ایجاد نوعی انتظار در بیننده در تکرار متنوع حروف عمودی ۱۱۰
تصویر­۳ – ۳٫ نمونه ­ای کتیبه طوماری به خط ثلث ، ایوان ساعت صحن عتیق، قلم علیرضا عباسی، دوره صفویه، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی ۱۱۰
تصویر ۴ – ۳٫ ایجاد آهنگ بصری متناوب در­کتیبه با تکرار افراشته­ها و ایجاد نوعی انتظار در بیننده در تکرار متنوع حروف عمودی ۱۱۰
تصویر ۵ – ۳٫ ایجاد آهنگ بصری متناوب در­کتیبه با تکرار حروف گرد­اندام (دوایر منقبض و منبسط) ۱۱۰
تصویر­۶– ۳٫ نمونه ­ای کتیبه قاب­بندی به­خط نستعلیق، ازاره بیرونی صحن عتیق، رقم محمد الموسوی، ۱۳۱۷، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان ۱۳۹۳ ۱۱۱
تصویر ۷ – ۳٫ ایجاد آهنگ بصری متناوب با تکرار الف­ها و حروف عمودی در قاب کتیبه ۱۱۱
تصویر­۸ – ۳٫ ایجاد آهنگ بصری یکنواخت با حروف گرد­اندام در کرسی اول کتیبه ۱۱۱
تصویر­۹ – ۳٫ ایجاد آهنگ بصری یکنواخت، سمت راست و بر کرسی دوم کتیبه ۱۱۱
تصویر­۱۰ – ۳٫ نمونه ­ای کتیبه الواح به­خط نستعلیق، ازاره­های بیرونی صحن نو، رقم محمد­الموسوی، ۱۳۲۰، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان ۱۳۹۳ ۱۱۲
تصویر ۱۱ – ۳٫ ایجاد آهنگ بصری متوالی، با تکرار حروف گرد­اندام از پایین کتیبه به­سمت بالا ۱۱۲
تصویر­۱۲ – ۳٫ نمونه ­ای کتیبه طوماری کمربندی به­خط ثلث، سردر ایوان طلای صحن عتیق، رقم محمد­رضا امامی­اصفهانی، ۱۰۸۵ق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی ۱۱۴
تصویر­۱۳ – ۳٫ ایجاد تعادل بصری با بهره گرفتن از آهنگ متناوب در افراشته­ها وکمربند حرف «یاء» که سبب تقسیم فضای کتیبه شده است ۱۱۴
تصویر­۱۴ – ۳٫ نمونه ­ای کتیبه الواح به­خط نستعلیق، ازاره­های صحن­نو، رقم محمد­الموسوی، مأخذ­تصویر: نگارنده، مهر ۱۳۹۳ ۱۱۴
تصویر­۱۵ – ۳٫ ایجاد تعادل بصری با استفاده ازحروف کشیده در بالا و پایین کتیبه ۱۱۴
تصویر­۱۶ – ۳٫ نمونه ­ای کتیبه به­خط کوفی بنایی ساده با عبارت­الله­اکبر، داخل ایوان مقصوره، مأخذ­تصویر: مصدقیان، ۱۳۸۴: ۷۶ ۱۱۵
تصویر ۱۷ – ۳٫ تعادل بصری با بهره گرفتن از شبکه­بندی حروف افقی و عمودی در قاب کتیبه ۱۱۵
تصویر ۱۸ – ۳٫ تعادل بصری با رعایت فضای مثبت و منفی در بین حروف ۱۱۵
تصویر ۱۹ – ۳٫ نمونه ­ای کتیبه طوماری کمربندی به­خط ثلث، سردر ایوان طلای صحن عتیق، رقم محمد­رضا امامی­اصفهانی، ۱۰۸۵ق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی ۱۱۷
تصویر ۲۰ – ۳٫ ایجاد تباین اندازه، با بهره گرفتن از افراشته­های عمودی نسبت به دیگر حروف افقی کتیبه ۱۱۷
تصویر ۲۱ – ۳٫ ایجاد تباین جهت، با بهره گرفتن از حروف مورب در قاب کتیبه ۱۱۷
تصویر ۲۲ – ۳٫ ایجاد تباین رنگ­های مکمل و تاریک و روشن در کتیبه ۱۱۷
تصویر ۲۳– ۳٫ نمونه ­ای­کتیبه الواح به­خط نستعلیق، رقم محمد­الموسوی، ازاره­های صحن نو، مأخذ­تصویر: نگارنده، مهر ۱۳۹۳ ۱۱۸
تصویر ۲۴ – ۳٫ ایجاد تباین اندازه، با بهره گرفتن از حروف کشیده در قاب کتیبه ۱۱۸
تصویر­۲۵– ۳٫ نمونه ­ای کتیبه به­خط کوفی بنایی مسطح، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)،گنبد مسجد گوهرشاد، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی ۱۱۸
تصویر­۲۶ – ۳٫ ایجاد تباین اندازه، با بهره گرفتن از افراشته­ها در خط کوفی بنایی و تباین جهت، با مورب شدن و در تضاد قرار گرفتن طُره در حروف عمودی ۱۱۸
تصویر ۲۷ – ۳٫ ایجاد تباین رنگ­های تاریک و روشن در کتیبه ۱۱۹
تصویر ۲۸– ۳٫ نمونه ­ای کتیبه کمربندی به­خط ثلث، نقاره­خانه صحن عتیق، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی ۱۲۱
تصویر ۲۹ – ۳٫ ترکیب­بندی عمودی با بهره گرفتن از آهنگ بصری در افراشته­ها و ایجاد ثبات و پایداری در کتیبه ۱۲۱

برخلاف بعضی مین‌‌ها که طراحی می‌‌شوند تا زخمی ایجاد کنند، این ابزار برای کشتن طراحی می‌‌شوند. یک مطالعه در مورد مهمات خوشه‌‌ای در جمهوری دموکراتیک مردم لائو اعلام کرد که یکی از قابل توجه‌‌ترین و نگران کننده‌‌ترین حقایق برای آشکار کردن این مجموعه اطلاعات به طور فوق‌‌العاده نسبت بالای کودکان متأثر می‌‌باشد. ۴۳% آنهایی که مجروح یا کشته شدند در سن ۱۵‌‌سالگی یا کوچک‌‌تر هستند. این تحقیق یک نسبت خیلی بالاتر در مقایسه با کامبوج گزارش می‌‌دهد که مین‌‌ها مشکل اصلی می‌‌باشند.^۲۲۷
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

حتی وقتی کودکان خودشان قربانی نیستند، مین‌‌ها و UXOs یک تأثیر زیادی روی زندگی‌‌شان دارد. اتفاق‌‌های مربوط به مین زندگی خانواده‌‌هایی را که هم‌‌اکنون در آستانه فروپاشی قرار دارند را ویران می‌‌کند. بررسی‌‌ها در کامبوج نشان داد که بیش از نصف خانواده‌‌ها با یک قربانی مین برای حمایت به علت حادثه مقروض بودند.^۲۲۸ یک تحقیق میدانی در افغانستان گزارش کرد که بیکاری برای مردان بزرگسال از ۶ تا ۵۲ درصد به علت حادثه‌‌های مین افزایش یافت.^۲۲۹ وقتی والدین قربانی مین‌‌ها می‌‌شوند، آنها غالباً نمی‌‌توانند کار کنند و بنابراین کمتر می‌‌توانند از کودکانشان مراقبت و حمایت کنند.
در یک مقیاس گسترده‌‌تر، این سلاح‌‌های غیرمتجانس توسعه و بازسازی یک کشور را تحت‌‌تأثیر قرار‌‌‌‌‌‌ می‌‌دهند. وقتی مین‌‌ها در جاده‌‌ها و پیاده‌‌روها پخش می‌‌شوند، مانع از بازگشت پناهندگان و خانواده‌‌های آواره به خانه‌‌هایشان می‌‌شوند و از توزیع کالاها و خدمات جلوگیری می‌‌کند. وقتی بذر در زمین‌‌های کشاورزی کاشته می‌‌شود مین‌‌ها و UXOs مانع از به‌‌دست آوردن غذا و امرار‌‌معاش کردن مردم روستایی می‌‌شوند.
۱٫۱٫۲٫۳٫دیدگاه حقوق بین‌‌الملل
حقوق بین‌‌الملل عرفی و حقوق بشردوستانه بین‌‌الملل هیچ‌‌کدام به‌‌صورت صریح مین‌‌های زمینی را ممنوع نکرده‌‌اند. لکن هریک با توجه به خصوصیت ذاتی موجد آثار وحشتناک و مخرب این نوع سلاح‌‌ها (مانند نقص عضو) و اینکه مباحثی چون عدم قدرت تشخیص میان نظامیان و غیرنظامیان و تداوم آثار مخرب آن بعد از اتمام جنگ استفاده از آن‌‌را بر‌‌خلاف حقوق بین‌‌الملل عام محدود‌‌کننده روش‌‌های جنگ می کند.
۲٫۱٫۲٫۳٫ حقوق بین‌‌الملل عرفی
برطبق حقوق بین‌‌الملل عرفی استفاده از سلاح‌‌هایی که از خود جراحات غیر‌‌ضروری و زائد بر‌‌جای می‌‌گذارند ممنوع است حتی اگر این اقدام در‌‌مقابل نظامیان دشمن صورت گیرد. بر‌‌طبق اعلام مؤسسه بین‌‌المللی ائتلاف برای منع مین هزینه پاکسازی یک منطقه آلوده به مین حدود ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار می‌‌باشد در‌‌حالی‌‌که هزینه ایجاد آن بین ۳ تا ۳۰ دلار است. همچنین استفاده از هر نوع سلاحی که تمایزی میان نظامیان و غیرنظامیان ایجاد نمی‌‌کند و در تشخیص هدف مشخص ناتوان است، ممنوع می‌‌باشد.
۳٫۱٫۲٫۳٫ حقوق بین‌‌الملل بشردوستانه
*پروتکل الحاقی اول و دوم کنوانسیون‌‌های ژنو‌‌۱۹۷۷
پروتکل اول الحاقی مقرر می‌‌کند طرفین مخاصمه در انتخاب روش‌‌های مخاصمه آزاد نبوده و می‌‌بایست قواعد را رعایت کنند.^۲۳۰ و صراحتاً استفاده از سلاح‌‌هایی که جراحات غیرضروری ایجاد می‌‌کنند را ممنوع می‌‌کند.^۲۳۱ طرفین مخاصمه باید هر زمان تفکیک میان نظامیان و غیر‌‌نظامیان را رعایت نمایند.^۲۳۲ به‌‌علاوه ماده ۵۱ در بند‌‌۴ خود استفاده از سلاح‌‌ها و روش‌‌های غیرقابل تفکیک را ممنوع می‌‌کند.
در پروتکل الحاقی دوم غیرنظامیان از حمایت‌‌های تام مشابه آنچه در پروتکل اول آمده است در مورد جنگ‌‌های داخلی در مقابل مین‌‌ها برخوردار نشده‌‌اند و تنها از آنها در‌‌مقابل حمله مستقیم حمایت شده است.
*کنوانسیون سلاح‌‌های متعارف ۱۹۸۰
در سال‌‌۱۹۸۰ کنوانسیون منع و کاهش استفاده از تعدادی از سلاح‌‌های متعارفی که جراحات زائد وارد کرده و یا آثار غیرقابل تفکیک بر‌‌جای می‌‌گذارد به تصویب رسید. پروتکل دوم کنوانسیون مزبور (پروتکل منع و کاهش استفاده از مین، تله‌‌های انفجاری و مشتقات آن) به‌‌صورت خاص صادرات و استفاده از این نوع سلاح‌‌ها در مخاصمات بین‌‌المللی را مطرح و بر ضرورت علامت‌‌گذاری و نقشه‌‌برداری از میادین مین و پاکسازی آنها بعد از مخاصمه تأکید می‌‌کند. مهم آنکه این پروتکل در سال‌‌۱۹۹۶ اصلاح شد تا دامنه نفوذ خود را مخاصمه داخلی و تقویت قواعد استفاده و صادرات این سلاح‌‌ها، گسترش دهد. کنوانسیون و پروتکل دوم اصلاحی با این‌‌حال در حیطه عمل با موانع بسیار روبرو شد و آثار چندانی بر‌‌جای نگذاشت.
*کنوانسیون اوتاوا
بحران اقتصادی – اجتماعی و بشردوستانه ایجاد شده توسط مین‌‌های ضد‌‌نفر، یک جنبش بین‌‌المللی را برانگیخت تا جهان را از این مصیبت نجات دهد؛ جنبشی که برای یک ممنوعیت جهانی در مورد مین‌‌های ضد‌‌نفر توسط اقدامات بین‌‌المللی به‌‌منظور ممنوع کردن مین‌‌ها ایجاد شد. بیش از ۱۱۰۰ NGOs فعال را در بیش از ۶۰ کشور به همراه دولت‌‌های هم‌‌عقیده، انجمن بین‌‌المللی صلیب سرخ و آژانس‌‌های UN تشکیل داد.
تلاش منجر به شروع امضا در کنوانسیون اوتاوا (کانادا) ۱۹۹۷ در مورد ممنوعیت استفاده، احتکار، ساخت و انتقال مین‌‌های ضد‌‌نفر و ویرانی آن شد. در سال‌‌۱۹۹۷ به ICBL و هماهنگ‌‌کننده آن جودی‌‌ویلیامز جایزه صلح نوبل اعطا شد و در مارس‌‌۱۹۹۹ با رسیدن به آستانه‌‌ی تصویب ۴۰ کنوانسیون قانون بین‌‌المللی شد. دولت‌‌های تصویب‌‌کننده کنوانسیون ملزم هستند به موارد زیر وفادار بماند:
هرگز از مین‌‌های ضد‌‌نفر استفاده نکنند یا در استفاده از آنها مشارکت نکنند.
هرگز مین‌‌های ضد‌‌نفر را تولید نکنند یا گسترش ندهند.
هرگز مین‌‌های ضد‌‌نفر را انتقال ندهند یا در انتقال آنها مشارکت نکنند.
مین‌‌های ضد‌‌نفر انبار شده را ظرف مدت ۴‌‌سال ویران کنند.
مین‌‌های کار گذاشته شده را ظرف مدت ۱۰‌‌سال بردارند.
سالانه عملکردشان را به کنوانسیون گزارش دهند.
از بین ۱۲‌‌تولید کننده بزرگ مین‌‌ها و کشورهای صادر‌‌کننده ۸ تولید‌‌کننده اکنون امضا‌‌کننده‌‌های کنوانسیون می‌‌باشند و ساخت مین‌‌های ضد‌‌نفر را متوقف کرده‌‌اند. تعداد کلی کشورهای تولید‌‌کننده از ۵۴‌‌کشور به ۱۶‌‌کشور کاهش یافته است.^۲۳۳ برطبق گزارش کنترا مین ICBL’s، به نظر می‌‌رسد صادرات تا‌‌حد زیادی متوقف شده است. همه ۳۴‌‌کشوری که قبلاً مین‌‌ها صادر می‌‌کردند به‌‌جز عراق اظهار کرده‌‌اند که دیگر این کار را انجام نمی‌‌دهند.
استفاده عملی از مین‌‌های ضد‌‌نفر در‌‌حال کاهش می‌‌باشد اگرچه گزارش شده است که اکنون توسط آنگولا، بوروندی و سودان، همه امضا‌‌کنندگان کنوانسیون اوتاوا استفاده می‌‌شود. نیروهای مسلح اریتره، اسرائیل، میانمار، پاکستان، روس، سریلانکا و جمهوری فدرال یوگسلاوی که کنوانسیون را امضا نکرده اند از مین‌‌های ضد‌‌نفر در سال‌‌های اخیر نیز استفاده کرده‌‌اند همان طور که گروه‌‌های شورشی در افغانستان، آنگولا، چچینا، کلمبیا، لبنان، میانمار، فیلیپین، سریلانکا و اوگاندا استفاده کرده‌‌اند.
پاکسازی مین در چندین کشور شروع شده است و تعداد قربانیان مین در بعضی از کشورهای متأثر از جمله افغانستان، بوسنی و هرزگوین، کامبوج و موزامبیک کاهش یافته است.^۲۳۴ در کامبوج تعداد قربانیان ثبت شده از۳٫۰۴۶ در سال‌‌۱۹۹۶ تا ۱٫۰۱۲ در سال‌‌۱۹۹۹ کاهش یافت.^۲۳۵
کنوانسیون خواستار شد که امضا‌‌کنندگان، تخریب انبارهایشان را در ظرف چهار‌‌سال کامل کنند. در حدود ۲۰‌‌میلیون مین از انبارهای حداقل ۵۰کشور در سال‌‌های اخیر ویران شده است. با این‌‌حال، انبارها با حدود ۲۵۰‌‌میلیون مین‌‌های ضدنفر در حداقل ۱۰۵‌‌کشور در سطح بالایی باقی می‌‌مانند.
کشورهایی که کنوانسیون اوتاوا را تصویب نکرده‌‌اند یا با آن موافقت نکرده‌‌اند باید به‌‌همین ترتیب عمل کنند یعنی همه باید به‌‌سرعت برای فراهم کردن اجرای مؤثر اقدام کنند. به هر‌‌حال، بسیاری از کشورهایی که کنوانسیون را تصویب کرده‌‌اند، قوانین ملی را برای در اختیار گذاشتن اقدامات لازم برای اجرای قانون تصویب نکرده‌‌اند و گزارش ملی در مورد اجرا در مقایسه با آنچه انتظار می‌‌رفت کندتر بوده است. از جولای سال‌‌۲۰۰۰، اگرچه ۴۸‌‌کشور گزارش‌‌ها را بایگانی کرده بودند اما ۳۶ کشور ضرب‌‌الاجل‌‌های گزارش را از دست داده بودند.^۲۳۶
۲٫۲٫۳بمب‌‌های خوشه‌‌ای
سلاح دیگری که در زندگی شهروندان عادی اثرات ویرانگر بر‌‌جای می‌‌گذارد، بمب‌‌های خوشه‌‌ای‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌باشند. بمب‌‌های خوشه‌‌ای جنگ افزاری بزرگ است که از خود صدها بمب یا جسم منفجره رها‌‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌کند. این بمب‌‌ها از طریق موشک و توپخانه پرتاب می‌‌شوند. بمب‌‌های خوشه‌‌ای از نظر کارکرد نظامی بسیار حائز اهمیت می‌‌باشند زیرا قادر به تخریب در سطح وسیع می‌‌باشند. بمب‌‌های خوشه‌‌ای متفاوت از مین‌‌های زمینی می‌باشند زیرا آنها به محض تماس یا به فاصله کوتاهی بعد از تماس منفجر‌‌‌‌‌‌ می‌‌شوند با این‌‌حال بمب‌‌های خوشه‌‌ای سلاح‌‌های نه‌‌چندان دقیق بوده و متمایل به انحراف گرفتن از هدف اصلی خود می‌‌باشند. درصد بسیاری (%۳۰-۵) از بمب‌‌های خوشه‌‌ای منفجر‌‌نشده روی زمین باقی می‌‌مانند. این سلاح‌‌های منفجر‌‌نشده خطرات بسیاری برای شهروندان دارد و از این نظر همانند مین‌‌های ضدنفر می‌‌باشد و تمام آثار تخریبی اعم از معلولیت، مجروحیت، کشتار و آثار اقتصادی مین‌‌ها در مورد بمب‌‌ها خوشه‌‌ای نیز یکسان است. کودکان از آسیب‌‌پذیری خاصی در مقابل بمب‌‌های خوشه‌‌ای برخوردار هستند.
بمب‌‌های خوشه‌‌ای که به‌‌طور گسترده در طول چهار دهه گذشته استفاده شده است یک خطر مشابه‌‌ای را ایجاد می‌‌کند. در جمهوری دموکراتیک لائو حداقل ۹‌‌میلیون بمب خوشه‌‌ای منفجر‌‌نشده در پایان جنگ وجود داشت که باعث قربانی یک مصدوم در هر دو روز می‌‌شود.^۲۳۷ در تلاش برای متوقف کردن اخراج آلبانیایی‌‌های قومی از کوزوو در سال‌‌۱۹۹۹، NATO بیش از ۱۶۰۰‌‌مهمات خوشه‌‌ای مشتمل بر ۳۰۰۰۰۰‌‌بمب را پرتاب کرد.^۲۳۸ با در‌‌نظر گرفتن نسبت ۵ تا ۳۰% بمب‌‌های عمل نکرده، تقریباً ۶۰۰۰۰‌‌بمب منفجر‌‌نشده، زندگی پناهندگان سابق که به ایالت برگشته‌‌اند را در‌‌معرض خطر قرار می‌‌دهد. در چچنیا، نیروهای روسی تعداد زیادی از مهمات خوشه‌‌ای را پرتاب کردند.^۲۳۹ و آخرین یافته‌‌های Medecins‌‌Sans Frontieres اعلام کرد که دولت سودان بمباران هوایی بمب‌‌های خوشه‌‌ای را در ایالت استوایی‌‌جنوبی کشور اجرا کرده بود.^۲۴۰ تلفات مهمات خوشه‌‌ای منفجر‌‌نشده روی غیرنظامیان مخصوصاً کودکان توجه فزاینده‌‌ای را روی نتایج بشردوست طولانی‌‌مدت و فوری این سلاح‌‌ها و نیاز برای تعلیق جهانی در استفاده از آنها متمرکز کرده است.
۱٫۲٫۲٫۳٫دیدگاه حقوق بین‌‌الملل
هنوز هیچ معاهده بین‌‌المللی در‌‌خصوص استفاده و تجارت بمب‌‌های خوشه‌‌ای بصورت خاص ایجاد نشده است. با این‌‌حال حقوق عرفی و اصول حقوق بشردوستانه بین‌‌المللی حاکم بر مین‌‌های زمینی بر بمب‌‌های خوشه‌‌ای نیز قابل اعمال است. در‌‌خصوص اینکه استفاده از بمب‌‌های خوشه‌‌ای چگونه حقوق بشردوستانه بین‌‌المللی را مخدوش می‌‌کند دیدبان حقوق بشر مباحثی را مطرح کرده است.^۲۴۱ بر‌‌طبق پروتکل الحاقی اول (‌‌۱۹۷۷) همیشه می‌‌بایست تفکیک میان غیرنظامیان و اهداف نظامی رعایت شود.^۲۴۲ حمله‌‌ای که این ویژگی (اصل تفکیک) را رعایت نکند ممنوع می‌‌باشد. حملات تفکیک‌‌نشده بصورت خاص دارای ویژگی‌‌های ذیل است.

• • ‌‌علیه یک موضوع خاص نظامی هدف‌‌گیری نشده است.

• • روش و ابزار بکار‌‌ گرفته شده در حمله قابلیت هدایت علیه یک موضوع خاص نظامی نداشته یا آثار آن محدود نمی‌‌باشد.

• • حمله مزبور موضوع خاص نظامی را هدف گرفته در حالی که آن سوژه در منطقه مسکونی پُرجمعیت قرار گرفته است.

• • امکان از بین‌‌رفتن تصادفی زندگی غیرنظامیان بیش از دستاورد نظامی مورد‌‌انتظار است^۲۴۳(رعایت اصل تناسب).

درحالی‌‌که بمب‌‌های خوشه‌‌ای در اصل قابل‌‌کنترل جهت رعایت تفکیک می‌‌باشند، نحوه استفاده از آن در حملات موجب غیرقابل تفکیک‌‌شدن آن می‌‌گردد. بمب‌‌های خوشه‌‌ای قادر به هدف‌‌گیری دقیق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ نمی‌‌باشند. در‌‌حقیقت مزیت نظامی آن در این است که قادر به حمله به اهداف سیار و با وسعت بسیار‌‌‌‌‌‌ می‌‌باشد در‌‌حالی‌‌که این سلاح نسبت به حیات جمعیت غیرنظامی در مناطق خالی از سکنه تهدیدی به حساب نمی‌‌آید اما در مورد نواحی نزدیک محل سکونت غیرنظامیان تهدیدی جدی تلقی می‌‌شود.
در‌‌نتیجه استفاده از بمب‌‌های خوشه‌‌ای در مناطق مسکونی پر‌‌جمعیت به عنوان مثال شهرها و شهرک‌‌ها و روستاها بر‌‌خلاف اصل تناسب می‌‌باشد که همیشه نیروهای نظامی می‌‌بایست نسبت به آن توجه داشته باشند و در به‌‌کارگیری روش‌‌ها و ابزارهای حمله در‌‌نظر داشته باشند.
به‌‌علاوه به‌‌خاطر ضریب بالای اشتباه بمب‌‌های خوشه‌‌ای که در‌‌صورت عدم انفجار موقع حمله تبدیل به مین‌‌های زمینی می‌‌شود اینگونه برداشت می‌‌گردد که از استفاده از بمب‌‌های خوشه‌‌ای محدود نبوده زیرا در‌‌حالی‌‌که میزان تلفات غیرنظامی می‌‌بایست به حداقل برسد، ریسک تلفات غیرنظامی به مدت زمان طولانی همچنان در‌‌حد بالایی باقی می‌‌ماند. همچنین اعلام شده است که تهدید مداوم جمعیت غیرنظامی می‌‌بایستی بخشی از موضوع رعایت قاعده‌‌ی تناسب باشد.
پروتکل دوم الحاقی به کنوانسیون‌‌های ژنو (۱۹۷۷) در مورد استفاده از بمب‌‌های خوشه‌‌ای به مانند مین‌‌های زمینی در مخاصمات مسلحانه داخلی حمایت خاصی را صورت نمی‌‌دهد.
روند منع مین‌‌های زمینی قابل‌‌تطابق با میزان تخریب بمب‌‌های خوشه‌‌ای نمی‌‌باشد. اقدام مهم که صورت گرفته است توافق دولت‌‌ها برای مذاکره جهت یافتن راه‌‌حل در مورد ادوات منفجره باقی مانده بعد از جنگ مانند مسئولیت پاکسازی و اطلاع‌‌رسانی در مورد آنها می‌‌باشد.
اقدامات ممکن است شامل قواعدی راجع به اقدامات بازدارنده جهت اعتماد‌‌سازی باشد، هر دو نوع مخاصمات بین‌‌المللی و داخلی دراین حیطه قرار می‌‌گیرد.
۲٫۲٫۲٫۳٫ حقوق بین‌‌الملل عرفی
بر‌‌طبق حقوق بین‌‌الملل عرفی استفاده از سلاحهای ذیل ممنوع اعلام شده است؛