ننی هه تیه­ها وَ گریران(گریلان) ماچ ارزن کردیه سِرَ سَر وَگیان
به دوره­ای اشاره دارد که تپه­ی باستانی گریران که شاخص تمدن­های پیش از میلاد در آن است، به شکل یک روستا یا شهری آباد بوده در صورتی که الان از تپه­های باستانی منطقه الشتر به شمار می ­آید. (ایزدپناه، ۱۳۷۶: ۲۶۳).
در سروده­ای دیگر به ورود تلفن به ایران اشاره دارد حال آنکه این اختراع در زمان قاچار وارد کشور شده است.
زره تلیفن اَر بِنِ گوشم قالی یه تیکه اَرات بفروشِم
سراینده­ی آن­ها هم یک نفر نیست، زیرا به گویش لکی، لری و کردی سروده شده ­اند.
ممکن است در آغاز سراینده این سرود­ها شخص واحدی بوده، و تعداد این سروده­ها نیز ممکن است چهل یا بیشتر بوده باشد. از آنجا که این سروده­ها سینه به سینه و به صورت شفاهی انتقال داده شده ­اند بسیاری از آن­ها به فراموشی سپرده شده ­اند، وجود سروده­هایی در بین آن­ها که به زمان­های مختلف اشاره دارد بیانگر آن است که افراد صاحب ذوق در طول زمان مواردی را بر آن ها افزوده­اند. اگر چه تاریخ سرایش این سروده­ها معلوم نیست اما در میان ابیات«مور» و چل سرو به تک بیتی­هایی برمی­خوریم که نباید به دنبال تاریخ سرایش آن­ها باشیم. و ثابت کردن تاریخ­ها هم نه تنها از ارزش اجتماعی آن­ها نمی­کاهد بلکه آن­ها را مختص به زمان خود نمی­کند زیرا شاعراین ابیات اندیشه­ای فرا زمانی و جهانی داشته و درد او، درد مشترک تمام انسان­های قبل و بعد از خود بوده است. هرکس در هر زمانی با خواندن این بیت­ها احساس می­ کند برای او، از زبان او و در زمان او سروده شده ­اند. حتی نمی­ توان برای آن­ها مرز محتوایی مشخص کرد و معلوم کرد که اندیشه­ای در چارچوب سیاسی، عشقی، جنگ یا درد اقتصادی و…دارند. مثل این بیت:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اگر بنیشم، دل بی قراره اَر هیز بِگِرم سایه­ م دیاره
در خواندن این بیت­ها حس­های مختلفی به مخاطب دست می­دهد که همه در عین درستی نادرست­اند و نمی­ توان انگشت ذهن را دقیقاً روی یک معنا متمرکز نمود. آیا مبارزی می­خواهد حرف و دیدگاه خود را به حاکم سیاسی عصر خود ابراز نماید. اما فضا و جو خفقان آن عصر مجال قد علم کردن به برای فال از ابیات لکی استفاده می­ کنند. (آزادبخت، ۱۳۸۷: ۲۸).
او نداده است یا عاشقی می­خواهد با معشوق دیدار نماید و می­ترسد قد راست کند و دیده شود و چندین معنای دیگر، وی همچنین بر این باور است سروده­ها لکی هستند و به هیچ وجه لری نیستند.

۳-۱-۱-۴)شیوه اجرای چل سرو

در گرفتن فال چهل سرود شخصی که می­خواهد فال بگیرد، خودش یا یک نفر به نمایندگی از طرف ایشان چهل عدد از مهره­های یک تسبح را شمرده، و جدا می­ کند آخرین دانه یا همان دانه چهلم را می­بوسد و بر پیشانی می­گذارد. کار با نام « الله، محمد و علی» در حالی آغاز می­ شود که چهل دانه مذکور را از دید جمع حاضر مخفی می­ کنند. در انجام این کار برای سهولت و سرعت، هر گوینده فقط یک یا دو کلمه از بیت را بر زبان می­آورد و از قرائت کل بیت خودداری می­ کنند، فقط بیت آخر یعنی همان بیت چهلم به طور کامل خوانده می­ شود. گوینده­ی آخرین بیت یا چهلمین سرود، بیت را کامل می­خواند و از معنی و مفهوم آن بیت، به خوبی یا بدی فال پی می­برند.
برای نمونه چند بیت ازچل سرو ذکر می شود.
*خدالَم شُکرِ رَسیمَ مَطلو دِلِم ساکِت بی ژَه پِژارِه شُو
«خدا را شکر می­کنم که به هدف و خواسته­ام رسیدم. و دلم از فکر و خیال و تشویش­های شبانه راحت شد».
نتیجه فال بسیار خوب و خوش است.
گیرنده فال به آمال و آرزوهای خود می­رسد و دل بی قرار بعد از تشویش و نگرانی­های شبانه روز به آرامش و امید می­رسد. (آزادبخت، ۱۳۸۷: ۳۷).
* خدای خداوَن خدای کُل عالم روژ خوُش ئو خُو بِکهَ ژَه طالَم
«ای خدا خداوندا خدای همه عالمیان روزهای خوش و خوب را نصیب من بگردان».
نتیجه فال میانه است.
در مقام دعا و تمنا باید از خداوند مدد خواست تا خداوند راه خیر و خوش پیش پای صاحب فال بگذارد، با تکیه بر امید و روزگار خوب در آینده. (عسکری عالم، ۱۳۸۸: ۱۱).
* وَه کی تُوریاینه بِه کیشم نازِت وَ پای پَتی بامَه پیشوازِت
«با کی قهر کرده­ای تا ناز تو را بکشم و پای برهنه به استقبال تو بیایم».
نتیجه فال میانه است.
برای رفع کدورت و مهر و محبت باید گام برداشت. باید به هر راهی متوسل شد تا یار و یاور خواسته به راه بیاید. (همان: ۹).
* خدا مَه کِردیه جاتی نَه کی درد نه تُووِت به گری نه رنگِت بو زرد
«از خدا می­خواهم که تن و بدنت سالم باشد. نه تب کنی و نه رنگت زرد شود».
نتیجه فال میانه است.
با تکیه بر خوش بینی و سرانجام نیک، در حق دوست دعا و تمناست و طلب سلامتی از خداوند برای یار، تا همواره در کمال صحت زندگی کند. (عسکری عالم، ۱۳۸۸: ۱۰).
* دَسمال دَسَکه ت بیلا دُوان بُو یکی اوریشم، یکی کتان بُو
«دستمال­های دستت( برای رقص) بگذار دو تا باشد. یکی از جنس ابریشم و دیگری از کتان باشد».
نتیجه فال خوب است.
پیام شادی به همراه دارد. پیام رقص و جشن و شادمانی باعث امیدواری است. نیت و کار مورد نظر به خوبی و خوشی انجام می­گیرد. (هما: ۱۵).
* خَه وَر خُوشی هَت وهار دَمی یَه باخ دوسَکَم ژَه گُل چَه می یَه
«خبر خوشی رسید که بهار دمیده، و باغ دوستم از پر گلی خم شده».
نتیجه فال خوب است.
خبر از آینده­ی روشنی دارد. بهار فصل گل و زیبایی است. به ویژه اینکه باد بهاری این خبر مسرّت بخش را پیام آورده است. (همان: ۱۸).
* سرداری بِه پُوش چُوخا اَر بانی تا بُونهَ سیل کَر قُوم و خُویشانی
«سرداری بپوش و روی آن عبا بپوش، تا اقوامت به تماشای تو بنشینند».
نتیجه فال خوب است.
در این بیت نوید خبر خوش است. پوشیدن لباس­های زیبا و آراسته شدن برای شرکت در جشن و شادی که در راه است، به صاحب فال مژده می­دهد که باید به آنچه در دل دارد امیدوار باشد. (همان: ۱۸).
* خاصَه خُوَه شی بُو خُوَه خاصی بُو درُو بار به کی مِدوم راسی بُو
«خوب است روزگار خوش باشد و همواره خوب و خوش، دروغ کوچ کند و همیشه راستی و راست کرداری باشد».
نتیجه فال میانه است.
در مقام تمنّا و آرزو است. آرزویی که در آن نیت خیر هست و خوبی و خوشی. آرزویی که دروغ و ریا کوچ کند و درستی و راستی جای آن را بگیرد. (عسکری عالم، ۱۳۸۸: ۲۸).
* بُورهِ به چیموُ ترکِ دنیا کیم یا زشتی ژَه دِل دنیا جیا کیم
«بیا با هم ترک دنیا کنیم و یا زشتی و زیبایی دنیا را از هم جدا کنیم».
نتیجه فال میانه است.
برای بهبود روش­های خوب باید با هم عهدو پیمان بست. و زندگی را از زشتی پاک کرد. آرزویی است که در جهت خیر و خوبی گرایش دارد. تا با امید به نتیجه برسد. (همان: ۳۰).