۲۴۱

۲۴۱

۲۴۱

تعداد

ب) توصیف و تجزیه و تحلیل مصاحبه:
در قسمت دوم فصل چهار سعی می شود تا مصاحبهی صورت گرفته با معلمان در پاسخ به سوال ۵ مورد بررسی قرار گیرد. در این مصاحبه به طور غیر مستقیم به سوال ۴ که در پرسشنامه نیز مطرح شده بود پاسخ داده شد. بنابراین اشاره ای به این نتایج نیز خواهیم داشت تا نتایج بدست آمده از پرسشنامه مستدل تر شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

سوالات عبارتند از:
۴- موانع کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه ی درسی مدارس متوسطه چیست؟
۵- استفاده از ICT در مدارس متوسطه در کدام مرحله ی چهارگانه (ظهور کننده، کاربردی، ادغامی و تحولی) در برنامه ی درسی مدارس متوسطه قرار دارد؟
در این قسمت هر دو سوال مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهند گرفت.
سوالات بر اساس شش مولفه زیر بررسی و تحلیل می شوند:
۱- گذراندن دوره کامل ICDL توسط معلمان و نیاز به برگزاری مجدد آن
۲- میزان تجهیز مدرسه محل تدریس معلمان به ICT (کامپیوتر، اینترنت، تلوزیون و ویدئو پروژکتور) و علت استفاده و عدم استفاده معلمان در کلاس از این ابزارها
۳- روش های تدریس مورد استفاده معلمان در کلاس
۴- دیدگاه معلمان در مورد روش معلممحوری و دانشآموز محوری
۵- دیدگاه معلمان در مورد ادغام ICT با برنامهی درسی
۶- موارد استفاده مدرسه از ICT
در این قسمت مولفه های اصلی مصاحبه تحلیل و بررسی می شود تا به هدف مورد نظر، که روشن کردن وضعیت قرار گرفتن مدارس در مراحل چهارگانه(ظهور کننده، کاربردی، ادغامی و تحولی)است، برسیم.
ب: تحلیل گذراندن دوره کامل ICDL توسط معلمان و نیاز به برگزاری مجدد آن
از تحلیل این سوال نتیجه گرفتیم، آیا معلمانی که انتظار داریم از ICT استفاده کنند، دوره کامل ICDL را گذرانده اند؟ اگر گذرانده اند آیا این دوره ها مفید بوده یا نیاز به برگزاری مجدد آن دارند؟ اگر در این دوره ها شرکت نکردهاند آیا مایل به شرکت در این دوره ها هستند؟
بعضی از معلمان اصلا نیازی به استفاده از ICTدر کلاس و برنامه خود نمی بینند و یادگیری آن را هم اجباری از طرف آموزش و پرورش میدانند. مثلا معلم ۳ اینطور میگویند که: “اصلا دوره ICDL نرفتم. استفاده نیز نمیکنم. من دبیر ریاضی هستم و کمتر از کامپیوتر در این درس استفاده میشه. البته درسی به همین عنوان دارند اما من درس نمیدهم شاید اگر به من می گفتند که درس بدهم دنبال یادگیریاش هم میرفتم” در قسمت دوم سوال معلم ۳ گفتند که: “اگه مجبور بشم بله. اما وقتی استفادهای ازش نمیکنم، نیازی به یادگیریاش هم نمیبینم. نیازی نیست که یاد بگیرم”
معلم ۸ (زمین شناسی) اینطور میگویند که: “نه دوره ICDL نرفتم. اصلا خاطرم نمییاد چنین دورهای برای معلمها گذاشته باشند. برای مشاورین خیلی وقت پیش بود، برای مدیران هم کلاس گذاشتن، اما برای معلمها یادم نمییاد” این معلم میگوید که: “البته اگر دوره بذارند حتما استقبال میکنم. زمانه طوریه که همه باید کامپیوتر بلد باشند. حالا فرقی نمیکنه برای چه درسی باشه. به هرحال یک وسیلهی کمک آموزشی خوبیه".
اما برخی از معلمان نیز مشتاقانه دنبال یادگیری ICDL هستند مثلا معلم ۴(جغرافیا) چنین بیان کرد که: ” همه هفت دوره ICDL رو گذروندم. چون کاربردی بود مفید هم واقع شد “این معلم در مورد برگزاری مجدد دوره گفتند که: “نه نیازی نمیبینم".
معلم ۲ (زیست) اینگونه بیان کرد: “تمام دوره های ICDL رو در دوره فوق لیسانس گذروندم. تسلط کامل به ICT دارم و نیازی به برگزاری مجدد دوره برای خودم نمیبینم و خودم دورهای رو برای دبیران تدریس میکردم. معلمهای دیگه ۷۰-۸۰ درصد آشنایی حتی با روشن و خاموش کردن کامپیوتر ندارند و استفاده هم نمیکنند. دوره ها اگه معلمها علاقمندی به استفاده داشته باشند خوبه. مثلا پاورپوینت میتونه کمک بسیار زیادی برای جذابیت درس داشته باشه".
و همچنین معلم ۵ (دین و زندگی) بیان کرد که: ” بله همه دوره ها رو” در جواب قسمت دوم سوال نظرشان بر این است که: “هر روز که می گذره بر مفهوم و ابزار ICT اضافه میشه و اگر با این پیشرفتها بخواهیم پیش بریم باالطبع باید هر روز چیزی برای یادگیری داشته باشیم. اما تا همین حد هم بلدم در کلاس ازش استفاده میکنم”
معلم ۱۰ (رایانه) ” من خودم کل دوره های ICDL رو خودم در موسسه خصوصی یاد گرفتم”
برخی از معلمان به طور کامل موفق به شرکت در همه دوره های ICDL نشده بودند اما یادگیری آن را مفید و کاربردی میدانند. برای نمونه معلم ۱ (عربی) چنین می گوید: “دوره پنجاه ساعته ICDL رو گذروندم. در این دوره، در سطح ابتدایی آموزش دیدیم. مثل خاموش و روشن کردن کامپیوتر، وارد شدن به اینترنت، استفاده از برنامهها و امثال اینها. از این دوره ها چون کامپیوتر داشتم چیزی یاد گرفتم. اگر نداشتم شاید همهی اونهارو فراموش کرده بودم. آموزش مفید بود اما، نه برای تدریس. دوره ی آموزشی با چیزی که تدریس میکنم ربطی به هم نداشتند.
در رابطه با اینکه آیا مایل به برگزاری مجدد دوره هستند معلم ۱ اینطور بیان میکند که: “در صورتیکه چیزهای جدیدی باشه و مرتبط باشه، بله. در غیر این صورت خیر.
معلم ۶ (ادبیات) به این سوال چنین جواب میدهند که: ” بله، چیزهایی که یاد گرفتیم در این دوره ها طراحی پاورپوینت، مراجعه به اینترنت و Word بود و خیلی هم مفید بوده” معلم ۶ در جواب این سوال که آیا نیاز به برگزاری مجدد میبینید گفتند که: “درس کامپیوتر، خوب، درس فراری است. اگر مطمئنا مطالبی که در قالب یک هفته دو هفته پیش برای ما گفتند همان طور که یادگیریش خیلی سریع و عالیه، فراموش کردنش هم خیلی سریعه. منتها چون کامپیوتر درس شیرینیه یک چیز کاربردی هم هست، بله من استقبال میکنم. چون مفیده".
معلم ۹ (عربی) میگوید که: “بله ۳۰ ساعت دوره آموزشی داشتیم” معلم ۹ برای قسمت دو سوال چنین اظهار میدارد که: “نه برای استفاده خودمون و کلاس فکر میکنم کافی باشه تا همین حد".
معلم ۱۱ (روانشناسی) “بله. یک دوره کوتاه مدت چند ساعته بود. در مورد مفاهیم پایه کامپیوتر و کار با کامپیوتر و اینترنت بود. اما خودم تقریبا از طریق سیدیهای آموزشی تا حدی یاد گرفتم” معلم ۱۱ در باره برگزاری مجدد میگویند که: “نیاز که هست. من هم اگر سطح آموزشیش، خوب باشه حتما شرکت میکنم".
معلم ۱۳ (شیمی) نیز اینطور بیان داشت که: “بله. چند سال پیش بود. اون هم همه دوره ها نبود". در مورد قسمت دوم سوال گفت که: “بله حتما نیاز هست. بخصوص برای اونهایی که اصلا آشنایی با خاموش و روشن کردن کامپیوتر هم ندارن”
در موارد ذکر شده به اولین مولفه تحقیق، بیشتر معلمان (۱۲ نفر) بیان کردند که دورهICDL را گذرانده اند. حال تعداد کمی از معلمان (۴ نفر) دوره کامل ICDL را گذرانده و یا اصلا (۳) نگذرانده اند. اما حد وسطی از این معلمان (۸ نفر) دوره را گذراندهاند، اما نه به طور کامل. تعداد بیشتری از معلمان (۸ نفر) موافق با برگذاری مجدد دوره برای یادگیری بیشتر بودند و تعداد محدودی نیز (۷ نفر) به خاطر کامل بودن یادگیری خود و یا بعضی به خاطر عدم استفاده، با برگزاری مجدد دوره مخالفت کردند. وقتی که معلمان، دورهICDL را نگذرانند و شناخت کافی از کاربرد ICT نداشته باشند نمیتوان انتظار داشت که ICT را در کلاس و در جهت ادغام با برنامه درسی به کار ببرند. بنابراین اولین گام جهت استفاده و کاربرد ICT در مدارس متوسطه، آموزش معلمان و تسلط آنها به ICDL است.
ب: میزان تجهیز مدرسه محل تدریس معلمان به ICT (کامپیوتر، اینترنت، تلویزیون و ویدئوپروژکتور) و تحلیل علت استفاده و عدم استفاده معلمان در کلاس از این ابزارها
یکی از مولفه های دیگری که مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت، میزان تجهیزاتی است که در مدارس وجود دارد. در اینجا به سوال ۴ یعنی موانع موجود در استفاده از ICT در مدارس نیز پاسخ داده شده است.
یکی از عواملی که مانع مهمی نیز از طرف معلمان مطرح شده، کمبود امکانات مورد نیاز برای استفاده بوده است. بدیهی است اگر امکانات در حد نیاز نباشد معلمان نیز قادر به، بکارگیری ICT نخواهند بود. به همین دلیل باید به میزان تجهیزات موجود آگاهی داشت تا بتوان کمبودها را رفع کرد.
معلم ۱ چنین می گوید: ” مدرسه تقریبا پنج شش سالی هست که به کامپیوتر و سایر تجهیزات مجهزه. اما در کلاس نمی تونیم از اونها استفاده کنیم. چون تعداد دانشآموزان زیاده. اما بعضی اوقات شاید از سیدیهای آموزشی که معمولا اداره تهیه میکنه بچه ها استفاده میکنند. اما من خودم از اینترنت خارج از کلاس، مطالب رو آماده میکنم که در کلاس از اونها استفاده کنم. بچه ها هم خودشون از اتاق کامپیوتر استفاده میکنند و بیشترشون هم مهارت استفادشو دارند".
معلم ۲ اینطور جواب میدهد که:‌ “مدرسه کامپیوتر، ویدئو پروژکتور و تلویزیون داره به اینترنت هم وصل می شه شد و من از پاورپوینت و فلش و Word و ویدئو پروژکتور و سی دی آموزشی خیلی استفاده می کنم. بکارگیری اینها خیلی عالیست. مشکلی که هست سیار نبودن اونهاست که من باید یک گروه ۲۰ نفری رو به اتاق کامپیوتر ببرم و اونجا از کامپیوتر استفاده کنم. چرا که تعداد بچه ها زیاده و آوردن کامپیوتر و ویدئوپروژکتور هم سر کلاس مشکله. زمان هم کمه. اما با این حال از تدریس با این تجهیزات لذت میبرم و مطمئنا در جذابیت درسها خیلی تاثیر گذاره. بخصوص در اینترنت که Search می کنم و مقاله و مطلبی رو تهیه می کنم برام خیلی جذابه و بچه ها هم استقبال می کنند".
معلم ۳ در پاسخ به این سوال میگوید: “اتاق کامپیوتر دارن، ویدئو پروژکتور و تلویزیون هم هست، اما استفادهی چندانی نمی شه. من خودم هم به خاطر اینکه وقت کلاس محدوده استفاده نمیکنم".
معلم ۴ اینطور بیان میکند که: “اتاق کامپیوتر دارن، ویدئو پروژکتور و تلویزیون هم هست اما استفادهی چندانی نمیشه. من خودم هم به خاطر اینکه وقت کلاس محدوده استفاده نمیکنم".
معلم ۵ “کامپیوتر، ویدئوپروژکتور، اسکنر و پرینتر سیاه و سفید و رنگی دستگاه زیراکس و اینترنت در مدرسه هست. که ما از همه این وسایل میتونیم براحتی استفاده کنیم. من شخصا از کامپیوتر و اینترنت در کلاس زیاد استفاده میکنم. چون بر این اعتقادم تاثیر زیادی در یادگیری دانش آموزان داره و دانش آموزان هم خودشون استفاده زیادی از این وسایل می کنند".
معلم ۷ اظهار میکنند که: “همه تجهیزات رو داره. اعم از کامپیوتر، تلویزیون و ویدئو پروژکتور با خیلی چیزای دیگه. که همه میتونند استفاده کنند. من خودم هم اگر بلد بودم حتما استفاده میکردم. چون استفاده از کامپیوتر نیاز داره که طرز استفادش رو بلد باشی. ثانیا الان درسته که ظاهرا تاکید بر استفاده از کامپیوتر و اینترنت تو مدارس هست اما عملا اینطور نیست. پافشاری زیادی بر این کار نمیکنند".
معلم ۹ “همه تجهیزات رو داره اما کافی نیستند. مثلا یک ویدئو پروژکتور داریم که هر کسی میخواد استفاده کنه باید ببره سر کلاس که این کار هم وقت رو میگیره و هم مشکله. من گاهی از ویدئو پروژکتور و سی دی آموزشی استفاده میکنم".
معلم ۱۰ نیز اینطور بیان میکند که: ” تا پارسال کلاس مخصوص برای کامپیوتر داشتند اما امسال به خاطر کمبود کلاس اونهم برداشتند و دادن به یک کلاس دیگه. الان کلاس خود مبانی کامپیوتر به خاطر نبود کلاس تشکیل نمیشه و شاید بچههایی که مشکل دارند یا میخوان یاد بگیرند از دبیر کامپیوتر که هفتهای فکر میکنم دو روز هست بپرسند".
معلم ۱۱ در پاسخ به این سوال گفت که: “مدرسه که امکاناتش تا اون حد نیست. مثلا برای هر کلاس که یک کامپیوتر نیست، اینجا درد اتاق کامپیوتر شاید ۷ تا سیستم باشه که اصلا دانش آموزان یک کلاس چون تعدادشون زیاده اونجا جا نمی شند. اما میشه کامپیوتر و ویدئو پروژکتور رو آورد سر کلاس. همه همکاران استفاده نمی کنند. اونایی هم که استفاده می کنند در حد سیدی آموزشی هست. من خودم هم پاورپوینت با سیدی آموزشی و مطالبی که از اینترنت میگیرم تو کلاس استفاده میکنم".
معلم ۱۲ “اتاق کامپیوتر دارن، سمعی و بصری هم هست. تا حدی هم استفاده می شه. اما نه زیاد. شاید بعضی معلما از سیدیهای آموزشی استفاده کنند. من از پاورپوینت که تو خونه درست میکنم استفاده میکنم".
از پاسخهای مربوط به این مولفه چنین میتوان نتیجه گرفت که اکثر مدارس (همانطور که در جدول مربوط به مشاهدات نیز در انتهای این فصل می بینید) به تجهیزات و امکانات مورد نیاز برای استفاده از ICT مجهز هستند. مانند کامپیوتر، ویدئو پروژکتور، تلویزیون و سیدیهای آموزشی. اما این امکانات برای تعداد زیاد دانش آموزان و کلاسها کافی نیست. بیشتر معلمان که از ICT استفاده میکنند، از اینکه کلاسها به ویدئو پروژکتور و کامپیوتر مجهز نیستند، اعتراض دارند. چرا که آوردن این تجهیزات را به کلاس، کار مشکل و وقتگیر بیان میکنند. موارد استفاده معلمان در کلاس بیشتر، از پاورپوینت و سیدی آموزشی و ویدئوپروژکتور است. اما معلمان محدودیتها و موانع کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات را زمان کم، کمبود امکانات و تعداد زیاد دانشآموزان بیان کردند. یکی دیگر از موانع مهمی که وجود دارد این است که برخی از معلمان مهارت استفاده از این تجهیزات را ندارند، که در مولفه قبلی مطرح شد. این عدم مهارت باعث شده تا معلمان از ICT استفاده نکنند. به نظر میرسد به دلیل محدودیتها و موانعی که در مدارس وجود دارد، استفاده معلمان از ICT محدود شده است. بنابراین نمیتوان انتظار داشت که استفادهی معلمان از ICT در مدارس، تا زمانی که این موانع بر طرف نشده است بهبود و افزایش یابد.
ب: تحلیل روش های تدریس مورد استفاده معلمان در کلاس