این آزمون بر این منطق استوار است که اگر در نقطه‌ای شکست وجود داشته و پارامترها مشابه مقادیر قبلی باشند، در آن صورت پیش‌بینی متغیر وابسته در سال جاری نبایست با مقدار واقعی آن اختلاف قابل توجهی داشته باشد (اختلاف و نباید زیاد باشد). این منطق توسط براون، دوربین و ایوانس برای پایداری ضرایب مورد استفاده قرار گرفته و با بهره گرفتن از این منطق در آزمون Cusum و Cusumsq را معرفی کرده‌اند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۳-۶-۱ آزمون Cusum
در این آزمون متغیر به صورت زیر تعریف می‌شود:
(۴-۱۶)
که در آن:
(۴-۱۷)
دارای توزیع نرمال با میانگین صفر و واریانس تقریباً معادل تعداد پسماندهای جمع شده است (چون ها مستقل از هم بوده و هر کدام دارای واریانس یک می‌باشد):
(۴-۱۸)
اگر روند رسم شود چنانچه نمودار آن داخل محدوده‌ی تعیین‌شده قرار بگیرد، نشان‌دهنده‌ی آن است که شکست وجود ندارد ولی اگر در سال یا سال‌های خاصی نمودار روند از کرانه‌های مشخص‌شده بیرون قرار گرفته باشد، در آن سال‌ها شکست وجود دارد. این دو کرانه به صورت زیر تعریف می‌شوند:
a به سطح معنی‌داری بستگی دارد، در سطح اطمینان %۹۵ برابر ۹۴۸/۰ و در سطح اطمینان %۹۹ برابر ۱۴۳/۱ است.
۴-۳-۶-۲- آزمون Cusum of squares
(۴-۱۹)
صورت و مخرج هر کدام دارای توزیع بوده و میانگین عبارت است از . کرانه‌های این آزمون در نرم‌افزارهای اقتصادسنجی ترسیم می‌شود. چنانچه روند متغیر در سال‌های خاصی از محدوده‌ی مشخص‌شده بیرون قرار گیرد، در آن دوره با شکست مواجه بوده‌ایم (محمدی و محمدزاده، ۱۳۸۹، صص ۱۱۹-۱۱۵).
۴-۴- جمع‌بندی
با توجه به اینکه مطالعه‌ی حاضر جزء مدل‌های سری زمانی است و بر اساس برآوردهای اولیه‌ی صورت گرفته، روش رگرسیونی خودتوضیح با وقفه‌های گسترده (ARDL) روش مناسبی برای تخمین مدل تحقیق می‌باشد. لذا در این فصل ابتدا به معرفی مدل و متغیرهای مورد استفاده در آن پرداخته شد و سپس روش تخمین ARDL و آزمون‌های مرتبط با آن توضیح داده شد. داده‌های مورد نیاز برای بازه‌ی زمانی ۱۳۹۰-۱۳۵۸ از شاخص‌های منتشر شده بانک مرکزی جمع‌ آوری شده و در فصل بعد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
فصل پنجم
برآورد مدل و تجزیه و تحلیل یافته‌ها

۵-۱- مقدمه

در این فصل از پژوهش ابتدا مدل تحقیق بیان خواهد شد. در ادامه پایایی (مانایی) متغیرهای تحقیق با بهره گرفتن از آزمون‌های ریشه واحد دیکی فولر تعمیم‌یافته و فیلیپس و پرون بررسی می‌شود. سپس با بهره گرفتن از روش خودتوضیح با وقفه‌های گسترده (ARDL) به تخمین مدل پرداخته می‌شود. بدین منظور پس از بررسی ایستایی متغیرهای مورد استفاده در مدل جهت اطمینان از عدم وجود متغیر با درجه‌ی انباشتگی I(2)، وجود رابطه‌ی بلندمدت بین متغیرها با بهره گرفتن از هر دو آزمون ارائه‌شده توسط بنرجی، دولادو و مستر و آزمون F پسران و شین، مورد بررسی قرار گرفته و سپس آزمون فروض کلاسیک و آزمون پایداری ضرایب ارائه‌شده و در ادامه روابط پویای بلندمدت و ضریب ECM، با بهره گرفتن از روش ARDL برآورد می‌شود. . برای این منظور داده ­های آماری بانک مرکزی و مرکز آمار طی دوره ۱۳۹۰-۱۳۵۸ مورد استفاده قرار می­گیرد. فصل حاضر به تجزیه و تحلیل یافته­های تحقیق اختصاص دارد که در چهار قسمت تنظیم گردیده است. بعد از مقدمه حاضر، به ارائه و تجزیه و تحلیل یافته­های تحقیق پرداخته می­ شود. در ادامه نتایج آزمون فرضیه ­ها بیان شده است، در نهایت جمع­بندی فصل صورت می­پذیرد.
۵-۲- تخمین مدل تحقیق به روش ARDL
با توجه به هدف تحقیق، بررسی تأثیر جهانی­شدن بر روی شدت انرژی، الگوی مورد بررسی برگرفته از مطالعه‌ی برنستین (۲۰۰۳) که در فصل قبل توضیح داده شد، به صورت زیر است:
(۴-۲)
همان‌طور که در فصل قبل نیز اشاره شد، لگاریتم شدت انرژی (بشکه معادل نفت خام به میلیون ریال)، لگاریتم شاخص جهانی­شدن (بر حسب درصد)، لگاریتم شاخص کارایی انرژی (بر حسب هزار ریال به ازای هر بشکه نفت خام)، لگاریتم شاخص قیمت مصرف ­کننده (حامل­های انرژی) (بدون واحد) و لگاریتم تولید ناخالص داخلی سرانه به قیمت ثابت سال ۱۳۷۶ (هزار ریال) است.
۵-۲-۱- بررسی ایستایی متغیرها
در این قسمت به بررسی ایستایی متغیرها با بهره گرفتن از روش دیکی فولر تعمیم‌یافته (ADF) و آزمون فیلیپس- پرون(PP) پرداخته می­ شود، جهت تخمین مدل به روش ARDL درجه انباشتگی متغیرها نباید بیشتر از یک باشد. جدول (۵-۱) و (۵-۲) نتایج هر دو آزمون را ارائه می­ کند. نتایج هر دو آزمون ریشه واحد بیانگر آن است که متغیرها به صورت ترکیبی از I(0) و I(1) هستند. به عبارت دیگر یا در سطح ایستا هستند و یا با یک‌بار تفاضل‌گیری ایستا شده‌اند.
همچنین، از آزمون KPSS نیز برای بررسی ریشه واحد استفاده می­ شود. با توجه به این­که آزمون KPSS نسبت به آزمون­های دیگر دارای مزیت­هایی است، از جمله این­که فرضیه صفر در این آزمون برخلاف آزمون دیکی فولر، پایایی متغیر مورد بررسی است، لذا در این مطالعه از این آزمون برای بررسی وجود یا عدم وجود ریشه واحد در متغیرها استفاده می­کنیم.
در مدل ARDL مهم این است که متغیرها I(2) و بالاتر نباشند و در حقیقت آزمون‌های ریشه‌ی واحد به این دلیل قبل از به‌کارگیری متغیرها در مدل، بکار گرفته می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که متغیرها I(0) و I(1) هستند.
جدول (۵-۱): خلاصه نتایج حاصل از آزمون ریشه واحد دیکی- فولی تعمیم یافته (ADF)

ب- عوامل بلند مدت.
تغییرات کوتاه مدت در بهره وری غالبا به میزان انگیزه پرسنل برای کار و بهبود روشها و سیستمهای جاری و گردش کار و تغییرات در میزان فشار کار و نوسانات تجاری بستگی دارد. انواع عوامل بلند مدت موثر بر بهره وری عبارتند از:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱- ایجاد وتوسعه محصولات جدید.
معرفی روش های تولید جدید.
کشف منابع جدید.
۴- یافتن کانالهای جدید بازار یابی.
۵- عقلایی کردن ساخت اقتصادی و بهره وری.
در یکی از گزارش های مربوط به بررسی های بهره وری که از سوی وزارت کار در ژاپن منتشر شده است:
نحوه استقرار تجهیزات و پرسنل.
مهارت نیروی کار.
کیفیت مواد.
سازمان بین المللی کار عوامل موثر بر بهره وری را از دیدگاه وسیع تر به سه دسته زیر طبقه بندی کرده است:
عوامل کلی از قبیل آب و هوا ، توزیع جغرافیایی مواد خام وغیره.
عوامل تشکیلاتی و فنی از قبیل کیفیت مواد خام ، جانمایی و حمل استقرار کارخانه ، فرسایش و از بین رفتن ماشین آلات و ابزار و غیره.
عوامل انسانی از قبیل روابط مدیریت و کارکنان ، شرایط اجتماعی و روانی کار ، فعالیت اتحادیه کارگری وغیره.
سولو عوامل موثر بر بهره وری را با در نظر داشتن تابع تولید ، تحولات فنی و تراکم سرمایه معرفی می کند.
برخی دیگر از اقتصاددانان ، عوامل موثر بر بهره وری را چنین دسته بندی کرده اند:
- تغییرات تکنولوژیک.
- قابلیت نیروی کار به قابلیت ها و توانایی های خاص کارگر محدود می شود.
- میزان سرمایه به ازای واحد نیروی کار که منعکس کننده میزان تمرکز سرمایه یا حجم سرمایه ای است که واحد نیروی کار می تواند آن را مصرف کند.
سومانث برخی از مهمترین عوامل موثر بر بهره وری در آمریکا را بشرح زیر بر میشمارد:
- میزان سرمایه گذاری
- نسبت سرمایه به کار
- تحقیق و توسعه
- میزان استفاده از ظرفیت
- قوانین دولت
- عمر کارخانه و تجهیزات
- هزینه های انرژی
- ترکیب نیروی کار
- اخلاق کاری
- ترس کارگران در مورد از دست دادن شغل
- تاثیر اتحادیهها
- مدیریت
بهره وری را می توان از دو دیدگاه دیگر بررسی کرد:
الف- دیدگاه تکنیکی (نگرش فنی)
بهره وری نسبت ستانده به یکی از عوامل تولید است. به این ترتیب با توجه به اینکه منظور ارتباط خروجی با هر یک از عوامل سرمایه ثابت ، سرمایه در گردش ، مواد خام و مانند آنها می باشد ، بهره وری سرمایه ثابت ، بهره وری در گردش ، بهره وری مواد خام و مانند آنها مطرح می شود. این تعریف را موسسه همکاری اقتصادی اروپا در سال ۱۹۵۰ ارئه کرده است.
ب- دیدگاه (نگرش) فرهنگی
- یک دیدگاه فکری است که همواره سعی در بهبود وضع موجود دارد.
- یک ایدئولوژی، فرهنگ وشیوه زندگی است.
بنابرین بهره وری به عنوان یک فلسفه مبتنی بر استراتژی بهبود ، عاملی است که قشرهای مختلف یک جامعه را در بر گرفته و منافع آنها را به یکدیگر پیوند می دهد ، در این بینش انسان به عقیده و باوری دست پیدا می کند که می تواند امروز وظایف خویش را از دیروز بهتر و مطلوبتر انجام دهد.
باید توجه داشت که هیچ یک از عوامل فنی به تنهایی مد نظر نیستند بلکه مجموعه آنها بر رشد بهره وری موثرند.
پرکو پنکو دسته بندی عوامل موثر بر بهره وری یک سازمان را به صورت زیر ارئه داده است:
الف- عوامل خارجی یا غیر قابل کنترل یا عوامل برون سازمانی
به عواملی اطلاق می شود که از خارج بر سازمان اثر می گذارند و تحت اختیار افراد و مدیران درون سازمان نیستند. یعنی مدیریت تشکیلات قادر نیست در کوتاه مدت آنها را تحت کنترل در آورد و بر آنها اثر گذارد. لاجرم سازمان باید خود را با تغییرات آنها منطبق سازد. مانند قوانین و مقررات ملی.
ب- عوامل داخلی یا قابل کنترل یا عوامل درون سازمانی
این عوامل تحت حیطه و اختیارات افراد و مدیران داخل سازمان است که با تعمق و مدیریت صحیح می تواند با بهره وری بالا بکار گرفته شوند. این عوامل را می توان به شرح ذیل تقسیم بندی کرد:
عوامل سخت افزاری

بسم الله الرحمن الرحیم
در مکتب درس تو، علم آموخته ام با علم تو علم عالم آموخته ام
آموخته ام آنچه در دو عالم است با این همه بسیار کم آموخته ام
“تقدیر و تشکر از محضر استاد جناب آقای ابو محمد عسگر خانی“
شاکرم به درگاه خداوند رحمان و رحیمی که افتخار شاگردی و زانوی ادب اختیار نمودن به محضر دانشمند فرهیخته و فخر جامعه حقوقی کشور استاد گرانمایه جناب آقای دکتر ابو محمد عسگرخانی را به این کمترین عطا فرموده است.
این حقیر به خود می بالد دانش آموخته کلاس درس شخصیت برجسته ای هستم که جامعه حقوقی کشور به طور اخص و مجامع حقوقی بین المللی به طور اعم از کرامت و شأن علمی و اخلاقی استاد بزرگوارم جناب آقای دکتر ابو محمد عسگرخانی نشانه های ماندگاری دارد.
پایان نامه حاضر که شرم دارم تقدیم استاد راهنمای ارزشمندم جناب آقای دکتر ابو محمد عسگرخانی نمایم ثمره زانوی تلمذ در محضر آن استاد فرهیخته می باشد که صمیمانه یاس سپاس را تقدیم می دارم و وظیفه است که از همه زحمات استاد ارجمندم جناب آقای دکتر ابو محمد عسگرخانی خالصانه و صمیمانه قدردانی و تشکر نمایم با این امید که ان شاء ا….مورد پذیرش قرار گیرد.
” خوشا آنان که در این آشفته بازار، کالای محبت را پسندیدند “
سید علی سیدی رکنی
بسم الله الرحمن الرحیم
ونیز تشکر از….
ریاست محترم دانشگاه
معاونین و مجموعه کارمندان خدوم دانشگاه
مشاوران محترمی که در گردآوری مطالب و تنظیم و ویرایش این پایان نامه متحمل زحمات شده اند از جمله برادر فرهیخته، حقوقدانی برجسته جناب آقای سید صالح حسینی حیدری
و نیز از حمایت های همسر اندیشمندم
تشکر نموده و به درگاه خداوند سپاسگزارم.
سید علی سیدی رکنی
فهرست مطالب
چکیده ………………..……..……………………………………………۱
مقدمه……………….…………………………………………………… ۳
تبیین مسئله …………………………………………………………………………………………………………………..۳
اهمیت تحقیق…………….………..…………………………………۷
پیشینه‏تحقیق………………………………………………………………………………………… ۷
اهداف تحقیق…………….………………………………………… ۸
سوؤالات تحقیق………………………………………………………۸
فرضیه های تحقیق …………………………………………………. ۹
روش تحقیق……………………………………………………….. ۹
ساماندهی تحقیق …………………………………………………………………………………………………….. ۱۰
فصل اول: کلیات…………………………………………………………………………………………………..۱۱
بخش اول: علم قاضی به عنوان دلیل در امور کیفری و حقوقی……………………………………………….. ۱۱
مبحث اول: تعریف و مبانی و ویژگیها و ادوار تاریخی دلیل……………………………………….۱۱
گفتار اول: تعریف و مبانی دلیل ………………………………………………………………………………………………….۱۱
گفتار دوم: ویژگیهای دلیل……………………………………………………………………………………………………………۱۵
الف) معلوم بودن ………………………………………………………………………………………………………………………….۱۶
ب) قابلیت اثبات ………………………………………………………………………………………………………………………….۱۶
ج) علم آور بودن …………………………………………………………………………………………………………………………..۱۶
نامحدود بودن ………………………………………………………………………………………………………………………………۱۶
گفتار سوم: تحولات تاریخی دلیل ……………………………………………………………………………………………….۱۷
الف) دوره اول ابتدایی …………………………………………………………………………………………………………………..۱۷
ب) دوره دلائل مذهبی ……………………………………………………………………………………………………………..۱۷
ج) دوره دلائل قانونی ………………………………………………………………………………………………………………….۱۸
د) دوره دلائل معنوی…………………………………………………………………………………………………………………….۱۹
ه) دوره دلائل مختلط…………………………………………………………………………………………………………………….۲۱
ز) نظام دلائل علمی……………………………………………………………………………………………………………………. ۲۲
گفتار چهارم: انواع دلیل………………………………………………………………………………………………………………..۲۳
دلیل مطلق و دلیل نسبی……………………………………………………………………………………………..۲۳
دلیل با نام و دلیل بی نام…………………………………………………………………………………………………۲۳
دلیل تحقیقی و دلیل غیر تحقیقی………………………………………………………………………………….۲۴
مبحث دوم: تعریف علم و نقش آن در امور کیفری و‏‏حقوقی‏……………………………………..۲۴
گفتار اول: ویژگیهای علم……………………………………………………………………………………………………………….۲۵

۱۰/۰±۴۵/۷

۲۸/۰±۴۹/۸

۱۳/۲۵±۲۱/۱^abcd

۴۶/۱۸±۵۴/۰^abd

۲۰/۱۵±۵۲/۰^abc

جدول۳-۹:مقایسه میانگین درصد اسپرم های دارای حرکت پیشرونده تند(RPFM)،اسپرم های دارای حرکت پیشرونده کند SPFM)) ،اسپرم های دارای حرکت درجا (RM)،اسپرم های فاقد تحرک (ML). a :بیانگر اختلاف معنی دار باگروه کنترل، b:بیانگراختلاف معنی دار با گروه های کنترل تحت تیماربا ژل با دوزmg/kg 50 وmg/kg100.c :بیانگراختلاف معنی دار باگروه دیابتی تحت درمان با دوز mg/kg 50ژل آلوئه ورا،d:بیانگراختلاف معنی دار باگروه دیابتی تحت درمان با دوز mg/kg 100ژل آلوئه ورا.(P<0.05)
نمودار۳-۱۱: مقایسه میانگین درصد اسپرمهای دارای حرکت پیشرونده تنددر گروه های مختلف.تمامی گروه ها با هم اختلاف معنی دار دارند.(P<0.05) . a :بیانگر اختلاف معنی دار باگروه کنترل، b:بیانگراختلاف معنی داربا گروه های کنترل تعت تیمارباژل با دوزmg/kg 50mg/kg 100.c :بیانگراختلاف معنی دار باگروه دیابتی تحت درمان با دوز mg/kg 50ژل آلوئه ورا،d:بیانگراختلاف معنی دار باگروه دیابتی تحت درمان با دوز mg/kg 100ژل آلوئه ورا.(P<0.05)
۳-۶-۲-۲-نتایج حاصل از مطالعه درصد اسپرمهای داری حرکت پیشرونده کند(SPFM)
مقایسه میانگین درصد اسپرم های دارای حرکت پیشرونده کند درجدول ونمودار نشان داد بااینکه که میزان این پارامتر در گروه دیابتی بیشتر ازگرو ه های تحت درمان با ژل بوده امااین اختلاف معنی دارنمی باشد(۰۵/۰P≥) .علیرغم این اختلاف،بین گروه های کنترل وگروه های دیابتیک (تحت درمان وغیرتحت درمان )،اختلاف معنی داری وجود دارد(۰۵/۰P<).
نمودار۳-۱۲ : مقایسه میانگین درصد اسپرمهای دارای حرکت پیشرونده کند .* نشان دهنده اختلاف معنی دار ما بین سایرگروه ها با گروه های کنترل(P<0.05).
۳-۶-۲-۳-نتایج حاصل از مطالعه درصد اسپرمهای داری تحرک درجا (RM):
نتایج حاصل از بررسی این پارامترنشان داد که بین گروه های دیابتی ودیابتی تحت درمان هیچ اختلاف معنی داری وجود ندارد وکلیه ی گرو ه ها دارای تفاوت معنی دار با گروه کنترل سالم می باشند.( (P<0.05
نمودار۳-۱۳ : مقایسه میانگین درصد اسپرمهای دارای حرکت درجا ، در گروه های مختلف.*:بیانگر اختلاف معنی دار بین گروه های مشخص شده با گروه کنترل(P<0.05)
۳-۶-۲-۴-نتایج حاصل از مطالعه درصد اسپرمهای فاقد تحرک(ML)
نتایج حاصل از مطالعه درصد اسپرمهای فاقد تحرک در جدول (۴-۱۰) و نمودار (۴-۱۴) و مقایسه آنها بین گروه های مختلف نشان می دهد که تعداد اسپرمهای فاقدتحرک در گروه دیابتی به شکل قابل توجهی افزایش یافته که این افزایش اختلاف معنی داری با گروه های کنترل وگرو ههای دیابتی تحت درمان دارد(۰۵/۰P<). در ضمن اختلاف معنی داری مابین گروه های دیابتی تحت درمان باژل وجود دارد.
نمودار ۳-۱۴: مقایسه میانگین درصد اسپرمهای فاقد حرکت در گروه های مختلف.*گروه های کنترل باسایرگروه ها اختلاف معنی دار دارند(P<0.05).
۳-۷-نتایج حاصل از مطالعه درصد اسپرمهای با کروماتین آسیب دیده
نتایج حاصل از بررسی میزان آسیب هسته ی اسپرم ها در گروه های مختلف نشان می دهد که درصد اسپرمهای دارای کروماتین آسیب دیده در گروه دیابتی افزایش یافته و بیشترین درصد اسپرم هایی که آسیب (DNA)را نشان می دادند در گروه دیابتی مشاهده گردید که میزان این افزایش در مقایسه با گروه های کنترل معنی دار می باشد (۰۵/۰P<).این در حالیست که در گروه های دیابتی تحت درمان با ژل میزان آسیب هسته ی اسپرم ها نسبت به گروه دیابتی در سطح معنی داری کاهش پیدا کرده بود.طوری که گروه تحت تیمار با ژل (دوز ۱۰۰) وگروه های کنترل اختلاف معنی داری وجود ندارد(P≥۰٫۰۵).کمترین میزان آسیب (DNA)اسپرم در گروه های کنترل مشاهده شد.
تصویر۳-۱۲ :نمای میکروسکوپیک فلوروسنت از اسپرم های گروه دیابتی، اسپرم های با کروماتین سالم به رنگ سبز (۱) و اسپرم های با کروماتین آسیب دیده به رنگ قرمز مشاهده می شوند (۲).
بزرگنمایی ۴۰۰ ×(رنگ آمیزی آکریدین-اورنج)
نمودار۳-۱۵:مقایسه میانگین درصد اسپرم ها ی آسیب دیده در گرو های مختلف آزمایش ، تمامی داده ها براساس میانگین ± انحراف معیاربیان شده اند حروف غیر مشابه نشان دهنده معنی دار بودن اختلاف مابین گروه ها می باشد (۰۵/۰>P).

دیابت +ژل
۱۰۰mg/kg

دیابت +ژل
۵۰mg/kg

دیابت

کنترل+ژل
۱۰۰mg/kg

کنترل+ژل
۵۰mg/kg

کنترل

گروه ها

^ab75/0±۰۰/۷

^b29/1±۵۰/۹

^c4/1±۶۶/۱۲

^a52/0±۲۶/۶

^a32/0±۰۷/۶

^a29/0±۷۳/۵

AO⁺

درقراردادهای پان‌‌آمریکن و سافایر ماده ۳۰ قرارداد و در مواد ۲۹ قراردادهای پنجگانه نفت فلات قاره ۱۹۶۵ و قرارداد شرکت نفت خلیج‌فارس ۱۹۶۵ مقررات مشابهی نوشته شده.
در قراردادهای پیمانکاری و اکتشاف و تولید بین شرکت ملی نفت و آراپ و شرکت‌های اروپائی و شرکت کانتی نتال شرطی مشابه شرط قراردادهای تاسیس دستگاه مختلط ذکر و تنها تفاوتی که دارد در مورد طول مدت مرحله اول است که در قراردادهای مقدم چهار سال است و به عنوان مرحله اول دوران اکتشاف نام برده شده است و در قراردادهای پیمانکاری هم همان مرحله اول اکتشاف ذکر شده ولی مدت مرحله اول در قراردادهای مذکور متفاوت است، کما اینکه در قرارداد آراپ سه سال و درقرارداد شرکت‌های اروپائی پنج سال است.
گفتار چهارم : مسئله مباشرت دولت در قراردادهای نفتی
اولین اقدام برای عملیات انحصاری دولت در امور نفتی بطور جامع در کشورهای خاورمیانه از طرف ترکیه که یک کشور نفت‌خیز هم نیست به عمل آمد، بدین ترتیب که در سال ۱۹۲۹ در ترکیه قانونی تصویب شدکه کلیه عملیات نفتی را منحصر به دولت ترکیه کرد و قانون مزبور “تا سال ۱۹۵۴ مجری بود ولی در سال مزبور قانون دیگری تصویب و برای جلب برنامه‌های خارجی قانون سابق را نقض کردند و به موجب قانون جدید به دولت اختیار داده شده اجازه‌نامه کاوش برای مدت شش سال و حداکثر به هر داوطلب در هشت ناحیه که مساحت هر یک از نواحی پنجاه هزار هکتار باشد اعطاء و پس از کشف نفت اجازه استخراج برای چهل سال باحق‌الامتیاز ۵ و ۱۳ درصد و تقسیم منافع بالمناصفه واگذار نماید.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

“پس از ترکیه ایران اولین کشور نفت خیز خاورمیانه بود که در سال ۱۳۲۹ قانون ملی شدن صنعت نفت را در سراسر کشور تصویب و کلیه عملیات نفتی اختصاص به شرکت ملی نفت ایران یافت و تا سال ۱۹۵۴ که قرارداد کنسرسیوم امضاء شد و عنوان آن فروش نفت و گاز است کلیه عملیات در اختیار شرکت ملی نفت ایران بود.
در سال ۱۹۶۴ هم قانونی در سوریه به تصویب رسیدکه کلیه عملیات نفتی را منحصر به دولت کرد و به موجب قانون مزبور اعطاء هر گونه امتیازی به خارجیان برای معادن و نفت ممنوع شده است و بعد هم درکشورهای دیگر قوانینی کم وبیش تصویب شده است.”^[۲۴۵]
گفتار پنجم : مسئله حق انتخاب هیئت مدیره شرکت نفتی در قراردادهای بین‌المللی نفتی
در قرارداد ۱۹۳۳ ایران و شرکت نفت ایران و انگلیس در ماده پانزدهم قرارداد به دولت ایران حق داده شده بود که در شرکت یک نفر نماینده داشته باشد و اختیارات آن نماینده عبارت بود از: تحصیل اطلاعات در حدود حق صاحبان سهام کمپانی از کمپانی و شرکت درتمام جلسات هیئت مدیره و کمیته‌های آن و در تمام جلسات مجمع عمومی که برای مذاکره در مسائل راجع به روابط دولت و کمپانی تشکیل شده باشد و ریاست بر کمیته‌ای که برای هزینه سالیانه ده هزار لیره که از طرف کمپانی برای فرا گرفتن علوم و فنون نفت بوسیله محصلین ایرانی در انگلستان تخصیص می‌دهد تشکیل می‌شود با رای قاطع و تقاضای تشکیل جلسات هیئت مدیره شرکت برای مذاکره در مسائلی که دولت پیشنهاد می کند ظرف پانزده روز از تاریخ تقاضا.
غیر از مقررات بالا، به موجب ماده ۱۴ قرارداد دولت ایران حق داشت به میل خود در هر موقع که لازم بداند امر به تفتیش عملیات کمپانی در ایران بنماید. بطوریکه ملاحظه می‌شود نماینده ایران در این قرارداد منحصرا در موضوع ده هزار لیره اهدائی کمپانی دخالت موثر داشته است.
“به موجب ماده ۳ قرارداد کنسرسیوم و ایران هیئت مدیره هر شرکت عامل هفت نفر خواهند بود که دو نفر از اعضای هیئت مدیره هر شرکت از طرف شرکت ملی نفت ایران تعیین می‌شوند.
در مورد سرمایه‌گذاری در شرکت‌های صاحب امتیاز در فصل دهم قرارداد دارسی صاحب امتیاز تعهد کرده بود که بعد از تاسیس رسمی شرکت اول مبلغ بیست هزار لیره انگلیسی از سهام پرداخته شده آن شرکت را به ایران بپردازد و در ماده ۱۸ قرارداد ۱۹۳۳ شرط شده بود هر وقت کمپانی سهام جدیدی برای عامه اشاعه می‌دهد، باید دفاتر ثبت تقاضای اشتراک آنرا در همان موقع که در سایر نقاط شروع می‌شود در تهران نیز برقرار کند.”^[۲۴۶]
نتیجه گیری
اصولاً هیچ قراردادی به خودی خود، خوب یا بد نیست، بلکه نوع یک قرارداد نفتی فقط نشانگر چارچوب و پیمانه‌ای می‌باشد به منظور تقسیم منافع که از یک همکاری ایجاد شده بدست می‌آید، این همکاری سندی دارد که به آن «قرارداد» می‌گویند. پس در این صورت،اینکه چه نوع قراردادی تحت چه شرایطی بتواند منافع هر یک از طرفین قرارداد را تأمین کند و به بیان دیگر این واقعیت که ظرف قرارداد با چه مظروفی پر خواهد شد به عوامل متعددی بستگی دارد”، در نتیجه قرارداد محصول این عوامل متعدد می‌باشد. شرکت‌های نفتی و کشورهای میزبان با توجه به شرایط متفاوت به انعقاد یکی از این انواع متفاوت قرارداد علاقه‌مندی نشان می‌دهند، اماگرایش به عقد «این» یا «آن نوع قرارداد» لزوماً به معنای بهترین نوع انتخاب شده، نمی‌باشد.
عوامل متعددی در این مورد دخیل می‌باشند که عبارت است از اینکه: دولت صاحب نفت از چه مناسبات سیاسی اقتصادی در عرصه روابط بین‌الملل برخوردار است و همچنین قوانین داخلی کشور میزبان انعقاد چه شکل خاصی از قرارداد را ممکن و از عقد چه نوع از انواع قراردادها ممانعت به عمل می‌آورد. “عامل خطرپذیری به طور عام و عامل خطرپذیری اکتشاف به طور اخص نیز از متغیرهای مؤثر در نوع قرارداد و تعیین نرخ‌های مندرج در آن محسوب می‌گردد. برای مثال «فعالیت‌های اکتشافی نفت» از خطرپذیری زیادی برخوردار می‌باشند و چنانچه شرکت‌های نفتی در مناطقی که دارای ذخایر عظیم نفت هستند (مانند اکثر کشورهای شناخته‌شده عضو اوپک) بخواهند قراردادی را منعقد نمایند، بدیهی است که بطور طبیعی «قرارداد امتیازی» را به عنوان چارچوب مناسب با منافع خود برای عقد قرارداد ارجحیت می‌دهند، متقابلاً به دلیل وجود میزان بالای خطر‌پذیری در فعالیت اکتشاف، کشورهای میزبان نیز «قراردادهای خدمات خطرپذیر» را ترجیح می‌دهند.”
در مورد ایران، “وجود تنش‌های سیاسی با جهان خارج طی دهه شصت خورشیدی و همچنین تحریم‌های اقتصادی و فرامرزی آمریکا سبب شده‌است، هزینه‌های قراردادی نفتی برای این کشور افزایش یابد، زیرا از دیدگاه صاحب‌نظران در امر و سرمایه‌گذاری خارجی، خطرپذیری ملی از جمله موارد مهم جذب یا دفع سرمایه‌گذاران خارجی می‌باشد، میزان خطرپذیری ملی از جمله موارد مهم جذب یا دفع سرمایه‌گذران خارجی می‌باشد .
علاوه بر عوامل مؤثر بالا که در چگونگی عقد یک قرارداد بین‌المللی نفتی نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. همانگونه که اشاره شد ساختار نظام حقوق داخلی هر کشور نیز نقش مؤثری ایفا می‌کنند.، “با توجه به موضوع چگونگی مشارکت خارجیان در بخش نفت و گاز ایران «در قانون نفت» مصوب سالهای ۱۳۳۶، ۱۳۵۳ و ۱۳۶۶ پی‌درپی تغییرات چشمگیری به چشم می‌خورد. برای نمونه طی ماده ۶ قانون نفت مصوب ۱۳۶۶ کلیه سرمایه‌گذاری‌ها براساس بودجه واحدهای عملیاتی از طریق وزارت نفت پیشنهاد و پس از تصویب مجمع عمومی در بودجه کل کشور درج خواهد شد و این قانون هر گونه سرمایه‌گذاری خارجی در این عملیات را به صراحت غیرمجاز اعلام نموده است، همچنین جوابیه شورای نگهبان به استفساریه مربوط به سرمایه‌گذاری خارجی که تشکیل شرکت‌های مختلط را منوط به رعایت سقف ۴۹ درصد سهام خارجی و ۵۱ درصد سهام ایرانی دانسته و نیز وجود محدودیت‌های برنامه‌های بودجه‌ای و برنامه‌های دوره‌ای توسعه اقتصادی در کنار اصول صریح قانون اساسی مانند اصل ۸۱که عنوان می‌دارد: «دادن امتیاز تشکیل شرکت‌ها و مؤسسه‌ها در امور تجاری و صنعتی و کشاورزی و معادن و خدمات به خارجیان مطلقاً ممنوع است»، مانع هر گونه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی که متضمن حضور سرمایه‌گذار به همراه مالکیت بر منابع و تأسیسات وتجهیزات باشد منع شده است. لذا کارشناسان امور نفتی داخل به منظور راهگشایی پس از بررسی و مطالعه مجموعه قوانین داخلی دریافتند که فقط «خرید خدمات خارجیان» می‌تواند مجاز شناخته شود و چون این شیوه خرید خدمات خارجیان قبلاً نیز براساس قانون نفت سال ۱۳۵۳ پیش‌بینی شده بود و در قانون نفت جدید مصوب ۱۳۶۶ نیز که براساس ماده ۱۲ آن عنوان نموده است، فقط آن دسته از قوانینی که مغایر با یازده ماده دیگر این قانون باشد ملغی می‌باشند، لذا بر این اساس وزارت نفت توانست در چهارچوب قراردادهای خرید خدمت از خدمات خارجیان به عنوان «پیمانکار» طبق مفاد قراردادهای بیع متقابل بهره‌مند گردد”. به غیر از وجود محدودیت‌های فوق‌الذکر که مسئولین نفتی ایران را به سوی عقد اینگونه قراردادهای «خرید خدمات» رهنمون ساخته است “با نگاهی به نرخ‌های مشارکت برای میزبان «در قراردادهای مشارکت در سرمایه‌گذاری» طی دهه ۱۹۷۰ میلادی در می‌یابیم که این نرخ‌ها فزاینده بوده و گاه جای خود را به اینگونه قراردادهای خرید خدمت تکنیکی سپرده است. با بررسی «قراردادهای مشارکت در تولید» مشاهده می‌گردد به رغم یگانه حسنی که این شیوه دارد یعنی مزیت افزایش توانایی‌های فنی برای کشور میزبان بدلیل اینکه شرکت عامل خارجی از تولید و بهره‌برداری مخازن نفتی کشور میزبان منافع چشمگیری در دراز مدت حاصل می‌کند. و بدین لحاظ سعی دارد تا آخرین تکنولوژی استخراج و تولید روز را به میدان نفتی بیاورد و این فن‌آوری حاصلش نصیب دولت مالک میدان نفتی خواهد شد اما قرارداد مشارکت در تولید منابع هر دو طرف را به شدت متأثر از دو پدیده مهم «تغییرات آتی قیمت نفت» و «میزان تولید» خواهد ساخت، زیرا بدیهی است یک افزایش قیمت قابل ملاحظه در نرخ جهانی نفت می‌‌تواند به ضرر دولت مالک مخزن نفتی و به سود چشمگیری برای شرکت عامل خارجی منتهی گشته ودر نتیجه، به ضرر منافع ملی مردم آن کشور مالک نفت خواهد بود، زیرا بر اساس تفسیر اخیر دیوان بین‌المللی لاهه‌ «شرکت عامل یک قرارداد مشارکت در تولید» تا پایان زمان قرارداد در صورت کشف مخزن بین پنج تا شش سال و در صورتی که به کشف میدان نفتی