- قلمرو مکانی: در این تحقیق، دانشکده­ های دانشگاه مازندران از لحاظ اثربخشی مدیریت دانش و از دید خبرگان­ این دانشگاه مورد بررسی قرارگرفته شده ­اند.
- قلمرو زمانی: داده ­های این تحقیق در نیمه اول سال ۱۳۹۱ جمع­آوری شده است.
۱-۸- تعریف واژه ­ها و اصطلاحات پژوهش
۱-۸-۱- تعاریف مفهومی
-مدیریت دانش: مدیریت دانش فرایند خلق دانش، کسب دانش، ذخیره دانش، به اشتراک­گذاری دانش، به­ کارگیری دانش و ارزیابی دانش مناسب در زمان مناسب توسط فرد مناسب در سازمان است که از طریق ایجاد پیوند میان منابع انسانی، فناوری اطلاعات و ارتباطات و ایجاد ساختاری مناسب برای دست‌یابی به اهداف سازمانی صورت پذیرد (افرازه،۱۳۸۶).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

- شاخص عملکرد مدیریت دانش: لی و همکاران^[۸] در سال (­۲۰۰۵) برای ارزیابی عملکرد یک سازمان در اجرای مدیریت دانش، معیاری با عنوان شاخص عملکرد مدیریت دانش ارائه کردند. با اندازه ­گیری اثربخشی چرخه دانش، این شاخص اندازه ­گیری می­ شود. چرخه دانش، از جمع جبری اثربخشی فرایند­های تشکیل­دهنده سیستم مدیریت دانش تشکیل شده است که از پنج مؤلفه تشکیل یافته و تأثیر هر یک از مراحل پنج­گانه فرایند چرخه دانش^[۹] شامل خلق دانش، جمع­آوری دانش، تسهیم دانش، به­ کارگیری دانش و درونی­سازی دانش را در محاسبه شاخص مورد نظر قرار می­دهد.
-فرایند چرخه دانش: چرخه دانش شامل فرایند­هایی است که به بکارگرفته می­ شود تا دانش ایجاد، منتقل و به بکارگرفته شود و خود منتج به دانش جدید شود. در واقع در چرخه دانش، داده به اطلاعات تبدیل می­ شود، اطلاعات دست‌چین و تقویت شده و تبدیل به دانش می­ شود. این دانش سپس به کار گرفته می­ شود و نتایج آن مستند می­گردد و داده، اطلاعات و دانش جدیدی را ایجاد می­نماید. در فرایند درونی­سازی چرخه دانش، حافظه سازمانی کاربرد دارد که منظور از آن توانایی سازمان برای حفظ و نگهداری دانش است رادینگ^[۱۰]،۱۳۸۳؛ به نقل از لطیفی و موسوی،۱۳۸۷.
-فرایند خلق دانش: دانش هنگامی که افراد، روش­های نوین انجام کار­ها را دریافته یا مهارت جدیدی کسب می­نمایند، خلق می­ شود. گاهی اوقات دانش خارجی وارد سازمان می­ شود. (حسن بیگی، ۱۳۸۹).
-فرایند ذخیره دانش: دانش مفید و مناسب باید به شکلی منطقی در یک مخزن دانش، به گونه ­ای ذخیره شود که دیگران نیز در سازمان بتوانند به آن دسترسی داشته باشند (حسن بیگی، ۱۳۸۹).
-فرایند تسهیم دانش: انتشار، تبادل و به اشتراک­گذاری دانش­های خلق شده و کسب شده در سازمان از طریق جلسات بحث گروهی، سوال و جواب با نخبگان و یا حتی ارسال یک ایمیل به اعضای سازمان تعریف می­ شود (گولد و همکاران^[۱۱]،۲۰۰۱).
-فرایند به­ کارگیری دانش: این فرایند یعنی استفاده واقعی از دانش که شامل مکانیسم­های دست‌یابی سازمان به دانش مورد نیاز می­باشد و به منظور افزایش اثربخشی و بهره­وری در سازمان صورت می­گیرد (داونپورت^[۱۲]،۱۹۹۸).
-فرایند درونی­سازی دانش: درونی­سازی دانش در واقع تبدیل دانش تصریحی به دانش ضمنی سازمان است (نوناکا^[۱۳]،۱۹۹۴).
-اثربخشــــی مدیریت دانش: منظور از اثر­بخشی مدیریت دانش­، برآورده کردن اهداف مدیریت دانش و رضایتمندی از آن است (صمیمی و آقایی،۱۳۸۴).
-کارت امتیازی متوازن: کارت امتیازی متوازن یک چهارچوب ارزیابی عملکرد است که با مجموعه ­ای از مقیاس­های مالی و غیر مالی، یک نگاه کامل به عملکرد شرکت می­ اندازد (کاپلان ونورتون^[۱۴]،۱۹۹۶). کارت امتیازی متوازن به مدیران اجازه می­دهد تا به تجارت از چهار بعد مهم نگاه کنند:
-بعد مالی: این بعد، نوعاً حاوی مقیاس­های سنتی عملکرد مالی است که معمولاً به سودآوری مربوط می­ شود. معیارهای ارزیابی معمولاً سود، جریان نقدینگی، بازگشت سرمایه صرف شده و ارزش اقتصادی می­باشند.
-بعد مشتری: مشتریان منبع سود­آوری کسب ­و کارند؛ بنابراین ارضای نیاز­های مشتری هدفی است که شرکت‌ها دنبال می­ کنند. در این بعد، مدیریت مشتریان هدف مورد انتظار و اجزای بازار هدف را برای واحد­های عملیاتی.
تعیین می­ کند و به عملکرد واحدهای عملیاتی در این اجزای بازار هدف نظارت می­ کند. نمونه­هایی از این مقیاس­های اصلی و ذاتی شامل: رضایت مشتری، حفظ مشتری، کسب مشتری جدید، موقعیت بازار و سهم هدف است.
-بعد فرایند­های داخلی: هدف از این بعد این است که با برتری یافتن در برخی فرایند­های کسب ­و کار که عظیم­ترین اثر را دارند، رضایت مشتریان و ذینفعان جلب گردد. در تعیین اهداف و مقیاس­ها، اولین مرحله می‌بایست تحلیل زنجیره ارزش باشد. یک فرایند عملیاتی قدیمی، می­بایست برای درک اهداف بعد مالی و مشتری تعدیل شود. بنابراین باید یک زنجیره ارزش فرایند کسب ­و کار که قادر به برآوردن نیاز­های فعلی و آتی است، ایجاد شود. یک زنجیره ارزش داخلی شرکت شامل سه فرایند، نوآوری، عملیات و خدمات پس ­از ­فروش می­باشد.
-بعد نوآوری و یادگیری: هدف اولیه این بعد فراهم کردن زیر بنایی جهت دست‌یابی به اهداف سه بعد دیگر و ایجاد رشد بلند مدت و بهبود از طریق افراد، سیستم­ها و رویه­های سازمانی است. از آنجایی که کارکنان برای شرکت­ها یک سرمایه غیر محسوس هستند، در رشد کسب و کار سهیم می­باشند، این بعد به مقیاس عملکرد کارکنان مثل رضایت کارکنان، تداوم آموزش و مهارت ­ها تاکید می­ کند (کاپلان ونورتون،۱۹۹۶).
-فرایند تحلیل شبکه‌ای^[۱۵]­(ANP): فرایند تحلیل شبکه­ ای یکی از تکنیک­های تصمیم ­گیری چند معیاره است که توسط ساعتی به منظور ارائه راه حل برای آن دسته از مسایل تصمیم ­گیری چند معیاره که روابط و همبستگی متقابل در میان سطوح تصمیم ­گیری (هدف،معیار­های تصمیم ­گیری و زیر معیارهای آن، آلترناتیوها) وجود دارد، ارائه شده است. فرایند تجزیه­ و­ تحلیل شبکه­ ای بسط تکنیک تحلیل سلسله مراتبی^[۱۶] (AHP) است (ساعتی^[۱۷]،۲۰۰۴).
۱-۸-۲- تعاریف عملیاتی
با توجه به مدل بکارگرفته شده در این پژوهش و اجزای آن، تعاریف عملیاتی اجزای مدل به شرح زیر است:
-کارت امتیازی متوازن: در این پژوهش از این ابزار برای سنجش اثربخشی مدیریت دانش استفاده و چهار بعد آن به عنوان شاخص­ های اثربخشی مدیریت دانش در نظر گرفته شده است.
-بعد مالی: در این مطالعه این بعد مربوط به بودجه و امکانات می­ شود.
-بعد مشتری: این بعد برای سنجش تأمین انتظارات مشتریان از شاخص­ هایی در مورد دانشجو و شهرت و اعتبار استفاده می­ کند.
-بعد نوآوری و یادگیری: در این مطالعه منظور از این بعد، توانمند­سازی کارکنان، اساتید، وضعیت تکنولوژی اطلاعات، وضعیت برنامه­ ریزی استراتژیک و نوآوری است.
-بعد فرآیندهای داخلی: ظرفیت و خدمات، کارکنان، استاندارد­سازی، ارزیابی عملکرد و تکنولوژی از شاخص­ های این بعد هستند.
- فرآیندهای چرخه دانش: در این پژوهش، از این فرآیندها به عنوان ابعادی برای شاخص­ های اثربخشی مدیریت دانش استفاده شده است که شامل فرایند­های زیر است:
-فرایند خلق دانش: این فرایند توسط دو معیار شناخت یا درک وظیفه و اطلاعات شناخته می­ شود.
-فرایند ذخیره دانش: در این مطالعه منظور از فرایند ذخیره، به­ کارگیری بانک­های اطلاعاتی، مدیریت سیستماتیک دانش مرتبط با وظایف سازمانی و ظرفیت فردی برای ذخیره­سازی دانش است.
-فرایند تسهیم دانش: تسهیم دانش کلیدی و زیر ساخت های تسهیم دانش، محتوای این فرایند هستند.
-فرایند به­ کارگیری دانش: منظور از این فرایند، میزان استفاده از دانش سازمان و فرهنگ سازمانی مطلوب برای استفاده از دانش است.
-فرایند درونی­سازی دانش: این فرایند با ظرفیت موجود برای بومی­سازی دانش مربوط به وظایف سازمانی، فرصت آموزشی و درجه یادگیری سازمانی شناسایی می­ شود.
۱-۹- ساختار کلی پایان نامه:
فصل دوم:
مروری بر ادبیات مدیریت دانش و سنجش آن، اجزای مدل تحقیق و مطالعات پیشین
فصل سوم:
روش­شناسی پژوهش و تشریح مدل تحقیق در قالب
فرایند تحلیل شبکه‌ای
فصل اول:
کلیات پژوهش
فصل چهارم:
تجزیه و تحلیل داده‌ها به کمک نرم افزار های مربوطه
فصل پنجم:
نتیجه ­گیری و پیشنهادات
شکل۱-۱-ساختار کلی پایان نامه
فصل دوم:
ادبیات پژوهش
۲-۱-مقدمه:
امروزه اغلب سازمان­ها در پی اجرای برنامه ­های مدیریت دانش می­باشند. برای مثال ۸۰ درصد شرکت­های فورچون دارای ۵۰۰ کادر مدیریت دانش هستند؛ شرکت فورد بین سال­های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۰ به خاطر اجرای اثربخش، برنامه مدیریت دانش توانست حدود یک میلیارد دلار صرفه جویی کند (بونتیس^[۱۸]،۲۰۰۲). با این توضیح، تبیین اهمیت مدیریت دانش و تأثیر آن در عملکرد سازمان تا حد زیادی منوط به قدرت توجیه و تبیین نقش آن در افزایش قدرت رقابتی سازمان و کسب سهم بیشتری از بازار می­باشد. یکی از منطقی­ترین رویکرد­ها در این زمینه، اندازه ­گیری تأثیر مدیریت دانش بر عملکرد سازمان‌ها از طریق اندازه ­گیری مدیریت دانش در سیستم اندازه ­گیری عملکرد کلی سازمان است که می ­تواند در سطح سازمان ویا در سطح فرایند­های فردی و پروژه­ای انجام گیرد (احمد و همکاران^[۱۹]،۱۹۹۹). این گفته لرد کلوین^[۲۰] در اینجا می ­تواند صادق باشد و اهمیت تدوین شاخص ­ها و سنجه­های اندازه ­گیری مدیریت دانش و سرمایه فکری را نشان دهد: