۲-۵-۴ معلم در پویهی تاریخ
نخست هزاران سپاس آن ذات اقدس را که انسان را از ملایک بلندتر مقام و منزلت داده است، و اولین مرحمت ذات اقدس اینست که خودش برای ابوالبشر اسم اشیای را آموختهاند، و مصداق قول ما کتاب بر حق آن، قرآن مجید میباشد که خداوند متعال میفرماید « و عَلمَ آدمَ الاسماء کلها. » و بعد از آن حضرت آدم «ع» و بیبی حوا کار تربیتی را با دو فرزندشان هابیل و قابیل شروع کردند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

همچنین پیغمبر اولین و آخرین مسلمانان حضرت محمد «ص» نیز از جمله اولین معلمانیاند که توانستند در ظرف ده سال در کنار صدها کار سترگ رسالت، از میان جهل و وحشت، جامعهی بدوی عرب بادیه نشین را به یک جامعهی سالم، انسانی و اسلامی به یاری خداوند توانا تبدیل نمایند. حتی امروزه نیز در هر نقطه از جهان که راه ایشان که همانا راه خداوندی بود، به طور جهان شمول رعایت میشود، تاثیرات مفید و موثر را گذاشته و خواهد گذاشت.
در میان معلمان مجرب بشریت سقراط را معلم اول در عرصه علم روانشناسی مینامند. زیرا برای نخستین مرتبه راه و رموز روانشناسی را درک میکند و به شاگردان خود که هر یک از اسطوره های دانش بشری اند چون افلاطون و گزنفون میآموزاند.
موریس شاوارده^[۴۱]، در کتاب معلمان بزرگ تعلیم و تربیت تحت عنوان «در آغاز معلم وجود داشت» چنین میگوید:
نخستین معلمان کسانی بودند که راه و رسم شکار، نگهداری آتش و تراش سنگ های سیلسی را باب کردند بعداً نوبت به کشاورزی رسید که با گفتار و عمل خود روش کشت را آموخت، سخن گویی که مریدان برای خویش فراهم کرد، فیلسوفی که به جوانان درس حکمت آموخت و بالاخره عالم زبان شناسی که مکتبی برای تعلیم اصول و قواعد زبان باز کرد، همگی در شمار معلمان نخستین بودند.
در اینجا سه مورد مسئولیت اولیه معلمان به طور ذیل معلومات ارائه میداریم:
الف) اولین مسئولیت معلم در برابر پروردگار؛
ب) دومین مسئولیت معلم در مقابل جامعه؛
ج) سوم مسئولیت معلم در مقابل وجدان.
الف) اولین مسئولیت معلم در برابر پروردگار: برای همه معلوم است که همه در برابر پروردگار عالمیان مسئول هستیم. اما معلم نسبت به دیگران بیشتر، زیرا برای معلم بسیاری موضوعات روشن و واضح است. چرا که وی با نور علم و معرفت آراسته است. و از اهداف خداوندی و انسانیت خوبتر با خبر است. پس رسالت دارد تا برای عموم افراد جامعه راهنمایی و تدریس نماید. در صورت سرپیچی و اغفال در نزد خداوند توانان مسئول است. و ما باورمندیم و ایمان داریم که مالک همه نعمت های مادی و معنوی خداوند تواناست. همچنان علما ورثهی انبیا هستند. بخصوص معلمان محترم که جامعه را به راه راست و رستگاری راهنمایی کرده و از بدبختی های زمان به یاری ذات اقدس نجات میدهند. زیرا خداوند زمین و طبیعت را برای انسان ها من حیث یک مکتب خلق نمود، تا باشد بندگانش از نعمات مادی بهره مند شوند و به پیشرفت های معنوی و اجتماعی نایل آیند. و در نتیجه جهت بهزیستی و بقای نسل طبیعت را به اختیار خویش در آورد.
البته آنچه پیشرفت های زمان را امروز به چشم میبینیم همه و همه از ثمره نتایج کار معلمان راستین و حقجو است و تماماً پیشرفت های تکنولوژیکی در اثر مبارزات و عملکردهای معلمان سیر و تکامل نموده است. اگر معلم صادقانه افراد جامعه را تربیت ننماید و یا از مسلک خویش استفادهی سو کند در برابر خدامسئولیت دارد. و جواب خواهد داد، چون هیچ عمل وی در نزد خدا پوشیده نمی ماند.
ب – دومین مسئولیت معلم در برابر جامعه: مسئولیت معلم در برابر جامعه بی نهایت زیاد است. چرا که معلم چراغ راه هدایت، و رهرو راه انبیاست، و جامعه از معلم بسیار تقاضاها و خواهشها دارد. زیرا جامعه بدون معلم نمی تواند پیشرفت کند. و یا از ترقی و تعالی صحبت کند. چون معلم زبان و قلب جامعه است، اگر قلب، درست فعال نباشد. انسان میمیرد و اگر معلم در جامعه فعال نباشد، جامعه اصلاً وجود ندارد. پس معلم در مقابل جامعه مسئولیتهای خطیر دارد. چرا که جامعه برای معلم امتیازات مادی را قایل است که این معاش معلم برای تربیت اولاد جامعه برای معلم داده میشود.
جامعه هر لحظه از معلم توقع دارد. همچنان جامعه در قبال معلم حق زیادی دارد، از جمله میتوان گفت خود معلم عضو فعال جامعه است و معلم مکلف است بدون خستگی متوجه روند رشد و تکامل جامعه باشد. در غیر این صورت، سخت ترین گناه را مرتکب میشود. به خاطر اینکه ساحت کار و مسئولیت معلم در برابر تربیت و انکشاف جامعه پی ریزی گردیده است.
معلمان در جامعه مکلف اند مسئولیت داشته باشند اما مسئولیت معلمان نسبت به دیگران خیلی مهم و با ارزش است، زیرا آن ها به مثابه داکترانی هستند که جامعه را از لحاظ روحی تداوی می نمایند.
ج – سومین مسئولیت معلم در برابر وجدان: وقتیکه بشر لقب انسانیت را بر دوش میکشد، بی نهایت شخصیت و مقاماش بالا رفته است، که این هدف و کار نخست از جانب خداوند توانا پی ریزی گردیده است. چون انسان را اشرف مخلوقات نام نهاده است . انسان را از نعمت های خیلی زیاد بهره مند ساخته است، از آن جمله کسب دانش، درک سالم، عقل، هوش، ذکاوت، منطق، تفکر و اراده راسخ را ارزانی نموده است. و انسان را از لحاظ ادارک وجدان داده است که تماماً عملکرد های خویش را بررسی کند.
بنابراین معلمان
در اجرای وظیفهی خویش با وجدان خود مسئول هستند. چون وجدان، قاضی و محکمهی هر انسان است. معلم زمانی خود را در برابر وجدان خویش مسرور و بی مسئولیت احساس کند، در انجام وظایف خویش صادق و راستکاراست. یعنی کاری را نکرده که سبب شرمندگی در مقابل وجدان اش شود. معلمان با وجدان با ادب، با تمکین، راستکار، وظیفه شناس، با اخلاق، با پشتکار، کنجکاو، دلسوز، با عاطفه، مهربان، وطنپرست، با وقار، کوشا و دارای دیگر اوصاف پسندیده هستند.
۲-۵-۶ عمده ترین اهداف معلم
اگر چه اهداف معلمان به اندازهی ثانیه های وقت و زمان زیاد است، اما به طور عمده میتوان از جمله اهداف عمده معلمان تربیت سالم اولاد جامعه، انکشاف و ترقی جامعه را برشمرد. ولی عموماً معلمان کوشش مینمایند هر چه زودتر و خوبتر اولاد جامعه به فیض و کمال علم و دانش آراسته شوند. چرا که اولاد جامعه چشم امید جامعه هستند. ولی جهت عملی کردن اهداف خویش با یک سلسله مشکلات روبهرو میشوند، که به کمک همگان نیاز دارند. وقتیکه در یک جامعه صلح و آرامش حکمفرما نبود، و به شخصیت و به نهاد تحصیلی همچون معلم ها احترام و دلبستگی نبود، اهداف معلم هیچگاه عملی نمی شود. بدین منظور معلمان مکلف اند در مقابل این چنین افرادی بی احساس و دشمن صفت مبارزه کنند و جهت شکوفایی و ترقی جامعه، ابتدا کودکان جامعه را تربیت سالم نمایند. تا توسط آنان مشکلات جامعه مرفوع شود.
از طرف دیگر، اهداف معلمان را تربیت سالم و کسب دانش برای فرزندان جامعه می پنداریم. درست درک کرده ایم، زیرا اگر در جامعه وجود دکتر، مهندس، ژورنالست و امثال آن ها ضرورت داشته باشند، همه و همه در مدت دوازده سال آموزش در مدارس و توسط معلم امکان پذیر است. پس معلمان اهداف قابل ستایش و ستودنی دارند، به مقام و اهداف آن ها باید ارج گذاشت.
۲-۵-۷ پی بردن به راز های موفقیت معلم
راز های موفقیت معلمان خیلی زیاد اند در اینجا در چند مورد، آن را مطالعه میکنیم:
داشتن صبر: نخست باید گفت حضرت رسول الله « ص » فرموده اند « صبور باش که صبوری ترازوی عقل و نشانه توفیق است. » پس اگر معلم صبر را پیشه ی خود نسازد، هیچ گاه موفق نمی شود. زیرا در مسیر زندگی همه انسان ها با مشکلات زیادی روبهرو میشوند، اما معلمان نسبت به دیگران زیادتر، چون آن ها پیروان و تطبیق کنندگان رسالت انبیا اند.
داشتن حوصله: حوصله هیچگاه مانند سکوت اشتباه نمی کند. شخص حوصله مند همیشه کامیاب است. زیرا در کار های معلمی مشکلات و موانع زیادی دیده میشود. اگر معلم حوصله نداشته باشد، نمی تواند تدریس کند و یا خدمت نماید. و در مقابل سختی روزگار و تقاضاهای نامعقول زمان باید حوصله کند.
داشتن نوآوری: معلمان موفق در صدد کشف قوانین و مطالب جدید هستند، زیرا دریافت مطالب جدید و احوالات جدید جامعه را جامهی جدید میپوشاند.
داشتن ابتکار: معلمان باید متبکر باشند، زیرا آموزش در هر مقطع زمانی نیاز به معلومات جدید دارد. س معلمها باید برای اجرای درست وظیفهشان از موضوعات روز و جدید با خبر باشند.
۲-۵-۸شیوه نامه انتخاب معلمان نمونه
بی‌گمان معلمان و مربیان ‏، طلایه‌داران نهضت هدایت و سعادت ملت‌ها هستند . معمارانی که زیربنای ارزش‌های معنوی و فضایل اخلاقی و اسلامی جامعه را بنیان می‌نهند . تکریم مقام معلم نشان ارج نهادن به مجاهدت منادیان پیشرفت و سربلندی نسل‌های حاضر و آینده است که هر قلب پاک و پرهیزگاری آن را تأیید می‌کند.
۲-۵-۸-۱ اهداف
الف - هدف کلی
در جهان کنونی این معلمان هستند که در سعادت ملت‌ها نقش مهمی را ایفا نموده و با کوشش‌های خود بنیان مستحکمی ایجاد می‌کنند تا پیشرفت و سرفرازی را برای آنان به ارمغان آورند . چنانچه هر یک از جوامع بشری در صحنه رقابت در عرصه‌های علمی، فرهنگی و صنعتی چشم امید به کسانی دارند که دانش‌آموزان دیروز و اندیشمندان امروزند و در چنین صورتی نقش ارزنده معلم نمایان می‌شود. بنابراین بر عهده وزارت آموزش‌وپرورش است که در میان جامعه فرهنگیان کشور جستجو کند و کسانی را که با رعایت اخلاق و انجام وظایف اسلامی،‌ انسانی و نیز شغلی خود مجاهدت‌هایی در زمینه‌های علمی و یا حضور در صحنه‌های انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی ابراز داشته‌اند، انتخاب نموده و قدردان تلاش‌های ارزنده آنان باشد.
البته خدمات تمام معلمان ارجمند کشورمان قابل تقدیر است و نمونه بودن‏، شایسته یکایک اعضای خانواده بزرگ فرهنگیان کشور است . از اینرو انتخاب معلم نمونه اقدامی است که از یک سو به فراهم نمودن بستر مناسب برای رقابت سازنده بین همکاران کمک می‌کند و از دیگر سو حرکتی نمادین در جهت ارج نهادن به معلم و تکریم مقام او می‌باشد(شیوه نامه انتخاب معلمان نمونه،۱۳۸۸).
ب- هدف‌های اختصاصی
۱-تقویت نقش تربیتی مربیان، معلمان، مدیران و مدرسان برای تحول در نظام تعلیم و تربیت براساس سیره پیامبر اعظم (ص)؛
۲-ایجاد بستر لازم برای رقابت سالم و سازنده به منظور رشد و تعالی جامعه و ترغیب معلمان، مدیران و مدرسان به تلاش هرچه بیشتر برای ایفای رسالت معلمی و انجام وظایف و تکالیف خود؛
۳ایجاد شوق و انگیزه در حیطه‌های علمی،‌آموزشی و کوشش در راه ارتقا و توسعه دانایی از طریق انجام مطالعات، تحقیقات، ابتکارات و خلاقیت‌ها با هدف دستی
ابی به آخرین یافته‌های علمی و به کارگیری آن ها در زمینه بهبود شیوه‌های مدیریت و افزایش بهره‌وری آموزش‌وپرورش(همان منبع).
۲-۵-۸-۲ پیش فرض ها
برای تبیین نگاه کلی به نظام رتبه بندی، فروضی در نظر گرفته شده و به فرض تحقق آن به ارائه دیدگاههایی پرداخته شده است.، این فرض ها عبارتند از:
-آموزش وپرورش قادر است، تمامی ساز وکارهای مربوط به آماده سازی سیستم اداری خویش را، برای اجرای نظام رتبه بندی فراهم آورد.
-آموزش وپرورش قادر است کاستی های ناشی از ارزیابی فعالیت های معلمان را در تبدیل مفاهیم انتزاعی در فرم ها، به مفاهیم انضمامی، برطرف کند و معیارهای دقیق قابل سنجشی را در دستورالعمل های جدید پیش بینی و پیشنهاد کند، به نحوی که این فرم ها و نتایج ناشی ارزشیابی تفاوت معناداری با فرم ها و ارزشیابی های پیشین داشته باشد.
-آموزش وپرورش قادر خواهد بود همه ساله ۲تا ۳ آزمون استاندارد را برای تعیین شایستگی ها ی تخصصی معلمان اجرا نماید.
- معلمان به منظور ارتقای منزلت اجتماعی خویش از یک طرف، و بهره مندی از مزایای قابل توجه ناشی از قرار گرفتن در رتبه بالاتراز طرف دیگر، انگیزه کافی، برای تحرک (عمودی صعودی )در درون این نظام پیدا خواهند نمود.
-ماده واحده تقدیمی دولت به مجلس محترم، مصوب خواهد شد وآموزش وپرورش اجازه خواهد یافت تا سیستم متفاوتی را در نظام پرداخت ها داشته باشد.و متعاقب آن نظامی شکل خواهد گرفت که شرایط ممتازی را برای معلمان رقم خواهد زد. به گفته وزیرمحترم آموزش و پرورش، آنچه که در دولت در خصوص نظام رتبه‌بندی معلمان مصوب شده در چارچوب قانون مدیریت خدمات کشوری است، اما آموزش و پرورش از مجلس درخواست کرده تا این نظام را به صورت مستقل و خارج از قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب کند.بنابراین در صورت عدم تصویب ماده واحده، فاصله گرفتن از وضع موجود حداقل در حوزه پرداخت ها، اگر نگوییم غیر محتمل،که بسیار دشوار خواهد بود. زیرا باید در درون نظام مدیرت خدمات کشوری به اجرای تغییراتی دست بزند، که موانع ناشی از آن، احتمالا تاکنون مانع از تمایزهای تعیین کننده ویا حتی تساویگرایانه شده است.
- فرض نهایی آن است که وزارتخانههای متفاوت نهادهای فرابخشی و دستگاه های دولتی به هنگام پیشبینی اعتبارات سالیانه، همواره به همراهی با آموزش و پرورش خواهند پرداخت. و مجلس شورای اسلامی نیز، همواره برای ایجاد شرایطی متفاوت و ممتاز، در تصویب اعتبارات به همراهی آموزش وپرورش خواهند پرداخت.
یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده در این بحث تأمین مالی این طرح است. وزیر محترم در این باره گفته است: «۷۰ درصد از اعتبارات نظام رتبه‌بندی معلمان از محل مهندسی نیروی انسانی تأمین می‌شود»، وی اظهار داشته: «طی سه سال، مهندسی نیروی انسانی در آموزش و پرورش،به طور کامل اجرا خواهد شد و افرادی که در آموزش و پرورش کار می‌کنند همه در رشته تخصصی خود حضور خواهند داشت.»
فقدان اعداد و ارقام در رابطه با پیش بینیها، سبب عدم فهم موضوع توسط معلمان می شود .به این معنی که یا مبلغ مورد نیاز برای مشمولین آنقدر ناچیز است که اجرای یک برنامه مهندسی در طول سه سال برای تامین مال آن کفایت می نماید. یا آنکه میزان اتلاف نیروی انسانی آموزش و پرورش در وضعیت فعلی، به قدری زیاد است، که اجرای یک برنامه مهندسی نیروی انسانی باعث تامین ۷۰ درصد منابع مالی طرح خواهد شد.در هر حال چون مجهولات این معادله فراوان است یافتن پاسخ برای آن نیز برای معلمان بسیار دشوار است(شیوه نامه انتخاب معلمان نمونه،۱۳۸۸).
۲-۵-۸-۳ نیم نگاهی به اهداف طرح انتخاب معلم نمونه و نحوهی اجرا
افزایش انگیزه و کارایی معلمان در انجام وظایف، اثر بخشی فعالیت های آنان برای شکوفا شدن شایستگیهای دانش آموزان، ارتقای منزلت اجتماعی و صلاحیت و مرجعیت علمی و مهارت های حرفه ای معلمان و بالابردن سطح معیشت آنان، توسعه مشارکت معلمان در فرایند بهسازی برنامه های آموزشی، پژوهشی، تربیتی و فرهنگی، سنجش مستمر صلاحیت های تخصصی و حرفه ای معلمان، ایجاد انگیزه در زمینه سازی برای مشارکت و دخالت دانش آموزان در امر تعلیم و تربیت، بهبود و ارتقای کیفیت تعلیم و تربیت و ایجاد رابطه بین درجه کارایی و میزان پرداخت، طبقه بندی شایستگی های معلمان حسب شاخص های چهارگانه فرهنگی، تربیتی، آموزشی، پژوهشی و اجرایی از اهداف این نظام است.
بر اساس نظام رتبه‌بندی، پرونده تعیین سطح معلمان برای قرار گرفتن در رتبه‌های مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استاد معلم در دستور کار قرار می‌گیرد. ضمن آنکه برای تعیین این سطح، معلمان باید شش ماه دوره حرفه معلمی را بگذرانند و پس از گرفتن مجوز گواهی حرفه معلمی، می‌توانند در کلاس‌ها حضور داشته باشند.
ورود به طرح با رتبه «مربی معلم » آغاز می شود وکسب رتبه های بعدی، مستلزم توقف در رتبه قبلی است.فقط دارندگان مدرک تحصیلی دکتری می توانند به شرط داشتن شرایط با رتبه استادیار معلم وارد شوند.