۴-۱-۲- متغیرهای خانوادگی
۴-۱-۲-۱- جایگاه خانواده فرد در جهان اجتماعی دینی
میزان دینداری والدین
میزان دینداری والدین پاسخگویان از متغیرهای محوری این پژوهش محسوب میشود و تلاش شد براساس ابعاد مختلف دینداری سنجیده شود. از آنجاکه با واسطه فرزندان، میزان دینداری والدین سنجیده میشد به ناگزیر بر دو بعد پیامدی و مناسکی دینداری تأکید شد. از این رو تفاوت ابعاد دینداری از اهمیت برخوردار نیست بلکه در مجموع میزان دینداری مورد تأکید است. نتایج حاصله در جدول زیر قابل مشاهده است. بر این اساس والدین ۳/۱۹ درصد پاسخگویان دارای دینداری بسیار بالا و والدین ۷/۳۰ درصد آنها دارای دینداری بالا و والدین۳/۱۳ درصد آنها دارای دینداری متوسط و والدین ۷/۲۲ پاسخگویان دارای دینداری پایین و والدین ۶ درصد آنها دارای دینداری بسیار ضعیف هستند. میانگین دینداری والدین پاسخگویان ۶۵/۲۹ میباشد که در فاصله نمرات ۷ تا ۳۵ میانگین بالایی است و با توجه به نوع گزینشی که در جذب اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها میشود این نتیجه قابل انتظار بود. نتایج به دست آمده در این رابطه در جدول ۳-۴ خلاصه شده است.
شبکه روابط خانوادگی
شبکه روابط خانوادگی به عنوان دالان ارتباط با جهان اجتماعی پایه که جهان اجتماعی دینی است یکی دیگر از متغیرهای محوری پژوهش حاضر است. از این رو به صورت مستقیم و با واسطه سنجیده شده است. تعامل خانواده های پاسخگویان با افراد و اعضای خانواده کلان همچون پدربزرگها، مادربزرگها، عموها، داییها و غیره یکی از کانالهای ارتباط با جهان اجتماعی دینی و مشارکت در بازتولید آن و شکلگیری خویشتن است. نتایج به دست آمده در جدول زیر قابل مشاهده است. خانواده های ۳/۱ درصد پاسخگویان به میزان خیلیکم و ۳/۵ درصد آنها به میزان کم و ۳/۱۹ درصد آنها به میزان متوسط و ۵۲ درصد آنها زیاد و ۲۱ درصد آنها به میزان خیلی زیاد با آشنایان و فامیل خود ارتباط داشتهاند. در مجموع میزان تعامل با خانواده های کلان، در حد مطلوب است که میتواند حاکی از ارتباط بالای خانواده های پاسخگویان با جهان اجتماعی دینی باشد. نتایج به دست آمده در جدول ۳-۴ خلاصه شده است.
شیوه های انضباطی والدین
شیوه های انضباطی والدین نشانگر چگونگی ساماندهی روابط نابرابر والدین و فرزندان درون خانواده و ارتباطات کودکان، بیرون از خانواده، برای اطمینان از انتقال ارزش‌های اخلاقی خانواده به فرزندان است. در بیرون از خانواده دو نوع ساماندهی قابلتصور است. یکی«پایش محیطی» به معنی جلوگیری والدین از ارتباط فرزندان با افراد و مکانهایی است که از نظر ارزشی و اخلاقی مطلوب نمیشمارند و دیگری «مسلح سازی» به معنی آماده سازی فرزندان برای رویارویی و مواجهه با چنین افراد و محیطهایی است. سه شیوۀ ساماندهی درون خانواده نیز عبارتانداز: «رفتاری» به این معنی که والدین با مداخله مستقیم رفتارهای نامناسب فرزندان را کنترل کنند. «عاطفی» به این معنی که والدین با بذل کردن و دریغ نمودن محبت خود از کودکان، آنها را کنترل میکنند. «گفت‌و‌گویی» به معنی که والدین با بیان تفصیلی نتایج خوب و بد رفتارها به کودکان، آنها را کنترل میکنند. از مجموع شیوه های انضباطی بیرونی و درونی والدین، شاخصی به دست میآید که روی طیفی چهار نقطهای از بیرونی و سلبیترین تا درونی و ایجابیترین امتداد مییابد. اگرچه تأثیر هرکدام از این روش‌ها به شرایط تجربی وابسته است ولی این نکته که روش‌های درونی و ایجابی آثار و پیامدهای ماندگارتری دارند از مشهورات زمانه است. نتایج به دست آمده در جدول ۳-۴ خلاصه شده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نوع و میزان روابط خواهران و برادران
ارتباط خواهران و برادران روابط برابر و افقی درون خانواده است و به همین دلیل ویژگیهای خاصی دارد که میتواند بستر شکلگیری تجربه های اخلاقی فرزندان خانواده باشد. هرچه میزان این روابط بیشتر، متراکمتر، عاطفیتر و رفاقتیتر باشد میتواند به تثبیت اعتقادات و ارزش‌های دینی خانواده و تقویت شناختها، عواطف و رفتارهای اخلاقی کمک میکند. نتایج به دست آمده در این رابطه در جدول زیر خلاصه شده است. ۴درصد پاسخگویان میزان روابط خود با خواهران و برادرانشان را خیلی پایین، ۳/۹ درصدآنها پایین، ۲۶ درصد آنها در حد متوسط، ۳/۲۵ درصد آنها بالا و ۲۶ درصد آنها خیلی بالا توصیف کردهاند. نتایج به دست آمده در جدول ۳-۴ خلاصه شده است.
۵)منزلت فرهنگی ـ اجتماعی خانواده
منزلت فرهنگی ـ اجتماعی نشانگر جایگاه خانواده فرد در جهان اجتماعی پایه یا جهان اجتماعی دینی است. این شاخص از طریق سه متغیر «میزان وثاقت»، «میزان شهرت» و «طبقه اجتماعی» خانواده فرد سنجیده شده است. متغیر طبقه اجتماعی با دو متغیر دیگر همبستگی کافی نداشت از این رو جداگانه گزارش میشود. نتایج به دست آمده در این رابطه در جدول زیر خلاصه شده است. این نتایج نشانگر این است که منزلت فرهنگی و اجتماعی خانوادۀ ۶درصد از پاسخگویان در جهان اجتماعی پایه خیلی پایین، ۲۲ درصدآنها پایین ، ۳/۲۷ درصد آنها در حد متوسط و ۲۶ درصد بالا و ۷/۴ درصد آنها خیلی بالاست.
۶)انسجام خانواده
انسجام خانواده نشانگر ارتباط وثیقتر افراد با جهان اجتماعی پایه و انتقال ارزش‌های آن به ویژه ارزش‌های اخلاقی آن است. این متغیر نیز از طریق وجود یا عدم وجود صفاتی چون از دستدادن یکی از والدین، جدایی یکی از والدین، نزاع و کشمکش مدام میان والدینـ فرزندان و خواهران و برادران و دور از هم زندگی کردن اعضای خانواده سنجیده شده است که نتایج آن در جدول ۳-۴ آمده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که ۳/۵۹ درصد پاسخگویان هیچکدام از عوامل بیانسجامی را در زندگی خانوادگیشان تجربه نکردهاند، ۷/۲۸ درصد آنها حداقل یکی از این عوامل را تجربه کردهاند و ۷/۱۰ آنها حداقل سابقه سه مورد از این عوامل را گزارش کردند و ۳/۱درصد آنها نیز در زندگی خانوادگیشان، چهار مورد از این عوامل را تجربه کردند.
۷)حجم خانواده
حجم خانواده به ویژه ترکیب جنسیتی آن امکان تجربۀ تمامی ارتباطهای افقی و در نتیجه تجربه های اخلاقی را میسر میسازد. خانوادههایی که در آنها امکان ارتباط خواهر با خواهر، برادر با برادر و خواهر با برادر وجود دارد امکان تجربه های عاطفی و اخلاقی متنوع فراهم است که بعدها میتواند در سایر عرصه های جهان اجتماعی نمودار شود. نتایج به دست آمده در جدول۳-۴ خلاصه شده است. این نتایج نشان میدهد که ۷/۶ درصد پاسخگویان دارای خانوادۀ ۳ یا ۴ نفره و ۷/۲۲ درصد آنها دارای خانوادۀ ۵ نفرهاند. ۳۲ درصد آنها دارای خانوادۀ ۶ یا ۷ نفره و ۷/۱۶ درصد آنها دارای خانواده ۸ نفرهاند و ۷/۱۴ درصد آنها دارای خانوادۀ ۹ نفره به بالا هستند. ۱۲درصد پاسخگویان اعلام کردهاند که خواهر نداشتهاند و ۷/۸ درصد آنها نیز گفتهاند که برادر نداشتهاند.
۳-۴- توزیع پاسخگویان برحسب ویژگیهای خانوادگی
۳-۴- ادامه جدول توزیع پاسخگویان برحسب ویژگیهای خانوادگی