ننی هه تیه­ها وَ گریران(گریلان) ماچ ارزن کردیه سِرَ سَر وَگیان
به دوره­ای اشاره دارد که تپه­ی باستانی گریران که شاخص تمدن­های پیش از میلاد در آن است، به شکل یک روستا یا شهری آباد بوده در صورتی که الان از تپه­های باستانی منطقه الشتر به شمار می ­آید. (ایزدپناه، ۱۳۷۶: ۲۶۳).
در سروده­ای دیگر به ورود تلفن به ایران اشاره دارد حال آنکه این اختراع در زمان قاچار وارد کشور شده است.
زره تلیفن اَر بِنِ گوشم قالی یه تیکه اَرات بفروشِم
سراینده­ی آن­ها هم یک نفر نیست، زیرا به گویش لکی، لری و کردی سروده شده ­اند.
ممکن است در آغاز سراینده این سرود­ها شخص واحدی بوده، و تعداد این سروده­ها نیز ممکن است چهل یا بیشتر بوده باشد. از آنجا که این سروده­ها سینه به سینه و به صورت شفاهی انتقال داده شده ­اند بسیاری از آن­ها به فراموشی سپرده شده ­اند، وجود سروده­هایی در بین آن­ها که به زمان­های مختلف اشاره دارد بیانگر آن است که افراد صاحب ذوق در طول زمان مواردی را بر آن ها افزوده­اند. اگر چه تاریخ سرایش این سروده­ها معلوم نیست اما در میان ابیات«مور» و چل سرو به تک بیتی­هایی برمی­خوریم که نباید به دنبال تاریخ سرایش آن­ها باشیم. و ثابت کردن تاریخ­ها هم نه تنها از ارزش اجتماعی آن­ها نمی­کاهد بلکه آن­ها را مختص به زمان خود نمی­کند زیرا شاعراین ابیات اندیشه­ای فرا زمانی و جهانی داشته و درد او، درد مشترک تمام انسان­های قبل و بعد از خود بوده است. هرکس در هر زمانی با خواندن این بیت­ها احساس می­ کند برای او، از زبان او و در زمان او سروده شده ­اند. حتی نمی­ توان برای آن­ها مرز محتوایی مشخص کرد و معلوم کرد که اندیشه­ای در چارچوب سیاسی، عشقی، جنگ یا درد اقتصادی و…دارند. مثل این بیت:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اگر بنیشم، دل بی قراره اَر هیز بِگِرم سایه­ م دیاره
در خواندن این بیت­ها حس­های مختلفی به مخاطب دست می­دهد که همه در عین درستی نادرست­اند و نمی­ توان انگشت ذهن را دقیقاً روی یک معنا متمرکز نمود. آیا مبارزی می­خواهد حرف و دیدگاه خود را به حاکم سیاسی عصر خود ابراز نماید. اما فضا و جو خفقان آن عصر مجال قد علم کردن به برای فال از ابیات لکی استفاده می­ کنند. (آزادبخت، ۱۳۸۷: ۲۸).
او نداده است یا عاشقی می­خواهد با معشوق دیدار نماید و می­ترسد قد راست کند و دیده شود و چندین معنای دیگر، وی همچنین بر این باور است سروده­ها لکی هستند و به هیچ وجه لری نیستند.

۳-۱-۱-۴)شیوه اجرای چل سرو

در گرفتن فال چهل سرود شخصی که می­خواهد فال بگیرد، خودش یا یک نفر به نمایندگی از طرف ایشان چهل عدد از مهره­های یک تسبح را شمرده، و جدا می­ کند آخرین دانه یا همان دانه چهلم را می­بوسد و بر پیشانی می­گذارد. کار با نام « الله، محمد و علی» در حالی آغاز می­ شود که چهل دانه مذکور را از دید جمع حاضر مخفی می­ کنند. در انجام این کار برای سهولت و سرعت، هر گوینده فقط یک یا دو کلمه از بیت را بر زبان می­آورد و از قرائت کل بیت خودداری می­ کنند، فقط بیت آخر یعنی همان بیت چهلم به طور کامل خوانده می­ شود. گوینده­ی آخرین بیت یا چهلمین سرود، بیت را کامل می­خواند و از معنی و مفهوم آن بیت، به خوبی یا بدی فال پی می­برند.
برای نمونه چند بیت ازچل سرو ذکر می شود.
*خدالَم شُکرِ رَسیمَ مَطلو دِلِم ساکِت بی ژَه پِژارِه شُو
«خدا را شکر می­کنم که به هدف و خواسته­ام رسیدم. و دلم از فکر و خیال و تشویش­های شبانه راحت شد».
نتیجه فال بسیار خوب و خوش است.
گیرنده فال به آمال و آرزوهای خود می­رسد و دل بی قرار بعد از تشویش و نگرانی­های شبانه روز به آرامش و امید می­رسد. (آزادبخت، ۱۳۸۷: ۳۷).
* خدای خداوَن خدای کُل عالم روژ خوُش ئو خُو بِکهَ ژَه طالَم
«ای خدا خداوندا خدای همه عالمیان روزهای خوش و خوب را نصیب من بگردان».
نتیجه فال میانه است.
در مقام دعا و تمنا باید از خداوند مدد خواست تا خداوند راه خیر و خوش پیش پای صاحب فال بگذارد، با تکیه بر امید و روزگار خوب در آینده. (عسکری عالم، ۱۳۸۸: ۱۱).
* وَه کی تُوریاینه بِه کیشم نازِت وَ پای پَتی بامَه پیشوازِت
«با کی قهر کرده­ای تا ناز تو را بکشم و پای برهنه به استقبال تو بیایم».
نتیجه فال میانه است.
برای رفع کدورت و مهر و محبت باید گام برداشت. باید به هر راهی متوسل شد تا یار و یاور خواسته به راه بیاید. (همان: ۹).
* خدا مَه کِردیه جاتی نَه کی درد نه تُووِت به گری نه رنگِت بو زرد
«از خدا می­خواهم که تن و بدنت سالم باشد. نه تب کنی و نه رنگت زرد شود».
نتیجه فال میانه است.
با تکیه بر خوش بینی و سرانجام نیک، در حق دوست دعا و تمناست و طلب سلامتی از خداوند برای یار، تا همواره در کمال صحت زندگی کند. (عسکری عالم، ۱۳۸۸: ۱۰).
* دَسمال دَسَکه ت بیلا دُوان بُو یکی اوریشم، یکی کتان بُو
«دستمال­های دستت( برای رقص) بگذار دو تا باشد. یکی از جنس ابریشم و دیگری از کتان باشد».
نتیجه فال خوب است.
پیام شادی به همراه دارد. پیام رقص و جشن و شادمانی باعث امیدواری است. نیت و کار مورد نظر به خوبی و خوشی انجام می­گیرد. (هما: ۱۵).
* خَه وَر خُوشی هَت وهار دَمی یَه باخ دوسَکَم ژَه گُل چَه می یَه
«خبر خوشی رسید که بهار دمیده، و باغ دوستم از پر گلی خم شده».
نتیجه فال خوب است.
خبر از آینده­ی روشنی دارد. بهار فصل گل و زیبایی است. به ویژه اینکه باد بهاری این خبر مسرّت بخش را پیام آورده است. (همان: ۱۸).
* سرداری بِه پُوش چُوخا اَر بانی تا بُونهَ سیل کَر قُوم و خُویشانی
«سرداری بپوش و روی آن عبا بپوش، تا اقوامت به تماشای تو بنشینند».
نتیجه فال خوب است.
در این بیت نوید خبر خوش است. پوشیدن لباس­های زیبا و آراسته شدن برای شرکت در جشن و شادی که در راه است، به صاحب فال مژده می­دهد که باید به آنچه در دل دارد امیدوار باشد. (همان: ۱۸).
* خاصَه خُوَه شی بُو خُوَه خاصی بُو درُو بار به کی مِدوم راسی بُو
«خوب است روزگار خوش باشد و همواره خوب و خوش، دروغ کوچ کند و همیشه راستی و راست کرداری باشد».
نتیجه فال میانه است.
در مقام تمنّا و آرزو است. آرزویی که در آن نیت خیر هست و خوبی و خوشی. آرزویی که دروغ و ریا کوچ کند و درستی و راستی جای آن را بگیرد. (عسکری عالم، ۱۳۸۸: ۲۸).
* بُورهِ به چیموُ ترکِ دنیا کیم یا زشتی ژَه دِل دنیا جیا کیم
«بیا با هم ترک دنیا کنیم و یا زشتی و زیبایی دنیا را از هم جدا کنیم».
نتیجه فال میانه است.
برای بهبود روش­های خوب باید با هم عهدو پیمان بست. و زندگی را از زشتی پاک کرد. آرزویی است که در جهت خیر و خوبی گرایش دارد. تا با امید به نتیجه برسد. (همان: ۳۰).

دف: چنبریست که پوستی بر آن چسبانند و قوالان آن را با انگشت نوازند (معین)
ارغنون: بر وزن اندرون، سازیست مشهور که افلاطون وضع کرده است، و بعضی گویند ارغنون ترجمه مزامیر است یعنی جمیع سازهای نفس، و بعضی دیگر گویند چون هزار آدمی از پیر و جوان همه به یکبار با آوازهای مخالف یکدیگر چیزی بخوانند آن حالت را ارغنون خوانند و جمعی دیگر گفته‌اند که ارغنون ساز و آواز هفتاد دختر خواننده و سازنده است که همه یک چیز را به یکبار و به یک آهنگ با هم بخوانند و بنوازند (برهان)
سه‌تا: طنبوری را گویند که به آن سه تار بسته باشند (برهان)
مصرع دوم تمثیل است.
بین چنبر دف، ارغنون و سه تا مراعات‌النظیر وجود دارد.
معنی بیت: تا هنگامی که تو با دیده قاصر و ظاهر بین خود به جهان بنگری، امور مختلف و معنی و صورت در دیده تو یکی است. تو ماه را مانند حلقه‌ی دف می‌بینی، همچنانکه برای کودک ارغنون و بربط سه تار هیچ فرقی نمی‌کند و او از آنها حظّ روحانی نمی‌برد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

پیش عقل ناقص تو ماه و چنبردف تفاوتی ندارند (و هر دو حلقوی شکل هستند) همچنانکه در مجلس کودک ارغنون و سه‌تا تفاوتی ندارد.
۱۸)بند نجات که زد در پیش رخنه دل؟ آنکس که رفت برون از بند کام و هوا
بند: دام
بین بند و بند جناس تام وجود دارد.
همچنین (با کمی مسامحه) در بیت آرایه ردالعجز علی‌الصدر نیز وجود دارد.
معنی بیت: فقط آنکس می تواند شکاف و نقص و خلل پیدا شده در دل را بند زند (به درمان دل پرداخته و درد دل را چاره سازد) که خود را از بند نفس و هواپرستی آزاد ساخته باشد و در پی هوی و هوس نباشد.
۱۹)از نفس امان مطلب کاینجا نداد به کس نخل شکسته رطب دست بریده عطا
نفس به نخل شکسته و دست بریده تشبیه شده که ثمری ندارد (تشبیه مضمر)
معنی بیت: از نفس خود امان مطلب. زیرا که نفس تو مانند نخل شکسته‌ای است که رطب و خرمای تازه نمی‌دهد و چون دست بریده‌ای است که نمی تواند عطا و بخشش کند.
۲۰)هستی خلیفه نسب بغداد قدس طلب سایس سرای جهان چه در خورست ترا
خلیفه نسب: کنایه از انسان که از نسل آدم ابوالبشر است که خلیفه الله نامیده می‌شود. چنانکه خدای تعالی در آیه ۳۰ بقره فرموده:« واذ قال ربک للملائکه انّی جاعل فی‌الارض خلیفه».
ترجمه: و چون پروردگارت به فرشتگان گفت: من (برآنم) که جانشینی در زمین قرار دهم.
بغداد: (بغ+ داد)، بغ داده، خدا داده، در زمان منصور، دومین خلیفه عباسی در کنار دجله ساخته شده، پایتخت کشور عراق، بغداد یک کلمه فارسی است (فرهنگ لغات و تعبیرات)
قدس:‌ پاک بودن، پاکی، تنزیه
بغداد قدس: بغداد را که روزگاری محلّ خلافت بوده و از آبادی و زیبایی و نعمت بهره کافی داشته است، شاعر با در نظر گرفتن مناسبت و ملایمت آن با لفظ خلیفه، در معنی شهر و جایگاه مقدس که کنایه از عالم قدس و اعلی علیین باشد آورده است (تعلیقات دیوان مجیر).
بغدا طلب (اضافهمجازی) بغداد خواست و آرزو و طلب کردن.
از کجا برداشته ز اول ز بغداد طلب در کجا در وادی تجرید امکان دیده‌اند
(دیوان خاقانی، ص ۸۹)
«بغداد طلب استعاره است و در این شرح آمده که از بغداد طلب قدم برداشته و روان شدند… و ذکر بغداد از آن کرده است که حجاج در بغداد جمع شوند و از آنجا روان شوند و در وادی رسند و از آنجا در مکه مبارکه روند و حج کنند (فرهنگ لغات و تعبیرات).
ولی ظاهراً در اینجا طلب فعل است و نباید با اضافه‌ی به قدس و طلب خوانده شود.
سایس سرای جهان: کنایه از این جهان است، که محل ریاضت می‌باشد(تعلیقات دیوان مجیر).
مصرع دوم استفهام انکاری است (چه در خور است ترا، یعنی شایسته تو نیست).
این بیت مقایسه شود با بیت معروف مولوی.

چنین قفس نه سزای چون من خوش الحانیست روم به گلشن رضوان که مرغ آن چمنم

معنی بیت: ای انسان تو خلیفه ‌زاده هستی بنابراین طالب عالم قدسی و اعلی علیین باش، و در فکر این باش که این جهان را که محل ریاضت است و شایسته‌ی اقامت چون تویی نیست ترک کنی.
۲۱)زین پنج حس چه شوی ایمن که با همه شش؟ بدباز هم برد از خصل حریف دغا
پنج حس: حواس پنجگانه، سمع و بصر و شم و ذوق و لمس( لغت‌نامه به نقل از، فرهنگ لغات و تعبیرات)
شش: شش خانه‌ی نرد و کنایه از سرگردانی و حیرانی و گرفتاری (فرهنگنامه شعری)
بدباز: کسی که در قمار سخت بازد.
خصل: به فتح اول به معنی ندب است که داو بر هفت باشد. در بازی نرد و شرط و پیمان در تیراندازی و گروبندی قمار نیز هست (برهان).
خَصَل یا خَصل: مقدار شرط بندی است که آن را می‌توان نهایتاً تا هفده برابر زیاد کرد (در نهمین بار) که به آن داو تمامی یا تمامی ندب یا دستخون گویند.
«خصل: در فرهنگها خصل را به معنی نقدی که بر سر داو گذارند و یا شرط و گرو قمار نوشته اند ولی استاد مدرس رضوی عقیده داشتند که خصل علامتی است که حریف در موقع بازی می‌گذارد و هم اکنون نیز در بازی نرد معمول است که هنگام داو کردن چوب کبریت یا نشانی می‌گذارند که حریف نتواند جر بزند».
دست در خصل می کنی هشدار مهره در شش درو حریف دغاست
(فرهنگ اشارات،ص ۱۰۸۸)
دغا: ناراست، حرامزاده، سیم ناسره، فریب (معین)
بین پنج و شش مراعات‌النظیر وجود دارد.
پنح حس ظاهری انسان را به شخص سخت بازنده در قمار تشبیه کرده (تشبیه مضمر).
معنی بیت: تو نباید از این حواس پنجگانه ایمن باشی (اعتماد به این حواس پنجگانه ظاهری بکن) چرا که بعید نیست کسی که در قمار سخت باخته، با وجود سرگردانی و گرفتاری می‌تواند از حریف ناراست و دغل ببرد (مواظب باش که حواس ظاهری فریبت ندهد و گول این حواس را نخور و به ان اعتماد مکن).
۲۲)صافی بباش و بره زین تنگنای که می آن روز رست زدَن کز درد گشت جدا
صافی شدن: پاکیزه شدن، بی غل و غش شدن، مستخلص شدن (فرهنگ کنایات)
دَن: خم قیراندود که بزرگتر از سبو باشد (معین).
درد: آنچه که از مایعات (مانند روغن، شراب) ته نشین شود؛ ماده کدری که در قعر ظرف مایعات رسوب کند، انتها، آخر (معین).
بین می و دن و درد تناسب وجود دارد.
این تنگنای: کنایه از این جهان
معنی بیت: بی غل و غش و مستخلص باش تا از این دنیای محدود نجات یابی، زیرا که شراب با جدا شدن از ته مانده خود از خم قیراندود، جدا شده و رهایی می یابد.
۲۳)گنج گهر چه نهی چون راه کاهکشان عالم به برگ کهی واکن چو کاهربا

۲ – کمال آبادی فراهانی ( ۱۳۷۹ ) در تحقیقی تحت عنوان ” بررسی اثربخشی روش های فعال بحث گروهی و پرسش و پاسخ در یادگیری درس برنامه ریزی تحصیلی و شغلی دانش آموزان پسر دوره ی متوسطه ناحیه ی یک شهرستان اراک ” تأثیر روش بحث گروهی بر تقویت روحیه ی همکاری دانش آموزان و همچنین تقویت بیان آنان را مورد بررسی قرار داد . اهداف کلی این پژوهش عبارت بودند از :
۱- بررسی میزان اثربخشی روش های فعال بحث گروهی و روش پرسش و پاسخ در یادگیری درس برنامه ریزی تحصیلی و شغلی دانش آموزان پسر دوره ی متوسطه ناحیه ی ۱ شهرستان اراک .
۲- تعیین رابطه بین نگرش دانش آموزان و دبیران درس برنامه ریزی ، پیرامون تأثیر روش های فعال بحث گروهی و پرسش و پاسخ در یادگیری درس برنامه ریزی تحصیلی و شغلی .
پرسش های تحقیقاتی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند عبارت بودند از :
۱- یادگیری درس برنامه ریزی تحصیلی و شغلی به روش بحث گروهی تا چه حد موجب تقویت روحیه ی همکاری و تعاون در دانش آموزان می شود ؟
۲- یادگیری درس برنامه ریزی تحصیلی و شغلی به روش بحث گروهی تا چه اندازه موجب تقویت قوه بیان دانش آموزان می شود ؟
۳- یادگیری درس برنامه ریزی تحصیلی و شغلی تا چه اندازه موجب آشنایی دانش آموزان با رشته های مختلف تحصیلی می شود ؟
۴- یادگیری درس برنامه ریزی تحصیلی و شغلی به روش پرسش و پاسخ تا چه میزان موجب آشنایی دانش آموزان با مشاغل موجود در جامعه می شود ؟
روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است و به منظور جمع آوری اطلاعات از فن پرسشنامه استفاده شده است . جامعه آماری تحقیق شامل کلیه ی دانش آموزان پسر دوره ی متوسطه و کلیه ی دبیران درس برنامه ریزی تحصیلی و شغلی ناحیه ی ۱ شهرستان اراک در سال تحصیلی ۷۹ – ۷۸ بودند . حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران ۳۷۶ نفر بودند که به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شدند .
نتایج پژوهش نشان داد که :
دانش آموزان و دبیران گروه نمونه ی پژوهش ، یادگیری درس برنامه ریزی تحصیلی و شغلی به روش بحث گروهی را موجب تقویت روحیه ی همکاری و تعاون بین دانش آموزان می دانند .
اکثریت دانش آموزان و دبیران نمونه تحقیق معتقدند که یادگیری درس برنامه ریزی تحصیلی و شغلی به روش بحث گروهی موجب تقویت قوه بیان دانش آموزان می شود .
به اعتقاد گروه کثیری از دانش آموزان و دبیران نمونه ی پژوهش ، یادگیری درس برنامه ریزی تحصیلی و شغلی به روش پرسش و پاسخ موجب آشنایی دانش آموزان با رشته های مختلف تحصیلی می گردد .
اکثر دانش آموزان و دبیران گروه نمونه ی تحقیق ، معتقدند که یادگیری درس برنامه ریزی تحصیلی و شغلی به روش پرسش و پاسخ موجب آشنایی دانش آموزان با مشاغل موجود در جامعه می شود .
۳ – رحمتی ( ۱۳۸۳ ) نیز در پژوهشی تحت عنوان ” بررسی تأثیر مهارتهای مقابله ای به شیوه بحث گروهی بر نگرش دانش آموزان پسر سال اول دبیرستان نسبت به سوء مصرف موادمخدر در سال ۸۳” ، تأثیر آموزش مهارت های مقابله ای به روش بحث گروهی را بر نگرش دانش آموزان نسبت به سوء مصرف مواد مخدر و همچنین تأثیر این روش را بر تقویت نگرش منفی دانش آموزان ، تغییر باورهای نادرست ، تغییر حالت هیجانی و احساس دانش آموزان و نیز تغییر در آمادگی عمل آنها در قبال سوء مصرف مواد مخدر مورد بررسی قرار داد .
فرضیه های پژوهش عبارت بودند از :
۱- آموزش مهارت های مقابله ای به روش بحث گروهی بر نگرش دانش آموزان نسبت به سوء مصرف مواد مخدر تأثیر دارد .
۲- آموزش مهارت های مقابله ای به روش بحث گروهی موجب تقویت نگرش منفی دانش آموزان نسبت به سوء مصرف مواد مخدر می شود .
۳- آموزش مهارت های مقابله ای به روش بحث گروهی موجب تغییر باورهای نادرست ( مؤلفه های شناختی نگرش ) نسبت به مواد مخدر و مصرف آن می شود .
۴- آموزش مهارت های مقابله ای به روش بحث گروهی موجب تغییر حالت هیجانی و احساس دانش آموزان ( مؤلفه های عاطفی نگرش ) نسبت به مواد مخدر و مصرف آن می شود.
۵- آموزش مهارت های مقابله ای به روش بحث گروهی در آمادگی عمل ( مؤلفه های رفتاری نگرش ) دانش آموزان در قبال سوء مصرف مواد مخدر تغییر ایجاد می کند .
جامعه ی آماری در این پژوهش عبارت از کلیه ی دانش آموزان پسر پایه ی اول متوسطه استان کرمان بود که در سال تحصیلی ۸۳ – ۸۲ در مدارس متوسطه مناطق ۳ گانه آموزش و پرورش استان کرمان به تحصیل اشتغال داشتند . حجم نمونه در این پژوهش تعداد ۵۵۹ نفر از دانش آموزان سال اول متوسطه بود که بر مبنای نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و در دو گروه آزمایش (۱۰ کلاس ، ۲۸۲n=) و گروه کنترل (۱۰ کلاس ، ۲۷۷ n=) جای گماری شدند . اطلاعات حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که آموزش مهارت های مقابله ای به روش بحث گروهی توانست نگرش دانش آموزان در گروه آزمایش را نسبت به گروه کنترل به طور معناداری تغییر دهد و نسبت به سوء مصرف مواد مخدر منفی تر سازد . ضمن اینکه تأثیر مداخله ی آموزشی در تغییر هر سه جنبه ی شناختی ، عاطفی و رفتاری نگرش دانش آموزان نسبت به سوء مصرف مواد مخدر نیز معنادار بود .
با جامعه ی آماری کلیه دانش آموزان پسر پایه ی اول متوسطه استان کرمان و با حجم نمونه ۵۵۹ نفر و روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و دو گروه آزمایشی و کنترل نتایج نشان داد که روش بحث گروهی توانست نگرش دانش آموزان گروه آزمایشی را نسبت به گروه کنترل به طور معناداری تغییر دهد .
۴- اسدپور ( ۱۳۷۷ ) در پژوهشی تحت عنوان “بررسی تاثیر آموزش به روش بحث گروهی بر میزان مصرف سیگار دانش‌آموزان دبیرستانهای شهر رفسنجان در سال تحصیلی ۷۷ – ۷۶ ” با جامعه ی آماری کل دانش آموزان پسر پایه ی اول تا سوم متوسطه با حجم نمونه ۷۰ نفر در دو گروه آزمایشی و کنترل به صورت تصادفی انتخاب نمود ، قبل از مداخله پرسشنامه سنجش میزان آگاهی ، نگرش و عملکرد و میزان مصرف سیگار در اختیار دو گروه قرار داده شد و همزمان نمونه ی خون جهت تعیین میزان هموگلوبین ، هماتوکریت و تعداد گلبول قرمز خون از دو گروه تهیه شد . سپس مداخله به مدت دو ماه بر روی گروه آزمون انجام گرفت و پس ازآن مجدداً پرسشنامه در اختیار دو گروه قرار داده شد و از دو گروه نمونه خون جهت تعیین فاکتورهای مذکور گرفته شد .سپس اطلاعات قبل و بعد در دو گروه جمع آوری و مورد مقایسه قرار گرفت ، و نتایج نشان داد که آموزش به روش بحث گروهی بر میزان آگاهی ، نگرش و عملکرد دانش آموزان نسبت به سیگار و میزان مصرف سیگار و میزان فاکتورهای خونی ( میزان هموگلوبین ، هماتوکریت و تعداد گلبول قرمز خون ) تأثیر داشته است .
۵- مشکی ، مهدی و غفرانی پور ، فضل ا … و الهیاری ، عباسعلی ( ۱۳۷۸ ) در پژوهشی تحت عنوان ” اثربخشی بحث گروهی بر خودپنداشت نوجوانان پسر دبیرستانهای گناباد ” در این پژوهش ۳۴ نفر در گروه آزمون و ۳۲ نفر در گروه گواه به روش خوشه ای ساده ی دو مرحله ای انتخاب شدند و پس از آموزش به گروه آزمون و بررسی نتایج کارایی آموزش به روش بحث گروهی بر اساس مهارت مشکل گشایی بر ارتقاء خودپنداشت نوجوانان و پایداری اثر آن نیز به اثبات رسید . استمرار بیشتر ، نیازمند پیگیری و یادآوری است تا برای نوجوانان الگوی عملی گردد .

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۶- وارسته مقدم ( ۱۳۸۵ ) در پژوهشی با هدف بررسی مقایسه ای تأثیر دو روش آموزشی سخنرانی و بحث گروهی بر سطح یادگیری مراقبین بهداشتی در خصوص شناخت استرس های کودکان سن مدرسه منطقه ۶ شهر تهران پرداخت . جامعه ی آماری این پژوهش شامل ۴۰ مراقب بهداشتی شاغل در مدارس ابتدایی منطقه ی ۶ اموزش و پرورش شهر تهران بود که ۲۰ نفر به روش سخنرانی و ۲۰ نفر به روش بحث گروهی آموزش دیدند . داده ها با بهره گرفتن از پرسشنامه ای مشتمل بر ۴۰ سؤال در مورد آگاهی از استرس و علائم و منابع و راه های مقابله با استرس در کودکان سن مدرسه جمع آوری شد . برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری من ویتنی یو ، دقیق فیشر و ویل کاکسون و نرم افزار Spss استفاده شد و نتایج تحقیق نشان داد که سطح یادگیری در مراقبین بهداشتی مدارس ابتدایی بعد از آموزش به روش بحث گروهی به طور چشمگیری مؤثرتر از آموزش به روش سخنرانی بود .
۷- هروی کریموی ، جدیدمیلانی و رژه ( ۸۰ ) پژوهشی با هدف مقایسه ی تأثیر روش های آموزشی سخنرانی و تفحصّ گروهی بر میزان یادگیری دانشجویان پرستاری در درس بهداشت جامعه در دانشگاه شاهد سال ۸۱ – ۱۳۸۰ انجام دادند . این پژوهش ، نیمه تجربی بود که بر روی ۴۹ دانشجوی دریافت کننده ی واحد بهداشت در دو گروه : ۲۴ نفر تدریس به شیوه ی تفحصّ گروهی و ۲۵ نفر تدریس به شیوه ی سخنرانی انجام شد . داده ها با بهره گرفتن از آزمون های آماری من ویتنی و ساین و به کمک نرم افزارSpss تجزیه و تحلیل شد و نتایج نشان داد که میزان یادگیری در هر دو گروه تدریس به شیوه ی سخنرانی و تفحصّ گروهی افزایش معنی داری داشته اند ولی میزان یادگیری در گروه تفحصّ گروهی از گروه تدریس به شیوه ی سخنرانی به طور معنی داری بیشتر بوده است .
۸ – غفاری و احدی (۱۳۸۶ ) در پژوهشی به بررسی تاثیر‌ آموزش خودآگاهی هیجانی و کنترل تکانه در کاهش کناره گیری اجتماعی و کاربری اجباری اینترنت پرداختند هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش مولفه های هوش هیجانی (خودآگاهی هیجانی و کنترل تکانه) بر آثار منفی اعتیاد به اینترنت (کاربری اجباری و کناره گیری اجتماعی) بود .
جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان پسر دوره متوسطه منطقه ۳ شهر تهران بود، که ۳۰ نفر از دانش آموزان «مرکز توسعه صادرات ایران» بر اساس آزمون های تشخیصی اعتیاد به اینترنت به عنوان نمونه انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند. گروه آزمایش در زمینه خودآگاهی هیجانی و کنترل تکانه در ۸ جلسه مورد آموزش قرار گرفتند. با توجه به این که طرح تحقیق پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بوده است ابزارهای اندازه گیری اعتیاد به اینترنت، هوش هیجانی بار آن، کاربری مشکل زای اینترنت کاپلان (۲۰۰۲) در دو نوبت قبل از آموزش و بعد از آموزش مورد اجرا قرار گرفت. داده های جمع آوری شده از این پرسش نامه ها با روش های آماری توصیفی و استنباطی تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که خودآگاهی هیجانی و کنترل تکانه و به تبع آنها هوش هیجانی کلی پس از آموزش در گروه آزمایش، به طور معناداری افزایش پیدا کرده است. میزان کاربری اجباری اینترنت و کناره گیری اجتماعی در کاربرانی که مورد آموزش قرار گرفته بودند به طور معناداری کاهش پیدا کرده و میزان این متغیرها در گروه کنترل از نظر آماری تفاوت معناداری داشته است.
۹- رمضانخانی و سیاری (۱۳۷۸) در تحقیقی با عنوان « بررسی وضعیت آموزش مهارتهای زندگی در نظام آموزش و پرورش کشور » که بر روی تعدادی از دانش آموزان ابتدائی، راهنمایی و متوسطه در سطح نسبتاً وسیعی انجام پذیرفته است، به این نتیجه رسیده اند که ۲/۳۹ درصد از پاسخگویان ۹ مهارت سالم زیستن را از طریق برنامه های مدرسه به طور کامل آموخته اند. ۸/۲۸ درصد این مهارتها را در حد متوسط، ۶/۱۵ درصد خیلی کم، ۴/۱۶ درصد اصلاً نیاموخته اند. این میزان درصدها برای هر یک از سؤالات مختلف و بر حسب استانهای متفاوت گزارش شده است.
این تحقیق صرفاً بر روی یکی از انواع مهارتهای زندگی یعنی سالم زیستن متمرکز بوده است.
۱۰- هزاوه ای ، تقدیسی ، محدث حکاک و حسن زاده ( ۱۳۸۳ ) در پژوهشی تحت عنوان ” تأثیر روش آموزشی سخنرانی ، بازی و ایفای نقش بر آگاهی و عملکرد دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی در مورد تغذیه دوران بلوغ ” که بر روی ۱۷۴ نفر دانش آموز به صورت تصادفی به سه گروه آموزشی شامل سخنرانی ، بازی و ایفای نقش اختصاص یافتند و هر گروه در دو جلسه آموزشی مربوط به خود شرکت کردند . آگاهی و عملکرد دانش آموزان قبل ، بلافاصله و یک ماه پس از آموزش به وسیله ی پرسشنامه و چک لیستی که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفته بود ، سنجیده شدند . و نتایج نشان داد که نمره آگاهی بلافاصله بعد از آموزش در گروه سخنرانی و در گروه بازی و در گروه ایفای نقش نسبت به قبل از آموزش ، افزایش معنی داری داشته است . میزان آگاهی در دو گروه ایفای نقش و گروه بازی افزایش بیشتری نسبت به گروه سخنرانی داشته است . همچنین ماندگاری عملکرد در گروه ایفای نقش به طور معنی داری بیش از سخنرانی و بازی بود .
۲ – ۱۳ – ۲ : پژوهش های انجام شده در خارج از کشور
در مطالعه ای جامع در سال ( ۱۹۸۲ ) ماکسود به تأثیر روش بحث گروهی بر پیشرفت های اخلاقی شاگردان کلاس اول در شهر کانوی نیجریه پرداخت . در این مطالعه ، ۴ معمای اخلاقی طرح شده توسط کلبرگ به عنوان پیش آزمون برای ۷۹ کودک مسلمان یک مدرسه ی ابتدایی در شهر کانو مورد استفاده قرار گرفت . تعدادی موضوعات اخلاقی تنظیم شد برای ارائه در ۲ گروه آزمایش و ۲ گروه کنترل . مواردی از تجربیات در برابر مسائل پیچیده ی اخلاقی همراه با اندکی نصایح و بیان استدلال های اخلاقی در حد کودکان ۶ ساله از طریق بحث گروهی در ۲ گروه آزمایش ارائه گردید . این آزمایش به مدت ۴ هفته انجام شد . پانزده روز بعد از اجرای آزمایش در هر دو گروه کنترل و آزمایش همان ۴ معمای اخلاقی کلبرگ به عنوان پس آزمون به اجراء در آمد . داده های جمع آوری شده و مقایسه آن ها در دو گروه آزمایش و ۲ گروه کنترل ، تغییرات مثبت قابل توجهی را در ارتباط با استدلات اخلاقی در گروه های آزمایش نشان داد .
مطالعه ی دیگری توسط آر . پریسلین و همکاران در سال ۱۹۹۶ صورت گرفت . این پژوهش تأثیر شیوه بحث گروهی را در فراگیری مجموعه ای از مهارتهای بین اعضاء شرکت کننده در یک بحث گروهی مورد بررسی قرار داد . در این بررسی نشان داده شد ، بحث های گروهی بدون رهبر عملکرد بهتری را نسبت به گروه های تحت هدایت دارند در تجزیه و تحلیل عوامل مربوط به بحث ، سه جهت گیری عمده در بحث ها نشان داده شد که عبارت بودند از : - مبادله ی افکار و عقاید – ارزیابی های اجتماعی – انگیزش . در این مطالعه مشخص شد که مبادله افکار و عقاید در خلال جلسات بحث گروهی ، شناخت اعضاء شرکت کننده را به طرز قابل ملاحظه ای بهبود می بخشد ، همچنین ارزیابی های اوضاع جامعه توسط افراد در سطح متوسط و انگیزش آنان در سطح بالا افزایش نشان داد .
دوین – شیهان و همکاران ( ۱۹۷۶)^[۳۹] معتقدند که روش بحث گروهی از نظر اجتماعی برای معلم و دانش آموز هر دو مفید است . از یک طرف دانش آموز از طریق تعامل با یکدیگر اعتماد به نفس بیشتر ، قدرت بیان بالاتر و خجالت و کمرویی کمتری پیدا می کنند . و از طرف دیگر ، در معلمان نیز روحیه ی همکاری ، سعه ی صدر و نقد پذیری و توان شنیدن نظرهای دیگران بیشتر و قوی تر می شود .
در تحقیقی که بوتهلو^[۴۰] و ادانل^[۴۱] ( ۲۰۰۱ ) انجام دادند ، به این نتیجه رسیدند که روش تدریس بحث گروهی از نوع گروه های کوچک می تواند به ایجاد محیط فعال یادگیری برای تمام دانشجویان ، در هر سطح از هوش یا توانایی ذهنی ، منجر شود . در این پژوهش مشخص شد که تدریس از نوع بحث گروهی که مستلزم مبادله ی دانش و اطلاعات به صورت دو طرفه است برای دانشجویان مفیدتر است ؛ گرچه در پژوهش مذکور تأکید شد که دانشجویان علی رغم مزایای تدریس از نوع بحث گروهی ، ترجیح می دهند تا تدریس به صورت سخنرانی فعال و توسط استاد متخصص و مسلط بر محتوای آموزشی صورت گیرد ( به نقل لیاقت دار وعابدی ، جعفری و بهرامی ، ۱۳۸۱ ) .
کاران^۴ ( ۲۰۰۸ ) رویکردهای مبتنی بر یادگیری از طریق گروه های کوچک را راهبردی سودمند برای یادگیری های بین حرفه ای دانسته و عوامل تعاملاتی درون این شیوه ی یادگیری را دارای اثرات مهم بر علایق ، یادگیری و رضایت دانشجویان از یادگیری عنوان می کنند . آنها در قالب یک پژوهش روی دانشجویان پزشکی ، پرستاری ، داروسازی و پزشکی اجتماعی ، ضمن آموزش آنان در مورد موضوعات بین حرفه ای و ادراک فرایند یادگیری به شیوه ی گروه های کوچک پرداختند . نتایج نشان داد که تمامی دانشجویان رشته های مختلف ، رضایت بیشتری را از یادگیری چهره به چهره و در قالب گروه های کوچک ابراز نموده و به طور قابل توجهی آن را در علاقه مندی خود نسبت به یادگیری های بین حرفه ای مؤثر دانسته اند ( به نقل مهرام ، مهرام و موسوی نسب ، ۱۳۸۷ ) .
در برنامه ارتقای توانایی های اجتماعی یل ـ نیوهون، مهارتهای زندگی از جمله مدیریت استرس، حل مسأله، تصمیم گیری و مهارتهای ارتباطی آموزش داده شد. نتایج پیشرفت چشمگیری را در گروه آزمایشی نشان داد. توانایی برنامه ریزی، انتخاب راه حل های مناسب برای زندگی، ارتباط با همسالان، کنترل شخصی و اجتماعی شدن آنها بطور معنی داری افزایش یافت. مطالعات بعدی نشان دادند که این برنامه درزمینه های اختصاصی و پیشگیری از مصرف داروهای مخدر نیز مؤثر است و تمایل به استفاده از مواد مخدر را کاهش می دهد. افزون بر این نتایج به تأثیر مثبت این نوع آموزش بر مهارت دانش آموزان در حل مشکلات بین فردی و مقابله با اضطراب دلالت دارند. بر اثر این آموزشها شرکت کنندگان می توانند تعارض های خود با همسالان را به طریق سازنده ای حل کنند، توانایی کنترل رفتارهای تکانشی در آنها افزایش می یابد و بین همسالان محبوبیت بیشتری به دست می آورند ( کاپلان و همکاران ۱۹۹۲ ).
زولینگر ( ۲۰۰۳ ) در یک مطالعه به برررسی اثر آموزش مهارت های زندگی بر دانش ، نگرش و توانایی دانش آموزان مدارس راهنمایی در انتخاب سبک زندگی سالم پرداختند . نتیجه ی این پژوهش نشان داد که دانش آموزانی که در برنامه ی آموزش مهارت های زندگی شرکت کرده بودند در مقایسه با آنهایی که شرکت نکرده بودند کمتر سیگار می کشیدند ( به نقل البرز ، ۱۳۸۶ ) .
تلادو ( ۱۹۷۴) دریافتند که توانایی بیشتر در حل مسأله با افزایش عزت نفس و پایگاه درونی رابطه دارد و ویک لانگ( ۱۹۷۹ ) در پژوهشی که اثر آموزش مهارت های زندگی را در زمینه خودآگاهی بررسی نمود، نشان داد که به دنبال این آموزش، دانش آموزان صداقت بیشتر، نوع دوستی بیشتر و پرخاشگری کمتر نشان می دهند ( به نقل نوری و محمد خانی، ۱۳۷۹ ) .
در سایت www.jtln.org (۲۰۰۷) پنجره ای جهت شناخت شخصیت انسان معرفی کرده اند که درتمام بخش های زند گی برخی نواقص ومعایب انسانها را تعریف میکند.
پنجره جوهری
در پنجر ه جو هری شخصیت انسان دارا ی چها ر بخش زیر است :

رویهم رفته تحولی که در پای‌بندی دینی این دسته از نوگروندهگان صورت گرفته بیش از هر چیز، از نوع تحول در حالات و کیفیات دینورزی بوده است. افراد، تنها در انجام برخی از مناسک (مناسک جمعی، روزهگرفتن، شرکت در عزاداریها و…) و در زمینهی برخی از اعتقادات دینی (منجی‌گرایی، مرجعگرایی، تفکرات اسطورهای موجود در دین و…) و در انجام پارهای از مراعاتها و احکام شرعی تحولی از نوع نزولی را تجربه کردهاند. سایر وجوه دینورزی آنان «متفاوت» از قبل است و افراد، دین‌داری خود را در آن زمینه ها «متعالیتر» توصیف کردهاند. بدین معنی که برای مثال، اعتقاد به خدا کماکان به قوت خود باقی بوده اما درک و تفسیری که افراد از خدا نزد خود دارند با آنچه که پیشتر بدان معتقد بوده‌اند متفاوت است که از این تفاوت پیشتر سخن به میان آمد. همچنین است برای نوع نگاه مشارکتکنندهگان به اموری نظیر حیات اخروی، انجام عبادات، هدف از انجام افعال اخلاقی و …
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۳-۲ نوگروی حاد: روایت بازاندیشان غیردین‌دار

همان‌گونه که پیش‌تر ذکر شد، بازاندیشان غیردین‌دار افرادی هستند که با آن‌که در گذشته حیاتی دینی داشته‌اند اما جریان تغییرات آن‌ ها را به خارج از سپهر زنده‌گی دینی سوق داده است و گفته شد که اینان یا افرادی هستند که نسبت به دین خاصی اظهار تمایل نمی‌کنند و اعتقاد خود را نسبت به خدای غیرشخص‌وار و برخی دیگر از باورهای معنوی و متعالی خارج از قلمرو دین و شریعت خاصی حفظ کرده‌اند و یا افرادی هستند که هیچ گرایش دینی و / یا معنوی خاصی نداشته و از دریچه‌ای کاملن دنیوی به جهان می‌نگرند‌.
در مجموع، پنج نفر از مصاحبه‌شونده‌گان را می‌توان در دسته‌ی بازاندیشان غیردین‌دار جای داد. دو نفر از این افراد در مقطع کارشناسی ارشد و ۳ تن دیگر در مقطع دکترا در حال تحصیل بوده‌ که یک نفر از آن‌ ها دختر و مابقی پسر هستند. از این میان، سه تن از آنان کلیه‌ی اعتقادات پیشین خود نسبت به امور غیرمادی را کنار نهاده‌ و چشم‌اندازی مادی به زنده‌گی دارند و دسته‌ای دیگر وجود نیرویی برتر در هستی را انکار نمی‌کنند اما تعریف آنان از این نیرو در چارچوب ادیان توحیدی نمی‌گنجد و نیز آنان خود را مقید و معتقد به هیچ دینی اعم از توحیدی و غیرتوحیدی نمی‌دانند و اتفاقن تا حدودی نگرشی منفی نسبت به ادیان دارند. اندک تفاوتی که ممکن است بتوان بین این دو دسته قائل شد این است که به لحاظ اعتقادی دسته‌ی دوم به نیرویی ماورائی اعتقاد دارند که احتمال دارد بر کیفیت اخلاقی بودن‌شان و ایمان عام آنان تأثیر گذارد گر چه در این نمونه‌ی محدود چنین تفاوتی مشاهده نشد. حتا در بحث از ایمان عام، معتقدان به امری متعالی در هستی هیچ‌گونه گرایش حسی و عاطفی‌ای را نسبت به این امر متعالی گزارش نداده‌اند و پای‌بندی آنان نسبت به این وجود غیرمادی صرفن در سطح اعتقادی باقی مانده است.
خصیصه‌ی مهمی که در باب اعتقادات این افراد به‌وضوح دیده می‌شود این است که آنان موضعی نسبی‌اندیشانه‌، غیرقطعی، لاادری‌گرایانه و گه‌گاه بی‌طرفانه نسبت به بسیاری از پرسش‌های وجودی و امور متافیزیک اتخاذ می‌کنند. این افراد در صحبت از باورهای‌شان به کرات از کلماتی نظیر «نمی‌دانم»، «ممکن است»، «شاید»، «مطمئن نیستم» و… استفاده کرده‌اند. گرچه حیات فکری و اعتقادی این افراد حیاتی کاملن دنیوی است اما آنان هیچ‌گاه با قطعیت کامل وجود اموری نظیر خدا، زنده‌گی پس از مرگ و جاودانه بودن انسان و مسائلی از این قبیل را انکار نکردند اما آن‌چه در باب اعتقادات این افراد هویدا است انکار خدای کلاسیک وصف شده توسط دین و رد تصویری است که دین از جهان پس از مرگ به دست می‌دهد. دانش‌جویانی که هیچ‌گونه پای‌بندی‌ای نسبت به امور متعالی ندارند با این‌که وجود هر گونه موجودیت متعالی را با قطعیت کامل نفی نکرده‌اند اما اظهار داشته‌اند که حتا به‌رغم احتمال وجود موجودیتی متعالی در هستی، آنان ترجیح می‌دهند نگاهی غیرالاهیاتی نسبت به زنده‌گی داشته باشند زیرا به زعم خود آنان وجود یا عدم وجود خدا بنا به هر تعریفی نمی‌تواند کوچک‌ترین تأثیری در زنده‌گی فعلی و شرایط عینی آنان داشته باشد. این فقدان نگرش استعلایی به موازات سلطه‌ی نگرش درون‌مانده‌گار باعث می‌شود آنان نتوانند در باب وجود موجودیتی غیرمادی به یقین برسند و این‌چنین است که مفهوم «خدا» به‌مثابه‌ی یک وجود فراحسی و غایت هر امر واقعی‌ رفته‌رفته از بنیاد جهان ذهنی آنان کنار می‌رود.
از میان بازاندیشان غیردین‌دار تنها یک نفر از آنان به انجام مناسک دینی مبادرت می‌ورزد. این فرد با این‌که به لحاظ اعتقادی و ایمانی هیچ پای‌بندی دینی‌ای ندارد اما به زعم خود او به جهت برخورداری از منافع و جلو‌گیری از طرد اجتماعی و دفع هزینه‌های احتمالی‌ای که به‌واسطه‌ی شکستن هنجارهای دینی ممکن است گریبان‌گیر او شود، به‌لحاظ رفتاری با گروه دینی هم‌نوا می‌شود. دانش‌جوی مذکور در باب دلیل اجرای مناسک دینی و به‌طور کلی نگرش‌اش درباره‌ی دین چنین اقامه‌ی دلیل می‌کند:
«در کل، مقوله‌ای پذیرفتنی در دین واسه من وجود نداره، حالا شاید همه‌ی مناسک دینی رو هم انجام بدم ولی به هیچ‌کدوم از اون‌ها اعتقاد بنیادی ندارم؛ علی‌الخصوص در سال‌های اخیر که با یکی از دوستان آتئیست آشنا شدم و اون کتاب‌های نیچه رو بهم معرفی کرد. الان هیچ خط قرمزی در زنده‌گیم وجود نداره ولی ظاهر دینی رو حفظ می‌کنم چون‌که هنجارهای جامعه رو دوست ندارم بشکنم. من وقتی می‌رم خونه همه منو به‌عنوان یه بچه مسلمون مقیّد می‌شناسن، دوست ندارم این تصویر بره کنار. به نظرم، رفتار دینی باعث می‌شه از یه جامعه‌ی سنتی دین‌مدار طرد نشم» (مرد، مجرد، ۳۱ ساله).
سایر بازاندیشان غیردین‌دار هیچ‌گونه مناسک دینی‌ای را انجام نمی‌دهند و از نظر هر چهار بعد مناسک دینی، باور دینی، ایمان دینی و اخلاق دینی علی‌الادعا پای‌بندی‌شان از میان رفته است. آنان دیگر هیچ‌گونه ارتباط الهام‌‌بخش و پرشوری را با خدا و سایر منابع و نمادهای مقدس ندارند چرا که آنان تمامی باورهای ناظر به استعلا را از نظام اندیشه‌گی خود بیرون رانده‌اند. از آن‌جا که داشتن ایمان نیازمند سطحی والا از یقین نسبت به متعلَّق ایمان است، به نظر می‌رسد شک‌ورزی این دانش‌جویان نسبت به اعتقادات دینی و سلطه‌ی عقل مادی بر ساحت باورهای آنان، بزرگ‌ترین مانع تصدیق قلبی گزاره‌های دینی و حصول یقین از طریق مجرایی ورای خرد و تجربه است که نخستین پیامد آن زدودن ایمان دینی از ساحت گرایش‌های درونی آنان است.
در حالیکه در زندهگی اولیه، این افراد دگرسالارانه و متعبدانه به پذیرش ضوابط اخلاقی موجود در شریعت خود می‌پرداخت‌اَند، اکنون آنان طی بازاندیشیهایی که در زیست اخلاقی خود به عمل آوردهاند خودآیینوار دست به بازتفسیر و تدوین اخلاقیاتی فردی و گزینشی می‌زنند. هم‌چنین، برای این افراد حجیت متون دینی جهت وضع قواعد اخلاقی کاملن زیر سوال رفته است اما این بدان معنی نیست که آنان کلیه‌ی افعال اخلاقی موجود در نظام‌نامه‌ی دینی را نپذیرند. در واقع، آن دسته از اخلاقیاتی را که برای آنان دیرزمانی لباس دین را بر تن داشته است، اکنون دیگر زیر لوای «اخلاق انسانی» قرار دارد و دلایل آنان برای پای‌بندی به این افعال اخلاقی نه به‌واسطه‌ی دستورات دینی، که به دلیل قدر اهمیتی است که این افراد برای نفس این افعال و تأثیری که بر حیات جمعی و فردی آنان می‌گذارد، است. یکی از دانش‌جویان در بحث از دلایل پای‌بندی‌اش به اخلاقیات چنین اقامه‌ی دلیل می‌کند:
«اخلاق مورد نظر من اینه که اون‌طور که دوست داری دیگران باهات رفتار کنن باهاشون رفتار کن. این تعریف خودمه. بعلاوه‌ی یک گزینه‌ی دیگه: اخترام به افکار و انتخاب‌های دیگران. این شیوه‌ی زنده‌گی باعث می‌شه من وجدانم آروم باشه، همین هم برام کافیه؛ این‌که احساس کنم دارم درست زنده‌گی می‌کنم بهم آرامشی داده می‌شه که برام خیلی ارزش‌منده» (زن، مجرد، ۲۸ ساله).
در نقل قول بالا ملاحظه می‌شود که به چه میزان منبع التزام اخلاقی فرد از درون او نشأت گرفته و نیز قاعده‌ی اخلاقی‌ای که فرد در زنده‌گی‌اش به‌کار می‌بندد به چه میزان در ارتباط با حقوق دیگر مردمان تعریف می‌شود. برخی از این افراد نگاهی زیبایی‌شناسانه نسبت به زنده‌گی اخلاقی خود دارند. در نگاه آنان، پای‌بندی به قواعد اخلاق انسانی منجر به زیباتر شدن زنده‌گی‌شان و سربرآوردن نوعی احساس وجد درونی به سبب التزام به این دسته از اخلاقیات درونی و گزینشی می‌شود. از آن‌جایی که افراد با رعایت این اخلاقیات زنده‌گی خود را زیباتر می‌بینند، تمنایی درونی جهت نیل به زیبایی آنان را به سمت رعایت امور اخلاقی سوق می‌دهد و آنان دیگر نیازی به میانجی‌گری هیچ دست‌گاهی برای رعایت اخلاقیات نمی‌بینند. هم‌چنین، بدین علت‌ که این قواعد را خود افراد با تعمق بر خود «خلق» کرده‌اند، رعایت این اخلاقیات برای آنان با احساس عاملیت و آزادی هم‌راه است؛ چیزی مشابه آن‌چه میشل فوکو در باب اخلاق در جلد سه‌وم کتاب تاریخ جنسیت با عنوان فرعی مراقبت از نفس^[۱۳۷] از آن سخن می‌گوید (نگاه کنید به: Internet Encyclopedia of Phiosophy؛ دست‌رسی در: http://www.iep.utm.edu/fouc-eth/). بر اساس آن‌چه فوکو در باب اخلاق زیبایی‌شناسانه مطرح می‌کند، زیست اخلاقی یعنی «تلاش مردمان در جهت آن‌که زنده‌گی خود را به‌نحو زیبایی‌شناسانه‌ای خلق کنند» (همان). یکی از دانش‌جویان در باب قواعد اخلاقی‌ای که در زنده‌گی‌اش به‌کار می‌بندد چنین سخن می‌گوید:
«… محبت‌ورزیدن یه اصل اخلاقیه برام. قبلن هم این‌جوری بوده ها! می‌دونید؛ منتهی لباسی که قبلن تن‌اش بود رو پاره کردم و یه لباس دیگه تنش کردم. لباس دین رو در آوردم لباس اخلاق رو تنم کردم. احساس می‌کنم این لباس از خودمه، از کسی دیگه نیست که بگه مثلن زکات بده. من به خیریه کمک می‌کنم ولی چیزی از بیرون تشویق‌ام نمی‌کنه؛ اخلاقیاتم منو به این سمت سوق می‌ده. مخصوصن این‌که این لباس رو خودم دوختم و اندازه‌ی خودمه و از پوشیدن‌اش لذت می‌برم» (مرد، مجرد، ۳۰ ساله).
آخرین نکته‌ای که در این فصل بدان پرداخته می‌شود این است که در میان دین‌داری زنان و مردان تفاوت‌هایی دیده می‌شود. بدین‌معنی که زنان مورد مطالعه کم‌تر از مردان در دین‌داری‌شان تغییرات حادی گزارش داده‌اند و تنها یکی از زن‌های مورد مطالعه را می‌توان در دسته‌ی نوگرونده‌گان حاد قرار داد. این نسبت برای نوگرونده‌گان غیرحاد به‌صورت برابر (۵ زن و ۵ مرد) است اما دختران مورد مطالعه ـ چه در میان نوگرونده‌گان حاد و چه غیرحاد ـ تقریبن در طیفی قرار می‌گیرند که تغییرات کم‌تری را در دین‌داری‌شان به نسبت مردان تجربه کرده‌اند و هر گاه پای معتقدات بنیادین دینی نظیر وجود خدا و جهان پس از مرگ و… به میان می‌آمد، سخنان آن‌ ها رنگ‌و‌بویی دین‌دارانه‌تر از مردان داشت. این تفاوت جنسیتی در دین‌داری را بسیاری از پژوهش‌های حوزه‌ی جامعه‌شناسی دین نیز گزارش داده‌اند.
به‌طور خلاصه، تغییرات ایجاد شده در دین‌داری کلیه‌ی مصاحبه‌شونده‌گان را می‌توان در جدول زیر خلاصه کرد. توضیح این‌که ویژه‌گی‌های زیر برای هر کدام از نوگرونده‌گان از شدت و ضعف متفاوتی برخوردار است. برای مثال، درحالی‌که عده‌ای از مشارکت‌کننده‌گان به‌طور کامل از پیامبران و پیش‌وایان شیعه قداست‌زدایی کرد‌ه‌اند و آنان را انسان‌هایی عادی می‌دانند، عده‌ای دیگر اگرچه امامان شیعه را واجد ویژه‌گی‌های ماورائی نمی‌دانند اما هم‌چنان آنان را پیش‌وای مذهبی خود می‌دانند. برای عده‌ای دیگر نیز این افراد هنوز انسان‌هایی روحانی و قابل احترام هستند اما آنان را پیش‌وای خود نمی‌دانند و برای آنان قداست قائل نیستد و یا در باب انتقادی‌اندیشی دانش‌جویان باید افزود که به‌هیچ‌وجه انتقادی‌اندیشی همه‌ی مصاحبه‌شونده‌گان به یک اندازه نیست اما می‌توان گفت میزان انتقادی‌اندیشی نوگرونده‌گان حاد نسبتن بیش از نوگرونده‌گان غیرحاد است.
جدول (۱-۴) مقایسه‌ی تغییرات دین‌داری مشارکت‌کننده‌گان بر اساس دوره‌ی زنده‌گی

جدول ۳-۱ برخی از ویژگیهای ایزوپرنالین و استاندارد داخلی مورد استفاده ۲۸
جدول ۳-۲- شرایط دستگاه کروماتوگراف گازی ۲۸
جدول ۴-۱ مقایسه راندمان استخراج ایزوپرنالین با تغییر نوع فاز پخش کننده ۴۰
جدول ۴-۲ نتایج بررسی تأثیر حجم استون بر راندمان استخراج ۴۰
جدول ۴-۳ مقایسه راندمان استخراج ایزوپرنالین با تغییر نوع حلال استخراج کننده ۴۲
جدول ۴-۴- مقایسه راندمان استخراج برای مشتق‌سازی قبل و در حین استخراج ۴۴
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جدول ۴-۵ تکرارپذیری روش میکرو استخراج مایع- مایع پخشی ۵۰
جدول۴-۶ ضریب همبستگی، محدوده خطی، حد تشخیص، راندمان استخراج و فاکتور تغلیظ ایزوپرنالین با بهره گرفتن از روش DLLME-GC-FID 52

فهرست نمودارها

عنوان صفحه
نمودار ۴-۱ اثر نوع فاز پخش‌کننده ۳۹
نمودار ۴-۲ تغییرات راندمان استخراج بر حسب حجم استون به عنوان فاز پخش کننده ۴۱
نمودار ۴-۳-تغییرات فاز ته‌نشین شده با افزایش حجم کلروبنزن ۴۳
نمودار ۴-۴- تغییرات فاکتور تغلیظ بر حسب حجم کلروبنزن ۴۴
نمودار ۴-۵ تغییرات سطح زیر پیک‌ها برحسب زمان استخراج ۴۵
نمودار ۴-۶- تغییرات سطح زیر پیک بر حسب حجم استیک انیدرید ۴۶
نمودار ۴-۷- تغییرات سطح زیر پیک بر حسب درصد پتاسیم کربنات ۴۷
نمودار ۴-۸ تغییرات حجم فاز ته‌نشین شده برحسب درصد نمک ۴۸
نمودار ۴-۹ تغییرات راندمان استخراج بر حسب درصد نمک ۴۹
نمودار ۴-۱۰-تغییرات فاکتور تغلیظ برحسب درصد نمک ۵۰

فهرست شکل‌ها

عنوان صفحه
شکل ۱-۱ساختار گروه کاتکولی ۸
شکل ۲-۱ شمایی از یک کارتریج مورد استفاده در استخراج با فاز جامد. ۱۳
شکل ۲-۲ نمودار فازی مواد. ۱۵
شکل ۲-۳- طرح شماتیک میکرواستخراج مایع- مایع پخشی. ۱۷
شکل ۲-۴ مراحل میکرو استخراج مایع- مایع پخشی ۲۰
شکل ۲-۵ واکنش استیلاسیون تبدیل فنل‌ها به استر ۲۵
شکل ۳-۱ مراحل میکرو استخراج مایع- مایع پخشی ۳۰
شکل ۴-۱ کروماتوگرام حاصل از استخراج ایزوپرنالین به غلظت ppb 100. 52
شکل ۴-۲ ‏ کروماتوگرام حاصل از استخراج ایزوپرنالین به غلظت ppb 100 و اپی‌نفرین به غلظت ppm 1 53

چکیده

در کار تحقیقاتی حاضر اندازه‌گیری ماده دارویی ایزوپرنالین در آب با بهره گرفتن از دستگاه کروماتوگرافی گازی با دتکتور یونیزاسیون شعله‌ای FID)) انجام گرفت. به منظور استخراج این ترکیب از نمونه‌های آبی تکنیک میکرو استخراج مایع- مایع پخشی (DLLME) در نظر گرفته شد.
تکنیک میکرو استخراج مایع- مایع پخشی، روشی نوین در استخراج است که با وجود سادگی و سرعت، راندمان و فاکتور تغلیظ بالایی دارد و با روش‌های مختلف آنالیز دستگاهی سازگار است. در این روش از دو حلال استخراج‌کننده و پخش کننده‌استفاده می‌گردد. در این تحقیق، از ترکیب انیدرید استیک به عنوان واکنش‌گر مشتق‌ساز استفاده شد. عملیات استخراج بر روی ۵ میلی‌لیتر آب با بهره گرفتن از ۵/۰ میلی‌لیتر استون (حلال پخش کننده) حاوی ۱۰ میکرولیتر کلروبنزن (حلال استخراج کننده) و ۵۰ میکرولیتر انیدرید استیک (واکنش‌گر مشتق‌ساز) انجام شد. بر اساس نتایج به‌دست آمده، حد تشخیص روش برای اندازه‌گیری ایزوپرنالین نسبتا پایین (ppb 33/0) و محدوده خطی منحنی کالیبراسیون نیز وسیع ( ppb150-1) می‌باشد. همچنین راندمان استخراج ایزوپرنالین مورد مطالعه ۹۰% بوده و فاکتور تغلیظ ۸۷۰ می‌باشد. راندمان استخراج برای نمونه ادرار ۸۴ % می‌باشد.

فصل اول

کلیات تحقیق

۱-۱- مقدمه

اندازه‌‌گیری و شناسایی گونه‌های مختلف زیستی و شیمیایی در نمونه‌‌ها و بافت‌های مختلف اهمیت بسیار زیادی در علوم و صنایع مختلف دارد که از آن جمله می‌توان به اندازه‌‌گیری مقادیر کم این گونه‌ها در نمونه‌‌های حیاتی چون سرم و پلاسمای خون انسان و یا ادرار (تشخیص بیماری‌ها، کنترل کیفیت داروها، اندازه‌گیری مواد مختلف شیمیایی برای تعیین مقدار آلاینده‌‌ها) و نیز کنترل کیفیت و ارزش مواد غذایی اشاره کرد.
مشخص است که، هدف از تجویز دارو پیش‌گیری، کنترل یا درمان بیماری است. اما عوارض دارویی، گاهی مانع از رسیدن پزشک به این هدف می‌شود. به طوری که در پاره‌ای از موارد، وی ناگزیر دارو را قطع کرده یا آن را عوض می‌کند. گاهی عوارض دارویی به دلیل شباهت با عوارض بیماری، تشخیص و روند درمان را به بی‌راهه می کشاند. در بعضی موارد، عوارض دارویی از عوارض بیماری پیشی گرفته، سلامت یا حتی بقای بیمار را به مخاطره می‌اندازد. در مواردی هم، این عوارض با قطع دارو بهبود نیافته، به طور دایم باقی مانده یا به کندی بهبود می‌یابد.
آمار ثبت شده عوارض دارو در سازمان بهداشت جهانی(WHO) تکان دهنده است و سالانه در جهان، مردم و دولت‌ها رقم هنگفتی را صرف درمان عوارض دارویی کرده، خسارت‌های سنگینی را متحمل می‌شوند. بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد عوارض گزارش شده، ناشی از داروهای رایج است و نه داروهای جدید. از سوی دیگر بیشتر عوارض داروها وابسته به دوز می‌باشد. به عبارتی با کنترل دوز دارو، عوارض بهتر کنترل و با افزایش دوز دارو، این عوارض تشدید می‌شود. با توجه به این واقعیت ها از یک سو و با پیشرفت علم آنالیز و تجهیزات آزمایشگاهی از سوی دیگر، سالهاست که متخصصان و محققان به اهمیت پایش^[۱] دارو در خون یا ادرار بیماران پی برده‌اند که سلامت بیماران را بیش از پیش حفظ کرده از عوارض و هزینه‌های درمان بکاهند.

۱-۲-ایزوپرنالین^[۲]

در سال‌های ۱۹۶۸ - ۱۹۶۳ در کشورهای انگلستان، اسکاتلند، ایرلند، استرالیا و نیوزیلند، اپیدمی مرگ و میر در گروهی از افراد مبتلا به آسم تحت درمان، مشاهده شد. بعدها مشخص شد که احتمالا این اتفاق به علت وجود اسپری‌های ایزوپرنالینی اتفاق افتاده که در میزان ۵ برابر دوز ایزوپرنالینی که در آمریکا و کانادا مورد استفاده قرار گرفته، مصرف شده بود، چرا که در این دو کشور چنین اپیدمی را گزارش نکردند [۱].
ایزوپرنالین دارویی سمپاتیک است که مجاری کوچک هوایی در ریه‌ها (برونشیول‌ها) را گشاد می‌کند و پیام‌های الکتریکی را بهتر به قلب هدایت می‌کند. این دارو ترکیبی آدرنرژیک است که باتحریک گیرنده‌های بتا آدرنرژیک اثرات خود را اعمال می کند. تحریک گیرنده بتا دو در شش‌ها موجب شل شدن عضله صاف نایژه و تخفیف اسپاسم نایژه‌ای، افزایش ظرفیت حیاتی، کاهش حجم ذخیره‌ای و کاهش مقاومت راه‌های هوایی می‌گردد. ایزوپروترنول، موجب مهار آزادشدن هیستامین ناشی ازتحریک آنتی ژن و در هنگام آنافیلاکسی می‌شود.
اسپری آن، برونش‌ها را گشاد می‌کند و برای درمان اسپاسم برونش ناشی از آسم، برونشیت و آمفیزم مصرف دارد. در موارد نادر به عنوان یک درمان اضطراری برای بیماریهای جدی قلب و برطرف کردن آسم شدید در داخل ورید تزریق می‌شود. از آنجا که ممکن است ضربان قلب را افزایش دهد برای اختلالات قلبی از جمله آنژین مناسب نیست. به همین دلیل به عنوان درمان در بلوک قلبی قبل از کار گذاشتن دستگاه مولد ضربان قلبی مورد استفاده است. استفاده زیاد می‌تواند موجب بی خوابی، سردرد، تحریک پذیری و در موارد شدید، ریتم‌های خطرناک قلبی شود [۲-۳].
این ترکیب دارویی با نام‌های تجاری مدی هالر- ایزو، ساونترین نیز شناخته شده است. برخی خصوصیات دارویی، شیمیایی و فیزیکی ایزوپرنالین در جدول ۴-۱ آورده شده است.

جدول ۱-۱ خصوصیات ترکیب ایزوپرنالین