طبق آمار اداره میراث فرهنگی اصفهان، آمار تعداد گردشگران ورودی به شهر اصفهان در دو سال ۹۲ و ۹۱ و ماه‌های فروردین تا آخر شهریور سال ۹۳ به قرار زیر است.
جدول ۳-۱: آمار اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان از تعداد گردشگران خارجی در شهر اصفهان

منبع: (اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان،۱۳۹۳)
میراث فرهنگی اصفهان برای به دست آوردن آمار ذکرشده، از مقایسه آمار فروش بلیط جاذبه‌های تاریخی چهل‌ستون/عالی‌قاپو/مسجد امام/مسجد جامع عتیق/مسجد شیخ لطف اله/منارجنبان/آتشگاه/موزه تزئینی استفاده می‌کند و میانگین میزان فروش بلیط تمام این جاذبه‌ها را در نظر می‌گیرد. با این ‌حال به دلیل عدم دسترسی به آمار دقیق از تعداد گردشگران خارجی بازدیدکننده از اصفهان، در این پژوهش جامعه گردشگران نامحدود در نظر گرفته‌شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۳-۲-نمونه و روش نمونه‌گیری
با توجه به نامحدود بودن جامعه آماری این پژوهش، حجم نمونه انتخابی با بهره گرفتن از جدول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان^[۲۰۸] به تعداد ۳۸۴ گردشگر است. لازم به ذکر است که تلاش زیادی توسط محقق صورت گرفته که تا شرایط نمونه‌گیری تصادفی حتی‌المقدور رعایت شود و بتوان نمونه در دسترس را تصادفی تلقی کرد.
۳-۴-پرسش های پژوهش
۳-۴-۱- صنایع‌دستی مورد علاقه گردشگران خارجی در اصفهان کدام‌اند؟
۳-۴-۲- ویژگی‌های صنایع‌دستی موردعلاقه گردشگران خارجی در اصفهان کدام‌اند؟
۳-۵-فرضیه‌های پژوهش
۳-۵-۱- بین ویژگی‌های جمعیت شناختی (سن، میزان تحصیلات، درآمد) با میزان خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران خارجی در اصفهان رابطه معنی‌داری وجود دارد.
۳-۵-۲- بین تعداد همراهان سفر با میزان خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران خارجی در اصفهان رابطه معنی‌داری وجود دارد.
۳-۵-۳- بین نوع سفر (گردشگرانی که با تور سفر می‌کنند، گردشگران مستقل که بدون تور سفرکرده‌اند) با میزان خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران خارجی در اصفهان رابطه معنی‌داری وجود دارد.
۳-۶- ابزارها و روش‌های جمع‌ آوری اطلاعات
۳-۶-۱-روش گردآوری داده‌ها
در این پژوهش با توجه به محدودیت‌های تحقیق از روش در دسترس^[۲۰۹]استفاده شد و اطلاعات لازم از گردشگرانی که در بازار صنایع‌دستی میدان نقش جهان اصفهان به‌آسانی قابل‌ دسترس بودند، به دست آمد.
۳-۶-۲-ابزار گردآوری داده‌ها
۳-۶-۲-۱-منابع اولیه
در پژوهش حاضر جهت گردآوری داده‌ها از پرسشنامه (محقق ساخته) استفاده‌ شده است که از طریق گفتگو با استادان و نیز استفاده از تحقیقات پیشین مشابه تنظیم شد. لازم به ذکر است که پرسشنامه نهایی در پنج بخش تنظیم شد.
۳-۶-۲-۲-منابع ثانویه
به منظور آشنایی با مبانی نظری، پیشینه پژوهش و مسائل و فرضیات مطرح‌شده آن، از روش مطالعات کتابخانه‌ای استفاده شد. از طریق کتاب‌ها، پایان‌نامه‌های داخلی و خارجی و نیز مقالات علمی داخلی و خارجی مورد که استفاده محقق قرار گرفتند، داده‌های ثانویه جمع‌ آوری شدند. لازم به ذکر است در ایران پژوهش‌های مشابه انجام‌شده با تعداد قابل‌توجهی در این زمینه انجام‌نشده است.
۳-۷-مقیاس مورداستفاده
برای تنظیم پرسشنامه این پژوهش از مقیاس فاصله‌ای (طیف پنج‌گانه لیکرت) استفاده‌شده است و از گردشگران خواسته شد تا نظر خود در مورد سؤالات را در قالب نمراتی از یک تا پنج اعلام کنند بدین ترتیب که هرقدر اهمیت عامل موردنظر بیشتر است، نمره بالاتری به آن اختصاص داده شود و بالعکس.
۳-۸-روایی و پایایی تحقیق
۳-۸-۱-روایی^[۲۱۰] (اعتبار) پرسشنامه
روایی از واژه روا به معنی جایز و درست، گرفته‌شده و به معنای صحیح و درست بودن است. مقصود از روایی آن است که ابزار اندازه‌گیری، بتواند ویژگی موردنظر را اندازه بگیرد. اهمیت روایی، ازآن‌رو است که اندازه‌گیری‌های نامناسب و ناکافی می‌تواند هر پژوهش علمی را بی‌ارزش و ناروا سازد. روایی انواعی دارد که نمونه‌هایی از آن شامل روایی محتوایی، نمادی (ظاهری)، مربوط به ملاک، سازه و… است. (خاکی،۲۳۰:۱۳۹۱). برای آنکه پرسشنامه از روایی برخوردار باشد، در طرح اولیه آن باید از جملات قابل‌فهم و بدون ابهام استفاده شود. این پرسشنامه بعد از طراحی در اختیار اساتید راهنما قرار داده ‌شده و دراین‌باره از آنان نظرخواهی شد.
۳-۸-۲-پایایی^[۲۱۱] پرسشنامه
پایایی یک ابزار بدان معنی است که تا چه حد آن ابزار داده‌های دقیق و درستی را استخراج می‌کند و در طول زمان باثبات است و نتیجه‌های همسان به دست می‌دهد (خاکی،۲۳۲:۱۳۹۱). در پرسشنامه اغلب چندین سؤال به آزمون یک فرضیه، بررسی یک عامل و یا برآورد یک پارامتر می‌پردازند؛ به عبارت دیگر، پرسشنامه به قسمت‌هایی تقسیم می‌شود که هریک از آن‌ ها یک هدف را دنبال می‌کنند. در این صورت انتظار می‌رود پاسخی که به سؤالات یک قسمت داده می‌شود نزدیک به هم باشد. آمار شناسان از طریق تحلیل روابط واریانس و کوواریانس میزان هماهنگی یا ناهماهنگی پاسخ این سؤالات را مشخص می‌کنند. روش مورداستفاده در این تحقیق برای تعیین پایایی، روش ضریب آلفای کرونباخ بوده است. برای محاسبه آلفای کرونباخ از نرم‌افزار spss استفاده‌شده است. در صورتی یک پرسشنامه پایا است که مقدار آلفای کرونباخ بزرگ‌تر از مقدار ۷/۰ باشد و هرچه این مقدار به عدد یک نزدیک‌تر باشد، پرسشنامه از پایایی بیشتری برخوردار است.
لازم به ذکر است که مقدار آلفای کرونباخ برای پرسشنامه این پژوهش برابر۸۵۳ /.است که از مقدار ۷/. بیشتر است بنابراین از پایایی لازم برخوردار است. فرمول محاسبه الفای کرونباخ به صورت زیر است که در آن:
               تعداد زیر مجموعه سوال های پرسشنامه یا آزمون.
               واریانس زیر آزمون ام.
               واریانس کل آزمون.
۳-۹-دسته‌بندی سؤالات پرسشنامه
۳-۹-۱-بخش اول
بخش اول شش سؤال در مورد ویژگی‌های جمعیت شناختی گردشگران را شامل می‌شود. (ملیت، جنسیت، سن، وضعیت تأهل، تحصیلات، میزان درآمد ماهیانه).

بحث:
آزمایش ۱:
بررسی اثرات اصلی جنسیت نشان داد که خروس‌ها نسبت به مرغ‌ها در دوره پایانی خوراک بیشتر مصرف کردند و افزایش وزن بیشتری داشتند. اما ضریب تبدیل در خروس‌ها به طور غیر معنی دار بهبود پیدا کرده بود. از آنجا که مرغ‌ها نسبت به خروس‌ها چربی بیشتری در لاشه خود ذخیره می‌کنند ( اوستیک و نشیم، ۱۹۹۰)، عملکرد آن‌ ها در مقایسه با خروس‌ها کاهش می‌یابد زیرا اولاً چگالی چربی نسبت به پروتئین کمتر است و ثانیاً برای ذخیره چربی در بدن باید انرژی زیادی صرف شود زیرا مقدار ذخیره انرژی در چربی‌ها به طور متوسط ۲۵/۲ برابر پروتئین است. از طرفی نیازمندی‌های اسید آمینه در خروس‌ها بالاتر از مرغ‌ها است (بیکر^[۲۸۴]، ۱۹۹۶) و پرندگان برای تأمین نیازهای اسیدهای آمینه خود خوراک مصرف می‌کنند به همین خاطر خوراک مصرفی در خروس‌ها از مرغ‌ها بیشتر است. نتایج بدست آمده از این پژوهش با نتایج سایر پژوهشگران مطابقت دارد (میجرهوف، ^[۲۸۵]۱۹۹۸, ویجتن^[۲۸۶] و همکاران، ۲۰۰۴).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در این پژوهش لوتیروکسین سبب افزایش خوراک مصرفی در دوره رشد و پایانی شد. لوتیروکسین پیش ساز هورمون‌های تیروئیدی است و افزایش هورمون‌های تیروئیدی در بدن سبب افزایش سوخت و ساز و به دنبال آن سبب افزایش خوراک مصرفی در تیمارهای دریافت کننده لوتیروکسین شده است (بالوگ، ۲۰۰۳, کوری^[۲۸۷]، ۱۹۹۹). از طرفی اضافه وزن بدست آمده در دوره پایانی تفاوت معنی داری بین پرنده‌هایی که در جیره لوتیروکسین مصرف کرده بودند و آن‌هایی که با جیره شاهد تغذیه شده بودند مشاهده نگردید اما در دوره رشد پایین‌ترین افزایش وزن در لوتیروکسین مشاهده شد که این نتایج موید این واقعیت است که لوتیروکسین سبب افزایش سوخت ساز پرنده گردیده است و به عبارتی انرژی نگهداری پرنده را افزایش داده است. نتایج بدست آمده در این پژوهش با نتایج سایر پژوهشگران هم‌خوانی دارد ( اولکوسکی[۲۸۸] و همکاران، ۲۰۰۵، جولیان، ۱۹۹۳ - ژیانگ^[۲۸۹] و همکاران، ۲۰۰۲). آتنولول به عنوان یک غیر فعال کننده گیرنده‌های بتا آدرینرژیک^[۲۹۰] از تأثیر هورمون‌های آدرنالین و نورآدرنالین جلوگیری می‌کند (چیفرین و دنگ^[۲۹۱]، ۱۹۹۶) استفاده از این ماده در جیره سبب کاهش انرژی لازم جهت نگهداری می‌گردد و به عبارتی اثرات تنش‌های وارد شده به پرنده را خنثی می‌کند؛ لذا استفاده آن در جیره سبب کاهش خوراک مصرفی همراه با بهبود ضریب تبدیل در دوره رشد گردیده است. در دوره پایانی اگرچه آتنولول سبب کاهش خوراک مصرفی شده است اما به دلیل کاهش اضافه وزن در این دوره تأثیری روی ضریب تبدیل غذایی نداشته است. به جز افزایش وزن در دوره رشد بررسی تیمارها نشان دهنده این واقعیت است که هورمون‌های جنس نر اثرات لوتیروکسین را تشدید کرده است به‌طوریکه تیمار ۴ (لوتیروکسین-خروس) بالاترین میزان خوراک مصرفی در دوره پایانی و ضریب تبدیل در دوره رشد را به خود اختصاص داده است. در این پژوهش به منظور بررسی اثرات تیمارها بر سلامت پرندگان، دو شاخص‌های استرس کبد و قلب یعنی آلانین آمینوترانسفراز و آسپاراتات آمینوترانسفراز (دانشیار و همکاران، ۲۰۰۹, وایرز^[۲۹۲] و همکاران، ۱۹۹۰, پارت و کاپلان^[۲۹۳]، ۲۰۰۰) در روزهای ۴۲ و ۴۸ اندازه‌گیری شد. اثر جنسیت بر شاخص‌های استرس کبد و قلب معنی دار نبود اما افزودن لوتیروکسین به جیره سبب افزایش معنی داری در فعالیت این آنزیم‌ها گردید. در بررسی‌ها قبلی که برای القا آسیت از کاهش درجه حرارت در دوران پرورش استفاده کردند، القاء آسیت از طریق کاهش درجه حرارت نتوانست بر فعالیت آنزیم‌های آلانین آمینوترانسفراز و آسپاراتات آمینوترانسفراز اثرگذار باشد (دانشیار و همکاران، ۲۰۰۹) و این مطلب موید این نکته است که القاء آسیت از طریق افزودن لوتیروکسین به جیره می‌تواند نسبت به کاهش درجه حرارت در دوران پرورش آسیت بیشتری القا کند. کاهش غلظت آلبومین و پروتئین کل در سرم در اثر افزودن لوتیروکسین در جیره نسبت به شاهد و افزودن آتنولول در جیره نشان دهنده این مطلب است که پرندگان در اثر مصرف لوتیروکسین به آسیت مبتلا شده‌اند نتایج حاصل از این پژوهش با سایر پژوهش‌ها مطابقت دارد (یرسیان^[۲۹۴] و همکاران، ۱۹۹۲, لای^[۲۹۵] و همکاران، ۲۰۰۹). دلیل کاهش آلبومین و پروتئین کل در سرم را می‌توان به دلیل تراوش مقدار بالای آلبومین و پروتئین کل به مایع آسیت و کاهش غلظت آن‌ ها را در سرم نسبت داد. فرار مایع پلاسما از عروق خونی احتمالاً به دلیل افزایش فشار خون ریوی و انقباض سیاهرگ‌های مرکزی، از علائم آسیت هم در انسان (هنریکسن^[۲۹۶] و همکاران، ۲۰۰۱) و هم در جوجه‌های گوشتی (وایدمن، ۲۰۰۰) است. افزایش هماتوکریت در جوجه‌های گوشتی مبتلا به آسیت (تا ۸۰ درصد) به عنوان یک نتیجه از افزایش قابل توجهی در تعداد گلبول‌های قرمز است که همچنین افزایش قابل توجهی در حجم خون را نیز سبب شده است. بنابراین، در هنگام آسیت حجم پلاسما کاهش نمی‌یابد، بلکه این خون‌سازی است که افزایش یافته است و این پاسخ همودینامیک پرنده نسبت به این ناهنجاری است (لوگر^[۲۹۷] و همکاران، ۲۰۰۳). این تغییرات همچنین در انقباض سیاهرگ‌های مرکزی و افزایش ویسکوزیته خون (فد و ویدمان^[۲۹۸]، ۱۹۹۶) که منجر به افزایش برون ده قلب ( وایدمن و تاکت، ۲۰۰۰)، فشار خون ( اون^[۲۹۹] و همکاران، ۱۹۹۵)، و مقاومت در برابر جریان خون (وایدمن و تاکت، ۲۰۰۰) در جوجه‌های گوشتی می‌گردد اثر دارد. در پرندگان مبتلا به آسیت، افزایش هماتوکریت از یک طرف، و کاهش در اشباع اکسیژن خون، از سوی دیگر (درویان و همکاران، ۲۰۰۹, بویز و همکاران، ۱۹۹۹)، نقص در ظرفیت حمل اکسیژن خون را افزایش می‌دهد. افزایش ویسکوزیته به نظر می‌رسد یکی دیگر از عوامل مهم در آسیت باشد (مکسول^[۳۰۰] و همکاران، ۱۹۹۲, جولیان، ۲۰۰۰). گلبول‌های قرمز هسته دار به طور عادی و یا به وسیله پیچ خوردن از مویرگ‌های ریه عبور می‌کنند (آکستر^[۳۰۱]، ۱۹۷۴). کاهش اکسیژن بافت^[۳۰۲] و افزایش غلظت هموگلوبین تغییر شکل گلبول‌های قرمز را افزایش می‌دهد (جولیان، ۲۰۰۰). پژوهش‌های مختلفی نشان دادند که در پرندگان مبتلا به آسیت در مقایسه با پرندگان سالم مقدار هموگلوبین کاهش یافته است (درویان و همکاران، ۲۰۰۹, لوگر و همکاران، ۲۰۰۳) که نشان دهنده ناکارآمد بودن خون‌سازی در این پرندگان است. در آسیت القایی تولید گلبول قرمز افزایش پیدا کرد، که در یک نسبت، مقدار گلبول قرمز نابالغ را در جریان خون افزایش یافت در پرندگان سالم درصد گلبول‌های قرمز نابالغ ۲/۷ درصد بود که این مقدار برای پرندگان مبتلا به آسیت ۵/۲۳ درصد رسید (لوگر و همکاران، ۲۰۰۳). افزایش قابل توجهی در گلبول‌های قرمز نابالغ، همراه با کاهش قابل توجهی در محتوای هموگلوبین، ممکن است توضیح کاهش اشباع اکسیژن در خون جوجه‌های گوشتی مبتلا به آسیت باشد ( درویان و همکاران، ۲۰۰۹, وایدمن و تاکت، ۲۰۰۰, جولیان و میرسلیمی، ۱۹۹۲, درویان و همکاران، ۲۰۰۷). که این نتایج نشان می‌دهد سنتز گلبول‌های قرمز در پرندگان مبتلا به آسیت ناقص صورت می‌گیرد. در این پژوهش از مایع آسیت در تلفات در دوره رشد و پایانی نمونه برداری شد و میزان آلبومین و پروتئین کل موجود در مایع آسیت اندازه‌گیری شد و نتایج حاصل از آن نشان داد که روند تغییرات آلبومین و پروتئین کل در سرم و مایع آسیت مشابه است که این نتایج با نتایج بدست آمده از پژوهش‌های قبلی هم‌خوانی دارد (لوگر و همکاران، ۲۰۰۳). لوتیروکسین سبب افزایش آنزیم آلکالین فسفاتاز در سرم شده است که افزایش آن نشان دهنده کاهش ذخایر کبدی این آنزیم است که نشان دهنده آسیب وارد شده به کبد می‌باشد (مکسول و همکاران، ۱۹۹۵). بالاترین دمای مقعد در اثر افزودن لوتیروکسین به جیره مشاهده شد که نشان دهنده بالاتر بودن نرخ متابولیسم در این تیمار است. از آنجا که بالاترین غلظت هورمون‌های تیروئیدی در اثر افزودن لوتیروکسین مشاهده شد و از طرفی تفاوت غلظت تیروکسین و تری‌یدو تیرونین در اثر افزودن لوتیروکسین به جیره کم‌ترین مقدار بود (هورمون‌های تیروئیدی بالاترین مقدار خود را در اثر لوتیروکسین نشان دادند). که بالا بودن غلظت هورمون‌های تیروئیدی سبب افزایش دمای مقعد در این پرندگان گردید (زکان^[۳۰۳] و همکاران، ۲۰۰۷). اضافه کردن لوتیروکسین در جیره به عنوان پیش ساز تیروکسین عمل می‌کند و غلظت آن را در بدن افزایش می‌دهد. اما حسن زاده و همکاران ۲۰۰۲ با اضافه کردن آتنولول در جیره، متوجه افزایش غلظت تیروکسین شدند. اما در این مطالعه با اضافه کردن آتنولول تفاوت معنی داری در غلظت تیروکسین نسبت به شاهد مشاهده نگردید. افزودن لوتیروکسین در جیره مقدار هماتوکریت را افزایش داد که نشان دهنده افزایش تعداد گلبول‌های قرمز است. در حالت طبیعی افزایش تعداد گلبول‌های قرمز سبب افزایش معنی‌دار در حجم خون می‌گردد. اما افزایش تعداد گلبول‌های قرمز، بدون کاهش در مقدار پلاسما در پرندگان مبتلا به آسیت مشاهده می‌گردد. افزایش تعداد گلبول‌های قرمز سبب افزایش مقدار ویسکوزیته خون می‌گردد (فد و وایدمان^[۳۰۴]، ۱۹۹۶). این افزایش ویسکوزیته خون سبب افزایش کار قلب (ضربان قلب) (وایدمن و تاکت، ۲۰۰۰, هامال و همکاران، ۲۰۱۰، اون و همکاران، ۱۹۹۵)، افزایش فشار خون (اون و همکاران، ۱۹۹۵) و مقاومت در برابر جریان خون (وایدمن و همکاران، ۱۹۹۸) در پرندگان مبتلا به آسیت می‌گردد. افزایش مقدار هماتوکریت از یک طرف و کاهش در فشار جزئی اکسیژن و افزایش فشار جزئی دی‌اکسیدکربن در خون از طرف دیگر احتمال کاهش ظرفیت حمل اکسیژن را کاهش می‌دهد (جولیان و میرسلیمی، ۱۹۹۲, بویز^[۳۰۵]، ۱۹۹۹). البته یک احتمال وجود دارد که کاهش فشار جزئی اکسیژن و افزایش فشار جزئی دی‌اکسیدکربن در خون ممکن است در روند خون‌سازی اثرگذار باشند و سبب کاهش آن گردد. افزایش نسبت هتروفیل به لنفوسیت به عنوان یک شاخص نشان دهنده استرس در جوجه‌های گوشتی استفاده می‌شود (خواجعلی و همکاران، ۲۰۰۸) و افزایش این نسبت در پرندگانی که لوتیروکسین مصرف کرده‌اند نشان دهنده القا شدن استرس به این پرندگان است که یک شرایط پیش از القاء آسیت را می‌گذرانند. از آنجا که این پژوهش در ارتفاع ۱۸۶۰ متر از سطح دریا انجام گرفت که فشار نسبی اکسیژن کاهش یافته است از طرف دیگر مصرف لوتیروکسین سبب افزایش نرخ متابولیسم در این پرندگان شده است؛ لذا در این شرایط قلب به منظور تحویل اکسیژن بیشتر به بافت‌ها و افزایش برون ده فعالیت خود را افزایش می‌دهد. بنابراین یک هایپرتروفی و افزایش در نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها در مصرف لوتیروکسین مشاهده گردید. بالا رفتن فشار خون در سرخرگ ششی که خود را به صورت افزایش وزنی بطن راست به کل بطن‌ها نشان می‌دهد، نشان دهنده شیوع آسیت است. مشابه این شرایط (مصرف لوتیروکسین در جیره) کاهش دمای پرورش نیز تقاضای اکسیژن را در بافت‌ها افزایش می‌دهد سبب افزایش در نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها می‌شود (ایزدی­نیا و همکاران، ۲۰۱۰).
سیستم گردش خون به تغییرات محیطی و نیازهای متابولیکی واکنش نشان می­دهد، این واکنش­ها یا از طریق تغییر در سیستم قلبی عروقی یا از طریق تغییر در ظرفیت حمل اکسیژن در خون اتفاق می­افتد. کاهش در دسترس بودن اکسیژن در خون (هایپوکسمیا) فشار جزئی اکسیژن را کاهش می­دهد و فشار اکسیژن در خون سرخرگی کاهش می‌یابد. در چنین موقعیتی سیستم گردش خون باید اکسیژن کافی به بافت‌های محیطی برساند در عین حال به منظور تحویل اکسیژن به میتوکندری باید فشار اکسیژن در عروق بالا باشد. افزایش تحویل اکسیژن را می­توان با افزایش مقدار برون ده قلب (Q) و افزایش ضریب ظرفیت اکسیژن خون (βbO2) افزایش داد. پارامتر دوم (افزایش ضریب ظرفیت اکسیژن خون) به صورت (CaO2 – CvO2) /(PaO2 – PvO2) تعریف می­ شود که CaO2 – CvO2 تفاوت غلظت اکسیژن در خون سیاهرگی و سرخرگی و PaO2 – PvO2 به صورت تفاوت فشار جزئی اکسیژن در خون سیاهرگی و سرخرگی است. حد پایینی فشار جزئی اکسیژن به صورت PvO2 = PaO2 – [βbO2 × (Q/VO2)] – ۱ تعریف می­گردد که vO2 سرعت مصرف اکسیژن توسط بافت­هاست و (βbO2 × (Q/VO2 نشان دهنده سرعت انتقال اکسیژن در خون است (دجورز^[۳۰۶] و همکاران، ۱۹۷۰). از آنجا که فشار جزئی اکسیژن خون سرخرگی توسط تهویه و تعادل آن با فازهای گازی (هوا) و مایع (خون) تعیین می‌گردد، این معادله نشان می‌دهد در شرایط کمبود اکسیژن، افزایش اکسیژن در خون کاهش فشار جزئی اکسیژن در خون سیاهرگی را به حداقل می‌رساند. بدین صورت فشار اکسیژن در خون جهت انتشار به میتوکندری بافت‌ها حفظ می‌گردد (استورز^[۳۰۷] و همکاران، ۲۰۱۰). در شرایط کمبود شدید اکسیژن محیط، افزایش تمایل خون-اکسیژن باعث افزایش βbO2 می‌گردد. که نتیجه آن افزایش انتقال اکسیژن در خون است که مشکل تحویل و عرضه آن را به حداقل می‌رساند. در جوجه‌های گوشتی مبتلا به آسیت چندین تغییر قابل توجه در سیستم خون به خوبی مستند شده است: افزایش تعداد سلول‌های قرمز خون، از طریق افزایش تولید اریتروپویتین (بورتون و اسمیت^[۳۰۸]، ۲۰۰۹, یرسین^[۳۰۹] و همکاران، ۱۹۹۲)، افزایش هماتوکریت و ویسکوزیته خون (درویان و همکاران، ۲۰۰۷, شلوسبرگ^[۳۱۰] و همکاران، ۱۹۹۶) و انقباض سیاهرگ‌های مرکزی (مک­گاوم و همکاران، ۱۹۹۹, وایدمن و همکاران، ۱۹۹۹) از این جمله‌اند.
افزایش هماتوکریت و نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها در اثر مصرف لوتیروکسین در این پژوهش نشان دهنده این است که این پرندگان در شرایط پلی‌سیتماتیک^[۳۱۱] قرار گرفته‌اند. که در این شرایط ضربان قلب افزایش می‌یابد (درویان و همکاران، ۲۰۰۷). در مقابل افزودن آتنولول به جیره نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها را کاهش داده است در این تیمار شیوع آسیت و تلفات ناشی از آسیت کاهش یافته بود در این میان هورمون‌های جنسی نیز در تعین نرخ متابولیسم اثرگذار بوده‌اند و هورمون‌های جنسی نر با افزایش نرخ متابولیسم و اثر سینرژیسمی که با لوتیروکسین داشتند سرعت متابولیسم و القاء آسیت و تلفات ناشی از آسیت را افزایش دادند. وضعیت اکسیژن خون بستگی به تعامل ۳ عامل اساسی تهویه، انتشار و پرفیوژن (جریان خون) دارد. پیشنهاد شده است که افزایش سرعت جریان خون عروق ریوی، تبادل گازهای تنفسی را کاهش می‌دهد (وایدمن، ۲۰۰۱). در این پژوهش بالاترین و پایین‌ترین فشار جزئی دی‌اکسید کربن و اکسیژن در اثر افزودن لوتیروکسین مشاهده شد. از طرفی در این تیمار نرخ متابولیسم نیز بالا بود (بالا بودن سطح هورمون‌های تیروئیدی و دمای مقعد) که این افزایش نرخ متابولیسم نیازمند اکسیژن بالایی است که سبب کاهش فشار جزئی اکسیژن در خون می‌گردد. جوجه‌های گوشتی با رشد سریع به طور معمول دارای هاپرکاپنیا^[۳۱۲] (بالا رفتن فشار جزئی دی‌اکسیدکربن در خون) و هایپوکسمیا^[۳۱۳] (پایین بودن فشار جزئی اکسیژن در خون) می‌گردد (اولکوسکی و همکاران، ۲۰۰۵) که مصرف لوتیروکسین این وضعیت را تشدید کرده است. استفاده از آتنولول در جیره تلفات آسیت را کاهش داد. آتنولول یک ماده غیر فعال کننده گیرنده‌های بتا آدرینرژیک^[۳۱۴] است که استفاده از آن سبب کاهش تأثیر هورمون‌هایی می‌گردد که مکانیسم عمل آن‌ ها از طریق این گیرنده‌ها است. استفاده از آن در جیره سرعت متابولیسم را کاهش داد (کاهش غلظت هورمون‌های تیروئیدی و دمای مقعد). تحقیقات قبلی در این زمینه نشان دادند که استفاده از آتنولول در جیره تلفات آسیت را از ۱۵ درصد به ۷ درصد کاهش داد اما این مقدار از نظر آماری معنی‌دار نبود ( حسن زاده و همکاران، ۲۰۰۲). در مطالعات مربوط به آسیت، برای القاء آسیت اغلب دمای دوران پرورش را کاهش می‌دهند تا از طریق افزایش انرژی لازم برای نگه‌داری در این دمای سرد آسیت القا گردد، که استفاده از این روش مستلزم صرف هزینه است و از طرفی در صورت پایین آوردن دمای سالن پرورش امکان بررسی گروه کنترل (شاهد) که آسیت در آن القا نشده است، وجود ندارد. در این پژوهش از لوتیروکسین برای القاء آسیت استفاده گردید و نتایج بدست آمده نشان داد که امکان استفاده از آن به جای القاء آسیت از طریق کاهش دمای پرورش وجود دارد.
آزمایش ۲:
پیش آزمایش:
تزریق ۲۰ میلی‌گرم در میلی‌لیتر آرژنین به داخل تخم مرغ بارور در روز ۵ انکوباسیون غلظت نیتریک اکساید را در سرخرگ ششی در روز ۲۰ انکوباسیون افزایش داد و هم‌زمان غلظت اندوتلین ۱ را در آن کاهش داد. در دیواره رگ‌ها نیتریک اکساید توسط عمل آنزیم اندوتلیال نیتریک اکساید سنتتاز از ال آرژنین تولید می‌گردد (پالمر و مونکادا^[۳۱۵]، ۱۹۸۹). این آنزیم به غشاء پلاسمایی اندوتلیوم متصل است (خواجعلی و وایدمن، ۲۰۱۰). پیشنهاد شده است که بین ایزو فرم‌های آنزیم‌های نیتریک اکساید سنتتاز و اندوتلین‌ها رابطه‌ای وجود دارد، به‌طوریکه افزایش بیان ژن نیتریک اکساید سنتتاز باعث کاهش بیان اندوتلین‌ها می‌گردد (ناپولیتانو^[۳۱۶] و همکاران، ۲۰۰۰). اندوتلین ۱ به عنوان یک تنگ کننده قوی رگ‌ها^[۳۱۷] مطرح است. در حالی که اکسید نیتریک یک ماده گشاد کننده رگ‌ها^[۳۱۸] به حساب می‌آید که تولید و/یا فعالیت آن‌ ها توسط مکانیسم فوق تنظیم می‌گردد (بوتری^[۳۱۹] و همکاران، ۱۹۹۴, فرید و لوی^[۳۲۰]، ۱۹۹۴). نتایج اثرات تزریق آرژنین بر درصد جوجه درآوری نشان داد که در تیماری که سطح صفر آرژنین تزریق شده بود (فقط نرمال سالین تزریق شده بود) پایین‌ترین درصد هچ را نشان داد. تزریق نرمال سالین به داخل کیسه زرده باعث تغییر در فشار اسمزی می‌گردد (اوتا و همکاران، ۱۹۹۹). تزریق ۱ میلی‌ای‌تر آب به داخل تخم مرغ درصد هچ را کاهش داد زیرا تخم مرغ‌هایی که سرعت از دست دادن آب در آن‌ ها پایین باشد یا دیرتر هچ می‌شوند یا اصلاً هچ نمی‌شوند (آر و تولت^[۳۲۱]، ۲۰۰۰). برای یک هچ موفقیت آمیز، هر تخم مرغ در طول انکوباسیون باید در حدود ۱۲ تا ۱۵ درصد وزن اولیه را از دست بدهد ( ژای و همکاران، ۲۰۱۱). در مقابل افزایش غلظت آرژنین تزریق شده بر روی درصد هچ اثر معنی‌داری نداشت.
آزمایش اصلی:
تزریق آرژنین سبب گردید ضریب تبدیل در دوره آغازین به صورت غیر معنی‌دار بهبود یابد همچنین خوراک مصرفی در دوره پایانی را نیز افزایش داد. این نتایج نشان داد که تزریق آرژنین در دوران جنینی، سبب تقویت توسعه جنینی می‌گردد. تغذیه جنینی سبب افزایش اندازه بدن در صفر تا ۷ روزگی (تا ۳ درصد) نسبت به گروه شاهد گردید (یونی و فرکت، ۲۰۰۴). جوجه‌های هچ شده از تخم مرغ‌های سنگین خوراک مصرفی بالاتری داشتند و ضریب تبدیل در آن‌ ها بهتر بود. گزارش شده است که تغذیه جنینی آرژنین سبب افزایش اندازه بدن در زمان هچ و در نهایت بهبود در افزایش وزن بدن در انتهای دوره گردید (یونی و همکاران، ۲۰۰۵). مکمل آرژنین در شرایط کمبود اکسیژن در جیره به میزان ۲۰ درصد بالاتر از مقداری که توسط NRC سال ۱۹۹۴ پیشنهاد شده است، سبب بهبود ضریب تبدیل غذایی و افزایش وزن گردید (باسو^[۳۲۲] و همکاران، ۲۰۱۲). آرژنین پیش ماده در ساختن چندین فاکتور رشد از قبیل پوترسین، اسپرمین و اسپرمیدین است. آرژنین از طریق تشکیل گلوتامات، سنتز پرولین و هیدروکسی پرولین را که مورد نیاز برای تولید بافت همبند هستند، را افزایش می‌دهد (ژای و همکاران، ۲۰۱۱). این مشاهدات حاکی از نقش مستقیم آرژنین در سنتز پروتئین و رشد است. استفاده از مکمل آرژنین بالاتر از میزان توصیه شده توسط NRC سال ۱۹۹۴ سبب بهبود عملکرد در جوجه‌های گوشتی گردید. این نتایج با نتایج بدست آمده از سایر پژوهش‌ها هم‌خوانی دارد (یونی و همکاران، ۲۰۰۵, کرالاپورات و همکاران، ۲۰۱۰, باسو و همکاران، ۲۰۱۲). نتایج بدست آمده از اندازه‌گیری غلظت نیتریک اکساید و اندوتلین ۱ در سرخرگ ششی در پیش آزمایش و آزمایش اصلی روند مشابهی را دنبال می‌کردند. غلظت نیتریک اکساید و اندوتلین ۱ در خون روند معکوس داشته به طوری که افزایش غلظت نیتریک اکساید در گروه تزریق آرژنین با کاهش غلظت اندوتلین ۱ همراه بود. نیتریک اکساید از طریق القاء حالت استراحت در ماهیچه‌های صاف دیواره رگ‌ها سبب گشاد شدن رگ‌ها می‌گردد و بدین ترتیب به طور مستقیم مقاومت رگ‌ها را نسبت به جریان خون کاهش می‌دهد. از طرف دیگر نیتریک اکساید تولید و آزاد سازی مواد تنگ کننده رگ‌ها، مانند سروتونین و اندوتلین ۱ تعدیل می‌کند و یا از ترشح آن‌ ها جلوگیری می‌کند (وایدمن و همکاران، ۲۰۰۷, وایدمن و چاپمن، ۲۰۰۱, وایدمن و همکاران، ۲۰۰۴, وایدمن و چاپمن، ۲۰۰۴). قبل از ۲۱ روزگی که القاء آسیت از طریق کاهش دمای محیط پرورش اعمال گردید، نسبت هتروفیل به لنفوسیت، هماتوکریت و هورمون‌های تیروئیدی تحت تأثیر جنسیت و تزریق آرژنین قرار نگرفتند. اما ویسکوزیته خون و سرم تحت تأثیر تزریق آرژنین قرار گرفت. بعد از القاء آسیت از طریق کاهش دمای پرورش، تزریق آرژنین سبب کاهش نسبت هتروفیل به لنفوسیت، هماتوکریت، ویسکوزیته خون و سرم و غلظت هورمون‌های تیروئیدی گردید. کاهش غلظت هورمون‌های تیروئیدی نشان دهنده کاهش نرخ متابولیسم در این پرندگان است (نوی و اسکلان^[۳۲۳]، ۲۰۰۱). تزریق آرژنین به داخل تخم مرغ سبب شده است تعادل اسیدآمینه در بدن بهبود یابد و متعادل شدن اسیدهای آمینه در بدن یکی از عواملی است که نرخ متابولیسم را در جوجه‌های گوشتی کاهش می‌دهد. از طرفی در ارتفاعات بالا افزایش تعداد گلبول‌های قرمز، افزایش میزان هماتوکریت و هموگلوبین شایع است (جولیان، ۱۹۹۳) که این اتفاقات سبب می‌گردد ویسکوزیته خون افزایش یابد (اوزکان^[۳۲۴] و همکاران، ۲۰۱۰) که این افزایش ویسکوزیته خون سبب افزایش مقاومت در برابر جاری شدن خون در رگ‌ها می‌گردد. کاهش دمای پرورش سبب افزایش نیاز انرژی نگهداری بدن می‌گردد و با توجه به اینکه حدود دو سوم کل نیاز انرژی بدن مربوط به نیاز نگهداری است، لذا افزایش انرژی نگهداری بدن، نیاز کل انرژی بدن را به میزان زیادی افزایش می‌دهد (وایدمن و فرنچ^[۳۲۵]، ۱۹۹۹). که توأم شدن کاهش درجه حرارت با پرورش در ارتفاع ۱۸۶۰ متر شرایط را برای القاء آسیت فراهم می‌کند. در اینجا تزریق آرژنین به طور مستقیم و غیر مستقیم بر کاهش القاء آسیت کمک می‌کند. روش غیر مستقیم آن از طریق کاهش نرخ متابولیسم طی مکانیسم مورد اشاره است و روش مستقیم آن به دلیل نقشی است که در تولید نیتریک اکساید به عنوان یک ماده گشاد کننده رگ‌ها دارد. وایدمن و همکاران (۱۹۹۹) گزارش کردند که افزایش مقاومت در برابر عبور جریان خون در سرخرگ ششی به دلیل افزایش فشار سیاهرگی است که مقدار زیاد خون سیاهرگی را وارد بطن راست می‌کند و این خون سیاهرگی وارد شده به بطن راست باید به شش‌ها بروند که سبب می‌گردد فشار خون در سرخرگ ششی بالا برود. این فرضیه وجود دارد که با کاهش اکسیژن در خون سیستمی مقاومت رگ‌های سطحی افزایش یابد و در نتیجه فشار سرخرگی و برون ده قلب متعادل گردد، اما این مکانیسم نمی‌تواند افزایش فشار خون سرخرگ ششی را کاهش دهد زیرا مقاومت رگ‌های ششی بسیار زیاد است و به راحتی منقبض نمی‌شوند (وایدمن و همکاران، ۲۰۰۰). توسعه روش‌های برای اندازه‌گیری تغییرات در فشار سرخرگ ششی و تغییرات در فشار اندازه‌گیری شده توسط کتتر^[۳۲۶]، به روشن شدن عدم تطابق بین ظرفیت رگ‌های ششی و به رونده قلب و مشخص شدن این موضوع که افزایش فشار خون ریوی حاصل از افزایش فشار خون سرخرگ ششی است یا به خاطر مقاومت سرخرگی است، کمک می‌کند (چاپمن و وایدمن، ۲۰۰۱, فورمن و وایدمن^[۳۲۷]، ۲۰۰۰). تفاوت بین حساسیت فردی جوجه به آسیت ممکن است به تنوع ذاتی یا اکتسابی خود را در پاسخ رگ‌های ششی به واسطه‌های تغییر دهنده فشار خون^[۳۲۸] است (وایدمن و چاپمن، ۲۰۰۱). پرورش جوجه‌های گوشتی در ارتفاعات بالا دسترسی اکسیژن را برای پرنده کاهش می‌دهد که این باعث شده است نیاز بدن به آرژنین افزایش یابد (کرالاپورات و همکاران، ۲۰۱۰). هر ۵۰۰ متر افزایش در ارتفاع بالاتر از سطح دریا در دسترس بودن اکسیژن را در حدود ۱ درصد از ۹۵/۲۰ درصد کاهش می‌دهد (کرالاپورات و همکاران، ۲۰۱۰). تزریق آرژنین تلفات ناشی از آسیت را کاهش داد و در عین حال، سطح نیتریک اکساید را در سرخرگ ششی افزایش داد. افزایش تولید نیتریک اکساید از آرژنین از انقباض سرخرگ ششی جلوگیری می‌کند (کرالاپورات و همکاران، ۲۰۱۰, فوی و همکاران، ۲۰۰۶, وایدمن و تاکت، ۲۰۰۰). افزایش غلظت اندوتلین ۱ در سرخرگ ششی پرندگانی که آرژنین در جنین آن‌ ها تزریق نشده بود نسبت به پرندگانی آرژنین تزریق شده بود مربوط به کاهش سنتز نیتریک اکساید در این پرندگان است. هر عاملی که سنتز نیتریک اکساید را مختل کند باعث افزایش سنتز مواد منقبض کننده سرخرگ ششی (مانند اندوتلین ۱)، افزایش فشار خون سرخرگ ششی و افزایش مقاومت نسبت به جریان خون در سرخرگ ششی می‌گردد (وایدمن و همکاران، ۲۰۰۶). تزریق آرژنین به داخل تخم مرغ‌های بارور میزان ابتلا به آسیت را با افزایش تولید نیتریک اکساید و کاهش تولید اندوتلین ۱ در سرخرگ ششی، کاهش می‌دهد. بنابراین، سطح آرژنین جیره که برای حمایت از حداکثر نرخ رشد کافی باشد، برای حداکثر تولید نیتریک اکساید کافی نیست (باسو و همکاران، ۲۰۱۲). تزریق آرژنین باعث افزایش غلظت نیتریک اکساید در سرم در ۲۱ روزگی شد اما در ۴۸ روزگی این افزایش از نظر آماری معنی‌دار نبود. مقایسه این نتایج با دست آوردهای پژوهش‌های سایر محققان که از مکمل آرژنین در جیره دوره پرورش استفاده کرده بودند و سبب افزایش غلظت سرمی نیتریک اکساید گردید، مطابقت دارد (خواجعلی و همکاران، ۲۰۱۱, اسچل^[۳۲۹] و همکاران، ۱۹۹۱). بنابراین، سطح آرژنین جیره که برای حمایت از حداکثر نرخ رشد کافی باشد، برای حداکثر تولید نیتریک اکساید کافی نیست (باسو و همکاران، ۲۰۱۲).
بررسی‌های بافت شناسی بر روی محور قلب راست-شش‌ها نشان داد تزریق آرژنین مساحت داخل سرخرگ ششی، قطر بزرگ، قطر کوچک را افزایش داد اما ضخامت دیواره بطن راست را کاهش داده است. با افزایش فشار به بطن راست برای پمپاژ خون، میوسیت قلبی با اضافه کردن واحد سارکومر قابل اتساع و همچنین افزایش میوسیت^[۳۳۰]­های عضلانی باعث افزایش ضخامت بطن راست می‌گردند. در نتیجه، افزایش فعالیت بطن راست، سبب افزایش تعداد میوسیت متحدالمرکز و افزایش ضخامت بطن راست بدون افزایش اندازه قلب می‌گردد (روزی و کاریلو^[۳۳۱]، ۱۹۹۱, اپستین^[۳۳۲] و همکاران، ۱۹۹۹). مقایسه ضخامت بطن راست پرندگانی که به دلیل آسیت تلف شده بودند به طور متوسط بالاتر از پرندگان سالم بود. همچنین ضخامت بطن راست پرندگان زنده در تیمارهای مختلف متفاوت بود که نشان دهنده این است که تزریق آرژنین ضخامت بطن راست را کاهش داده است از طرفی میزان تلفات ناشی از آسیت در اثر تزریق آرژنین کاهش پیدا کرد که نشان دهنده کاهش فعالیت بطن راست است. یعنی فشار خون سرخرگی در اثر تزریق آرژنین کاهش پیدا کرده است. یکی از عواملی که در فشار خون سرخرگ ششی اثرگذار است شعاع سرخرگ ششی است که نتایج بدست آمده از بررسی‌های روی سرخرگ ششی نشان داد که تزریق آرژنین باعث افزایش قطر سرخرگ ششی می‌گردد. طبق معادله پوآسن فشار سرخرگ ششی، رابطه عکس با توان چهارم شعاع داخلی سرخرگ ششی دارد (وایدمن و همکاران، ۲۰۰۷). بدین ترتیب با افزایش قطر سرخرگ ششی، فشار خون داخل آن بسیار کاهش می‌یابد.
آزمایش ۳:
تزریق آرژنین در دوران جنینی سبب بهبود عملکرد نسبت به استفاده از مکمل جیره‌ای آرژنین، در دوره آغازین گردید. اما در دوره رشد و پایانی بهبود عملکرد در استفاده از سطح ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ مشاهده گردید. این نتایج به دلیل نقش آرژنین در سنتز پروتئین و برخی از فاکتورهای رشد است (خواجعلی و وایدمن، ۲۰۱۰). نتایج بدست آمده با نتایج سایر پژوهش‌گران هم‌خوانی دارد (فرناندز و همکاران، ۲۰۰۹, روئیز-فریا، ۲۰۰۹). عملکرد پرندگان حاصل از تزریق آرژنین در دوره انکوباسیون، در دوره رشد تفاوت معنی داری با شاهد نداشت که نشان دهنده این واقعیت است که تزریق آرژنین در دوره انکوباسیون (روز پنجم) تنها در دوره آغازین عملکرد پرندگان را بهبود می‌دهد. بهبود عملکرد در پرندگان در اثر تزریق آرژنین به داخل تخم مرغ در دوران جنینی را به بهبود محتوای اسیدهای آمینه کیسه زرده نسبت می‌دهند که جنینی که از آن استفاده می‌کند وزن زمان هچ بالاتری دارد که یکی از عواملی که بر عملکرد پرنده در دوران پرورش اثرگذار است وزن زمان هچ می‌باشد (اوهتا^[۳۳۳] و همکاران، ۲۰۰۱). در این پژوهش پرندگان در شرایط کمبود اکسیژن محیطی (پرورش در ارتفاع بالای ۱۸۶۰ متری) و افزایش نیاز به اکسیژن به دلیل کاهش دمای پرورش بعد از ۲۱ روزگی به منظور القاء آسیت پرورش یافتند. در این شرایط نیاز به آرژنین بالاتر از مقادیر توصیه شده توسط NRC سال ۱۹۹۴ است زیرا مقدار زیادی از آرژنین به نیتریک اکساید تبدیل می‌گردد تا از افزایش فشار خون سرخرگی که در این شرایط به وجود می‌آید جلوگیری شود (وایدمن و همکاران، ۱۹۹۶, وایدمن و تاکت، ۲۰۰۰).
وایدمن و همکاران (۱۹۹۵) نشان دادند که استفاده از مکمل جیره‌ای ال-آرژنین به عنوان پیش ساز تولید نیتریک اکساید باعث گشاد شدن رگ‌های خونی و کمتر شدن تلفات ناشی از آسیت می‌گردد. مقایسه روش استفاده از مکمل جیره‌ای آرژنین و تزریق آرژنین به تخم مرغ‌های بارور در دوران جنینی در این پژوهش نشان داد که استفاده از روش تزریق آرژنین باعث بالا رفتن غلظت نیتریک اکساید در سرم می‌گردد. بالاترین غلظت نیتریک اکساید در سطح ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ بدست آمد که تفاوت معنی‌داری بین این تیمار و تیمار تزریق آرژنین در غلظت نیتریک اکساید مشاهده نشد. وظیفه دیگر آرژنین غیر از اینکه پیش نیاز نیتریک اکساید است، اینست که مانع از تکثیر سلول‌های عضلانی صاف و القا آپوپتوز سلول‌های ماهیچه‌ای صاف در سرخرگ ششی می‌گردد (تان و همکاران، ۲۰۰۵).
نشان داده شده است که ال آرژنین فعالیت آنزیم پروتئین کیناز C را کاهش می‌دهد که در نتیجه آن از کاهش فعالیت آنزیم نیتریک اکساید سنتتاز در اندوتلیوم سرخرگ ششی جلوگیری می‌کند (تان و همکاران، ۲۰۰۷). غلظت نیتریک اکساید اندازه‌گیری شده در سرم و سرخرگ ششی رابطه معکوسی با غلظت اندوتلین ۱ در سرم و سرخرگ ششی داشت. افزایش نیتریک اکساید مانع تولید و انتشار تنگ کننده‌های عروقی مانند سروتونین و اندوتلین ۱ می‌گردد و یا تولید آن‌ ها را تعدیل می‌کند (وایدمن و همکاران، ۲۰۰۷, وایدمن و همکاران، ۲۰۰۴, وایدمن و چاپمن ۲۰۰۱). بعد القاء آسیت میانگین درصد هماتوکریت نسبت به قبل از اعمال آسیت افزایش یافت که بالاتر بودن هماتوکریت پاسخ طبیعی بدن هنگام قرار گرفتن در شرایط کمبود اکسیژن است (یرسین و همکاران، ۱۹۹۲) و مقدار این افزایش با حساسیت نسبت به آسیت مرتبط است ( وایدمان و همکاران، ۱۹۹۸). پایین بودن هماتوکریت در تیمار دارای ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از مقدار توصیه شده توسط NRC سال ۱۹۹۴ و تیمار دارای تزریق آرژنین نشان دهنده ایجاد مقاومت نسبت به آسیت در این تیمارها است و هنگامی که میزان تلفات ناشی از آسیت را مورد بازبینی قرار دهیم متوجه می‌شویم در این دو تیمار پایین‌ترین درصد تلفات ناشی از آسیت را به خود اختصاص دادند.
قبل از القاء آسیت از طریق کاهش درجه حرارت محیط، تیمارها اثر معنی‌داری بر ویسکوزیته خون و سرم نداشتند، اما بعد از القاء آسیت ویسکوزیته خون و سرم در تیمار ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ و تزریق آرژنین در دوران جنینی کاهش پیدا کرد. افزایش نیاز بدن در شرایط القاء آسیت سبب افزایش نیاز اکسیژن در بدن پرنده می‌گردد. در این شرایط واکنش طبیعی بدن به صورت افزایش گلبول‌های قرمز است که ظرفیت حمل اکسیژن افزایش یابد. این افزایش در گلبول‌های قرمز خون در افزایش هماتوکریت خون و به نوبه خود، باعث افزایش در ویسکوزیته خون می‌گردد (بالوگ^[۳۳۴] و همکاران، ۲۰۰۰). در نتیجه این افزایش در ویسکوزیته خون موجب افزایش فعالیت قلب برای انتقال خون ویسکوز (چسبناک) می‌گردد که منجر به هایپرتروفی بطن، به طور خاص، هایپرتروفی بطن راست می‌گردد (جولیان، ۲۰۰۰, بالوگ و همکاران، ۲۰۰۰). نتایج بدست آمده از این پژوهش نیز موید این مطلب است، چرا که در تیمارهای ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ و تزریق آرژنین پایین‌ترین ویسکوزیته بدست آمد و از طرفی در این دو تیمار پایین‌ترین نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها مشاهده شد. در عین حال تفاوتی بین سطح ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ و تزریق آرژنین مشاهده نگردید. افزایش نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها نشان دهنده شروع افزایش فشار خون ریوی در جوجه‌های گوشتی است. بالاتر بودن نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها نشان دهنده بالاتر بودن فشار خون سرخرگی است (خواجعلی و همکاران، ۲۰۱۱). در این پژوهش نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها با غلظت نیتریک اکساید به صورت معکوس به هم وابسته‌اند. به‌طوریکه افزایش غلظت نیتریک اکساید در تیمارهای دارای ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ و تزریق آرژنین پایین‌ترین نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها را نشان دادند. در جوجه‌های گوشتی مبتلا به افزایش فشار خون ریوی، سمت راست قلب کار بیشتری برای پمپ کردن خون به شش‌ها انجام می‌دهد. در نتیجه، دیواره بطن راست دچار هایپرتروفی‌گردد که مشخصه آن افزایش مساحت و ضخامت دیواره بطن راست می‌گردد که در نتیجه آن وزن بطن راست افزایش می‌یابد (خواجعلی و همکاران، ۲۰۱۱).
آزمایش ۴:
در کل عملکرد در این پژوهش بعد از ۲۱ روزگی به دلیلی تنش سرمایی اعمال شده برای القاء آسیت و پرورش در منطقه با ارتفاع ۱۸۶۰ بالاتر از سطح دریا نسبت به حالت استاندارد کمتر بود. با افزایش ارتفاع از سطح دریا به ازاء هر ۱۰۰۰ متر فشار نسبی اکسیژن به میزان ۷ میلی‌متر جیوه کاهش می‌یابد. بنابراین قدرت انتشار اکسیژن به داخل هموگلوبین گلبول‌های قرمز در لایه‌های گازهای تنفسی در شش‌ها کاهش می‌یابد. به طوری که نشان داده شده است با افزایش ۱۰۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا فراهمی اکسیژن تقریباً به میزان ۲ درصد از ۹۵/۲۰ درصد اکسیژن که در حالت عادی در سطح دریا وجود دارد، کاهش می‌یابد (جولیان، ۲۰۰۷). بهبود عملکرد مشاهده شده در تیمار آنتی‌اکسیدان + آرژنین نسبت به تیمار آنتی‌اکسیدان و شاهد مربوط به افزایش نیاز آرژنین در شرایط کاهش درجه حرارت پرورش و ارتفاع ۱۸۶۰ متر از سطح دریا است. انجمن ملی تحقیقات (۱۹۹۴) حداقل نیازمندی‌ها را در شرایط حرارتی خنثی توصیه کرده است. تحقیقات نشان دادند که نیاز پرندگان به آرژنین تحت تأثیر دمای پرورش قرار می‌گیرد ( چامروسپولرت^[۳۳۵] و همکاران، ۲۰۰۴).
از طرف دیگر افزایش ارتفاع فشار نسبی اکسیژن هوا را کاهش می‌دهد که این عامل شرایط تنش را برای جوجه‌های گوشتی فراهم می‌کند. که در این پژوهش هم دمای پرورش کاهش پیدا کرده بود و هم پرورش در ارتفاع بالا انجام شد بنابراین شرایط برای القاء آسیت کاملاً مهیا است. در این شرایط به منظور رساندن اکسیژن کافی به بافت‌ها ضربان قلب افزایش می‌یابد که سبب افزایش فشار خون سرخرگ ششی می‌گردد. در این شرایط نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها افزایش می‌یابد که بالاترین این نسبت در تیمار آنتی اکسیدان + آرژنین مشاهده شد که نشان دهنده بالاتر بودن نیاز اکسیژن در این تیمار بوده است. از طرف دیگر افزایش فشار خون در سرخرگ ششی به عنوان یک محرک برای افزایش تولید نیتریک اکساید محسوب می‌گردد که یکی از دلایل بالاتر بودن سطح نیتریک اکساید در سرخرگ ششی در تیمار آنتی‌اکسیدان + آرژنین بالاتر بودن فشار خون در سرخرگ ششی در آن است. برای تولید نیتریک اکساید باید پیش سار آن یعنی آرژنین در دسترس باشد. نیتریک اکساید تولیدی سبب القاء حالت آرامش در ماهیچه‌های صاف دیواره سرخرگ ششی می‌گردد و در برابر جریان خون در سرخرگ ششی مقاومت کمتری نشان می‌دهد. در این حالت قطر سرخرگ ششی افزایش می‌یابد و بدین ترتیب، در نهایت افزایش فشار به وجود آمده بدین صورت کاهش می‌یابد. زیرا طبق معادله پوآسن فشار سرخرگ ششی، رابطه عکس با توان چهارم شعاع داخلی سرخرگ ششی دارد (وایدمن و همکاران، ۲۰۰۷) بدین ترتیب با افزایش قطر سرخرگ ششی، فشار خون داخل آن بسیار کاهش می‌یابد. بنابراین نیاز آرژنین برای حداکثر تولید آرژنین برای پرورش در مناطق با ارتفاع بالا بیشتر از حالت عادی است (خواجعلی و همکاران، ۲۰۱۱). پیشنهاد شده است که به منظور افزایش راندمان در جوجه‌های گوشتی مقدار آرژنین در جیره بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ باشد (فرناندز و همکاران، ۲۰۰۹, روئیز-فریا، ۲۰۰۹). افزایش نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها نشان دهنده شروع افزایش فشار خون ریوی در جوجه‌های گوشتی است (خواجعلی و همکاران، ۲۰۱۱). در این پژوهش نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها و غلظت نیتریک اکساید بر خلاف انتظار نسبت مستقیم داشتند، زیرا نتایج پژوهش‌های در این زمینه نشان داده بود که این نسبت معکوس است (خواجعلی و همکاران، ۲۰۱۱). افزایش نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها در این پرندگان نشان دهنده شیوع آسیت در این پرندگان است و افزایش غلظت نیتریک اکساید نتوانسته است شیوع آسیت را کاهش دهد. برای پیدا کردن علت این روند به ظاهر متفاوت آزمایشات تکمیلی به عمل آمد. یکی از دلایلی که در ابتدا توجه ما را به خود جلب گرد پایین‌تر بودن (بهبود) ضریب تبدیل در تیمار آنتی‌اکسیدان + آرژنین نسبت به بقیه تیمارها بود. در اینجا شاخص متابولیسم پروتئین‌ها یعنی آنزیم گلوتامات دهیدروژناز مورد اندازه‌گیری قرار گرفت و نتایج نشان داد که فعالیت این آنزیم در تیمار آنتی‌اکسیدان + آرژنین به طور معنی داری افزایش یافت. گلوتامات دهیدروژناز به عنوان شاخص مرکزی، نشان دهنده کاتابولیسم اسید آمینه و استفاده اسیدهای آمینه جیره است. ارتباط معکوس بین فعالیت آنزیم گلوتامات دهیدروژناز و ابقاء نیتروژن در بدن نشان داده شده است (کیم و همکاران، ۱۹۹۱, مامبرینی و همکاران، ۱۹۹۹). از طرفی اندازه‌گیری غلظت هورمون‌های تیروئیدی نشان داد که در تیمار آنتی‌اکسیدان + آرژنین غلظت این هورمون‌ها افزایش یافته است. که در مجموع این نتایج نشان دهنده این واقعیت است که در این تیمار نرخ متابولیسم افزایش یافته است. طبق گزارشات قبلی استفاده از مکمل آرژنین در جیره سبب بهبود عملکرد در جیره می‌شود (کرالاپورات و همکاران، ۲۰۱۰, باسو و همکاران، ۲۰۱۲). تلفات ناشی از آسیت در این تیمار بالاتر از سایر تیمارها بود که نشان دهنده این واقعیت است که هرچند اضافه کردن آرژنین در جیره تولید نیتریک اکساید را افزایش داده است، اما افزایش نرخ متابولیسم به وجود آمده در این تیمار در اثر افزودن آنتی‌اکسیدان و آرژنین (نسبت به شاهد و تیمار آنتی‌اکسیدان) سبب افزایش تلفات آسیت در این تیمار شده است و افزایش غلظت نیتریک اکساید به وجود آمده در این تیمار نیز نتوانست از وقوع تلفات آسیت جلوگیری کند.
پژوهش‌ها نشان دادند که افزودن آنتی‌اکسیدان به جیره (در این پژوهش ویتامینی) بالاتر از مقدار پیشنهاد شده توسط NRC سال ۱۹۹۴ زمانی که به عنوان یک ایمپلنت زیر جلدی تجویز شود شیوع آسیت را کاهش می‌دهد اما زمانی که به صورت مکمل به جیره اضافه شد هیچ اثری بر تلفات ناشی از آسیت نداشت (باتج و همکاران، ۱۹۹۷, باتج و همکاران، ۱۹۹۵). قبل از القاء آسیت از طریق کاهش دمای پرورش تنها ویسکوزیته خون تحت تأثیر تیمارها قرار گرفت. اما بعد از القاء آسیت، نسبت هتروفیل به لنفوسیت، درصد هماتوکریت و ویسکوزیته خون در تیمار آنتی‌اکسیدان + آرژنین افزایش یافت. نسبت اسید چرب امگا ۳ به اسید چرب امگا ۶ در روغن ضایعاتی مورد استفاده در این پژوهش بالا بود (۲۰۱/۰ در روغن ضایعاتی مورد استفاده در مقابل ۱۱۲/۰ در روغن سویا) مقدار آلفا لینولنیک اسید در این روغن طیور بالاست (۲/۹ درصد). ترکیب اسیدهای چرب موجود در فسفولیپیدهای موجود در غشا سلول در طیور بازتابی از ترکیب این اسیدهای چرب، در جیره آن‌ ها است (چریان، ۲۰۰۷). در نتیجه مقدار این اسید چرب (آلفا لینولنیک اسید) در غشاء گلبول‌های قرمز افزایش پیدا می‌کند که افزایش اسید لینولنیک در غشا گلبول‌های قرمز خون باعث می‌شود خاصیت قابلیت تغییر شکل پذیری گلبول‌های قرمز افزایش یابد که این خاصیت سبب کاهش ویسکوزیته خون می‌گردد (والتون و همکاران، ۱۹۹۹). در این پژوهش نشان داده شد که استفاده از آنتی‌اکسیدان به تنهایی این خاصیت کاهش ویسکوزیته را افزایش داد که این به دلیل نقش آنتی‌اکسیدان‌ها در حفاظت غشاها است. دلیل افزایش ویسکوزیته در تیمار آنتی‌اکسیدان + آرژنین را می‌توان به افزایش نرخ متابولیسم در این تیمار نسبت داد به گونه‌ای که این افزایش نرخ متابولیسم غلظت مواد مغذی را در خون افزایش داده است و سبب افزایش ویسکوزیته شده است، از طرفی میزان تلفات ناشی از آسیت نیز در این تیمار بالاتر از سایر تیمارها بود و یکی از عواملی که میزان ابتلا به آسیت را افزایش می‌دهد، افزایش ویسکوزیته خون است (جولیان، ۱۹۹۳, جولیان، ۲۰۰۰) زیرا طبق معادله پوآسن یکی از عواملی که در مقاومت نسبت به جریان خون در رگ‌های خونی وابسته است، ویسکوزیته خون (η) می‌باشد (۸). بالاتر بودن شاخص‌های اکسیداسیون یعنی مالون‌دی‌آلدهاید (هالیول، ۱۹۸۷) در خون در تیمار شاهد نشان دهنده افزایش تنش اکسیداسیون در این تیمار است. هرچند در برخی از گزارش‌ها استفاده از روغن کتان که با مقدار اسیدهای چرب امگا ۳ بالایی به مرغان مادر سبب کاهش مالون‌دی‌آلدهاید و تنش اکسیداتیو در جوجه‌های حاصل از آن‌ ها گردیده است ( باتیستا اورتگا^[۳۳۶]، ۲۰۰۸)، اما تغذیه روغن ضایعاتی در این پژوهش سبب افزایش تنش اکسیداتیو نسبت به آنتی‌اکسیدان و آنتی‌اکسیدان + آرژنین شد که می‌تواند به دلیل نقش آنتی‌اکسیدان‌های مورد استفاده در جیره در کاهش تنش اکسیداتیو باشد. مالون‌دی‌آلدهاید محصول نهایی پراکسیداسیون لیپیدها است؛ بنابراین وضعیت مالون‌دی‌آلدهاید به عنوان شاخص در پراکسیداسیون لیپیدها در سلول استفاده می‌گردد (ساتوشی^[۳۳۷] و همکاران، ۱۹۸۹). کاهش مقدار مالون‌دی‌آلدهاید نشان دهنده کاهش آسیب وارد شده به سلول در اثر پراکسیداسیون لیپیدها است (ژانگ و همکاران، ۲۰۰۹). افزایش فعالیت سوپراکسید دیسموتاز در تیمار شاهد نشان دهنده این موضوع است که یون سوپراکساید (مانند O^-) حاصل از متابولیسم چربی‌ها به پراکسید هیدروژن و آب تبدیل می‌شود (در اثر فعالیت سوپراکسید دیسموتاز) و پراکسید هیدروژنی که بدین صورت به وجود می‌آید توسط آنزیم‌های کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز به آب تبدیل می‌گردد (فنتل، ۱۹۹۶). که بالاتر بودن فعالیت این آنزیم‌ها نشان دهنده افزایش تنش اکسیداسیون در تیمار شاهد است. افزودن آنتی‌اکسیدان‌ها به جیره سبب حفاظت چربی‌ها شده است و در تیمارهایی که دارای آنتی‌اکسیدان بودند تولید سوپراکساید (مانند O^-) کمتر است که به نقش حفاظتی آنتی‌اکسیدان‌ها در متابولیسم چربی‌ها اشاره دارد. ظرفیت آنتی‌اکسیدان کل در این پژوهش به روش FRAP^[338] اندازه‌گیری شد. در این روش انتقال الکترون از آنتی‌اکسیدان‌ها سبب احیاء یون فریک به فروس می‌گردد. که بالاتر بودن مقدار FRAP نشان دهنده بالاتر بودن ظرفیت آنتی‌اکسیدانی است (خواجعلی و همکاران، ۲۰۱۰). در این پژوهش افزودن آنتی‌اکسیدان‌ها مقدار FRAP را افزایش داده است. یکی از آنتی‌اکسیدان‌های مورد استفاده در این پژوهش سلنیوم آلی (سل پلکس) بود. سلنیوم نقش مهمی در ساختمان گلوتاتیون پراکسیداز ایفا می‌کند. گلوتاتیون پراکسیداز احیاء هیدروژن پراکسید را به آب کاتالیز می‌کند هم‌زمان با این تغییر گلوتاتیون احیا به گلوتاتیون اکسید شده تبدیل می‌شود (لورنس و بورک، ۱۹۷۶). کاهش فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز را در تیمار آنتی‌اکسیدان را می‌توان به کاهش تولید پراکسید هیدروژن در اثر افزودن آنتی‌اکسیدان‌ها و بالا رفتن ظرفیت آنتی‌اکسیدانی در این تیمار مربوط دانست. از طرفی فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز در تیمارهای شاهد و آنتی‌اکسیدان + آرژنین افزایش یافته است. افزایش فعالیت آنتی‌اکسیدان را در تیمار شاهد را می‌توان به کاهش ظرفیت آنتی‌اکسیدان در این تیمار نسبت داد. از طرفی بالاتر بودن فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز در تیمار آنتی‌اکسیدان + آرژنین نشان دهنده این واقعیت است که تولید پراکسید هیدروژن در این تیمار بالا است و آنتی‌اکسیدان‌های به کار رفته نتوانسته است تولید آن را افزایش دهد که بالاتر بودن نرخ متابولیسم و افزایش تلفات ناشی از آسیت نشان دهنده این واقعیت است که افزایش نرخ متابولیسم سرعت متابولیسم لیپیدها را افزایش داده است که نتیجه آن افزایش تولید پراکسید هیدروژن است که فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز برای خنثی کردن آن افزایش یافته است. استفاده از آنتی‌اکسیدان‌ها در این تیمار سبب گردیده است سلنیوم کافی برای تشکیل گلوتاتیون پراکسیداز در دسترس باشد. گزارش شده است که استفاده از مکمل سلنیوم در جیره فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز را در خون، کبد و کلیه جوجه‌های گوشتی افزایش داده است (پلاچا^[۳۳۹] و همکاران، ۲۰۰۹).
نتیجه گیری نهایی:

1. 1. استفاده از لوتیرکسین در جیره سبب القاء آسیت می­گردد.

1. 1. تزریق ۲۰ میلی گرم آرژنین در روز پنجم جنینی به تخم مرغ­های بارور شده سبب افزایش نیتریک اکساید و کاهش اندوتلین ۱ در سرخرگ ششی جنین ۲۰ روزه می­گردد.

1. 1. تزریق آرژنین در دوران جنینی تلفات ناشی از آسیت را در آسیت القایی کاهش داد.

1. 1. سطح ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ به عنوان سطح مناسب آرژنین در جیره برای ایجاد مقاومت نسبت به آسیت در شرایط آسیت القایی توصیه می­گردد.

1. 1. روش تزریق آرژنین به داخل تخم مرغ­های بارور نسبت به روش اضافه کردن به جیره کارایی بالاتری دارد.

1. 1. در شرایط سرعت رشد بسیار بالا، آرژنین جیره نمی­تواند تلفات آسیت را کاهش دهد.

1. 1. استفاده از آنتی­اکسیدان­های مورد استفاده در این پژوهش نتوانست تلفات آسیت را کاهش دهد.

پیشنهادها:

1. 1. پیشنهاد می­گردد ماندگاری و بقای آتنولول و لوتیروکسین در گوشت طیور مورد بررسی قرار بگیرد.

1. 1. پیشنهاد می­گردد مقدار بیان ژن های نیتریک اکساید سنتتاز و آرژینوسوکسینات سنتتاز در شرایط تزریق جنینی آرژنین در سرخرگ ششی مورد ارزیابی قرار گیرد.

1. 1. پیشنهاد می­گردد اثرات بیان ژن­های نیتریک اکساید سنتتاز و آرژینوسوکسینات سنتتاز بر تولید اندوتلین ۱ مورد بررسی قرار گیرد.

1. 1. پیشنهاد می­گردد نسبت های بالاتر لایزین به آرژنین در جیره بر مقاومت به آسیت مورد ازریابی قرار گیرد.

1. 1. پیشنهاد می­گردد چربی­های دارای امگا ۳ بالا و پایین در مقاومت نسبت به آسیت مورد ارزیابی قرار گیرد.

1. 1. پیشنهاد می­گردد آزمایش مشابه در سطح دریا انجام گیرد.

بعدازآنکه اجتماعات انسانی ازنظر شکل خارجی تشکیل پدیده‌های سیاسی و حقوقی- اجتماعی جدید را دادند که دولت نامیده می‌شد، روابط میان ملل نیز تا حدودی تغییر شکل یافت و مقرراتی که آمیخته با آموزه‌ها و اصول مذهبی بود بر این روابط حاکم گردید. در جنگ‌های هفت‌ساله میان دولت اتریش^[۱۷۲]، پرس و سا کس، بریتانیا و فرانسه به حمایت از طرفین وارد جنگ شد که منجر به امضای دو معاهده‌ای صلح میان بریتانیا و فرانسه شد. پیمان اتحاد مقدس^[۱۷۳] نیز از دیگر پیمان‌های دفاعی بود که میان کشورهای اروپای به شمول روسیه انعقاد یافت و بر اصول کتاب مقدس انجیل بنا یافته بود^[۱۷۴].
پیمان‌های نظامی طی قرنهای هجدهم و نوزدهم دستخوش افت‌وخیزهای زیاد شدند و این خود نشان می‌دهد که پیمان‌های نظامی برای تطبیق با تغییر منافع اعضای آن‌ ها انعطاف‌پذیری کافی دارند. به‌موازات تشکیلات و توسعه وظایف و اختیارات دولت‌ها و پدید آمدن مشکلات نوین و متنوع در روابط بین‌الملل، اهداف کلی، جزئیات و ادبیات مربوط به پیمان‌ها امنیتی نیز توسعه‌یافته‌تر و شمار آن‌ ها نیز افزون‌تر شده است. با استناد به آمار میتوان قرون هیجده و نوزده میلادی را دریک روند رو به افزایش، دوران تعدد پیمان‌های امنیتی دوجانبه و چندجانبه نامید. در این دوران به سبب افزایش تمایل به توسعه‌طلبی به‌ویژه در اروپا، کوتاه شدن زمان برای تقویت بنیه نظامی و تجدیدقوا به دلیل انقلاب صنعتی، تنوع در تولید، کیفیت تسلیحات که به جابجایی قدرت در کشورهای مختلف منجر شده بود، ماهیت این پیمان‌ها نیز تغییر کرد^[۱۷۵].

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اروپا که از سال ۱۹۰۷ به دو بلوک تقسیم‌شده بود از سال ۱۹۱۱ میلادی به‌وضوح وارد حالت صلح مسلح گردید. از این تاریخ هرلحظه خطر جنگ جهانی در افق نمایان میشد. دولت بالکان که متشکل از صربستان، بلغارستان و یونان بود، به دنبال گرایش امپراتوری عثمانی به ترکی کردن مناطق تحت نفوذش، با مقاومت‌های اقوام و ملیتهای ساکن که این عمل ترکها را به ضرر خود میدانستند روبرو گردید. سرکوب گریهای امپراتور عثمانی باعث ایجاد شورشها شد. جنگ ایتالیا و عثمانی موقعیت را برای این کشورها مساعد ساخت که برای مقابله با دولت عثمانی باهم متحد شوند. سرانجام در مارس و بعداً درمی ۱۹۱۲ میلادی با امضای پیمانی میان صربستان، بلغارستان و یونان پیمان امنیتی میان کشورهای حوزه بالکان تکمیل شد که حمایت تزار روس را با خود داشت، هدف از این پیمان مقابله با تجاوز ترکهای عثمانی بود^[۱۷۶]. بحران بالکان از اکتبر ۱۹۱۲ میلادی شروع و در اوت ۱۹۱۳ میلادی، در دو مرحله باعث ایجاد تنشهای زیاد گردید. فرانسه، انگلیستان، آلمان و ایتالیا منافع حیاتی خود را در بالکان به خطر نمیدیدند ولی بازی اتحادها و پیمان‌ها ممکن بوده آن‌ ها را به جنگ بالکان بکشاند. ازاین‌رو از ۱۹۱۲ میلادی، پیمان‌های امنیتی و نظامی خود را تقویت کردند. دو جبهه اتفاق مثلث^[۱۷۷] (روسیه، فرانسه و انگلیستان) به تقویت نظامی خود افزودند و در ژوئن ۱۹۱۲ اجلاس ستادهای مشترک دو کشور (فرانسه و روسیه) نحوه همکاری و سرعت تجهیز و کمک‌رسانی در ارتش را تعیین کردند. در مقابل اتحاد مثلث^[۱۷۸] (آلمان، اتریش - مجارستان و ایتالیا) نیز به تحکیم پیوندهای خود پرداختند^[۱۷۹].
اتحاد مثلث و اتفاق مثلث از عمده‌ترین پیمان‌های امنیتی است که در دوران قبل از جنگ جهانی اول شکل گرفت، جنگ جهانی اول با تمامی قوا میان اعضای دو مثلث (اتحاد و اتفاق) شروع شد و به‌تدریج دامنه کشورهای دیگر، خارج از اروپا را نیز به این جنگ باز کرد. درواقع این جنگ قدرت کشورهای اروپایی را که تا این زمان سکان‌دار اصلی تحولات بین‌المللی بودند، شکست و پای کشورهای غیراروپایی مانند آمریکا و ژاپن را درصحنه بین‌المللی بازنمود. هرچند پیمان‌های نظامی مفهوم نسبتاً جدید به نظر میرسد، اما واقعیت آن است که چنین پیمان‌های ریشه تاریخی درازی در تمدن‌های باستان داشته و به‌مرورزمان به پیشرفتها و تغییرات که سازمان‌های سیاسی و واحدهای سیاسی داشته، تغییراتی در آن رونما شده و شکل پیشرفته‌تری، ازنظر کمی و کیفی و نیز تعداد متحدان داشته است^[۱۸۰].
گفتار دوم: از جنگ جهانی اول تا امروز
جنگ جهانی اول به مدت چهار سال طول کشید که خسارات انسانی و اقتصادی بزرگ را، بر کشورهای داخل در جنگ و به‌ویژه قاره اروپا تحمیل نمود. این جنگ در نوع خود بزرگ‌ترین جنگ تا آن تاریخ خوانده می‌شود، زیرا هم از منظر تسلیحات بکار رفته و هم ازنظر کشورهای متخاصم، تلفات و خساراتی که برجا گذاشت، سابقه نداشت. بعد از پایان جنگ جهانی اول مذاکرات صلح میان کشورهای فاتح و مغلوب شروع شد. پس از کشمکشهای فراوان بین متفقین بر سر تقسیم غنائم و چگونگی آینده روابط با آلمان در ۲۸ ژوئن ۱۹۱۹ میلادی پیمان صلحی ملهم از اعلامیه ویلسون^[۱۸۱] در ۴۴۰ ماده در کاخ ورسای^[۱۸۲] به امضاء رسید. در معاهده ورسای تشکیل جامعه ملل و ایجاد سیستم امنیت دسته‌جمعی، در قالب جامعه ملل پیش‌بینی‌شده بود. از سوی این پیمان آلمان را مقصر جنگ شناخت و به پرداخت غرامت وادار نمود^[۱۸۳].
نظام امنیت جمعی پیش‌بینی‌شده در میثاق جامعه ملل^[۱۸۴] نتوانست که مانع از ایجاد پیمان‌های امنیتی میان کشورها پس از جنگ گردد. به‌ خصوص آمریکا بعدازاین جنگ سیاست انزواطلبی خود را در پیش گرفت و از شرکت در جامعه ملل^[۱۸۵] به دلیل رأی منفی کنگره دست کشید. این کار ضربه سختی بر پیکر این نهاد وارد ساخت و زمینه را برای خروج سایر قدرتهای چون اتحاد جماهیر شوروی و آلمان فراهم ساخت. تعدادی پیمان‌های زمان صلح که از ۱۹۱۹ میلادی و طی یک دوره بیست‌ساله از دنیایی جدید تشکیل شدند، چهار برابر تعداد پیمان‌های زمان صلحی بود که در دو دهه پایانی دنیایی قدیم به وجود آمدند. درواقع قرن نوزده فقط شاهد ۵۹ پیمان و اتحاد بود. حال‌آنکه تنها در دو دهه بعد از ۱۹۱۹ میلادی حدود ۷۱ پیمان میان کشورها به وجود آمد. در دوم مه ۱۹۳۵ میلادی فرانسه با شوروی پیمان دوجانبه امضا نمود. تقاضای اتریش از آلمان برای فرونشاندن اوضاع ناآرام داخلی منجر به ادغام این کشور با آلمان در ۱۳ مارس ۱۹۳۸ شد. ۲۲ می ۱۹۳۹ میلادی پیمان «فولادین» میان آلمان و ایتالیا به امضاء رسید که بیانگر اتحاد نظامی این دو کشور بود. هیتلر امپراتور آلمان که درصدد اتحاد نژاد ژرمن بود در اول سپتامبر به لهستان حمله و آن کشور را تسخیر نمود به‌این‌ترتیب جهان در یک جنگ جهانی دیگر فرورفت^[۱۸۶].
در سال ۱۹۳۷ میلادی، برابر با ۱۳۱۶ هجری، پیمان چهارجانبهای میان کشورهای ایران، افغانستان، ترکیه و عراق در کاخ سعدآباد تهران به امضا رسید که به نام پیمان سعدآباد مشهور شد. پیمان سعدآباد وحدت این چهار کشور در منطقه و حمایت متقابل آن‌ ها نسبت به یکدیگر در صورت بروز خطر را دنبال می‌کرد. دولتهای امضاکننده این پیمان، متعهد شدند از مداخله در امور داخلی یکدیگر خودداری نموده، مرزهای مشترک را محترم بشمارند. از هرگونه تجاوز نسبت به یکدیگر بپرهیزند. از تشکیل جمعیتها و دسته‌بندی‌ها باهدف اخلال در صلح میان کشورهای هم‌جوار جلوگیری نمایند. طی این معاهده دولتهای عضو، ضمن تعهد بر عدم‌مداخله در امور داخلی یکدیگر، قید کردند که در کلیه اختلافات بین‌المللی که با منافع آن‌ ها در ارتباط است، باهم مشورت کنند و علیه یکدیگر عملیات متجاوزانه انجام ندهند^[۱۸۷]. دولت ایران تصور می‌کرد که در صورت بروز یک جنگ دیگر اروپایی، این پیمان امنیتی از چنان استحکامی برخوردار است که نه‌تنها خواهد توانست از بی‌طرفی منطقه‌ای خویش حراست نماید، بلکه می‌تواند آزادانه در مورد اقدام به جنگ یا اجتناب از آن تصمیم بگیرد^[۱۸۸].
در اول ژانویه ۱۹۴۲ میلادی بیست کشور ازجمله آمریکا علیه فاشیسم^[۱۸۹] (هیتلر و موسولینی) وارد جنگ شدند و همان روز اعلامیه‌ای را امضا کردند که به اعلامیه ملل متحد^[۱۹۰] معروف است. در این اعلامیه پس از قبولی اصول پیمان اقیانوس اطلس، امضاکنندگان متعهد شدند که تمام قوای نظامی و اقتصادی خود را علیه دول محور بکار انداخته و هیچ‌کدام با دشمن صلح جداگانه نخواهند داشت^[۱۹۱]. سده بیستم میلادی به دلیل دو جنگ بزرگ جهانی و تبعات آن بر امنیت بین‌الملل، گرایش دولت‌ها به سمت تولید و توسعه جنگ‌افزارهای استراتژیک، موجب تحول در مفهوم امنیت، شکل و دامنه پیمان‌ها شد^[۱۹۲].
جنگ جهانی دوم با خسارات به‌مراتب بالاتر از جنگ اول به مدت ۵ سال طول کشید و این بار کشورهای زیادی از این جنگ خسارت دیدند و فنّاوری تسلیحاتی به‌مراتب پیشرفته‌تری در آن به کار رفت. استفاده از بمب اتم در ناکازاکی^[۱۹۳] و هیروشیما^[۱۹۴] نمونهی از پیشرفت فنّاوری تسلیحاتی این دوره بود. این جنگ سیستم امنیت دسته‌جمعی قدیم را که در چارچوب جامعه ملل به میان آمده بود منسوخ ساخت و سیستم جدیدتر، باقابلیت بیشتری را روی کار آورد که در منشور سازمان ملل متحد^[۱۹۵] پیش‌بینی‌شده بود. اتحاد دمکراسی غربی و شوروی سوسیالیست علیه فاشیسم در جریان جنگ دوم جهانی، باعث پیروزی گروه اول گردید. طبیعی بود که بعد از جنگ تضاد منافع میان این دو گروه شکل گیرد. این تضاد در قالب مفهوم جنگ سرد که مبتنی بر تضاد منافع حیاتی آن‌ ها بود تبلور پیدا کرد و شالوده ایدئولوژیک گرفت. جنگ سرد حالتی جنگ و صلح دارد که در آن برخورد نظامی انجام نمی‌پذیرد، ولی خطر چنین برخوردی هرلحظه متصوراست^[۱۹۶]. در دوران جنگ سرد و نظام دوقطبی حاکم بر مناسبات بین‌المللی قدرت‌های بزرگ مثل ایالات‌متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی به‌منظور یارگیری، گسترش نفوذ به مناطق استراتژیک جهان و تثبیت قدرت خویش یکی بعد دیگری اقدام به انعقاد پیمان‌ها چندجانبه و دوجانبه با کشورهای تحت سلطه خویش می‌کردند. گسترش سریع کمونیسم آمریکا را واداشت که سیاست جلوگیری از گسترش کمونیسم را در پیش گیرد.^[۱۹۷]
برمبنای همین سیاست، در دوم سپتامبر ۱۹۴۷ میلادی در شهر ریودوژانیروی^[۱۹۸] برزیل برای حراست از نیمکره غربی در مقابل تجاوز مسلحانه و نفوذ کمونیسم پیمان به امضا رسید که به پیمان ریو^[۱۹۹] مشهور شد. این معاهده توسط بیست‌ویک کشور آمریکایی امضا و در سال ۱۹۶۱ کوبا از پیمان به دلیل گرایش‌های کمونیستی بیرون رانده شد^[۲۰۰].
بریتانیا و فرانسه بعد از مدتی طفره رفتن، در دون کرک^[۲۰۱] پیمان همکاری و اتحاد دوجانبه امضا کردند. این پیمان به دنبال ترس از بیداری مجدد ملت آلمان که در جنگ دوم شکست‌خورده و اشغال‌شده بود، امضا شد. ترس از نفوذ کمونیستها و تنش فزاینده بین‌المللی باعث شد تا فرانسه و انگلستان با بلژیک، هلند و لوکزامبورگ پیمان اتحاد امضا کنند که به اتحادیه غرب^[۲۰۲] مشهور شد. پیمان بروکسل در هفدهم مارس ۱۹۴۸ میلادی به امضای کشورهای مذکور رسید و آن‌ ها را در برابر تهاجم آلمان و یا هر متجاوزی دیگر متحد کرد. بعدازاین پیمان شبکه‌های ارتباطی در همه زمینه‌ها بین کشورهای هم‌پیمان به وجود آمد که در رأس همکاری آن‌ ها پیمان‌های نظامی قرار داشت و ستاد ارتش و فرماندهی آن در فونتان بلو در نزدیکی پاریس مستقر شد^[۲۰۳].
کشورهای اروپایی به دنبال استقرار نیروهای شوروی در اطراف برلین و آلمان شرقی، خود را در مقابل خطر بالقوه تجاوز شوروی ناتوان از دفاع دیدند، به همین دلیل دست به دامان امریکا شدند. اولین پیمان غرب برای مقابله با کمونیسم، در چهارم آوریل ۱۹۴۹ تحت عنوان پیمان آتلانتیک شمالی یا (ناتو) رسماً برای مدت بیست سال در واشنگتن توسط نمایندگان دوازده کشور^[۲۰۴] به امضا رسید. اتحادیه غرب که قبلاً توسط بعضی کشورهای اروپایی تشکیل‌شده، از محتوای قوی برخوردار نبود، بیشتر سازمان‌های وابسته آن در ناتو ادغام شد^[۲۰۵].
در بیست و پنجم ژوئن ۱۹۵۰ میلادی ساکنان کره شمالی^[۲۰۶] به دلایل نامشخصی به کره جنوبی^[۲۰۷] حمله کردند؛ هرچند که علل این تهاجم مشخص نبود ولی نتایج واضح و روشنی داشت. امریکا که بخش جنوبی کره را جزو حوضه استراتژیکی خود می‌دانست وارد عمل شد. درسی‌ام اوت ۱۹۵۱ و معاهده امنیتی ۱۹۴۷ میلادی میان آمریکا و فیلیپین، به فیلیپین^[۲۰۸] قول داده بود که از سرزمین آن‌ ها دفاع خواهد کرد. آمریکا همزمان به کمک‌های نظامی و اقتصادی به جزیره تایوان و هندو چین فرانسه پرداخت. سپتامبر ۱۹۵۱ قرارداد صلحی با ژاپن امضا کرد که دست امریکا را برای ایجاد پایگاه‌های نظامی در منطقه، آزاد گذاشت. قرارداد دیگری در اول سپتامبر ۱۹۵۱ در سانفرانسیسکو^[۲۰۹] بین استرالیا، زلاندنو و امریکا به نام پیمان آنزوس^[۲۱۰] به امضا رسید که طبق آن کشورهای مذکور از امنیت اقیانوس آرام^[۲۱۱] دفاع کرده و بر اساس آن آمریکا به ایجاد پایگاه نظامی در اقیانوس آرام اقدام کرد. جان فوستر دالس^[۲۱۲] وزیر خارجه آمریکا تمام تلاش خود را صرف استحکام اتحادها و پیمان‌ها واشنگتن کرد^[۲۱۳].
پیمان دفاعی دیگر در ششم سپتامبر ۱۹۵۴ درمانیل^[۲۱۴] پایتخت فیلیپین، تحت عنوان سیتو یا «سازمان همکاری آسیایی جنوب شرقی^[۲۱۵]» با کشورهای پاکستان، فیلیپین، تایلند و همچنین استرالیا، زلاندنو و سه کشور دیگر که در امور آسیای جنوب شرقی علاقه داشتند یعنی امریکا، بریتانیا و فرانسه منعقد شد؛ که هدف آن دفاع از آسیای جنوب شرقی بود. کشورهای مذکور متعهد شدند، در مقابل حمله به یکی از این کشورها یا یکی از مناطق زیر بیست یک درجه مدار جنوبی، دسته‌جمعی به حمله متقابل متوسل شوند. این پیمان هندو چین را در برگرفت ولی شامل تایوان به خاطر پیمان چین با تایوان در دوم دسامبر ۱۹۵۴ نمی‌شد^[۲۱۶].
در ۲۴ فوریه ۱۹۵۵ پیمان بغداد ابتدا میان عراق و ترکیه امضا شد تا امنیت خاورمیانه به نفع دولت‌های انگلیس و امریکا تضمین شود و در آغاز به نام «پیمان همکاری متقابل» با حمایت و پشتیبانی امریکا و انگلیس به امضا رسید. این پیمان برای قبول عضویت کشورهای عضو جامعه عرب و هر کشور دیگر که به‌صورت جدی به امر صلح و امنیت خاورمیانه علاقه‌مند باشد و از طرف ترکیه و عراق مورد شناسایی قرارگرفته باشد باز بود. به همین دلیل کشورهای پاکستان، افغانستان، ایران و انگلیس بدان پیوستند. این پیمان پس از کودتای نظامی عراق توسط عبدالکریم قاسم در سال ۱۹۵۸ میلادی و خروج این کشور، از بغداد به آنکارا منتقل به «سنتو^[۲۱۷]» تغییر نام داد. پیمان سنتو درواقع نقطه وصل میان پیمان ناتو و سیتو به شمار رفته و حلقه اتصال زنجیر دفاعی غرب در مقابل شوروی در خاورمیانه بود^[۲۱۸].
بعد از پیوستن آلمان غربی به پیمان ناتو در سال ۱۹۵۵ میلادی، اتحاد جماهیر شوروی اقدام به تأسیس پیمان «ورشو^[۲۱۹]» نمود. این پیمان برای مقابله با ناتو، از سوی کشورهای بلوک شرق تأسیس شد، عنوان اصلی آن پیمان «همیاری اروپای شرقی» است و برای بیست سال در ماه مه ۱۹۵۵ میلادی در ورشو پایتخت لهستان، به امضای رسید. اعضای این پیمان متعهد شدند که در روابط خود از تهدید و استفاده از زور اجتناب، هرگاه بر یکی از اعضا در اروپا حمله صورت گیرد، با تمام نیرو به آن کشور کمک کنند. این پیمان بعداً در سال ۱۹۹۱ میلادی بعد از فروپاشی شوروی از هم پاشید^[۲۲۰].
تا پانزده سال بعد از جنگ جهانی دوم، ایالات‌متحده آمریکا انعقاد پیمان‌های نظامی را تنها ضامن امنیت ملی میدانست. در این مدت یک شبکه جهانی از پیمان‌های امنیتی بر مبنای این فرضیه که جلوگیری از تجاوز تنها از راه اتحاد هرچه بیشتر نیروها امکان‌پذیر است گسترش یافت. به‌جز ناتو، در پیمان جنوب شرق آسیا «سیتو» و سازمان «سنتو» که آمریکا در آن‌ ها از هر لحاظ دیگر جز عنوان، عضویت دارد. هیچ هم‌آرایی در مورد خطر مشترک وجود نداشته است. به سبب نه بودن فرایافتی از منافع مشترک، اعضای این پیمان‌ها هرگز نتوانستند سیاست و رویه مشترکی درباره موضوعات مربوط به جنگ و صلح در پیش گیرند. با فرض این، فاقد ابزار لازم برای همکاری بودند^[۲۲۱].
بیشتر پیمان‌های نظامی دو یا چندجانبه که پس از جنگ جهانی دوم بین کشورهای مختلف به امضا رسیدند، به‌استثنای پیمان آتلانتیک شمالی ناتو، باختم جنگ سرد و سقوط خطر کمونیسم یا به‌کلی ازهم‌پاشیده‌اند مانند ورشو، سنتو و یا اینکه اسماً برجا مانده ولی هیچ‌گونه فعالیتی ندارند؛ مانند پیمان پاسیفیک (آنزوس)، البته برخی از کشورهای قدرتمند که ادعای رهبری هژمونیک^[۲۲۲] جهان رادارند، همیشه به دنبال فرصت مناسبی بوده‌اند تا بار دیگر با ایجاد پیمان‌های نظامی جدید در مناطق استراتژیک و اقتصادی مهم جهان دست زنند و یا دولت‌های طرفدار خود را به ایجاد پیمان‌های نظامی تشویق و ترغیب کنند. همان‌گونه که در ماه اخیر سال ۱۹۸۱ شاهد آن بودیم. ایالات‌متحده امریکا و اعضای اروپایی پیمان ناتو از کوشش‌های شش کشور عربی خلیج‌فارس (عربستان سعودی، بحرین، کویت، قطر و عمان) برای انعقاد یک پیمان امنیتی پشتیبانی کرد و آمادگی خود را برای هر نوع کمک به این کشورها اعلام نمود^[۲۲۳]. بعد از جنگ سرد همچنان انعقاد پیمان‌های امنیتی از سوی آمریکا به‌منظور تثبیت قدرت هژمونیک آن در مناطق استراتژیک جهان ادامه یافت. باوجودی که دیگر خطر کمونیسم ازمیان‌رفته بود و تهدیدی برای این کشور تصور نمیشد. بازتعریفی جدید پیمان ناتو در بیست و هشتم و بیست و نهم مه ۱۹۹۱ میلادی و بازسازی مکانیسم نظامی، اقدام به ایجاد نیروی واکنش سریع^[۲۲۴]، قدم برداشتن درراه ایجاد ارتش چندملیتی نشان‌دهنده این بود که امریکا اهداف به‌مراتب فراتر از تهدید شوروی را برای این پیمان دارد. جامعه اقتصادی اروپا در ششم و هفتم ژوئن ۱۹۹۱ میلادی، مجهز به سیاست امنیتی شده بود که بر مبنای معاهده ماستریخت^[۲۲۵] شکل گرفت. فرانسه و آلمان در اکتبر ۱۹۹۱ تصمیم به ایجاد ارتش اروپایی را گرفتند که در نوامبر همین سال از سوی جامعه اروپا به رسمیت شناخته شد^[۲۲۶].
بعد از فروپاشی اتحاد شوروی و استقلال کشورهای اروپای شرقی و انحلال پیمان ورشو بسیاری از کشورهای عضو این پیمان به‌سوی ناتو کشانده شد. این امر باعث شد تا نفوذ ناتو به اردوگاه شرق کشیده شود. روسیه وارث اصلی اتحاد جماهیر شوروی برای جلوگیری از نفوذ بیش‌ازحد امریکا و ناتو در حوزه نفوذی خودش در سپتامبر ۱۹۹۳ برای هماهنگی در همکاری‌های نظامی یک دستور کار مشترک را، جایگزین کشورهای مستقل هم‌سود کرد که نشان‌دهنده هژمونی و اهداف روسیه در اوراسیای مرکزی بود. این پیمان امنیت جمعی از یک‌سو از پیشروی آمریکا در قفقاز و آسیایی مرکزی جلوگیری و از سوی دیگر زمینه را برای تجمع و بازگرداندن تسلیحات استراتژیک شوروی سابق به فدراسیون روسیه آماده کرد. در سال ۱۹۹۹ ازبکستان، گرجستان و آذربایجان از سازمان جدا شدند. تا سال ۲۰۰۰ که ولادیمیر پوتین در روسیه قدرت را به دست گرفت این سازمان چندان موردتوجه قرار نداشت، پوتین در اولین اقدام در سال ۲۰۰۱ اعضای پیمان امنیت جمعی را به تشکیل نیروی واکنش سریع وادار ساخت که هدف آن مقابله با تندروی مذهبی، تحکیم ثبات منطقهای، مبارزه با تروریسم و همکاری دفاعی خوانده‌شده است. در سال ۲۰۰۲ این پیمان رسماً به سازمان امنیت جمعی تغییر نام داد^[۲۲۷]. سازمان شانگهای نیز در سال ۲۰۰۱ با عضویت چین، روسیه، هند و سایر کشورهای بلوک شرق اعلام وجود کرد. هرچند دستور کار اولیه این سازمان مسائل اقتصادی بود ولی در حال حاضر مسائل مانند مبارزه با تروریسم و دفاع جمعی در دستور کار این سازمان قرارگرفته است.
سازمانهای امنیتی و دفاعی که در دوران جنگ سرد و بعدازآن شکل گرفتند، این دو کشور (آمریکا و شوروی) در آن مشارکت مستقیم یا غیرمستقیم داشته است. از دلایل عمده حجم زیاد تشکیل پیمان‌های دفاعی نیز، فضای رقابتی و رویارویی میان این دو قدرت برای تثبیت سلطه هژمونی آن‌ ها در سراسر جهان بود. پیمان آتلانتیک شمالی یا ناتو پیمان ورشو، سنتو، سیتو و آنزوس و انعقاد پیمان‌های دوجانبه میان آمریکا با ژاپن و فیلیپین و کره جنوبی و همچنین پیمان اتحاد شوروی با هند و کشورهای شرق اروپا از عمده‌ترین پیمان‌های امنیتی است که در این برهه از زمان شکل‌گرفته است. همه این پیمان‌ها به نحوی متأثر از فضای رقابتی میان دو قدرت بزرگ بوده‌اند.
گفتار سوم: تاریخچه پیمان‌های امنیتی در افغانستان
افغانستان بعد از جدایی از بدنه امپراتوری ایران بر اساس معاهده پاریس^[۲۲۸] و تشکیل حکومت جداگانه تحت عنوان کشور مستقل افغانستان، همواره موردتوجه کشورگشایانی، چون انگلیس و شوروی بود. به همین دلیل معاهدات نظامی زیادی میان شاهان افغانستان با این کشورها به امضا رسیده است. در بسیاری از معاهدات منعقده میان شاهان افغانستان با این کشورها، موضوع نظامی نیز موردتوجه است. چه‌بسا که حاکمان افغانستان در بسیاری موارد از طریق همین کشورها و نیروی جنگی آن‌ ها بر رقیب چیرگی کرده‌اند؛ اما معاهدات نظامی این کشور بعد از اعلان استقلال در سال ۱۹۱۹ ماندگارتر بوده و در جهت‌گیری‌های سیاسی این کشور بیشتر مؤثریت داشته است^[۲۲۹].
بعد از اعلان استقلال توسط امان‌الله خان در ۱۹۱۹ اولین معاهده مودت، قضایی و نظامی و کنسولی این کشور با ایران شکل گرفت. افغانستان در ۱۳۰۲ برابر با ۲۲ ژوئن ۱۹۲۱ عهدنامه مودت و همکاری‌های قضایی، نظامی و کنسولی با دولت ایران به امضا رساند که شامل یک مقدمه و ۱۲ فصل و دو ضمیمه بود؛ که در فصل نهم آن بر همکاری‌های نظامی تأکید شده است^[۲۳۰].
بعدازاین توافق، دولت افغانستان با ترکیه در اول مه ۱۹۲۱ میلادی معاهده مودت به امضا رساند که مطابق به این معاهده دولت ترکیه متعهد به آموزش دانشجویان و افسران افغانستان برای ۵۰ سال گردید. این آموزش از طریق اعزام دانشجویان به ترکیه و اعزام اساتید ترک به افغانستان انجام می‌پذیرفت. امان‌الله خان با شوروی در ۲۸ فوریه ۱۹۲۱ میلادی، پیمان نظامی بست که بر اساس همین پیمان نیروی هوای افغانستان ایجاد و مسئولیت آموزش آن به افسران روسی واگذار گردید. در سال ۱۹۳۱ میلادی نادرشاه با بریتانیا قرار همکاری نظامی بست. بر اساس آن دولت افغانستان توانست ده هزار قبضه مسلسل و پنج هزار فشنگ و کمک‌های نقدی را دریافت کند. در ۲۴ آوریل ۱۹۵۶ میلادی، ظاهر شاه پیمان نظامی دیگری با شوروی امضا نمود، بر اساس این معاهده تانک، هواپیماهای میگ، چرخ‌بال، سلاح‌های سبک خریداری شد و روس‌ها تعهد ساختن چند فرودگاه ازجمله بگرام را پذیرفتند. بعد از کودتای کمونیستی ۲۷ آوریل ۱۹۷۸ در افغانستان در ۵ دسامبر همین سال معاهده همکاریهای همه‌جانبه میان، نور محمد ترکی و لئونید برژنف به امضا رسید. بر مبنای این معاهده حکومت شوروی متعهد به دفاع از نظام کمونیستی افغانستان در مقابل تهدیدات داخلی و خارجی گشت. بعد از آغاز مخالفت‌ها علیه نظام کمونیستی، در داخل افغانستان، همین معاهده وسیلهای شد تا نظامیان اتحاد جماهیر شوروی، به بهانه حمایت از نظام کمونیستی به افغانستان مداخله نمایند^[۲۳۱].
در ۱۹۳۷ میلادی افغانستان، ایران، ترکیه و عراق پیمان چهارجانبه سعدآباد را به امضا رساند که دارای یک مقدمه و ده ماده بود. این پیمان در ماده چهارم خود مداخله در امور داخلی تجاوز بر قلمرو یکدیگر، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از طریق تشکیل گروه های مسلح در مرزها را ممنوع می‌کرد^[۲۳۲].
افغانستان همچنان در سال ۱۹۵۵ عضویت پیمان بغداد را که یک پیمان چندجانبه بود کسب کرد. این پیمان بعد از انتقال مرکز آن به آنکارا^[۲۳۳] به نام پیمان سنتو یا سازمان پیمان مرکزی مسما گردید. هدف از این پیمان مقابله دسته‌جمعی کشورهای عضو در مقابل تجاوز به یکی از اعضای پیمان بود^[۲۳۴].
باوجودی که امریکا امروزه یکی از هسته‌های مهم تصمیم‌گیری در مسائل افغانستان در داخل و خارج به شمار می‌رود؛ اما روابط افغانستان با این کشور پیشینه درازی نداشته و امریکا بعد از تجاوز شوروی توجه خود را به‌صورت دوره‌ای تا ختم این تجاوز به افغانستان معطوف نمود. از زمان برقراری روابط رسمی میان افغانستان و آمریکا، سردترین ارتباط میان دو کشور در عرصه‌ای نظامی بود. بی‌توجهی آمریکا به داشتن روابط نظامی با افغانستان از روابط آمریکا با پاکستان بعد از جدایی و استقلال این کشور از هند در سال ۱۹۴۷ میلادی و مشکلات مرزی آن با افغانستان نشأت میگرفت. آمریکایی‌ها با داشتن روابط نزدیک با پاکستان از این دولت حمایت می‌نمودند. در مقابل اعتقاد داشتند که افغانستان به زودترین فرصت تحت نفوذ شوروی قرار میگیرد. البته افغانستان بعد از کسب استقلال از انگلیس در سال ۱۹۱۹ میلادی تقاضای کمک نظامی از آمریکا را به سفارت این کشور در کراچی و تهران مطرح کرده بود؛ که مدت‌ها قبل از تشکیل پاکستان است. ولی چنین همکاری از سوی آمریکا به افغانستان با مخالفت شدید دولت بریتانیا مواجه شد. بعد از برقراری روابط رسمی میان دو کشور اقدامات زیادی برای دریافت کمک‌های نظامی آمریکا از سوی دولت افغانستان ادامه یافت، اما این تلاش‌ها به دلیل پافشاری حکومت ایالات‌متحده آمریکا بر حل مشکلات مرزی با پاکستان نتیجه مطلوبی نداد، صرفاً به پذیرش تعداد از دانشجویان افغان غرض تحصیل در رشته‌های نظامی در آمریکا منجر گردید^[۲۳۵].
حادثه یازده سپتامبر ۲۰۰۱، نقطه عطفی در سیاست خارجی آمریکا در قبال افغانستان و تحولات این کشور است. پس از حملات ۱۱ سپتامبر، دولت بوش تصمیم به سرنگون نظامی طالبان، زمانی که آن‌ ها پیشنهاد ایالات‌متحده آمریکا مبنی بر تحویل اسامه بن‌لادن رهبر القاعده را رد نمود گرفت. بوش با اعلان اینکه هر کشور یا شخصی که از تروریست‌ها حمایت یا به آن‌ ها پناه دهند، خود نیز با آن‌ ها مساوی خواهند بود. در هفتم اکتبر ۲۰۰۱ حمله به این کشور را آغاز نمود. در کمتر از ۳ ماه رژیم طالبان سقوط کرد. اجلاس بن^[۲۳۶] با مشارکت، نیروهای داخلی و خارجی افغانستان، نمایندگان سازمان ملل متحد و کشورهای عضو این سازمان، تشکیل شد. نتیجه این اجلاس امضای موافقت‌نامه بن بود که چهارچوب عبوری برای ایجاد حکومت آینده افغانستان را بیان میداشت^[۲۳۷]. از این تاریخ به بعد امریکا در تلاش ایجاد حکومت همسو و دوست در کابل بوده تا نیروهای این کشور در مبارزه با القاعده و جستجوی آن‌ ها در خاک افغانستان یاری رساند^[۲۳۸].
در سال ۲۰۰۲ میلادی، امریکا - افغانستان از طریق مبادله یا داشت‌ها موافقت‌نامه‌های را در مورد کمک‌های مالی و اقتصادی، آموزش و تجهیز نیروهای افغانستان و غیره موضوعات امضا نمودند. در همین سال امریکا و افغانستان معاهده دوجانبه وضعیت نیرو را ترتیب نمود^[۲۳۹].
این موافقتنامه وضعیت و چگونگی حضور نیروهای نظامی و غیرنظامی آمریکا که در افغانستان پیرامون مبارزه با تروریزم، کمک‌های بشری و انسان دوستانه، آموزش تمرینات نظامی و فعالیت‌های دیگر را تعیین می‌کرد. موافقت‌نامه بعد از انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در سال ۲۰۰۳ امضا و اجرایی شد، این موافقت‌نامه چارچوب حقوقی حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان را تا حال تشکیل می‌دهد. در ۲۳ مه ۲۰۰۵ حامد کر زی و بوش با صدور اعلامیه مشترک از امضای یک موافقت‌نامه میان دو کشور در آینده یادآوری کردند که نقش نیروهای امریکا را در حفظ امنیت افغانستان، آموزش، تجهیز، سازمان‌دهی نیروهای افغان، همچنان مشورت نسبت به اقدامات مناسب درصورتی‌که استقلال، تمامیت ارضی و امنیت افغانستان مورد تهدید یا خطر واقع شود تا وقتی‌که این کشور توانایی‌هایش را ارتقا دهد، در برمی‌گرفت^[۲۴۰]. این موضوع دو بار دیگر در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ توسط وزرای خارجه دو کشور مورد تائید قرار گرفت و تمدید شد.
در ۱۶ دسامبر ۲۰۱۰ اداره اوباما اعلام نمود که به‌عنوان عضو ناتو متعهد به همکاری درازمدت با افغانستان است و همین‌طور نیروهای امریکا باید انتقال مسئولیت امنیت به نیروهای افغان را در سال ۲۰۱۱ آغاز و تا ۲۰۱۴ به پایان برساند^[۲۴۱].
در ۲ می ۲۰۱۲ پیمان همکاریهای راهبردی میان دو کشور به امضا رسید. بخش سوم این پیمان اشاره به امضای یک پیمان امنیتی جداگانه میان افغانستان و امریکا در راستایی همکارهای نظامی داشت. این پیمان سرانجام در سال ۲۰۱۴ میان دو کشور به امضا رسید، پیمان امنیتی دوجانبه بعد از ۲۰۱۴ تا پایان سال ۲۰۲۴ میلادی جایگزین موافقت‌نامه وضعیت نیرو سال ۲۰۰۳ میلادی میان افغانستان و آمریکا خواهد شد.
نتیجه‌گیری
پیمان‌های امنیتی در مفهوم حقوقی بیانگر معاهدات بین‌المللی دو یا چندجانبه است که میان کشورها برای تنظیم روابط آن‌ ها درزمینه موضوعات امنیتی و دفاعی شکل میگیرند. این پیمان‌ها همانند سایر معاهدات بین‌المللی از منابع حقوق بین‌الملل به‌حساب میآیند. این پیمان‌ها قانون خاص طرفین معاهده به شمار رفته، تنظیم‌کننده روابط طرفین پیرامون موضوع معاهده است. دیوان بین‌المللی دادگستری نیز این نوع معاهدات را در زمره‌ای منابع حقوق بین‌الملل دانسته است. ازنظر سیاسی نیز این پیمان‌ها یکی از ابزارهای افزایش قدرت ملی کشورها به شمار می‌روند که کشورهای طرف این نوع پیمان‌ها، به‌منظور دفع تهدیدات مشترک و افزایش سطح بازدارندگی اقدام به انعقاد آن می‌نمایند. پیمان‌های امنیتی دارای ویژگی حقوقی – سیاسی است که آن‌ ها را از سایر معاهدات بین‌المللی مشابه متمایز می‌سازند. این پیمان‌ها از یک‌سو به‌عنوان یک معاهده بین‌الملل پنداشته شده و از سوی نیز ابزاری برای بالا بردن توان امنیتی– دفاعی کشورها درزمینه‌هایی امنیت ملی می‌باشند که کشورها دیگر را نسبت به رفتار مغایر به منافع اعضای پیمان اخطار می‌دهند.
این پیمان‌ها، بر اساس معیارهای متفاوت به انواع مختلف مانند تدافعی و تهاجمی، دوجانبه و چندجانبه تقسیم میگردد. عمده‌ترین تقسیم‌بندی که تا اکنون نویسندگان از آن در دسته‌بندی این نوع پیمان‌ها به‌کاربرده‌اند معیار اعضا و هدف است. بر اساس این معیارها این پیمان‌ها به چندجانبه و دوجانبه، تهاجمی و تدافعی یا بازدارنده تقسیم‌ می‌شوند. پیمان‌های چندجانبه به پیمان‌های اطلاق می‌شود که میان بیشتر از دو کشور یا سازمان پیرامون موضوعات امنیتی انعقاد مییابد. این پیمان‌ها گاهی منجر به تشکیل یک سازمان امنیتی و دفاعی مستقل که وظیفه دفاع از تمامی اعضا را به عهده دارد میشوند. پیمان‌های چندجانبه مفهوم دیگری نیز دارد؛ در این مفهوم چندجانبه بودن بیشتر بر اهداف کارکردی این نوع پیمان‌ها استوار است و به پیمان‌های اطلاق میشود که دارای کارکردهای چندجانبه بوده و علاوه بر مسئولیت دفاع از اعضا اقدامات دیگر مانند، حل‌وفصل اختلافات، فعالیت در راستای بازسازی ارتش اعضا و غیره را نیز انجام می‌دهند. پیمان‌های امنیتی مفهوم جدید نیست بلکه ریشه در دوران باستان دارند. تمدنهای باستانی، پارس، مصر و یونان از پیمان‌ها برای افزایش توانمندی دفاعی و تهاجمیشان استفاده میکردند. سابقه‌ پیمان‌های چندجانبه به بعد از تشکیل دولت‌های مدرن در اروپا می‌رسند به‌ خصوص بعد از انقلاب رنسانس در اروپا، کشورهای اروپایی پیمان‌های چندجانبه‌ای را تحت عنوان اتحاد مقدس به میان آوردند که هدف از آن دفاع از اعضا در مقابل انقلاب‌های آزادی‌خواهی و حکومت‌های سکولاری ملهم از انقلاب کبیر فرانسه بود.
بعداً اتحاد مثلث و اتفاق مثلث در اوایل قرن بیست میان کشورهای این قاره شکل گرفت؛ که ناشی از اختلافات میان اعضای این قاره بود. در جریان جنگ جهانی اول نیز این دو اتحاد در مقابل هم قرار گرفتند و همین مسئله باعث گسترش دامنه جنگ، بلند بردن خسارات شد. بعد از جنگ اول در فاصله کوتاه‌مدت صلح برقرارشده بر اساس سیستم امنیت دسته‌جمعی مندرج در منشور جامعه ملل، انعقاد پیمان‌ها مدتی به رکود مواجه شد. به قدرت رسیدن هیتلر و موسولینی در آلمان و ایتالیا، حس زیاده‌خواهی آن‌ ها، ترس و تهدیدی که از جانب آن‌ ها سایر کشورها را فراگرفت، دوباره باعث شد تا کشورها به‌سوی انعقاد پیمان‌ها با یکدیگر روی‌آورند.
با وقوع جنگ جهانی دوم، اعلامیه لندن نمایانگر نوعی از پیمان امنیتی چندجانبه بود که از سوی کشورهای متفقین ایجاد شد. باختم جنگ دوم و تشکیل سازمان ملل متحد در ۱۹۴۵ میلادی، پیش‌بینی سیستم امنیت دسته‌جمعی، این امیدواری وجود داشت که این سازمان با سازوکارهای مندرج در فصل ششم و هفتم منشور، بتواند نظم و امنیت جهانی را تأمین نماید. با وقوع جنگ سرد و اختلاف میان دو قدرت برتر آمریکا و اتحاد شوروی، این امیدواری مبدل به یأس شد. کشورها یکی بعد دیگری تلاش کردند تا برای حفظ حاکمیت خود، جلوگیری از تجاوز یکی از دو قدرت، به دیگری پناه آورند. پیمان‌های ناتو، سیتو، سنتو، آنزوس و پیمان ورشو نمونه‌های از پیمان‌های چندجانبه است که بعد از تحولات جنگ جهانی دوم تحت تأثر این فضای رقابتی، به میان آمد. پیمان‌های دوجانبهای نیز میان کشورها در این مقطع زمانی به امضا رسید که باعث توسعه نفوذ این دو قدرت، استقرار نیروهای نظامی آن‌ ها، در خاک این کشورها گردید. پیمان‌های منعقده میان آلمان، ژاپن، فیلیپین، کره جنونی با آمریکا، امضای پیمان‌های دوجانبه میان کشورهای اروپای شرقی، آسیای مرکزی، با اتحاد شوروی نمونه از این پیمان‌ها بود.
با پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحاد شوروی یک‌بار دیگر تصور بر این بود که دوران انعقاد پیمان‌های امنیتی – دفاعی سپری‌شده و دیگری جایی برای این نوع پیمان‌ها باقی نیست. ولی تجربه نشان داد که هدف از انعقاد پیمان‌های امنیتی و دفاعی تنها مبارزه با تهدید نه بلکه توسعه نفوذ بر مناطق استراتژیک و اقتصادی جهان است. به همین دلیل انعقاد این پیمان‌ها نه‌تنها از میان نرفت، بلکه همچنان به قوت ادامه دارد. ایالات‌متحده آمریکا تلاش کرده تا از نبود رقیب در فضای بعد از جنگ سرد، حد اعظم استفاده را نموده، نفوذ خود را به‌عنوان قطب بی‌رقیب در جهان توسعه دهد. انعقاد پیمان با کشورهای بلوک شرق، مانند گرجستان، آذربایجان، در آخرین مورد عراق و افغانستان در همین راستا است
فصل دوم
بررسی پیمان‌های استراتژیک و امنیتی افغانستان - آمریکا از منظر حقوق بین‌الملل، قوانین داخلی دو کشور، تعارض آن با قوانین داخلی و تعهدات بین المللی افغانستان
مقدمه
اولین اقدام برای برقراری مناسبات رسمی افغانستان و ایالات‌متحده آمریکا بعد از به قدرت رسیدن محمد ظاهر شاه در سال ۱۹۳۳ میلادی شروع شد. محمد ظاهر شاه با فرستادن نامهای به رئیس‌جمهور آمریکا فران کلن روزولت^[۲۴۲]، از شروع پادشاهی خود و آرزوی تقویت روابط میان دو کشور نگاشته بود. سه سال بعد از ارسال این نامه، آمریکا تصمیم به برقراری روابط رسمی با افغانستان گرفت و در اواخر جولای ۱۹۴۲ میلادی، اولین وزیرمختار آمریکا آقای «وان اچ انگرت^[۲۴۳]» اعتمادنامه خود را به شاه افغانستان تقدیم نمود^[۲۴۴].
آمریکا قبل از تجاوز شوروی به این کشور، توجه چندانی به افغانستان نداشت و حضور این کشور در افغانستان در حد اجرای طرح‌های اقتصادی خلاصه میشد. ازنظر سیاسی جایگاهی خاص در سیاست خارجی خود، برای افغانستان قائل نبود. بعد از تجاوز شوروی به افغانستان در ۲۷ دسامبر ۱۹۷۹، آمریکا از نفوذ شوروی در منطقه احساس خطر نمود و سیاست خود با محکوم کردن تجاوز شوروی به افغانستان را تغییر داد. این کشور برای اولین مرتبه به حمایت از مجاهدین پرداخته و آن‌ ها را برای مقابله با شوروی کمک‌های نظامی و اقتصادی نمود. پس از پیروزی مجاهدین و شکست شوروی دوباره سیاست قبلی خویش را در پیش گرفت و در قبال جنگ‌های داخلی افغانستان، بی‌طرفی خود را اعلان نمود. بعد از روی کار آمدن طالبان آمریکا دولت طالبان در افغانستان را مورد شناسایی قرار نداد. در قبال جنایت ارتکابی این گروه نیز سکوت اختیار نمود^[۲۴۵].
امریکا به اتهام همکاری گروه طالبان با القاعده در حملات تروریستی یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ میلادی و امتناع این گروه از تحویل اسامه بن‌لادن رهبر شبکه القاعده، بدون در نظر داشت قواعد بین‌المللی، یا مراجعه به شورای امنیت سازمان ملل متحد و دیگر نهادها برای رسیدگی، با استناد به‌حق دفاع مشروع مندرج ماده ۵۱ منشور، در هفتم اکتبر سال ۲۰۰۱ میلادی، حملات هوایی خود با همراهی اعضای ناتو که به استناد ماده پنجم پیمان آتلانتیک شمالی، متعهد به دفاع از همدیگر در مقابل تجاوز خارجی شده‌اند، آغاز نمود. باوجود ارائه گزارش از سوی ایالات‌متحده آمریکا و انگلیس به شورای امنیت سازمان ملل متحد، این شورای در قطعنامه ۱۳۶۸، ۲۱ سپتامبر ۲۰۰۱ خویش، حمله القاعده بر مرکز تجارت جهانی را به‌عنوان یک تجاوز بیان نداشت، بلکه اعمال تروریستی را به‌عنوان تهدید علیه صلح و امنیت بین‌المللی دانسته و از همه کشورهای عضو خواست تا تمامی توان خود را برای مقابله با تروریزم و همکاری در مبارزه با آن به‌کارگیرند. لحن شورای امنیت در این قطعنامه بیانگر آن بود که در صورت ضرورت، شورا امنیت میتواند با بهره گرفتن از صلاحیتهای مندرج فصل هفتم منشور، علیه این مسئله اقدام نظامی نماید؛ اما در هیچ‌یک از مفاد این قطعنامه اشاره به‌حق دفاع مشروع امریکا از خود در قبال حمله تروریستی یازده سپتامبر ۲۰۰۱ نشد. در ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۱ قطعنامه ۱۳۷۳ شورای امنیت صادر شد که از تمامی کشورها خواست تا تمامی دارایی‌های این گروه را ضبط نموده و انجام اعمال تروریستی را در قوانین داخلی خویش جرم اعلان نماید. این قطعنامه نیز حملات یازدهم سپتامبر را تجاوز نخواند بلکه به شکل کلی اعمال تروریستی و حمایت از آن را محکوم نمود^[۲۴۶]. بعد از سال ۲۰۰۱ مناسبات نظامی و سیاسی آمریکا و افغانستان وارد مرحله جدید شد. آمریکا در حال حاضر از حضور بالای نظامی و سیاسی در این کشور بهره‌مند‌است. بر اساس ضمیمه اول اعلامیه بن سال ۲۰۰۱ میلادی، توافق صورت گرفت تا شکل‌گیری نیروهای امنیتی افغانستان، ترتیبات موقتی، به همکاری سازمان ملل متحد برای برقراری امنیت در افغانستان روی دست گرفته شود. اولین راهکار در این مورد پیاده کردن نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت یا (آیساف)، در افغانستان بود^[۲۴۷]. این نیروها بر اساس قطعنامه ۱۳۸۶ سال ۲۰۰۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، تشکیل یافت، رهبریت این نیروها برای شش ماه به انگلیستان سپرده شد. در ابتدا مأموریت این نیروها تأمین امنیت شهر کابل و حومه های آن را دربرمی گرفت؛ اما در سال ۲۰۰۳ بر اساس قطعنامه ۱۵۱۰ این مأمورت به سایر نقاط افغانستان گسترش یافت و تا سال ۲۰۰۴ میلادی تمدید شد. به همین ترتیب حضور نیروهای خارجی در افغانستان به‌طور مکرر هرسال از سوی سازمان ملل متحد الی پایان سال ۲۰۱۴ میلادی تمدید گردیده است^[۲۴۸]. سال ۲۰۰۳ ایالات‌متحده و حکومت افغانستان قرارداد وضعیت نیرو به امضا رساند که چارچوب حقوقی حضور نیروهای آمریکا در خاک افغانستان الی پایان سال ۲۰۱۴ را تشکیل میدهد.
در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۰ لیسبون^[۲۴۹] (پایتخت پرتغال) شاهد آغاز اجلاس دو روزه میان سران ۲۸ عضو ناتو بود. این نشست سرنوشت‌ساز که رئیس‌جمهور افغانستان نیز در آن حضور داشت، یکی از موضوعات مهم مربوط به چگونگی خروج نیروهای تحت امر ناتو از افغانستان و سپردن زمام امور امنیتی به خود افغانها را، موردبررسی قرارداد. در این نشست قرار شد که انتقال مسئولیت امنیتی از نیروهای بین‌المللی به نیروهای افغان از سال ۲۰۱۱ میلادی آغاز و تا پایان ۲۰۱۴ میلادی کامل گردد^[۲۵۰].
فرایند انتقال مسئولیت بر محور تثبیت شرایط امنیتی میچرخد، این امر خروج بخش عمده نیروهای ناتو و آمریکا را از افغانستان و انتقال مسئولیت امنیت، حکومت‌داری و توسعه به حکومت افغانستان و نیروهای امنیتی آن را ممکن می‌سازد. دولت افغانستان به دنبال تضمین درازمدت همکاری با جامعه بین‌المللی در سطوح دوجانبه و چندجانبه گردید^[۲۵۱]. اولین اقدام در این زمینه امضای پیمان استراتژیک در اول مه ۲۰۱۲ میلادی، با ایالات‌متحده آمریکا بود. این پیمان دارای هشت بخش بوده و روابط دو کشور را در چهار حوزه، همکارهای نظامی و امنیتی، کمکهای اقتصادی و توسعه زیربنایی افغانستان، تقویت همکاریهای منطقه‌ای و توسعه روابط فرهنگی اجتماعی و آموزشی را در برمی‌گیرد. بخش سوم این پیمان همکاریهای امنیتی - دفاعی و چگونگی آن را به امضای یک پیمان امنیتی جداگانه مطابق به قوانین داخلی دو کشور ارجاع داده است^[۲۵۲]. پیمان امنیتی نیز بعد از نهایی شدن متن آن توسط دو طرف، برای بررسی به لوی جرگه فرستاده شد. این مجلس به تاریخ ۳ آذر ۱۳۹۲ به امضای آن رأی مثبت دادند. حامد کرزی رئیس‌جمهور افغانستان، از امضای این پیمان امنیتی امتناع ورزید. بعد از اعلان نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۳ افغانستان^[۲۵۳]، اشرف غنی احمد زی برنده انتخابات دانسته شده و یک روز پس از برگزاری مراسم تحلیف در ۸ مهرماه، اقدام به امضای این پیمان امنیتی با آمریکا نمود. هردو پیمان به تصویب مجلس نمایندگان افغانستان رسیده در حال حاضر عنوان معاهده رسمی را کسب نموده است^[۲۵۴].

۳-۱۹ شبکه بندی و گام زمانی
برای حل مسئله با CFD نیاز به شبکه بندی مدل و تقسیم آن به حجم های کنترل می باشد. برای شبکه بندی مناسب باید در مطلب را بیش از هر چیز مورد توجه قرار داد. نخست اینکه شبکه بندی دارای تراکم و تعداد حجم کنترل مناسب برای رسیدن به یک حل قابل قبول باشد و دیگر اینکه باید یک تعادل بین تعداد احجام کنترل و زمان لازم برای حل برقرار کرد. بعبارت دیگر حل باید مستقل از شبکه بندی و نیز مستقل از گام زمانی و در نظر گرفته شده برای حل باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۱۹-۱ آزمون عدم وابستگی نتایج به تعداد نقاط شبکه و گام زمانی
یکی از تحلیل هایی که در مسائل عددی انجام می شود انتخاب شبکه حل و استقلال جوابها از شبکه مذکور می باشد. این تحلیل به این منظور صورت می گیرد که در نهایت بدانیم برای مساله مورد نظر چه شبکه ای مناسب است. روش کار به این صورت است که در ابتدا مساله را با شبکه نسبتاً درشت حل می کنیم و در مرحله بعد شبکه را ریزتر می کنیم و جوابها را با حالت قبل مقایسه می کنیم اگر جواب دو حالت با هم اختلاف ناچیزی داشتند که شبکه درشتر را به عنوان شبکه حل انتخاب می کنیم در غیر اینصورت ریز کردن شبکه حل را تا آنجا ادامه می دهیم که بین دو حالت نهایی جوابها تفاوت اندکی مشاهده شود. مسئله مورد برای گراشف ۱۰^۵ برای چهار شبکه حل شده و نتایج آن در شکل (۳-۷) آمده است. به روشنی می توان دریافت که برای دقت بالا در حل، شبکه ۶۱×۶۱×۶۱ سلول، شبکه ای مناسب می باشد که تغییرات در این شبکه نسبت به شبکه ریزتر تنها ۰۲/۰ درصد می باشد. برای گراشف ۱۰^۶ نیز به همین ترتیب از شبکه ۶۱×۶۱×۶۱ سلول و با بهره گرفتن از همین تکنیک از شبکه­ ۷۱×۷۱×۷۱ برای عدد گراشف ۱۰^۷ استفاده شده است.
شکل ۳-۷- زمان لازم برای انجماد کامل سیال در گراشف ۱۰^۵ و نسبت حجمی ۱/۰ برای مش­های مختلف
همانگونه که در بخش قبل به آن اشاره گردید، جهت اطمینان از صحت حل صورت گرفته می بایست حل مستقل از گام زمانی در نظر گرفته شده باشد. همچون حالت قبل، مسئله برای چهارم گام زمانی مختلف حل گردید که نتایج آن در شکل (۳-۸) آمده است.
با توجه به نتایج، گام زمانی ۱ ثانیه بعلت تغییرات کمتر از ۱ درصد، برای حل در نظر گرفته شد.
شکل ۳-۸- زمان لازم برای انجماد کامل سیال در گراشف ۱۰^۵ و نسبت حجمی ۱/۰ برای گام های زمانی مختلف
۳-۲۰- مراحل حل مسئله
هنگامی که پیش زمینه‌های حل مورد توجه قرار گرفت قدم‌های زیر به عنوان مراحل روند حل مسئله باید برداشته شود:
شروع حل‌گر با انتخاب مدل ۲ بعدی یا سه بعدی
وارد کردن شبکه
چک کردن شبکه
انتخاب فرمول مناسب حل
انتخاب معادله پایه حل: ( لامینار یا مغشوش (غیر لزج))، ترکیبهای شیمیایی مدلهای حرارت و … شناساندن مدلهای اضافی مانند: فن‌ها، مدل‌های حرارتی و محیط‌های مختلط مورد نظر است.
تعیین خواص مواد
تعیین شرایط مرزی
تنظیم پارامترهای کنترل روند حل
اعمال شرایط اولیه در میدان حل
محاسبه حل
آزمایش نتایج
ذخیره‌سازی نتایج
فصل چهارم
بررسی نتایج عددی
در این بخش پس از اعتبار سنجی نتایج بدست آمده با کارهای انجام شده درگذشته واطمینان خاطر از بدست آمدن یک شبکه­بندی مناسب نتایج تحقیق حاضر ارائه می­گردد. ابتدا نتایج حل عددی برای مخلوط آب -Cu برای شش نسبت حجمی متفاوت (۲/۰، ۱۵/۰، ۱/۰، ۰۵/۰، ۰۲۵/۰، ۰=φ) با قطر نانوذرات nm10 ارائه می­گردد. سپس نتایج مربوط به نانوذرات مختلف Cu ،  Al، TiO₂ و Al₂O₃ باهم مقایسه می­ شود. خواص ترموفیزیکی سیالات پایه و نانوذرات در جدول (۴-۱) آورده شده است همچنین در جدول (۴-۲) خواص سیال پایه، ذرات مس و نانوسیال در نسبت های حجمی مختلف آمده است به منظور کاهش حجم موارد مورد بحث، تنها نتایج مربوط به نانوذره­ی Cu ارائه می­ شود.
جدول ۴-۱-خواص ترموفیزیکی سیالات و نانوذرات
جدول ۴-۲ خواص سیال پایه، ذرات مس و نانوسیال در نسبت حجمی مختلف
۴-۱ اعتبار سنجی مسئله
جهت اعتبارسنجی حل عددی در مورد جابجایی آزاد انجام گرفته، نتایج بدست آمده را با با نتایج حل عددی حاصل از کار لو و همکارانش ]۶۳[ مقایسه کرده­ایم.
در این پژوهش لو و همکارانش به بررسی اثر جابجایی آزاد در یک حفره مربعی دو بعدی پرداخته­اند و هندسه مورد نظر به این صورت می­باشد که دیوار بالا و پایین آدیاباتیک و دیوار چپ و راست در دمای ثابت قرار دارند.
مهمترین عامل مقایسه­ ای به منظور درک بهتر انتقال حرارت و خصوصیات جریان جابجایی آزاد داخل حفره بررسی توزیع عدد ناسلت برروی دیواره­ها است. درشکل (۴-۱) و جدول (۴-۳) توزیع عدد ناسلت برروی دیواره­ی گرم آورده شده است و با نتایج ارائه شده توسط لو [۶۳] مقایسه گردیده است. نتایج بیانگر این موضوع است که با افزایش عدد رایلی عدد ناسلت نیز افزایش می یابد. نتایج ارائه شده نشان دهنده دقت بالای نتایج تحقیق حاضر و همچنین شبکه بندی مناسب حفره می­باشد.

جدول ۴-۳ مقادیر ناسلت متوسط برای عدد رایلی مختلف

تسلط زبانی انگلیسی و در این‌جا نروژی تأثیرش بطور معنا‌دار بر swl دانش‌آموزان بین‌المللی محرز نشد، در حالی که ما چنین انتظاری نداشتیم(با توجه به مطالعات میان فرهنگی پیشین ) نکته دیگر اینکه در بین‌ دانش‌آموزان آفریقا‌ای و و آسیایی احساس تبعیض درک شده با رضایت در زندگی کاملاً مرتبط است(همان:۳۳۲). این نکته نیز شایان توجه است که عواملی که به عنوان عوامل مؤثر بر رضایت از زندگی دانش‌آموزان بین‌المللی ذکر شدند مبتنی بر همبستگی است و الزاماً علی نیست(همان:۳۳۳).

۲-۲-۲-۴- توانائیها و محدودیت‌ها برای اندازه‌گیری کیفیت زندگی در نواحی شهری( تارک سور وآتالیک^[۳۰]۲۰۰۱ )

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

محقق به ارائه مقاله ای تحت عنوان « توانائیها و محدودیت‌ها برای اندازه‌گیری کیفیت زندگی در نواحی شهری» پرداخته است .بنیان نظریات نویسنده متکی بر اندیشه‌های ویش^[۳۱] است. از چشم‌انداز محقق کیفیت زندگی دارای دو جنبه است: نخست جنبه مادی آن که در مقاله توضیح روشن و روانی برای‌آن آمده است و دیگری جنبه‌ شخصی که به روشنی مقصود نویسنده مقاله مشخص نیست . لیکن از فحوای متن استنتاج می‌شود که مراد نویسنده مقاله از جنبه شخصی تلقی و قضاوت افراد یک ناحیه یا جامعه درباره امکانات آن ناحیه جنبه مادی است یعنی در نظر گرفتن سطح انتظارات (ص:۱۶۳). در مجموع نویسنده رویکرد خود راکیفیت زیست محیطی زندگی^[۳۲] نام‌ می‌گذارند(تارکسور وآتالیک،۲۰۰۱ به نقل از قهرمان،۱۳۸۴). توضیح مبسوط این مقاله به شرح ذیل ا ست :
چکیده: اخیرا کیفیت زندگی در زمره مفاهیمی قرار گرفته است که در حوزه های علمی گونا گون مورد بررسی است و به نظر می رسدکه اهمیت آن به طور قابل ملاحظه‌ای در حوزه‌های سیاست و اقتصاد در حال رشد باشد . افزون بر‌ آن موضوع کیفیت زندگی با فرآیندهای مهاجرت مرتبط است. در یک نگاه کیفیت زندگی متأثر از شرایطی ضروری در یک جامعه یا حوزه‌های خاص است. این نکته که کیفیبت زندگی ، به مثابه یک متغیر قابل اندازه‌گیری معطوف به دو جنبه ذهنی و عینی تحقق است؛ قبلاً بحث شده است. در این نگاه] در این تحقیق[ کیفیت زندگی دو جنبه دارد جنبه روانشناختی و محیطی. ایجاد یک وفاق درباره تعریف مفهوم کیفیت زندگی یک مشکل جدی نیست. همچنانکه ویش بیان نمود چنانچه فردی رایج‌ترین تعاریف به کار گرفته شده را با دقت بررسی نماید خواهد دریافت که آنها تا حد زیادی شبیه یکدیگرند به عبارت دیگر آنها مشتمل هستند بر یک وضعیت یا شرایطی که توسط افراد مقیم در یک ناحیه دریافت شده و آنها را به درجات متنوعی از احساس رضایت تفسیر کرده‌اند(ویش،۱۹۸۶ به نقل از قهرمان،۱۳۸۴).
از دید‌گاه این طراح، از آنجا که شهر ها مرکز اقتصاد. سیاست، تجارت و دیگر فعالیتها هستند لذا فهم به هم پیوستگی شرایطی که در کیفیت زندگی شهری دخالت دارد مهم است(سافین،۱۶۵:۱۹۹۳). می‌توان گفت که علی‌رغم تمام تنوعاتی که در تعریف کیفیت زندگی^[۳۳] وجود دارد، اما یک اجماع اساسی در باره معنای کیفیت زندگی وجود دارد. حوزه‌های متنوعی همچون محل سکونت ،سلامتی و آموزش برای اندازه‌گیری کیفیت زندگی در نظر گرفته می‌شود(همان:۱۶۵).در مطالعات مربوط به کیفیت زندگی رایج‌ترین روش تحقیق به کار گرفتن پرسشنامه‌ای درباره کیفیت زندگی است. ….بررسی‌های پیشین به این نکته اشاره داشتند که رضایت فرد و اجتماعی که او در آن تعلق دارد اثر قابل توجهی به کیفیت زندگی دریافت شده دارد(واگنرف۱۹۹۵). لذا روگرسون، به مفهوم سازی qol با وضع یا ایجاد یک اصطلاح جدید پرداخت کیفیت زیست محیطی زندگی^[۳۴] او qol را به مثابه ترکیبی از امور مادی و شخصی عرصه زندگی می‌داند]به شکل یک موجود در متن مقاله می توان مراجعه نمود.[ حوزه زندگی مادی: مشتمل بر کالاها، خدمات و دیگر جاذبه‌‌هایی است که در ارتباط با محیط فیزیکی و اجتماعی است که درآن قلمرو جغرافیایی زندگی مردم است. حوزه زندگی شخصی: که بوسیله مشخصات و یا ویژگیهای مردم نشان داده شده است. او qol را که دارای دو جنبه مادی و شخصی است را بیان می کند و اذعان می دارد که این مدل قادر است اشکال پیشین تحقیق را در خود جای دهد.
در این نگاه کیفیت زندگی نمی‌تواند یک وسیله اندازه‌گیری ثابت استانداردی داشته باشد اگر کسی سعی نماید از شرایط یا وضعیت بالای کیفیت زندگی در مونترال که مطابق تحقیقی که sufian (1993) انجام داده در بین ۹۸ شهر از بزرگترین شهر های دنیا درصدراست به آنتراکتیکا^[۳۵] برود کیفیت زندگی همان نخواهد بود، آشکار است که ویژگیهای اقلیمی، مکان‌شناسی و فیزیکی و رفاه مادی ] در این دو شهر [کاملاً متفاوت است لذا شاخص های qol بر اساس زمینه] جغرافیایی [یک ناحیه متفاوت است . در بسیاری از مطالعات مربوط به qol محدودیت هایی وجود دارد. می‌توان گفت از دلایل فراموش‌ نمودن جنبه ذهنی « qol » این محدودیت‌ است که اطلاعات در دسترس نیست تا بتوانیم احساس رضایت را در میان استانها نواحی و شهر ها و یا برخی واحد های دیگر تفکیک و مقایسه نمود. (ویش۱۹۸۶ ) بیان نمود که کیفیت زندگی در یک حومه شهری شبیه است به کیفیت زندگی پیشنهاد شده در یک حومه شهری دیگر و نه شبیه کیفیت زندگی در یک ناحیه مرکزی شهر مشکلات ویژه‌ای در جمع‌ آوری اطلاعات در کشور‌های در حال رشد قابل رویت است(همان:۱۶۷). مشکلات اصلی در گرد‌آوری اطلاعات عبارت است از میزان پایین دسترسی به منابع اطلاعات و نیز ناکار‌امدی و نقص در اطلاعات بدست آمده و کمبود‌هایی در جمع‌ آوری آنهامطالعه موردی qol در ناحیه شهری استانبول (آتالیک وبیکن،۱۹۹۶: ۱۶۸). نمونه مورد بررسی مشتمل بر۳۸۴از افرادی است که مقیم استانبول و از ۲۲ بخش مختلف شهر مطابق تقسیمات شهر‌داری انتخاب شده اند . در واقع شهر استانبول مشتمل بر ۳۲ بخش است اما در این تحقیق ۲۲ مورد از آنها در نظر گرفته شده است .به منظور ایجاد یک نمونه‌گیری قشر ‌بندی شده در شهر استانبول، این ۲۲ بخش انتخاب شده‌اند که نمونه‌گیری در آنها بر حسب ویژگیهای جمعیتی است. یعنی این روش‌ نمونه‌گیری مهمترین ویژگی‌ این شهر که مهاجر پذیری است را در نظر می‌گیرد. هدف اصلی پرسشنامه فهم رضایت از زندگی مردم در زندگی روز‌مره است به منظور تشخیص ]میزان[ رضایت مشارکت کنندگان که مقیم استانبول بودند از آنان در خواست شد که با توجه به ۱۸ ویژگی مختلف که درباره کیفیت زندگی qol می‌باشد (مانند مکان زندگی)، در طیفی که عدد ۱ در آن حکایت از رضایت خیلی زیاد عدد ۴ حکایت از رضایت خیلی کم دارد؛ شرحی از میزان رضایت‌‌مندیشان ارائه دهند؛ که به صورت زیر بیان می‌شود: Q = f (Q_{1 ,} Q₂ , … Q_n)
که در آن “Q” اندازه کل کیفیت زندگی یک فرد است متغیر وابسته. Qn ….., Q₂ Q₁ میزان رضایت از کیفیت زندگی در حوزه‌های مختلفی است که ارائه شده است. در این نمونه متغیر‌های مستقل که میزان رضایت را در qol تعیین می‌نمایند به شرح ذیل است: