یکی از ساده ترین نوع راهبرد راهبرد های منفصل هستند.در این نوع از راهبرد یک قسمت از سازمان یک واحد فرعی و حتی بعضی اوقات یک فرد مستقل و واحد فقط بخاطر اینکه ارتباط خیلی ضعیفی با بقیه دارد، می تواند با تعمق و بصیرت کافی الگوهای مور نظر خود را در جریان عمل تحقق ببخشد.
۲-۳-۲-۹- راهبرد های اجماعی^[۱۰]
این راهبرد کاملا و بطور وضوح از جمله راهبرد های اضطراری است. در این راهبرد اعضا مختلف، بطور طبیعی در مورد یک الگو و موضوع به توافق می رسند، بطوری که آن مطلب در سازمان تبدیل به یک اصل می شود، بدون اینکه نیاز به کنترل یا خدایت مرکزی وجود داشته باشد.
۲-۳-۲-۱۰- راهبرد های تحمیلی^[۱۱]
این نوع راهبرد، برعکس راهبرد های قبلی که همگی به نوعی برگرفته از اهداف درون سازمانی بودند، تحت شرایط تحمیلی محیط پیرامونی اتخاذ می گردد. بدین معنا که محیطدر جریان عمل می تواند علیرغم وجو کنترل مرکزی، مستقیما سازمان را وادار به قبول الگوهای خود نماید.
۲-۴ برنامه ریزی راهبردی
۲-۴-۱ تعریف
فرایند مدیریت راهبردی در برگیرنده سه مرحله اساسی است: تدوین راهبرد، اجرای راهبرد و ارزیابی راهبرد. منظور از تدوین راهبرد این است که ماموریت شرکت تعیین شود، شناسایی عواملی که در محیط خارجی، سازمان را تهدید می کنند یا فرصت هایی را به وجود می آورند، شناسایی نقاط قوت و ضعف داخلی سازمان، تعیین هدف های بلند مدت، درنظر گرفتن راهبرد های گوناگون و انتخاب راهبرد های خاص جهت ادامه فعالیت. (دیوید, ۱۳۹۰)
در متون مدیریت راهبردی، برنامه ریزی راهبردی به مرحله اول فرایند مدیریت راهبردی که همان تدوین راهبرد است اطلاق می گردد.
برنامه ریزی راهبردی در کنفرانس متروپلیس ۹۳ اینگونه تعریف می شود: برنامه ریزی راهبردی شیوه ای جهت اخذ تصمیمات و فعالیت ها در خصوص شکل دهی و رهنمود یک سیستم است. سیستم می تواند یک شهر، منطقه و یا ایالت، یک کارکرد همچون حمل و نقل، بهداشت یا آموزشو یا یک سازمان خصوصی یا عمومی باشد. در واقع آنچه را که واقعا برای جامعه و یا سازمان مهم است، در بر می گیرد. مهم تر از هرچیز برنامه ریزی راهبردی، برنامه تخصیص منابع کمیاب به مناطق و کارکرد های بحرانی تاکید دارد. (مرادی مسیحی, ۱۳۸۴)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۴-۲ رویکردها و دیدگاه های برنامه ریزی راهبردی
نگرش های گوناگونی در طول زمان در فضای برنامه ریزی راهبردی شکل گرفته است که هریک، کانون تمرکزی برای خود برگزیده اند.
رویکردهای اصلی و مطرح در زمینه برنامه ریزی و مدیریت راهبردی، برخی در قالب پارادایم های تجویزی ( رویکرد فرایند پایه بر نامه ریزی راهبردی، رویکرد مبتنی بر منابع، رویکرد ایجاد ارزش افزوده و…) و برخی در قالب پارادایم توصیفی توسعه یافته اند( نظیر رویکرد خودسازماندهی، افزون گرایی، رویکرد مبتنی بر قواعد ساده و…). تعدادی از رویکردها را نیز می توان تحت پارادایم های تلفیقی تفسیر و طبقه بندی نمود که از آن جمله می توان به رویکرد مبتنی بر هدف و رویکرد مبتنی بر ارزش، اشاره نمود. (علی احمدی, فتح الله, & تاج الدین, ۱۳۸۵)
۲-۴-۲-۱- رویکرد فرایند پایه برنامه ریزی راهبردی^[۱۲]
معمولا این فرایند پایه، توسط سازمان هایی پی گرفته می شود که یا بسیار کوچکند و یا در مورد برنامه ریزی راهبردی پیش از این کارزیادی نکرده اند. فرایند ممکن است در طول یک سال جهت به دست آوردن درک چگونگی هدایت برنامه ریزی به اجرا درآید و در سال بعد با برنامه ریزی، فعالیت های بیشتری برای حصول اطمینان از جهت گیری صحیح تکمیل شود. برنامه ریزی معمولا توسط مدیریت ارشد صورت می گیرد. این فرایند پایه از برنامه ریزی راهبردی شامل موارد زیر است: (امیرکبیری, ۱۳۷۷)
شناسایی مقاصد(بیانیه ماموریت)
انتخاب اهداف متناسب با ماموریت سازمان (کمی و کیفی^[۱۳])
شناسایی راهبرد های خاص که برای رسیدن به هر هدف باید پیاده شوند
شناسایی برنامه های اجرایی^[۱۴] برای هر راهبرد
نظارت مستمر^[۱۵] و بهنگام کردن طرح
۲-۴-۲-۲- رویکرد مبتنی بر منابع^[۱۶](RBP)
نکات مهمی در مورد این رویکرد وجود دارد از جمله اینکه نظریه مبتنی بر منابع براحتی قابل انطباق با الگوهای “اقتصادهای سازمانی” می باشد، دیدگاه های راهبرد سنتی مربوط به مزیت های رقابتی بنگاه و توانایی های متفاوت آن را به هم نزدیک می گرداند. اساس این رویکرد، مدیریت مناسب منابع راهبردی است. مفهوم برخاسته از این رویکرد حاکی از آن است که منابع ارزشمند، منحصر بفرد و غیر قابل تقلید در بنگاه های متفاوت، اجزاء بنیادین برنامه ریزی مبتنی بر منابع می باشد. (Maheney, 1992)
انواع منابع دراین رویکرد شامل
منابع مالی (مانند نقدینگی و..)
منابع فیزیکی ( مانند: کارخانه، تجهیزات و اموال و…)
منایع انسانی (مانند: دانشمندان، مدیران، کارکنان و…)
منابع سازمانی (مانند: سیستم ها، فرهنگ سازمانی ، ارتباطات و…)
توانمندی های تکنولوژیکی (مانند: طرح های کم هزینه، تولید با کیفیت بالا و…)
منابع اطلاعاتی ( مانند: اطلاعات، آگاهی ها، دانش فنی و…)
منابع یا دارایی های نامرئی (مانند: شهرت، اعتبار، نام تجاری، حق اختراع و…)
۲-۴-۲-۳- رویکرد برنامه ریزی بر مبنای ارزش افزوده^[۱۷]
برنامه ریزی های راهبردی تاکنون از پیشرفت های تئوری در زمینه اقتصاد( نظریات پورتر)، بازاریابی (نظریات بیگاویک)، علوم اداری( نظریات جیمسون)، کنترل( نظریات لورانج) و … سود برده اند. برنامه ریزی بر مبنای ارزش افزوده با به کار گیری تئوری امتیازات مالی برای برنامه ریزی راهبردی به عنوان حوزه ای متاخر در برناه ریزی راهبردی شناخته می شود. اصل سوددهی در این رویکرد متمرکز بر تامین ارزش افزوده برای سهام داران شرکت می باشد.
برنامه ریزی بر مبنای ارزش افزوده، همچنین زمانی که به عنوان مبانی اصلی در تصمیم گیری بویژه در انجام مناقصات و مزایده ها به کار گرفته می شود، مهمترین روش خواهد بود. به نظر می رسد که بکارگیری تکنیک هایی که مستقیما سهامداران را در چنین تصمیم گیری هایی اساس که در مجامع عمومی شرکت ها مورد بحث قرار می گیرد در اولویت می بیند، از نظر مدیران شرکتها مقبولیت بیشتری دارد. (علی احمدی, فتح الله, & تاج الدین, ۱۳۸۵)
۲-۴-۲-۴- رویکرد برنامه ریزی بر مبنای ارزش های مدیریتی^[۱۸]
بلانچارد و اوکانر که از صاحب نظران مدیریت محسوب می شوند، با ارائه مفهومی تحت عنوان “مدیریت از راه ارزش ها” افقی جدید روبروی مدیران گشودند. پیروی از رفتار سازمانی ارزش مدار، نه به عنوان یک گزینه فلسفی جذاب، بلکه به عنوان یک ضرورت برای بقای سازمان توصیه شده است. (بلانچارد & اوکانر, ۱۳۸۱)
مدیریت از راه ارزش ها بیشتر ماهیت توان افزایی دارد و این توان افزایی، ارزشمند است که منجر به نتایج پایدار عملکردی شود. بنابر این این رویکرد زمانی موثر خواهد بود که سازمان شایستگی های کلیدی خود را یافته و در صدد شناسایی و بهبود مداوم خود که بیشترین ارزش را برای مشتریان می آفریند باشد.
این رویکرد سه گام اصلی دارد که عبارتند از:
شفاف سازی ماموریت، هدف و ارزش ها
نشاندن ماموریت و ارزشها در جان و دل کارکنان
هم راستا کردن اقدامات روزمره با ماموریت ها و ارزش ها
۲-۴-۲-۵- رویکرد برنامه ریزی بر مبنای هدف^[۱۹]
عبارت است از فرآیندی که بر اساس آن اهداف کلان سازمان تدوین شده و خط حرکتی، جهت حرکت و مقدار حرکت تصریح می شود. بدین ترتیب راهی که باید تعقیب شود تا بر اساس آن زمینه سازی اهداف در سطوح مختلف سازمانی فراهم شود، روشن می گردد. (علی احمدی, فتح الله, & تاج الدین, ۱۳۸۵)
ابتدایی ترین مرحله برنامه ریزی مبتنی بر هدف، مشخص نمودن هدف هایی روشن، صریح،قابل سنجش و تحقق پذیر، در حیطه های فعالیت اساسی سازمان می باشد.تعیین اهداف از سطح مدیریت عالی شروع شده و بصورت یک سلسله مراتب اهداف تا سطوح پایین سازمانی ادامه می یابد. (حاضر & راد, ۱۳۹۰)
درکل مراحل اساسی رویکرد برنامه ریزی بر مبنای هدف را می توان در موارد زیر جمع بندی نمود:
تعیین اهداف بلندمدت و راهبرد ها
مشخص کردن اهداف ویژه سازمانی و بخشی
برنامه ریزی عملیاتی
اجرا و کنترل
ارزیابی و بازخورد (کاظمی, ۱۳۷۹)
۲-۴-۲-۶- رویکرد برنامه ریزی خودسازمانده^[۲۰]
نگرش دیگری در برنامه ریزی راهبردی وجود دارد که مشابه پدید آمدن و تکامل یک موجود زنده طی یک فرایند خودسازماندهی است. برخی افراد امکان دارد فرآیندهای برنامه ریزی ارگانیک و طبیعی را به فرآیندهای خطی مکانیکی سنتی ترجیح دهند. این رویکرد نیازمند رجوع دائمی به ارزش های متداول سازمان، صحبت در مورد ارزش ها و انعکاس دائمی فرآیندهای جاری و سیستم ها به همه افراد می باشد. (علی احمدی, فتح الله, & تاج الدین, ۱۳۸۵)
۲-۴-۲-۷- رویکرد برنامه ریزی مبتنی بر سناریوپردازی^[۲۱]
این رویکرد غالبا به همراه سایر مدل ها برای اطمینان از پوشش صحیح تفکرات راهبردی به ویژه به هنگام شناسایی موضوعات و اهداف راهبردی به کار گرفته می شود. این رویکرد زمانی به کار گرفته می شود که چند نیروی خارجی، با تاثیرات مختلف که ممکن است سازمان را تحت تاثیر قرار دهند، وجود داشته باشد. در این رویکرد از میان عوامل تاثیر گذار، محتمل ترین عوامل انتخاب شده و مورد ارزیابی و تحلیل قرار می گیرند. (علی احمدی, فتح الله, & تاج الدین, ۱۳۸۵)
۲-۴-۲-۸- رویکرد برنامه ریزی افزون گرایی منطقی^[۲۲]
این رویکرد، در عمل تنظیم راهبرد را با اجرای آن در هم می آمیزد.نقطه قوت این رویکرد، توانایی آن برای برآمدن از عهده تفسیر پدیده های پیچیده، تاکید آن بر تقسیم های کوچک و بزرگ، توجه آن به فراگردهای رسمی و غیر رسمی و واقع نگری سیاسی آن است.
ضعف عمده این رویکرد نیز، در این است که تضمین نمی کند تصمیم گیری های مختلفی که پیوند سستی با یکدیگر دارند، امکان تحقق مقاصد شرکت را فراهم می سازد یا خیر. (آهنگران, ۱۳۸۲)
۲-۵ جایگاه برنامه ریزی راهبردی در انواع روش های برنامه ریزی شهری
در طول چند دهه اخیر مجموعه ای از نظریه ها، دیدگاه ها و پارادایم های جدید در برنامه ریزی و مدیریت شهری جهان مطرح شده است که اهم آنها عبارتند از: