۱-۶-۱ سابقه تحقیقات انجام شده در داخل کشور
عبدالرضا رکن الدین افتخاری و اسماعیل قادری در سال ۱۳۸۱ در پژوهش خویش با عنوان “نقش گردشگری روستایی در توسعه روستایی"، با بهره گرفتن از روش کتابخانه ای وضعیت گردشگری روستایی را در جهان بررسی و به مقایسه آن با روستاهای ایران پرداخت و در نتیجه آن پژوهش، راهکارها و رهیافت‌هایی برای توسعه گردشگری روستایی در ایران ارائه داد. مینو حسنی اصفهانی در سال ۱۳۸۷ در پژوهش پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان “بررسی استانداردهای ساخت اکوکمپ‌ها و شرایط ساخت اکوکمپ‌ها و شرایط ساخت آن در پارک‌های ملی"، تجربیات کشورهای پیشرو را در توسعه اکوتوریسم در پارک‌های ملی نشان می دهد و نتیجه می گیرد که یکی از پایدارترین راه حل‌های مشکلات آنها را بهره برداری صحیح از زون تفرج (گردشگری) متمرکز در پارک‌های ملی می داد و معتقد است بهترین گزینه در این راستا احداث اقامتگاه‌های طییعت محور است که در کنار برآوردن تقاضاهای گردشگری فرصت‌های محافظتی پارک ملی را نیز توسعه بخشد. داوود مهدوی (۱۳۸۹) در رساله دکترای خود با عنوان “ارزیابی توسعه پایدار گردشگری روستایی در ایران” با تکیه بر ۷ روستای تاریخی-فرهنگی گردشگرپذیر ایران به فرایند بومی سازی شاخص‌ها و معیارهای مناسب برای اندازه‌گیری پیشرفت توسعه پایدار گردشگر روستایی در ایران پرداخته است. بر اساس یافته‌های تحقیق ایشان، در مجموع ۸۰ شاخص برای ارزیابی پایداری توسعه گردشگری روستایی تهیه شد که ۲۲ شاخص برای پایداری اجتماعی – فرهنگی، ۲۴ شاخص برای پایداری اقتصادی و ۳۴ شاخص برای پایداری زیست محیطی متناسب با گردشگری روستایی ایران در نظر گرفته شد. افسانه احسانی و عبدالرضا فرجی راد (۱۳۹۰) در پژوهش خود با عنوان “بررسی تاثیر اقامتگاه‌های محلی بر ارتقاء سطح زندگی جامعه محلی"، به بررسی نقش اقامتگاه‌های بوم گردی خوشه سار بوم گردی در ۲ روستای گرمه و شیب دراز (قشم) پرداخته اند. یافته‌های پژوهش نشان می دهد که می بایست برنامه ریزی برای جلب مشارکت سرمایه گذاران بومی به منظور جلوگیری از تعارضات فرهنگی و معضلات زیست محیطی در مناطق اکوتوریستی انجام شوم و زیرساخت‌های مناسب توسعه اکوتوریسم فراهم شود. حمید زمانی (۱۳۹۰) در پژوهش پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان “تدوین استانداردهای لازم برای مکان گزینی و احداث واحدهای اقامتی"، با توجه به شاخص‌های توسعه پایدار با تاکید بر اکولوژها و با پایلوت قرار دادن استان البرز به استاندارد سازی و مکان یابی اکولوژها پرداخته است و در نتایج خود آثار و پیامدهای مثبت و منفی توسعه اکولوژها در منطقه البرز را در سه حوزه اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و زیست محیطی و با بهره‌گیری از سنجه‌های مشخصی ارزیابی کرده است. سمیه امیری (۱۳۹۰) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود تحت عنوان “نقش گردشگری در توانمندسازی زنان روستایی"، با بهره گرفتن از چهارچوب مفهومی توانمندسازی و با بهره‌گیری از روش پژوهش میدانی به بررسی نقش گردشگری در توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی زنان روستایی پرداخته است و در نتیجه این پژوهش ثابت نموده است که گردشگری روستایی می تواند گستره ای از فرصت‌ها را برای مشارکت روستائیان فراهم کند و منجر به توانمندسازی آنها شود. اشکان بروج (۱۳۹۱) در پژوهش پایان نامه خویش تحت عنوان “مطالعه تطبیقی اقامتگاه‌های بوم گردی مناطق بیابانی از منظر توسعه پایدار گردشگری"، در پیمایشی توصیفی – تحلیلی به موضوع ذکرشده پرداخته است. برای این منظور اقامتگاه‌های بوم گردی بر اساس انواع اقامتگاه‌ها به سه گروه اکولوژ، اکوکمپ و اکوهتل (هتل سنتی) تقسیم شدند. بر اساس یافته‌های این پژوهش اکوکمپ و اکولوژهای مورد مطالعه نسبتا پایدار بوده و در حالیکه اکوهتلها از ناپایداری ضعیفی برخوردار بودند. همچنین نتایج نشان داد که الگوی اقامتگاه بوم گردی در مناطق روستایی و بکر طبیعی به عنوان یک کسب و کار کوچک گردشگری با مالکیت بومی و مدیریت خانوادگی هماهنگی بیشتری با توسعه پایدار گردشگری دارد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۶-۲ محدودیت‌های تحقیق
اجرای یک پروژه تحقیقی مسائل و مشکلات خاصی دارد که محقق برای رسیدن به هدف مجبور است به نحوی در فایق آمدن به آنها کوشش کند. تامین منابع مالی، نیروی انسانی، کارهای میدانی، منابع آرشیوی، امکانات دسترسی به منابع اطلاعات خارجی، پایان نامه‌ها، همکاری و مساعدت کم از طرف مسئولین، ضعف پیشینه تحقیق، ترس تاریخی جامعه شناختی مردم محلی نسبت به ابراز میزان درآمدها و منابع اقتصادی خویش و… همگی می توانند از مشکلات تحقیق به حساب آیند. هر کار تحقیقی در راستای نیل به اهداف خاص تحقیق با یک سری محدودیت‌ها مواجه است از جمله محدودیت‌های تحقیق، عدم دسترسی به داده‌های آماری صحیح و دقیق در بازه‌های زمانی معین و در طبقه بندی موضوعی و همچنین کمبود اطلاعات و منابع در دسترس است. یکی از مهم‌ترین محدودیت‌هایی که در کار تحقیق با آن روبرو شدیم کم بودن تعداد نمونه‌ها برای تجزیه و تحلیل داده‌ها بود که به علت عدم آگاهی و کم سوادی راجع به مزایا و اصول ساخت و احداث اکوکمپ پاسخ دهندگان کمتری نسبت به آنچه که در روش شناسی و نتیجه فرمول کوکران به دست آمد، حاضر به پاسخ گویی به سوالات محقق شدند.
۱-۶-۳ روش تحقیق
دستیابی به اهداف تعیین شده در هر پژوهش نیازمند تدوین روش تحقیق مشخصی است.در تحقیق حاضر سعی شده از روش‌های مختلف استفاده گردد تا بتواند موضوع را هر چه بهتر مورد بررسی قرار داده و زوایای مختلف آن را مورد کنکاش قرار دهد؛ تا در نهایت به نتایج دلخواه دست یافته و موضوع را برای دیگران بهتر قابل درک سازد. با توجه به ماهیت موضوع و اهداف تحقیق، رویکرد حاکم بر فضای تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نوع اسنادی – کتابخانه ای است و رویکرد حاکم بر فضای تحقیق، کاربردی است و به اقتضای ماهیت تحقیق، بازدید میدانی و توزیع و تکمیل پرسشنامه در بین اعضای جامعه محلی روستای افراچال شهرستان ساری ضروری است. علاوه بر این با توجه به اینکه از روش های کتابخانه ای نیز در این تحقیق استفاده می شود، می توان آن را جزو تحقیقات اسنادی نیز محسوب داشت جامعه آماری در سطح جامعه محلی در روستای افراچال شهرستان ساری می باشد. بدین منظور در این پژوهش‏ ابتدا داده‏های مورد نیاز از طریق مراکز،سازمان‏های مربوطه و همچنین مشاهدات و مطالعات‏ میدانی جمع‏آوری گردیده است. بخش نظری و عملی تحقیق به صورت زیر می باشد :
جمع آوری داده‌ها و آمار و اطلاعات
فیش برداری از منابع اطلاعاتی ذیربط
اطلاعات مستخرج از پرسش نامه توزیعی در بین اعضای جامعه محلی روستای افراچال شهرستان ساری
استفاده از تصاویر ماهواره­ای و نقشه­های موجود
تجزیه و تحلیل داده‌های به دست آمده از پرسش نامه و مصاحبه در محیط نرم افزاری SPSS
۱-۶-۴ مدل مفهومی تحقیق
نمودار ۱- ۲: مدل مفهومی تحقیق
۱-۷ جنبه نوآوری تحقیق
امکان سنجی احداث اقامتگاه‌های بوم گردی در شهرستان ساری یک پدیده جدید می باشد.
بررسی تاثیرات اقتصادی احداث اقامتگاه‌های بوم گردی بر معیشت پایدار جامعه محلی روستاهای هدف گردشگری شهرستان ساری
بررسی تاثیرات زیست محیطی، فرهنگی و اجتماعی احداث اقامتگاه‌های بوم گردی در شهرستان ساری
واژگان کلیدی
اکوتوریسم (طبیعت گردی)، اقامتگاه‌های بوم گردی، معیشت پایدار، جامعه محلی، روستای افراچال شهرستان ساری
فصل دوم
مبانی نظری
۲-۱ مقدمه
فعالیت‌های گردشگری در نواحی روستایی به طور قابل توجهی افزایش یافته است. از دهه ۷۰ در همه کشورهای توسعه یافته گردشگری نقش کلیدی در توسعه برخی نواحی روستایی که از لحاظ اقتصادی و اجتماعی با رکود مواجه بودند، داشته است (Scott , 2007:660). اکوتوریسم در مناطق روستایی در ایران که جمعیت بالایی از مردم روستا را در خود جای داده است یکی از شاخص‌های مهم توسعه پایداراست.
امروزه از گردشگری به عنوان بزر گ ترین و متنو ع ترین صنعت در دنیا یاد می شود ؛ به طوری که بسیاری از کشورها به ویژه در کشورهایی که به اصطلاح توسعه یافته محسوب می شوند، این صنعت را به عنوان منبع اصلی درآمد، اشتغال، رشد بخش خصوصی و توسعه زیربنایی می دانند. از این منظر، این گونه تحلیل می شود که صنعت گردشگری تا پایان دهه آینده، در صدر جدول صنایع پر درآمد جهان قرار می گیرد و انتظار می رود که بیش از چهل درصد اشتغال جهان را به خود اختصاص دهد (پژوهشنامه توسعه گردشگری، ۱۳۸۵:۷). تقاضا و تمایل برای گردشگری با انگیزه‌های مختلف به منظور تفرج، زیارت و تجارت در تمام جهان با سرعتی باورنکردنی در حال افزایش است.
در کشورهای جهان از گردشگری به عنوان کاتالیزوری کارآمد برای بازسازی و توسعه اجتماعی نواحی یاد شده است (Sharply, 2002, P.233 ). تا جایی که سازمان جهانی گردشگری در بیانیه مانیل، گردشگری را نیاز اساسی در هزاره سوم معرفی کرده است. بسیاری از منابع اقتصادی همچون سرمایه سهام در کسب و کار گردشگری روستایی مورد استفاده قرار می گیرد به عنوان مثال ساختمانی دور افتاده در حومه شهر که به عنوان موزه کشاورزی بازسازی شده است در ابتدا سرمایه روستایی بوده اما اکنون به عنوان پایتخت جریان سرمایه گردشگری روستایی و حومه شهر ایفای نقش می نماید و به طور رسمی بخشی از مالکیت سرمایه حومه شهر محسوب می گردد (Brian Garrod , 2006:121 ). کشور ایران یکی از قدیمی‌ترین کشورها با تمدن کهن است که دارای هزاران جاذبه تاریخی است. بنا به عقیده گورمان معماری ایرانی، میراث فرهنگی سنتها و جاذبه‌های طبیعی اصلی‌ترین عواملی هستند که باعث جذب گردشگران به ایران می شود غنای جاذبه‌ها در ایران موجب شده است که ان را جهانی در یک مرز بنامند. جاذبه‌های ایران آنقدر متنوع است که تقریبا برای هر سلیقه ای انگیزه کافی برای سفر بدین کشور به وجود می آورد ( مهدوی، ۱۳۸۷ : ۳۰۶ )
اکوتوریسم یکی از مهمترین فعالیت‌های اقتصادی در نقاط مختلف جهان می باشد که فرصت بسیار مناسبی در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد تا نسبت به اهمیت حفظ فرهنگ‌ها و چگونگی محافظت از فرهنگ‌های محلی و طبیعت آگاه شوند.
اکوتوریسم بیش از تاسیسات رفاهی و اقامتی به منابع انسانی نیاز دارد به همین دلیل نیازی به جذب سرمایه گذاری‌های سنگین ندارد و می تواند در برنامه ریزی توسعه ملی توریسم در ایران نقشی محوری داشته باشد و با توجه به اهمیت این شاخه از صنعت گردشگری، تدوین طرح‌های جدید برای جذب گردشگران طبیعت گرد از نیازهای اصلی این صنعت به شمار می رود. اکوتوریسم در ایران که به عنوان یکی از پنج کشور برخوردار از بیشترین تنوع اقلیمی در جهان ( یکی از ۱۰ کشور تاریخی و فرهنگی) و یکی از ذخیره گاه‌های متنوع زیستی کره زمین است از مزیت نسبی افزون تری نسبت به دیگر شاخه‌های توریسم برخوردار است.
بررسی جغرافیای طبیعی ایران و همچنین امکان سنجی هر کدام از جاذبه‌های اکوتوریستی قابل سرمایه گذاری در کشور، حاکی از آن است که اکوتوریسم در ایران یک منبع اقتصادی کم نظیر و بسیار مستعد اما متاسفانه رها شده به حال خود است. ایران یکی از پنج کشور بهره مند از تنوع زیستی کامل ( داشتن چهارفصل و زیست گونه‌های اصلی گیاهی و جانوری) به شمار می آید و افزون بر این وجود بزرگترین دریاچه جهان در شمال کشور، خط ساحلی هزار و ۲۰۰ کیلومتری با خلیج فارس، وجود ۵۰ دریاچه در داخل کشور که از میان آنها ۱۸ دریاچه در شمار دریاچه‌های کنوانسیون بین المللی رامسر قرار دارند و نیز دریاچه ارومیه به عنوان یکی از ۵۹ ذخایر زیستی کره زمین شناخته شده است. وجود بازمانده‌های جنگل‌های هیرکانی در شمال غرب مازندران که مربوط به ۱۰ هزار سال پیش است (بر اساس برخی مستندات از کرانه ‌های مدیترانه تا خراسان بزرگ یا افغانستان کنونی را در بر می گرفته که بعد از آخرین دوره یخبندان از بین رفته است. جنگل‌های کنونی اروپا بعد از این دوره ساخته شده است)، بیابان‌ها و کویرهای ایران با مناظر بدیع، وهم انگیز و بی همتا مانند کلوت‌ها در حاشیه غربی بیابان لوت که به بزرگترین شهر کلوخی جهان مشهور است، تالاب‌های بین المللی ( مانند شبه جزیره میانکاله و خلیج گرگان، دریاچه پریشان در فارس و…) غارها، آبشارها، چشمه ‌های آب معدنی، روستاهایی با جاذبه‌های ویژه مانند کندوان، ماسوله و روستای سرآقاسید (در چهارمحال بختیاری) و بالاخره مردم شناسی ایران، اقوام گوناگون با فرهنگ‌های خاص شعر و موسیقی و آداب و سنن و… کوچ نشینان و جوامع ایلی همه و همه از جاذبه‌ها و ظرفیت‌های بی نظیر اکوتوریسم در ایران و برخی از آنها از قطب‌های بین المللی اکوتوریسم در جهان، به شمار می روند. علاوه بر موارد یاد شده، مناطق حفاظت شده، پارک‌های ملی، پناهگاه‌های حیات وحش و آثار ملی طبیعی کشور جز» جاذبه‌های اکوتوریستی ایران هستند.
۲-۲ تعریف گردشگری
توریسم واژه ای فرانسوی است که از ریشه تور گرفته شده است. تور در زبان فرانسه به معنی حرکت دورانی، عمل پیمودن، طی کردن، سیرکردن و گردش کردن است ( بقایی و نوروزی،۱۳۸۴:۱۹ ). بر اساس تعریف سازمان جهانی توریسم، توریسم شامل فعالیتهای اشخاصی است که به خارج از محیط عمومی و معمولی خود مسافرت و در آنجا اقامت می کنند، مشروط بر اینکه این اقامت کمتر از یک روز و بیشتر از یک سال نباشد و با اهدافی همانند تفرج، تجارت و غیره در ارتباط باشد ( حسین زاده دلیر و حیدری، :۲۵-۲۶۸۲۱۳). منابع و مراجع مختلف،عوامل متعددی را در شکل دهی به ساختار و بازار گردشگری موثر دانسته اند. در یکی از این تقسیم بندی‌ها عناصر گردشگری در پنج دسته حمل و نقل، اسکان، تسهیلات واسطه ای، جاذبه‌ها و سایر خدمات جای گرفته اند (کاظمی، :۱۳۱۳۸۰) در تقسیم بندی دیگری پنج عامل مستقل هسته اولیه توریسم را شکل می دهند، عبارتند از : ۱٫ وجود دست کم یک توریست ۲٫ وجود دست کم یک ناحیه تولید کننده توریست ۳٫ وجود دست کم یک مسیر توریستی۴٫ جود دست کم یک مقصد توریستی ۵٫ وجود وسیله حرکت و انتقال تووریست از مبدأ به مقصد ۶٫ جاذبه‌های گردشگری. سیستم به گروهی از عناصر مرتبط به هم اطلاق می شود که تغییر در یک جزء به کلیه ی اجزاء آن منتقل می شود، در برخی از سیستم‌ها ارتباط اجزا از الگوی سلسله مراتبی پیروی می کند و ارتباط چند به یکی بر قرار است و در برخی دیگر نیز اتباطات از نوع موازی است (فرج زاده اصل، :۵۶۱۳۸۴ ). در برسی صنعت گردشگری با رویکرد سیستمی، نشان داده میشود که ترکیبی از فعالیت‌ها، خدمات و صنایع مختلف، صنعت گردشگری را شکل می دهد. کمیت،کیفیت و هماهنگی عوامل و بخشها در عرضه محصول، نقش مهمی در موفقیت و توسعه این صنعت در هر منطقه ایفا می کند. تعریف گردشگری توسط اتحادیه بین المللی سازمان گردشگری رسمی (IUOTO) در سال ۱۹۶۳ ارائه شد و در سال ۱۹۶۸ توسط سازمان جهانی گردشگری تصویب شد. بر طبق نظر آنها گردشگران، بازدیدکنندگان موقتی هستند که حداقل ۲۴ ساعت به دلایلی از جمله اوقات فراغت و داد و ستد به منطقه ای سفر می کنند (شاه حسینی، ۱۳۸۸:۲۷).این تعریف مقدمتا برای هدف‌های صنعتی، قانون گذاری و آماری مفید است اما برای اکثر کارهای جامعه شناختی به دلیل گستردگی خیلی زیاد و عقیم بودن از لحاظ نظری، مناسب نیست. تلاش‌های بسیاری برای ارائه یک تعریف جامعه شناختی از گردشگری که از لحاظ نظری مفید باشد انجام شده است. این تلاش‌های توسط جامعه شناسان آلمانی آغاز شد و در کارهای کوهن (۱۹۷۴)، لیبر (۱۹۷۹) و ارزیابی زیست محیطی گردشگری پیرس ادامه پیدا کرد (Cohn , 1984:50). در تعریفی که سازمان ملل متحد ارائه کرده “توریست فردی است که بیش از یک روز و کمتر از یک سال در محلی غیر از محل اصلی زندگی خود بماند” (Goeldner , 2000:724). این تعریف سفرهای تجاری و بازرگانی را شامل می شود ولی سفرهای مربوط به کارکنان نظامی، دیپلمات‌ها، مهاجران و دانشجویان را در بر نمی گیرد. بر اساس تعریف سازمان جهانی “توریسم به کلیه فعالیت‌های انفرادی افرادی اطلاق می شود ک به مکان‌هایی خارج از محل زندگی خود، به منظور گذراندن اوقات فراغت، انجام کار و سایر هدف‌ها، برای کمتر از یک سال می روند” (Ibd , 16). اوتانت، دبیر کل پیشین سازمان ملل متحد، سال ١٩٧۶ را سال گردشگری اعلام کرد و ضمن سخنرانی مشهوری به همین مناسبت اظهار داشت : “گردشگری با پدید آوردن تفاهم متقابل میان ملت‌ها به پیشبرد و استواری صلح جهانی کمک‌های شایسته ای می کند” (دیبایی، ۳۷-۱۳۷۱).
۲-۲-۱ انواع گردشگری
گردشگری تاریخی-فرهنگی: علاقه گردشگران به بازدید از میراث تاریخی یک جامعه و نیز آشنایی با فرهنگ جاری آن، این شاخه از تورسیم را ایجاد کرده است. در گردشگری تاریخی گردشگران علاقمندند از موزه‌ها، بناهای تاریخی و باستانی، بناهای مذهبی، معماری سنتی، گورستان قدیمی و.. بازدید به عمل بیاورند. حال آن که گردشگر فرهنگی تمایل دارد با گالری‌های هنر معاصر، جشنواره ای هنری، غذاها و نوشیدنیها، رقص‌های محلی، ادیان و مذاهب، صنایع دستی و پوشاک، زبان و گویش محلی منطقه مورد بازدید آشنا شود. گردشگر فرهنگی-ناریخی در واقع تجربه ای کیفی ناشی از تعامل میان وی و محیط مورد بازدید را بدست می آورد.
گردشگری انبوه: این شاخه از گردشگری بزرگترین بازار گردشگری را به خود اختصاص داده است. استفاده از سواحل دریاها، گذراندن اوقات فراغت، خارج و فارغ از زندگی معمول بودن اصلی‌ترین هدف این گروه‌هاست.آنها کمترین ارتباط را با مردم سرزمین مقصد برقرار می کنند و قادر خواهند بود بیشترین اثرات منفی را بر منطقه وارد کنند.
گردشگری ورزشی: فعالیت‌های این گونه از گردشگری می تواند شامل شرکت در رقابت‌های ورزشی، تورهای استفاده از امکانات ورزشی و شرکت در اردوهای آموزشی باشد که این شاخه از توریسم نیز رو به رشد است.
گردشگری درمانی: مردم بسیاری در سراسر جهان به منظور کسب آرامش و درمان به سفر می روند. این نوع از سفر‌ها سابقه بسیار طولانی دارد. چنانچه در قرن‌های پیش از میلاد شواهدی از سفرهای گردشگران رومی و یونانی به مناطق دارای چشمه‌های آب گرم و شفادهنده بدست آمده است. اغلب گردشگرانی که در زمره این گونه از گردشگری به حساب می آیند، به منظور بهره برداری از امکانات طبیعی به سفر می روند. لجن درمانی در کنار سواحل دریاها و دریاچه‌ها، استفاده از چشمه‌های آب گرم، هوای صاف و پاکیزه مناطق بکر طبیعی کوهستانی، استفاده از گیاهان دارویی و.. انگیزه‌هایی است که این نوع گردشگر را به خود جلب می کند.
گردشگری ماجراجویانه: ایجاد هیجان برای گردشگر مهمترین هدف گردشگری ماجراجویانه است و از فعالیتی ساده مانند دریانوردی بر روی یک قایق آموزشی تفریحی تا پایین آمدن با دوچرخه از ارتفاعات آلپ در اروپا را می تواند شامل شود. این شاخه از گردشگری با سرعت اعجاب انگیزی در حال رشد است.
گردشگری نوستالژیک: خاطرات و تجربه‌های ایام گذشته، عنصر برانگیزنده سفر برای مقاصدی است که فرد پیش تر در آن حضور دارد و به نوعی با ذهن و شخصیت او پیوند خورده است. سفر مجدد به این مقصدها زنده کننده آن یادها و گاه تسکین آلام انسان است.
گردشگری قومی: مطالعه و مشاهده آداب و سنن و روش زندگی یک قوم خاص می تواند انگیزه ای برای سفر گروهی از گردشگران محسوب شود. گردشگری با هدف آشنایی با اقوام چادرنشین یا کوچ رو، یکی از نمونه‌های بارز آن است.
گردشگری شهری: این شاخه از گردشگری را نمی توان به آسانی از سایر اقسام آن به ویژه گردشگری فرهنگی-تاریخی جدا کرد زیرا در بسیاری از موارد،استقرار و تفرج گردشگر همان محیطی است که در گردشگری شهری به آن تاکید می شود.
گردشگری مبتنی بر کسب و کار: این شاخه از گردشگری شامل سفرهایی می شود که مردم برای فعالیت‌های کاری و حرفه ای خود انجام می دهند. بازرگانان، محققان، اساتید دانشگاه و.. افرادی هستند که جزء این گروه از گردشگران قرار می گیرند.
گردشگری مذهبی: یکی از قدیمی‌ترین بازارهای سفر، به این شاخه از گردشگری تعلق دارد. به این ترتیب در اقصی نقاط دنیا اماکن مقدس مذهبی به عنوان عامل جذب گردشگر، به یک مقصد گردشگری تبدیل شده اند.
گردشگری مبتنی بر رویدادها: جشنواره‌هایی با موضوع خاص فرهنگ و معرفی یک مقصد گردشگری، مسابقات المپیک، جام جهانی، نمایشگاه‌های تجاری بین امللی، یادمان تاریخی، اجلاس‌های بین المللی و.. همه نمونه‌هایی از این نوع گردشگری محسوب می شوند.
گردشگری برای دیدار بستگان: هر چه کشوری مهاجر پذیر تر باشد حجم بیشتری از این شاخه از گردشگری را به خود اختصاص می دهد. اعضای خانواده برای کسب فرصت‌های شغلی بهتر، تحصیل، درمان، موقعیت اجتماعی مناسب تر و.. مهاجرت می کنند.
گردشگری روستایی: فرهنگ بومی، معماری، مصالح به کار رفته در خانه‌ها، گویش، پوشش، آداب و سنن، شیوه‌های زندگی مردم و.. برای یک گردشگر شهرنشین جذابیت دارد و مشارکت در فعالیت‌های روستایی از علاقمندی این گردشگران است.(احسانی، ۳۰، ۱۳۸۴)
۲-۲-۲ آثار مثبت و منفی گردشگری
پژوهشگران بسیار زیادی در مورد نگرش جامعه محلی نسبت به توسعه گردشگری تحقیق کرده اند (Schroeder,1996:79) از این رو، مباحثی در خصوص نگرش جامعه محلی در مورد توسعه گردشگری به طور روزافزونی توجه دانشگاهیان، سیاستگذاران و مدیران صنعت گردشگری را به خود جلب کرده است (Zamani – Farahani and Ghazali,2008:1233). عمده ترین موضوع مورد بحث آنها کارآیی اقتصادی توسعه گردشگری و هزینه‌ها و مزایایش برای جامعه محلی است (Hernandez et al., 1996).‌هال بر نقش و مشارکت ساکنان محلی در توسعه گردشگری تأکید می نماید(Hall, 2002:147).
۲-۲-۲-۱ اثرات گردشگری بر جوامع میزبان
گردشگری اثرات گوناگونی بر مقصد و جامعه میزبان بر جای می گذارد. این اثرات طیف کسترده ای از اثرات اجتماعی – فرهنگی، اقتصادی، سیاسی یا زیست محیطی را شامل می شود. نوع و میزان اثرات گردشگری در یک مقصد از عوامل متعددی متاثر می شود، از جمله مهمترین این عوامل ویژگ‌های جامعه میزبان و میهمان و ماهیت فعالیت‌های گردشگری در مقصد است (ضیایی،۱۳۸۹ :۲۰۷). تجربه نشان داده است که هرجا گردشگری به طور اتفاقی و بدون وجود برنامه ریزی و راهبرد مشخص توسعه یابد، مشکلات زیست محیطی و اجتماعی متعددی ظهور پیدا می کند و در درازمدت مشکلات گردشگری بیشتر از فواید آن خواهد شد (خانی،۱۳۸۸ :۵۴). به طور کلی می توان مهمترین تاثیرات گردشگری بر جوامع میزبان را اینگونه بیان کرد :
توسعه صنعت گردشگری در مناطق روستایی باعث ایجاد اشتغال در هر دو بخش رمسی و غیر رسمی شده و همین عامل خود موجب افزایش درآمدهای ریالی و ارزی خواهد شد.
رفت و آمد گروه‌های اجتماعی مختلف و مسافران داخلی و خارجی با دیدگاه های گوناگون نه تنها باعث افزایش سطح فعالیتهای تولیدی، خدماتی و امکانات اشتغال می شود، بلکه باعث آشنایی مردم محلی با فرهنگ‌ها و باورها و رفتارهای اجتماعی یکدیگر می شود و همین عامل خود می تواند زمینه ساز تفاهم ملی و بین الملل شود.
گردشگری روستایی تقاضا برای صنایع دستی، هنرهای سنتی و فعالیتهایی را که نیاز به نیروی کار بیشتری دارند بالا می برد این فعالیت‌ها همان فعالیت‌هایی است که در محیط روستا مورد نظر است.