ژان پل سارتر معتقد است: «کسی که سخن می‏گوید، در آن سوی کلمات، نزدیک مصداق کلمه است و شاعر در این سو؛ کلمات برای متکلّم، اهلی و رامند و برای شاعر، وحشی و خودسر. کلمات در نظر متکلّم، قراردادهایی سودمند و ابزارهایی مستعمل‏اند که کم‏کم سائیده می‏شوند و چون دیگر به کار نیایند، به دورشان می‏افکند. در نظر شاعر، کلمات، اشیاء طبیعی‏اند که چون گیاه و درخت، به حکم طبیعت، بر روی زمین می‏رویند و می‏بالند» (سارتر، ۱۳۵۲: ۱۸).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شاعر در ابتدای برخورد با اشیا به جای این‏که چیزها را با نامشان بشناسد، به شناختی مستقیم از آن‏ها دست می‏یابد و سپس به سوی دسته‏ای دیگر از اشیاء که همان الفاظ است روی می‏آورد؛ آن‏ها را لمس می‏کند، حس می‏کند و سرانجام کشف می‏کند که میان آن‏ها با زمین، آسمان، آب و همه‏ی اشیاء آفریده و حادث، پیوندی هست و از طریق این دریافت، به «تصویری لفظی» دست می‏یابد.
شعر در حقیقت از چگونگی به کارگیری و روباط بین واژه‏ ها، پدید می‏آید. شاعر از شکل تا صوت و آوایی که یک کلمه در خود دارد و تأثیری که بعد از خواندنش به جا می‏گذارد، مد نظر قرار می‏دهد و در نوع روابط واژه‏ ها با هم، درنگ می‏کند.
«ویکتور شکلوفسکی» از نظریه‏پردازان صورتگرا، به این اعتقاد داشت که «شاعر، تصویر را نمی‏آفرید؛ بلکه آن را می‏یابد و آن را از زبان معمول و معیار، به دست می‏آورد» (علوی مقدّم، ۱۳۷۷: ۲۳).
اگر بپذیریم که شعر برخلاف بسیاری از هنرها مانند نقاشی، خطّاطی، تئاتر و … براساس مختصات شنیداری (و نه مختصّات دیداری) به مخاطب عرضه و لذّت ناشی از ابتدایی‏ترین تأثیر آن، از طریق حسّ شنوایی حاصل می‏شود، حفظ نظم و ضرباهنگ کلمات (به عنوان یکی از ویژگی‏های بیرونی شعر) ضروری می‏نماید.
به عقیده‏ی رومن یاکوبسن «خواننده شعر، در هنگام خواندن اثر به صورتی زنده، دو قسم آگاهی را تجربه می‏کند: قواعد سنّتی حاکم بر شعر و نوآوری هنری به هیأت تخطّی از این قواعد. یاکوبسن تصریح می‏کند که «نوآوری را دقیقاً در تقابل با زمینه‏ی سنّت می‏توان درک کرد» (اسکولز، ۱۳۷۹: ۱۳۱).
در زبان شاعرانه، با نوآوری روبه‏روییم. نوآوری شاعر، در زبانی‏ست که به کار می‏گیرد، نه در تصویرهایی که ترسیم و ارائه می‏کند. در حقیقت، آن‏چه در این شعر اهمیّت دارد، نیز همین دگرگونی در کاربرد زبان است. آنچه شاعران را از یکدیگر متمایز می‏کند. شیوه‏ی بیان، کاربرد ویژه‏ی زبان و عناصر زبانی و تمهیدات و شگردهای کلامی است؛ برهمین اساس «ویکترو شکلوفسکی» اعتقاد داشت که: «شاعر، تصویر را نمی‏آفریند؛ بلکه آن را می‏یابد و آن را از زبان معمول و معیار به دست می‏آورد» (علوی مقدّم، ۱۳۷۷: ۳۳).
اهمیّت شاعر و شعر در این نیست که «چه» می‏گوید، بلکه در این است که اندیشه‏اش را چگونه بیان می‏کند. این‏که چگونه از ابزارهای زبان استفاده و به تولید مفاهیم وتصاویر شعری به شکلی نو بپردازد و بپردازد و اعتیاد ذهنی مخاطب را در مقایسه‏ی مفاهیم، تصاویر، ساخت‏های شعری و هنری تولید شده و پیش ساخته با اثر جدید، دچار شگفتی و حتّی اختلال کند.
۲-۳-۱ تعریف شعر از دیدگاه‏های مختلف
شعر دفاع مقدس در ایران، آمیخته‏ای از عشق، عرفان و حماسه است که شاعر در اثر خود، مضامینی چون وطن‏دوستی و ایثار، غیرت ملی، توکل، یقین، وصال، لقاء الله، تجلی و قرب به خداوند و… را مطرح می‏کند.
۲-۳-۲ قالب‏های متداول شعر دفاع مقدس
جنبش اجتماعی مردم این مرز و بوم و شکوفایی آن با تکیه بر اصل مذهبی و اعتقادی و تأثیر آن بر اندیشه و ذهن شاعران، موجب پدید آمدن فضای تازه‏ای در شعر دهه‏ی شصت شده است که از یک سو در حرکت اجتماعی مردم و از دیگر سو، در فرهنگ و باورداشت مردم این مرز و بوم ریشه دارد. شعری‏ست که در آن، انقلاب درونی و بیرونی، توأمان و دوشادوش هم حرکت می‏کنند و زیر ساخت و روساخت در آن، با هم و در کنار هم به حرکت درآمده و در جستجوی قالب و ساختار خاصّ خود است. «شعر شعاری، در سیر رو به رشد خویش در سال‏های ۶۴ به بعد شاهد حضور شعری تازه و موفق در عرصه‏ی مطبوعات و سپس دفترها شعری‏ست» (سنگری، ۱۳۸۰، ج ۲: ۵۸).
شاعران این دهه با توجّه به ذوق، سلیقه، دانش و بینش خود، در گزینش یکی از دو نوع قالب کهن و نو در پی بیان خاصّ خویش هستند. شاعر این دهه از یک سو، با شعر و بیان نویی که با افسانه‏ی نیما در سال ۱۳۰۱ آغاز شده و از پیچ و خم و فراز و فرود چندین دهه‏ی خود گذشته روبه‏روست و از سوی دیگر، با شعر کهن و معمول در قرون متمادی این آب و خاک. از این‏رو، شاعران این دهه برای بیان عواطف درونی خویش و در آفرینش شعری همسنگ با انقلاب گرانسنگ اجتماعی و فرهنگی خود، به یکی از رویّه‏های جاری شعر، یعنی شعر نو یا سنّتی روی می‏آورند. در بررسی شعر دهه‏ی شصت، با دو گونه شعر مشخص و متمایز روبه‏رو هستیم؛ نخست شعر سنّتی مانند قصیده، غزل، مثنوی، دوبیتی و رباعی. دوم شعر نیمایی و سپید.
۲-۳-۲-۱ قصیده
قصیده از کهن‏ترین قالب‏های شعر فارسی‏ست که تا پیش از انقلاب، کاربردهای محدودی داشت و بیشتر در زمینه‏ی مدح و وصف و ستایش یا در مرثیه و نیز گاهی با درونمایه‏ی حکمی و اخلاقی سروده می‏شد و قصیده‏ای که در آن مخصوصاً به مسایل اجتماعی توجّه شده باشد، بسیار اندک بود. تنها در دوره‏ی مشروطیت است که شاعرانی چون ملک الشعرای بهار در این قالب، شعر اجتماعی سروده‏اند. پس از پیروزی انقلاب نیز برخی از شاعران؛ برای بیان عواطف و احساسات درونی درباره‏ی انقلاب، به قصیده روی آوردند.
۲-۳-۲-۲ غزل
غزل، رایج‏ترین قالب شعر دهه‏ی شصت است. غزلی که گاه از نظر زبان و بیان، با زبان «غزل از یک سو در شعر کهن و به ویژه غزل‏های عرفانی حافظ و مولانا و بیدل ریشه دارد و از طرفی با بهره گرفتن از ترکیب‏‏سازی شاعران نوپرداز، به ارائه‏ بیان تصویری خاص پرداخته که در خور شعر زمانه است. از آنجا که غزل، بهترین قالب برای بیان عواطف درونی شاعر است، شاعران این دهه، بیش از هر دوره به غزل‏سرایی گرایش دارند و به همین دلیل می‏توان غزل را رایج‏ترین قالب دهه‏ی شصت نامید» (ترابی، ۱۳۷۵: ۲۱۹).
شاعران غزلسرا علاوه بر توجّه به نوگرایی و استفاده از امکانات زبان رایج در بین مردم و نیز زبان محاوره‏ای، فضایی گسترده به غزل این دهه می‏بخشند و آن را برای بیان عواطف درونی و معنوی و نیز روح حماسی جاری در جامعه به کار می‏گیرند. در این دهه، در کنار غزلسرایان بزرگ و مشهوری چون محمد حسین شهریار، هوشنگ ابتهاج، مشفق کاشانی و حمید سبزواری، شاعران جوان دهه‏ی شصت دیده می‏شوند که چه در کتاب‏های چاپ شده و چه در شعرهایی که در مجلّه‏ها و جُنگ‏های ادبی منتشر کرده‏اند، موفّق به عرضه‏ی غزل‏های خوب و زیبایی شده‏اند. در این میان، برخی فقط غزلسرایند و بیشتر به قالب‏های کهن و به ویژه غزل، به شعر نو نیمایی و حتّی شعر سپید گرایش دارند و آثار خوبی نیز در این زمینه سروده‏اند. «سوگ‏سروده‏ها از بهترین غزل‏های جنگ هستند که در رثای شهدا سروده شده‏اند. در اغلب این سوگ سروده‏ها «شهادت» به عنوان حماسه‏ای با شکوه ظهور پیدا می‏کند و شهید نیز به جای محبوب غزل‏های کهن می‏نشینند. این قبیل از اشعار از عاطفه سرشارند و لطافت خاصی دارند» (فیاض منش، ۱۳۸۱: ۱۲۰).
۲-۳-۲-۳ مثنوی
شاید بتوان یکی از پویاترین و زنده‏ترین انواع شعر دهه‏ی شصت را در میان مثنوی‏‏های این دوره جست؛ مثنوی‏هایی که گاه در شکلی ساده و روان بر زبان شاعر جاری شده و به دلیل همین سادگی ظاهری، گروهی را به دنبال خود کشیده است و گاه در شکلی خشن و استوار که به سبب صلابت و گیرایی‏اش، شاعری سخت‏کوش می‏طلبد. «راحتی ظاهری قالب مثنوی و آزادی شاعر در آن، به دلیل نبودن قید و بند زنجیره‏ای قافیه‏ای که در قصیده و غزل وجود دارد، موجب شده تا با تمام استقبال شاعران از این قالب، کمتر شعری در قالب مثنوی موفق از آب درآید. با این همه، در هه‏ی شصت نیز مثل دهه‏های پیشین، شاعرانی چند، کوشیده‏اند تا عواطف درونی خود را در این قالب ارائه دهند ولی کمتر موفق شده‏اند. در این دهه تنها «احمد عزیزی» و «علی معلّم» هستند که کاری در خور و بایسته، در قالب مثنوی عرضه کرده‏اند» (یوسف‏نژاد، ۱۳۸۸: ۷۳).
۲-۳-۲-۴ رباعی و دوبیتی
رباعی شعری است چهار مصراعی که بر وزن “لاحول و لاقوه الابالله” سروده می شود و یک قالب شعر ایرانی است. «رباع در لغت به معنی چهارگان است و هر چیز را که دارا ی چهار جزء باشد می‌توان رباع گفت. رباعی (با ی نسبت) در ادبیات یعنی شعری که دارای چهار مصراع است. رباعی در ادب فارسی با اسم‌های مختلفی آمده است از جمله: دوبیتی، ترانه، چاردانه، چارخانه بیت و…؛ نه تنها «دوبیتی» و «ترانه» به جای رباعی به کار رفته‌اند بلکه مفهوم و محدوده این سه درهم تنیده، به طوری که مشخص کردن مرز دقیق هر یک و تعیین مصداق‌های آنان در مواردی دشوار است. آن چنان که از منابع مختلف برمی‌آید، یکی از اسم‌های رباعی، دو بیتی است، که به عربی رفته و «الدوبیت» گفته می‌شود، بدین ترتیب عرب‌ها از واژه‌ فارسی «دو بیت» و ایرانیان از کلمه عربی «رباعی» استفاده می‌کنند» (شمیسا؛۱۳۷۴: ۱۴-۱۳).
در مورد تفاوت دوبیتی و رباعی گفته‌اند: «دو‌بیتی همان رباعی است جز اینکه وزنش با وزن رباعی فرق دارد و غالباً بر وزن مفاعیلن مفاعیل است» (نشاط، ۱۳۶۱: ۱۵۴). به لحاظ محتوایی نیز بین دوبیتی و رباعی فرق گذاشته‌اند: «دوبیتی متضمن مضامین غنایی است، عشق، عرفان، یاد دوست، گریه، سوز جدایی، درماندگی، داغ دل و…؛اما در قالب بسیاری از رباعی‌ها، فلسفه و چون چرا و گاه شکّ فلسفی دیده می‌شود» (تاکی، ۱۳۸۱: ۷۹). شاعران با بهره گرفتن از قالب‏های رباعی و دوبیتی به بیان مضامینی چون شهادت طلبی، شجاعت، شهید، دلتنگی و تحسّر برای شهیدان و … پرداخته‏اند.
۲-۳-۲-۵ چهارپاره
چهارپاره در واقع دوبیتی‏هایی پیوسته هستند که «به بیان حماسی و درشتناکی هماهنگ با تپش‏های مردم به ویژه در عرصه‏ی جنگ و دفاع از مرز و بوم و آرمان‏های خویش می‏پردازد» (ترابی، ۱۳۷۵: ۲۲۹).
۲-۳-۲-۶ قالب‏های نو
شعر نو از نظر قالب سه نوع است‏: ۱٫ شعرنیمایی ۲٫ شعر سپید ۳٫ موج نو
شعر نیمایی: علی اسفندیاری که در شعر فارسی با نام «نیما یوشیج» شناخته شده است، آغازگر راستین شعر‌نو است. به همین جهت شعرنو را شعر‌‌نیمایی نیز گفته‌اند. او وزن و قافیه را حفظ کرد اما دست شاعر را در استفاده از آن باز گذاشت و بعد از تلاش و تجربه‌های شعری پراکنده در سال ۱۳۰۱ «افسانه» را منتشر کرد.
«در حوزه شکل و قالب، نیما محتوا را مقدم بر قالب دانست زیرا معتقد بود ذهن شاعر باید بر شکل تسلط داشته باشد نه اینکه شکل شعر، شاعر را مجبور به گفتن حرف‏هایی بکند که قصد آن را نداشته است. بنابراین قید تساوی طول مصراع‌ها را برداشت. چون احتیاجی نمی‌دید شاعر با کلمات مصراع پر کن، مصراعی را مساوی مصراع دیگر کند. هر جا حرف تمام می‌شود، مصراع تمام است. نیما وزن و قافیه را برای شعر لازم و طبیعی می‌داند اما بر آن است که شکل ذهنی شعر باید صورت ظاهری آن را ایجاد کند. در نظر او شعر بی قافیه مثل آدم بی استخوان است. قافیه مقید به جمله و جمله در خدمت محتواست. هر جمله تازه، قافیه تازه و هر قافیه تازه، جای خود را می‌خواهد و نباید آن را در فواصل معین جا داد» (یاحقی؛ ۱۳۷۵: ۱۰۰). هر کلمه‌ای می‌تواند در شعر جای گیرد به شرط اینکه با کلمات دیگر بیگانه نباشد. «هر کلمه‌ای، حتی کلمات لهجه‌های مختلف همه می‌توانند در شعر به کار روند. نیما واژه‌های مازندرانی زیادی را در شعرش بکار برده است. نیما و شاگردان موفق او از جمله «اخوان و شاملو» ترکیبات جدید بسیاری ساختند» (شفیعی کدکنی، ۱۳۸۰: ۱۱۶).
شعر سپید: گونه ‌ای از شعر نو فارسی است که در دهه سی شمسی و با مجموعه‏ی هوای تازه از احمد شاملو ظهور پیدا کرد. تفاوت عمده این آثار با نمونه‌ های قبلی شعر نو در فرم شعر بود. در این سبک عموماً وزن عروضی رعایت نشده ولی آهنگ و موسیقی جلوه دارد.
«پورنامداریان نیز به پاره‌ای از رمزورازهای مـوسیقی شـعر شاملو این‌گونه اشاره می‌کند: استفاده از مختصات نثر دورهء اول‌ زبان‌ فارسی، ضمیر‌ مشترک «خود» و قید «هم»، تکرار حروف مشابه چه صامت و چه مصوت، آوردن کـلمات‌ هـم‌قافیه‌ و هـم‌وزن در درون و در پایان مصاریع، تکرار یک کلمه، تقطیع شعر از نظر کتابت، که خواننده را‌ وادار‌ می‌کند‌ تـا در خواندن رعایت قطع و وصل کلام را بکند، همچنین قراردادن کلمات‌ هم‌وزن‌ یا‌ به‌نوعی رعایت قطع و وصل کلام را بکند، همچنین قراردادن کـلمات هـم‌وزن یـا به‌نوعی هماهنگ‌ و هم‌قافیه‌ درجایی که توجه خواننده را جلب کند؛ و نکته‏ی بـعدی، چیدن عـبارات در شکلی که با‌ ایجاد‌ فضایی مناسب با موضوع در القای تصویر و عاطفه کمک کند. مورد اول مبهم‌ است؛ یعنی‌ معلوم‌ نـیست کـه کـدام‌یک از مختصات نثر دورهء اول مورد نظر است. مرحوم بهار ویژگی‌های نثر دوره‏ی‌ اول‌ را ذکر کرده اسـت، ولی ایـن ویـژگی‌ها موجد هیچ نوع موسیقی در کلام نمی‌شود، اگرچه‌ گاهی‌ برجستگی‌های‌ زبانی را درپی دارند؛ مثلا استفاده از کلمات آرکاییک از لحـاظ زبـانی در تـشخص شعر شاملو مورد‌ توجه‌ است. درباره‏ی مورد دوم هم پورنامداریان گفته است که با سکوت کـوتاهی بـعد‌ از‌ این‌ها‌ و تکیه‌ای که هنگام ادای آن‌ ها در کلام ایجاد می‌شود، موسیقی پدید می‌آید، اما در بسیاری‌ جـاها‌ نـه‌ تـکیه‌ای وجود دارد و نه مکثی» (دشتی آهنگر، ۱۳۸۸: ۱۲۸-۱۲۹).
شعر موج نو: این نوع شعر، نه تنها وزن عروضی ندارد، بلکه آهنگ و موسیقی آن حتی مانند شعر سپید هم آشکار نیست. در حقیقت منطق غیر نثری آن و تشبیهات و استعارات نوین آن یعنی مجموعاً زبان شعری، بدان آهنگی معنوی می‏بخشد که در نثر دیده نمی‏شود .
از ویژگی‏های شعر موج نو می‏توان به «کشف روابـط و مناسبات جدید و تجریدی میان اشیا و ایجاد تصاویر سوررئالیستی»، «‏استفاده از زبان پیـچیده و مبهم»، «‏گریز از وزن و قافیه‌ و گرایش‌ به‌ زبان‌ نثر»، «آشنایی‌زدایی یا هنجارگریزی نحوی»، «‏تعهـّد گریزی و فردگرایی»، «‏بی توجـّهی به عنصر اندیشه، معنی و محتوا و گرایش به خیال، زبان و شـکل بـیان» و … را می‏توان ذکر نمود (حسین‏پور، ۱۳۸۲: ۱۶۹-۱۷۷).
قالب‏های شعر نو، دارای ویژگی‏هایی هستند که برخی از مضامین خاص را می‏توان به راحتی با کمک آن‏ها منتقل نمود. «از ویژگی‏های اشعار نیمایی و سپید جنگ، استفاده از واژگان و تعبیرات مذهبی، رعایت ساختمان طبیعی کلام، استفاده از ضرب‏المثل‏ها، به کار بردن ترکیبات زیبا و خوش نواختی چون سبز سرخ، مردان آفتاب و جبروت عشق است. شاعران جنگ با زبانی ساده و صمیمی وقایع جنگ را به تصویر کشیده‏اند (فیاض منش، ۱۳۸۱: ۱۲۴).
۲-۳-۳ شعر بومی
شعر بومی شعری است که علاوه بر زبان و لهجه‎ی بومی و محلی هر خطه، به آداب، رسوم و فرهنگ، زندگی و اندیشه ساکنان یک بخش جغرافیایی خاصی از کشور می‎پردازد.
به طور کلی شعر گیلان به دو شکل ارائه شده است:
الف. ترانه‎ها :
در قالب دوبیتی گاهی سه بیتی در وزن هزج مسدس، یا ون‎های نزدیک به وزن اصلی رایج در تمام گستره میهن پهناور ما سروده شده است (پرچمی، ۱۳۷۵: ۲۵).
ارزش این ترانه‎ها تا به حدی است که منبع الهام بسیاری از آثار مشهور و پرآوازه‎ی جهانیان در طول تاریخ و الگویی برای موسیقی دانان در آثار هنری آنان است. «بسیاری از نقاشان، هنرمندان، نویسندگان و حتی بیشتر فلاسفه تحت تأثیر مستقیم این‎ها قرار گرفته‎اند. شعری پرشور گیراست که از این ترانه‎ها نیرو و توان یافته باشد و داستانی دل‎انگیز که با روح این ترانه‎ها در هم آمیخته باشند و چه بسا فلسفه‎ها و مذاهبی در یک مملکت و در میان افراد یک ملت گسترش می‎یابد که از این خمیرمایه بیشتر گرفته باشد» (همایونی، ۱۳۷۹: ۲۳).
ب. سروده‎ها
سرودها که شامل سرود کشت و زرع – سرود بازی – سرود آیینی و سوگ سرود است در شکل‎های مختلف گاهی دو سه بیت حتی در سرودهای نمایشی به سی چهل بیت می‎رسد (پرچمی، ۱۳۷۵: ۲۵).
بومی سرودها همچون دیگر انواع شعر عامه، از شاخص‎ها و ویژگی‎هایی برخوردارند که آن‎ها را برجسته و متمایز می‎سازد؛ البته گاهی خصلت‎ها جنبه منفی داشته و موجب زوال آن‎ها شده است. به نظر صادق هدایت این ترانه‎ها خاصیت به خصوصی دارد که موسیقی علمی فاقد آن است «لطف و گیرندگی طبیعی در احساسات سادگی تشبیهات و طراوت شاعرانه و گاهی نیز مُهلم از افکار شاعرانه‎ی حقیقتاً عالی می‎باشند که مقام جداگانه احراز می‎نمایند» (هدایت، ۱۳۸۱: ۲۰۲).
ج. ویژگی‎های بومی سرودها
محتوای برخی از این اشعار به شکل سوال و جواب است، در گذشته دور کارگران مزرعه‎ها، مجاور، با خواندن این اشعار به صورت آوازی مشاعره کرد، ساعات کارشان را کوتاه می‎کردند و به رهگذران نشاط می‎بخشیدند» (کبیر، ۱۳۸۱: ۱۵۱).
د. شباهت ترانه‎ها در میان اقوام گوناگون
هر منطقه و هر قومی از این میهن‎ ادب‎پرور و این مهد شعر و ادب دارای واکنش‎های هنری خاصّ خویش است که با موقعیت جغرافیایی و زیستی آن پیوند دارد و غنی‎ترین منبع مردم‎شناسی و شناخت تحوّلات و پیشرفت فکری هر قوم، تحقیق در شعر و ادب باور داشت‎های آن است (پرچمی، ۱۳۷۵: ۱۳). «از آنجایی که شباهت این ترانه‎ها به زمانی می‎رسند که خانواده‎ها ملل گوناگون با هم می‎زیسته‎اند» (هدایت، ۱۳۸۱: ۲۰۰). سبک و مضمون کاملاً شبیه هم باشند، پناهی سمنانی این پدیده را «کوچ و سفر ترانه» می‎نامند و عوامل از قیبل، مهاجرت، سفر به قصد تفریح و سیاحت، سفر برای امور کاری و بسیاری از عوامل دیگر در شکل‎گیری این پدیده مؤثر می‎داند (پناهی سمنانی، ۱۳۸۳: ۳۰).

۱۲۴

۲

۵

۴۲۵۷

۲۲

۷۷۵

هدف نهایی از این مرحله، آماده ­سازی داده ­ها برای پیاده­سازی مدل توسعه داده شده در فصل قبل است، که با ایجاد پایگاه داده نهایی نشان داده در جدول۴- ۶، هدف قابل دستیابی می­باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

یکی از روش­های ارزیابی برازندگی مدل LD_cFR استفاده از معیار SSE است. نتایج حاصل از محاسبه SSE به ازای تعداد خوشه­های متفاوت، در شکل۴- ۵ و شکل۴- ۶ نشان داده شده است. نتایج نشان داده شده در شکل۴- ۵، نشان­دهنده آنست که حذف معیار M و جایگذاری آن با معیار D تاثیر مناسبی بر کاهش خطای SSE داشته است.
شکل۴- ۵ مقایسه خطای SSE مدل RFM و DFR
از سوی دیگر، همان‌گونه که در شکل۴- ۶ نشان داده شده است، میزان خطای SSE برای مدل LD_cFR کمترین مقدار را در تعداد خوشه­های مختلف داشته و این بدان معناست که این مدل توانسته خوشه­های متراکم­تر و بهتری ایجاد کند. نتایج نشان داده شده در شکل۴- ۵ و شکل۴- ۶ اثباتی است بر دقت مدل پیشنهادی.
شکل۴- ۶ مقایسه خطای SSE مدل LRFM و LDFR

تعیین ارزش

هدف این بخش پیاده­سازی و سنجش مدل تعیین ارزش ارائه‌شده در فصل قبل است. همان‌گونه که در فصل قبل بیان شد، پس از تشکیل پایگاه داده مشتریان، تعیین ارزش آن‌ ها متشکل از ۳ فرایند خوشه­بندی، تشکیل زنجیره مارکوف و اولویت­ بندی مشتریان است. در این بخش، فرآیندهای مورد نیاز برای تعیین ارزش مسافران بر روی پایگاه داده تشکیل شده در بخش قبل اجرا خواهد شد.

تعیین تعداد بهینه خوشه ها

اولین گام از فرایند تعیین ارزش، خوشه­بندی مشتریان می­باشد. در فرایند خوشه­بندی دانستن تعداد خوشه ­ها، اهمیت بالایی دارد. تعیین تعداد خوشه ­ها به دو روش قابل اعمال است؛ نظر خبرگان و شاخص­ های آماری. در این تحقیق، برای تعیین دقیق تعداد خوشه ­ها، از شاخص Silhouette، که یک شاخص آماری می­باشد، استفاده شده است. این شاخص به تفسیر و اعتبارسنجی خوشه­های تشکیل شده در فرایند خوشه­بندی پرداخته و میزان برازندگی آن را تعیین می­ کند. شاخص silhouette از طریق رابطه (۴-۱) بدست می ­آید:

(۴-۱)

در رابطه ۴-۱، نشان­دهنده میانگین فواصل داده­ی i از سایر داده ­های موجود در خوشه و بیان‌کننده حداقل متوسط فاصله داده i از سایر خوشه­هاست. هرچه مقدار این شاخص در خوشه­بندی بالاتر باشد، بیانگر آنست که خوشه­بندی بهتر انجام‌شده است. حداکثر مقدار این شاخص برابر یک است.
برای مجموعه داده آماده شده در مرحله قبل، از شاخص Silhoutte برای تعیین تعداد بهینه خوشه ­ها استفاده شده است. نتایج بدست آمده، نشان می­دهد که ایجاد ۴ خوشه برای داده ­ها، نتایج بهتری تولید می­ کند. مقادیر بدست آمده برای خوشه­های ۳ تا ۱۰ تایی در شکل۴- ۷ نشان داده شده است.

شکل۴- ۷ تعداد بهینه خوشه ها

با توجه به نتایج بدست آمده، ۴ خوشه برای داده ­ها در نظر گرفته خواهد شد.

خوشه بندی

پس از تشکیل پایگاه داده و تعیین تعداد مناسب خوشه ­ها، در این مرحله مسافران موجود در پایگاه داده موجود، با بهره گرفتن از الگوریتم توسعه داده شده ICA خوشه­بندی شده ­اند. نتایج حاصل از خوشه­بندی پایگاه داده مسافران در جدول۴- ۷ نشان داده شده است.
جدول۴- ۷ خوشه های تشکیل شده

جدول ۳-۱) تعداد کارکنان به تفکیک اداره و شرکتها و نمایندگیهای تابعه ………………………. ۳۳

جدول ۴-۱) توزیع فراوانی سطح تحصیلات پاسخگویان ……………………………………………. ۳۶

جدول ۴-۲) توزیع فراوانی جنسیت پاسخگویان ………………………………………………………. ۳۶

جدول ۴-۳ )توزیع فراوانی سن پاسخگویان ………………………………………………………….. ۳۷

جدول ۴-۴) توزیع فراوانی وضعیت تاهل پاسخگویان ………………………………………………. ۳۷

جدول ۴-۵)توزیع فراوانی میزان سابقه پاسخگویان ………………………………………………….. ۳۸

جدول ۴-۶) توزیع فراوانی نوع دوستی از ابعاد رفتار شهروندی …………………………………… ۳۸

جدول ۴-۷) توزیع فراوانی وظیفه شناسی از ابعاد رفتار شهروندی ………………………………… ۳۹

جدول ۴-۸) توزیع فراوانی جوانمردی از ابعاد رفتار شهروندی ……………………………………. ۳۹

جدول ۴-۹) توزیع فراوانی رفتار مدنی از ابعاد رفتار شهروندی …………………………………… ۳۹

جدول ۴-۱۰) توزیع فراوانی احترام و تکریم از ابعاد رفتار شهروندی …………………………….. ۴۰

جدول ۴-۱۱) توزیع فراوانی رهبری تحول آفرین …………………………………………………… ۴۰

جدول ۴-۱۲) توصیف متغیرهای تحقیق(۱۴۵=N) ………………………………………………….. 40

جدول ۴-۱۳)رابطه بین رهبری تحول آفرین با بعد احترام و تکریم ………………………………… ۴۱

جدول ۴-۱۴) رابطه بین رهبری تحول آفرین با بعد وظیفه شناسی …………………………………. ۴۱

جدول ۴-۱۵) رابطه بین رهبری تحول آفرین با بعد جوانمردی …………………………………….. ۴۲

جدول ۴-۱۶)رابطه بین رهبری تحول آفرین با بعد رفتارمدنی ……………………………………… ۴۲

جدول ۴-۱۷) رابطه بین رهبری تحول آفرین با بعد نوع دوستی ……………………………………. ۴۳

جدول ۴-۱۸) تحلیل رگرسیون نمرات متغیر ملاک …………………………………………………… ۴۳

جدول ۴-۱۹)خلاصه اطلاعات تحلیل واریانس ………………………………………………………. ۴۳

جدول ۴-۲۰)پیش بینی سبک رهبری بر اساس ابعاد رفتار شهروندی ……………………………… ۴۴

فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل ۱-۱) عوامل رهبری تحولآفرین ………………………………………………………………… ۱۲
شکل ۱-۲) مهمترین ابعاد و مؤلفه های رفتار شهروندی سازمانی …………………………………… ۲۲
چکیده
هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه رهبری تحولآفرین با رفتار شهروندی سازمانی کارکنان اداره بیمه ایران و شرکتها و نمایندگیهای زیرمجموعه آن در استان اردبیل است. این تحقیق به دنبال این است که آیا بین سبک رهبری تحولآفرین با بعد ابتکارات فردی رفتار شهروندی رابطه وجود دارد؟ یا اینکه آیا بین سبک رهبری تحولآفرین با بعد وظیفه شناسی رفتار شهروندی رابطه وجود دارد؟و یا اینکه آیا بین سبک رهبری تحولآفرین با بعد جوانمردی رفتار شهروندی رابطه وجود دارد؟ پژوهش حاضر بر اساس اهداف پژوهش کاربردی میباشد ضمن اینکه این پژوهش از نقطه نظر گردآوری اطلاعات پژوهش توصیفی همبستگی میباشد.جامعه آماری این پژوهش ۲۴۴ نفر از کارکنان ادارات و شرکتها و نمایندگیهای بیمه ایران در استان اردبیل میباشد که از بین این تعداد ۱۴۵ نفر با بهره گرفتن از نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه بین آنها توزیع گردید.و این پژوهش بر اساس داده های روش نمونهگیری به صورت نمونهگیری تصادفی ساده است برای گردآوری داده های مورد نیاز از دوپرسشنامه سبک رهبری تحولآفرین و پرسشنامه رفتار شهروند سازمانی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها در این تحقیق از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده مهم ترین روش های آماری که در این تحقیق استفاده شده شامل آزمونهایی چون ضریب همبستگی پیرسون، آزمون رگرسیون و تحلیل واریانس یک طرفه می باشد. نتیجه به دست آمده نشان دهنده این بود که بین مؤلفه های رفتار شهروندی سازمانی و رهبری تحولآفرین ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

واژگان کلیدی: رهبری تحولآفرین، رفتار شهروندی
فصل اول
کلیات پژوهش
۱-۱ مقدمه
در محیط رقابتی کسب و کار امروز، عمده نگرانی و تکاپوی سازمان ها در جهت بقا و توسعه و پیشرفت فراگیر آنها شکل میگیرد. در راستای این هدف خطیر، مدیران در پی شناسایی و بهرهگیری بهینه از منابع و سرمایه هایی هستند که تحصیل آنها هزینه ها و زحمات فراوانی دارد. پس پیروز این میدان مدیرانی هستند که سرمایه های مذکور را به اثربخش ترین، کاراترین و بهرهورترین طُرق ممکن به کار گیرند. عمده منابع هرسازمانی متوجه منابع انسانی، مالی و فنی آن است که مسلماً سرمایه انسانی تعیین کننده سمت و سوی دیگر سرمایه هاست، زیرا نیروی انسانی است که با توانایی های خود و با برنامه ریزی، دیگر منابع را به خدمت گرفته است. ( باتمان و ارگان^[۱] ،۱۹۸۳ )
برای اولین بار از اصطلاح رفتار شهروندی سازمانی استفاده کردند و آن را به عنوان اقدامات بخشی از کارکنان برای بهبود بهره وری و همبستگی و انسجام در محیط کاری می دانند که ورای الزامات سازمانی است.از آنجایی که رشته مدیریت هر روز وارد مباحث جدیدتری می شود و حوزه های بیشتری را تسخیر می کند، و بهبود عملکرد در شکل گیری رشته مدیریت اصل خدشه ناپذیر بوده است در مکاتب اولیه مدیریت افراد یک سازمان با رفتارهایی که در شرح شغل و شرایط احراز آن وجود داشت مورد ارزیابی قرار می گرفتند ولی امروزه رفتارهایی فراتر از آن نیز مد نظر قرارگرفته است. امروزه این رفتارها جزء جدایی ناپذیر در مدیریت عملکرد محسوب شده ودر جنبه های مختلف سازمان وارد شده اند وآن را رفتارهای افزون بر نقش یا رفتار شهروندی سازمانی میخوانند. در این فصل ابتدا به بیان مسئله و ضرورت انجام تحقیق پرداختهایم، سپس اهداف و سوالات تحقیق و تعریف نظری و عملیاتی اصطلاحات تحقیق را آوردهایم.
۱-۲ بیان مسئله
قرن جدید امواج تازه ای از تغییر را با خود به همراه آورده است. محیط پیرامون سازمانها پویاتر از قبل شده و باعث گردیده تا سازمانها در پی یافتن پاسخهایی برای این پویاییها باشند. برای موفقیت و حتی بقا در چنین محیطی ضروری است سازمانها به سمت انعطاف پذیری، پویایی و تحول حرکت نموده و از سکون بپرهیزند ( جمشیدیان و یزدانشناس، ۱۳۸۷).
مدیریت و رهبری ساکن و بی‌تحرک نمی‌تواند مدت زیادی به طول انجامد، موج یا آن را غرق می‌کند و یا کشتی این مدیریت و رهبری، در گل فرو رفته باقی می‌ماند دیدگاه های بسیاری از نظریه پردازان حاکی از آن است که سازمانهای امروزی نمی ‌توانند روند و سرعت تغییرات را متوقف سازند، بلکه تنها می‌توانند تردیدها، نوسانات و بی‌ثباتیها را به فرصتهایی برای آموختن، تطابق و همخوانی مطلوب تبدیل کنند.
جهت مقابله با این محیط نامطمئن و تغییرات مستمر، نیازبه افرادی درنقش رهبر بشدت احساس می شود. بدیهی است که رهبری سنتی در هزاره سوم ادامه حیات نخواهد یافت و جهان نیازمند رهبرانی تحولآفرین خواهد بود. ( انصاری و تیموری،۱۳۸۵)
رهبری تحول آفرین به دنبال برقراری یک رابطه بین علائق فردی و جمعی است تا به زیردستان اجازه کار کردن برای اهداف متعالی را بدهد.این نوع رهبری برخلاف تئوریهای سنتی که عمدتاً متمرکز برفرآیندهای عقلایی هستند، بر احساسات و ارزشها تاکید میکند و در جستجوی اتصال میان علایق فردی و جمعی میباشد تا از این طریق به زیردستان اجازه دهد برای اهداف متعالی تلاش کنند. رهبری تحولآفرین زمانی تحقق مییابد که رهبر علایق کارکنانش را به کار افزایش دهد و آنان را از هدفها و ماموریتها آگاه سازد و پیروانشان را تشویق کند که فراتر از منابع فردی بیندیشند.
در محیط رقابتی کسب و کار امروز، عمده نگرانی و تکاپوی سازمانها در جهت بقا و توسعه و پیشرفت فراگیر آنها شکل میگیرد. در راستای این هدف خطیر، مدیران در پی شناسایی و بهرهگیری بهینه از منابع و سرمایههایی هستند که تحصیل آنها هزینه ها و زحمات فراوانی دارد. پس پیروز این میدان مدیرانی هستند که سرمایه های مذکور را به اثربخش ترین، کاراترین و بهرهورترین طرق ممکن به کار گیرند. عمده منابع هرسازمانی متوجه منابع انسانی، مالی و فنی آن است که مسلماً سرمایه انسانی تعیین کننده سمت و سوی دیگر سرمایههاست، زیرا نیروی انسانی است که با توانایی های خود و با برنامه ریزی، دیگر منابع را به خدمت گرفته است . (باتمان وارگان، ۱۹۸۳)
برای اولین بار از اصطلاح رفتار شهروندی سازمانی استفاده کردند و آن را به عنوان اقدامات بخشی از کارکنان برای بهبود بهره وری و همبستگی و انسجام در محیط کاری میدانند که ورای الزامات سازمانی است. رفتار فردی آگاهانه و با بصیرت که مستقیماً و به صراحت با سیستم پاداش رسمی شناخته نمیشود وبه صورت کلی کارکردهای سازمان را ارتقاء میدهد.منظور از آگاهانه و با بصیرت، رفتاری که لازمه نقش یاشرح شغل توافق شده در قرارداد استخدام باشد، نیست،این رفتار انتخاب آزادانه شخصی است که غفلت از آن تنبیهی در پی ندارد.
این تحقیق به دنبال این است که رابطه رهبری تحولآفرین با رفتار شهروندی کارکنان اداره بیمه ایران در استان اردبیل را بررسی کند و به این سؤال پاسخ دهد که چه رابطه ای بین رهبری تحول آفرین و رفتار شهروندی کارکنان بیمه ایران در استان اردبیل وجود دارد؟ و آیا این رابطه موجب بهبود اثر بخشی کارکنان می شود؟
۱-۳ اهمیت و ضرورت تحقیق
رهبری تحول آفرین یکی از پارادایمهای رهبری در روانشناسی سازمانی است که مورد تحقیق گستردهای قرار گرفته است . رهبری تحولآفرین ، رضایت زیردستان و اعتماد آنان به رهبری و به علاوه تعهد عاطفی آنان را افزایش میدهد. رهبرانی که رفتارهای تحولآفرین را از خود نشان میدهند مجموعهای از نتایج مثبت را در سازمان ایجاد میکنند. از سویی، عملکرد سازمانی برجسته از طریق تلاش های کارکنان معمولی حاصل نمیشود. یکی از دلایل موفقیت سازمان های بزرگ میشود این است که آنها کارکنانی دارند که فراتر از وظایف رسمی خود تلاش مینمایند، یعنی آنها کارکنانی دارندکه ر فتارهای شهروندی سازمانی را از خود بروز میدهند. تحقیقات نشان داده بین رهبری تحولآفرین و رفتار شهروندی سازمانی ارتباط مثبتی وجود دارد .
مطالعه رفتار افراد در محیط های کاری از دیر باز مورد توجه اندیشمندان علوم مدیریت بوده است و با ظهور رشته رفتار سازمانی در سالهای نخست دهه ۱۹۶۰ این امر جدیت بیشتری یافت .بسیاری از مطالعات صورت گرفته سعی در تقسیم بندی رفتارها و علل بروز آنها داشته اند .مباحثی نظیر؛ ادراک ، انگیزش ، نگرشهای شغلی و غیره از جمله مواردی هستند که به بررسی ریشه بسیاری از رفتارهای آدمی در محیط کار می پردازند. اما بحثی که در دو دهه اخیر مطرح شده است و علاوه بر رفتارشناسان ، توجه روانشناسان و جامعه شناسان را نیز به خود جلب کرده است ، رفتار شهروندی سازمانی نام دارد. رفتار شهروندی سازمانی ، رفتاری اختیاری و فراوظیفهای است که در افزایش عملکرد اثربخش سازمان مؤثر است و به طور مستقیم یا غیرمستقیم بوسیله سیستم پاداش رسمی سازمان سازماندهی نمی شود .با توجه به اینکه افزایش اثربخشی همواره یکی از مسائل و دغدغه های مدیران است، شناخت رفتار شهروندی سازمانی و زمینه های استقرار آن می تواند گام موثر و مفیدی در این مسیر به شمار آید.( طبرسا و همکاران، ۱۳۸۹، ص ۲)
بنابرین تحقیق حاضر برآن است تا از یک سو مفاهیم نسبتاً جدید رهبری تحولآفرین و رفتار شهروندی سازمانی را بیان کند و از سوی دیگر رابطه این دو مورد یعنی رابطه رهبری تحولآفرین با رفتار شهروندی سازمانی را تبیین نماید. سپس راهکارهایی را برای افزایش تاثیرگذاری این رابطه در بالا بردن کارایی و اثربخشی کارکنان اداره بیمه ایران در استان اردبیل ارائه نماید.
۱-۴ اهداف تحقیق
۱-۴-۱ هدف اصلی
مشخص کردن ارتباط بین رهبری تحولآفرین و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان اداره بیمه ایران در استان اردبیل در سال ۱۳۹۱٫
۱-۴-۲اهداف فرعی:

جدول۳-۱ آنالیز شیمیایی کامل نمونه برداشت شده………………………………………………………………………………۵۴
جدول۳-۲ نتایج تجزیه سرندی و تجزیه شیمیایی بخش­های مختلف ابعادی………………………………………..۵۷
جدول۳-۳ معادلات سینتیک بر اساس مکانیسم مدل نفوذ……………………………………………………………………..۶۶
جدول۳-۴ معادلات سینتیک برای واکنش­های جامد-مایع………………………………………………………………………۶۷

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جدول۳-۵ پارامترهای عملیاتی و سطوح آنها……………………………………………………………………………………………۶۹
جدول۳-۶ آزمایش­های طراحی شده با بهره گرفتن از روش CCD……………………………………………………………70
جدول۳-۷ پارامترهای ثابت و مقادیر آنها در آزمایش­های لیچینگ احیایی……………………………………………۷۱
جدول۴-۱ آزمایش جیگ بر روی دانه بندی(۱۰۰۰+۳۳۵۰-) میکرون………………………………………………….۷۳
جدول۴-۲ آزمایش میزلرزان بر روی دانه بندی(۱۰۰۰-۳۰۰+) میکرون………………………………………………..۷۴
جدول۴-۳ آزمایش میزلرزان بر روی دانه بندی(۱۰۰۰-۳۰۰+) میکرون…………………………………………………۷۵
جدول۴-۴ آزمایش میزلرزان بر روی دانه بندی(۳۰۰-) میکرون……………………………………………………………..۷۶
جدول۴-۵ آزمایش میزلرزان بر روی دانه بندی(۳۰۰-) میکرون…………………………………………………………….۷۷
جدول۴-۶ آزمایش میزلرزان بر روی دانه بندی(۳۰۰-) میکرون…………………………………………………………….۷۸
جدول۴-۷ آزمایش میزلرزان بر روی دانه بندی(۱۰۰-) میکرون……………………………………………………………۷۹
جدول۴-۸ آزمایش مغناطیسی خشک بر روی محصول میانی دانه بندی(۳۰۰-) میکرون…………………..۸۰
جدول۴-۹ آزمایش مغناطیسی بر روی دانه بندی(۱۰۰-) میکرون……………………………………………………….۸۱
جدول۴-۱۰ پرعیارسازی توسط فلوتاسیون مستقیم……………………………………………………………………………..۸۴
جدول۴-۱۱ نتایج آزمایش سینتیک لیچینگ در معادله مدل نفوذ………………………………………………………..۸۶
جدول۴-۱۲ مقادیر لگاریتم Kدر دماهای متفاوت………………………………………………………………………………..۸۷
جدول۴-۱۳ نتایج حاصل از طراحی آزمایش…………………………………………………………………………………………..۸۸
جدول۴-۱۴ نتایج آنالیز واریانس مربوط به مدل­های ارائه شده……………………………………………………………….۹۱
جدول۴-۱۵ مقادیر P و F برای پارامترهای عملیاتی و برهم کنش آنها…………………………………………………۹۱
جدول۴-۱۶ شرایط بهینه­سازی پیشنهادی توسط نرم­افزار………………………………………………………………………۱۰۱
جدول۴-۱۷ مقادیر متغیرها در بهینه­سازی پیشنهادی توسط نرم­افزار…………………………………………………….۱۰۲
جدول۴-۱۸ نتایج آزمایش اعتبارسنجی شرایط بهینه………………………………………………………………………………۱۰۲
جدول۴-۱۹ نتایج آزمایش­های تعیین اثر دورهمزن در شرایط بهینه………………………………………………………..۱۰۲
مقدمه
هدف از فرآوری کانه منگنز تولید محصول با مشخصات موردنیاز در صنایع مصرف‌کننده است. به دلیل پایین بودن عیار منگنز در اکثر کانسارهای شناسایی ‌شده در ایران و نیاز به محصول با عیارهای بسیار بالا در اغلب صنایع مصرف‌کننده منگنز، به ‌کارگیری روش‌های مختلف پرعیارسازی برای تغلیظ سنگ استخراج‌ شده لازم و ضروری است. با توجه به کاهش ذخایر معدنی پرعیار فلزی، بالا بودن هزینه‌های معدنکاری و مقرون ‌به ‌صرفه نبودن معدنکاری در معادن فلزی با عیار پایین، استفاده از روش­هایی که بتوانند فلزات ارزشمند را از منابعی با عیار کم و یا کانسنگ‌های سخت (که پرعیارسازی آن‌ ها دارای پیچیدگی هست) تغلیظ کند، لازم و مفید خواهد بود.
کانسنگ منگنز استخراجی از معدن محمدآباد جیرفت، با عیار تقریبی ۲۱ درصد، می‌تواند از منابع مهم قابل‌استفاده‌ی ذخایر سنگ منگنز در ایران باشد. در حال حاضر به دلیل پایین بودن عیار، ترکیب خاص کانی‌های منگنزدار و نوع درگیری آن‌ ها با سایر کانی‌های باطله، سنگ معدن استخراجی از این معدن در صنایع مصرف‌کننده قابل‌استفاده نیست.
هدف از این تحقیق معرفی روش­هایی کارآمد برای پرعیارسازی کانسنگ منگنز معدن محمدآباد جیرفت، امکان‌سنجی استفاده از روش لیچینگ در استحصال منگنز از کانه و دست­یابی به مشخصات مورد نیاز در صنایع مصرف‌کننده است.
پرعیارسازی کانسنگ منگنز معمولاً با ترکیبی از روش‌ها شامل میز لرزان، جیگ، جدایش مغناطیسی شدت بالای خشک و تر، فلوتاسیون و تشویه کاهشی با بهره گرفتن از داروهای ویژه انجام می‌شود.
نمونه­ معرف تهیه ‌شده، جهت انجام مطالعات شناسایی نمونه به­‌طور کامل مورد تجزیه قرار گرفته و خصوصیات آن به طور دقیق بررسی شد. در مرحله بعد از شناسایی نمونه، بررسی پرعیارسازی کانسنگ منگنز معدن جیرفت به روش‌های ثقلی شامل: جیگ، میز لرزان، روش‌های مغناطیسی و سایر روش‌های فرآوری مواد معدنی مانند فلوتاسیون و لیچینگ انتخابی انجام می­گیرد. در روش‌های مذکور، پارامترهای عملیاتی مؤثر در بازیابی منگنز مورد ارزیابی و بهینه‌سازی قرار می­گیرند.
این تحقیق به‌منظور امکان‌سنجی پرعیارسازی و با نتیجه­ حاصل که قابل ‌استفاده کردن سنگ استخراجی معدن منگنز محمدآباد جیرفت است، در مقیاس آزمایشگاهی انجام شده است. در فصل اول به کلیاتی در مورد منگنز و کانی­های منگنز پرداخته شده است. در فصل دوم ، با اشاره به مطالعات انجام شده توسط دیگر محققین، انواع روش­های فرآوری استحصال منگنز از کانسنگ منگنز معرفی شده است. فصل سوم این تحقیق شامل معرفی نمونه مورد آزمایش و مواد و تجهیزات به کار برده شده هم­چنین تشریح روش انجام تحقیق است. در فصل چهارم نتایج آزمایش­ها به همراه بحث در مورد نتایج آورده شده است. و در نهایت در فصل آخر نتیجه گیری و پیشنهادات موردنظر مطرح شده است.
فصل اول
منگنز و کانی­های منگنز
۱-۱ آشنایی
نام منگنز^[۱] از واژه لاتین Magnes (Magnet)گرفته شده است که به خواص مغناطیسی پیرولوزیت (کانه اصلی منگنز) اشاره می­ کند. با نماد Mn، عدد اتمی ۲۵، وزن اتمی۹۴/۵۴، وزن مخصوص ۴۳/۷ گرم بر سانتی­متر مکعب، سختی۶ در مقیاس موس، جلای فلزی، شکننده و غیر قابل انعطاف، نقطه جوش ۱۹۶۲ درجه سانتی ­گراد و نقطه ذوب ۱۲۴۴ درجه سانتی ­گراد. منگنز در گروه ۷ جدول تناوبی به عنوان فلز ^[۲]بوده و در دوره ۴ قرار دارد. محتوای ایزوتوپی منگنز معمولاً با محتوای ایزوتوپی کروم تلفیق شده و در زمین شناسی ایزوتوپی به کار می­رود. نسبت­های ایزوتوپی Mn-Cr شواهدی را از Al26 وPd107 به عنوان تاریخ آغاز بیستم خورشیدی تقویت می­ کند. تغییرات در نسبت های Cr53/Cr52 و Mn/Cr از انواع متئوریت­ها، نسبت اولیه Mn53/Mn55 را نشان می­دهد که سیستم ایزوتوپی Mn-Cr را پیشنهاد می­ کند چند ظرفیتی بودن منگنز به دلیل به اشتراک گذاردن ۷ الکترون در دو لایه خارجی، با توجه به توزیع ۲۵ الکترونی منگنز، می­باشد. شش ایزوتوپ پایدار منگنز Mn51، Mn52 ،Mn53،Mn54،Mn55 و Mn56 می­باشند[۱].
۱-۲خواص
خواص فیزیکی
منگنز فلزی به رنگ سفید، خاکستری - نقره ای با هاله مایل به صورتی است، که با فلز کروم در گروه ششم و با فلز آهن در گروه هشتم هم­جوار بوده و از نقطه نظر شیمیایی شباهت­های زیادی به آن دارد. با این وجود، از نظر خواص متالورژیکی منگنز تفاوت­هایی با آهن و فلزات نزدیک به آن دارد. چرا که آهن، کبالت و نیکل خواص مفید فیزیکی خود را به عنوان یک فلز حفظ کرده و در اکثر آلیاژها به عنوان عنصر پایه عمل می­ کنند، درحالی که منگنزچنین نیست. علت عملکرد منگنز در این حالت این است که در شرایط عادی ترتیب قرارگیری اتم­های منگنز در ساختمان بلورین آن به گونه ­ای است که منگنز معمولاً فلزی شکننده و غیرقابل انعطاف و شکل گیری می‌باشد. اما وقتی که منگنز با آهن (و فولاد)، آلومینیوم و سایر فلزات غیر آهنی تشکیل آلیاژ می­دهد­، باعث بهبود خواص فیزیکی آلیاژ می‌شود.
خواص شیمیایی
این فلز با اسید واکنش پذیری بالا و با آب به آهستگی تجزیه می­ شود. در ارتباط با دما منگنز به شکل‌های آلفا ، بتا و گاما دیده می‌شود. شکل‌های آلفا و بتا شکننده هستند. شکل گاما نرم و پایداراست و در صورتی که درجه حرارت پایین نگهداری نشود، سریعاً به شکل آلفا تبدیل می‌شود. دمای تغییر شکل الفا به بتا، بتا به گاما و گاما به الفا به ترتیب ۷۲۰، ۱۱۰۰، ۱۲۳۶ و ۱۲۴۴ درجه سانتی ­گراد است.
۱-۳ کانی شناسی
منگنز در بسیاری از کانی­های موجود در پوسته زمین وجود دارد. علارغم این که بیش از ۳۰۰ کانی حاوی منگنز شناسایی شده ­اند، اما تعداد کانی­های منگنزدار دارای ارزش اقتصادی کمتر از ۱۲ می­باشد. مهم­ترین کانی­های اقتصادی منگنز عبارتند از: اکسیدها شامل کانی­های پیرولوزیت، پسیلوملان، هوسمانیت، براونیت، واد، فرانکلینیت، هیدروکسیدها (منگانیت)، کربنات­ها (رودوکروزیت)، سیلیکات­ها (ردونیت) و سولفورها (آلاباندیت)[۲].
۱-۴ ژئوشیمی
منگنز از نظر فراوانی، دوازدهمین عنصر فراوان در پوسته زمین است. کلارک منگنز در ترکیب پوسته جامد زمین ۱/۰% و در سنگ­های مافیک و اولترامافیک تا ۵/۱% می­رسد. کانی­های منگنز به صورت گسترده پراکنده شده ­اند. این عنصر در طبیعت به صورت خالص تشکیل نمی­ شود و بیشتر به صورت اکسید، کربنات و سیلیکات وجود دارد. منگنز از لحاظ ژئو شیمیایی یک عنصر لیتوفیل قوی با اندکی خصوصیات کالکوفیل است.
منگنز در شرایط pH و Eh پائین (احیا) به دلیل پتانسیل یونی نسبتاً پائین، حلالیت بیش­تری نسبت به آهن دارد و آسان­تر از آهن از سنگ منشأ لیچ می­ شود، اما در pH و Eh بالا به دلیل تحرک بالا، ته نشینی آهن در ابتدا انجام می­ شود و سپس منگنز ته نشین می­ شود. چنان­چه وقتی فعالیت­های آتش­فشانی زیر دریایی به محیط آب وارد می­شوند، در ابتدا آهن در فاصله نزدیک منشأ فعالیت آتش فشانی برجای گذاشته می­ شود و سپس منگنز به دلیل حلالیت (تحرک پذیری) بیشتر با فاصله زیادتری رسوب می­ کند. به عنوان مثال در بخش بالایی کانسارهای ماسیوسولفید (تیپ کوروکو)، آهن در بالای کانسار قرار می­گیرد در حالی که منگنز در حاشیه آن تشکیل می­ شود. شکل۱-۱ محدوده پایداری یون­های منگنز را نشان می­دهد که طبق آن پایداری Mn²⁺ در آب­های سطحی و دریاها به نسبت زیاد است.

شکل۱-۱-دیاگرام پوربه منگنز- دما ۲۵ درجه سانتیگراد[۳]
در شرایط عادی PH و Eh، ترکیبات کربناته و سیلیکاته منگنز رسوب می­ کنند. در شرایط اکسیدان قوی از پایداری منگنز کاسته می­ شود و Mn²⁺ به Mn⁴⁺ تبدیل شده و در نتیجه اکسید منگنز (پیرولوزیت) یا اشکال دیگر MnO₂ رسوب می­ کنند. در شرایط احیا کننده، یونMn⁺² به صورت محلول باقی می­ماند مگر این که این یون با مقدار کافی کربنات حل شده و یا با سیلیس ترکیب شود که در نتیجه رودوکروزیت (MnCO₃) یا کانی­های سیلیکاته منگنزدار را تشکیل دهد. در محیط احیاکننده قوی نیز کانی­های آلاباندیت (MnS) یا منگانوزیت (MnO) شکل می­گیرند. البته به نظر نمی­رسد که محیط رسوب­گذاری مناسبی برای آلاباندیت یا منگانوزیت (احیا کننده قوی) وجود داشته باشد. شرایط و محدوده تشکیل سولفید منگنز MnS بسیار محدود است. برخلاف آهن که در محیط احیایی بیشتر به صورت سولفید دیده می­ شود، منگنز به صورت اکسید و کربنات یافت می­ شود.
۱-۵ زمین شناسی اقتصادی
منگنز به صورت اکسید و کربنات در دنیا گسترش وسیعی دارد و کربنات آن غالباً با عناصر دیگری از قبیل کلسیم، منیزیم و آهن همراه است. ذخایر اکسید منگنز تقریباً خالص بوده و گروهی نیز حاوی مقادیر جزئی کبالت، نیکل، تنگستن، مس و باریم یا موادی نظیر رس، آهک، چرت و توف می­باشند.
هیچ کانی مستقلی از منگنز در مراحل اصلی تبلور ماگمایی یافت نمی­ شود، لیکن تشکیل برخی از کانی­های منگنز در پگماتیت­ها و ذخایر پنوماتولیتی و هیدروترمال بعد از مرحله ماگمائی مشاهده شده ­است.
در سنگ­های رسوبی نیز مینیمم فراوانی منگنز در ماسه سنگ ۰۰۱/۰ تا ۰۱/۰% و ماکزیمم آن در خاک سرخ پلاژیک اقیانوسی ۱۷/۰%، ۶۸/۰% و ۸۶/۰% اندازه ­گیری شده است. متوسط درصد منگنز در سنگ­های رسوبی ۰۵۶/۰ % محاسبه شده است. انباشتگی درون­زادی^[۳] منگنز فاقد ارزش اقتصادی است، در حالی که کانسارهای عظیم آن در سنگ­های رسوبی شناخته شده است و کانسارهای کوچک و بزرگ در سنگ­های آتش­فشانی ـ رسوبی و در سطح هوازده سنگ­های دگرگونه تشکیل می­شوند. کانسنگ­های منگنز از نظر عیار منگنز به صورت زیر تقسیم بندی می‌شوند[۵،۴]:

• • کانسنگ منگنز ^[۴]با منگنز بالاتر از ۳۵ درصد

• کانسنگ منگنز آهن­دار^[۵]با منگنز ۲۰ تا ۳۵ درصد

نیرومندی: باورهای خودکارآمدی ضعیف در اثر تجارب ناموفق به آسانی بی‌اعتبار می‌شوند. اما کسانی که اعتقاد محکمی به قابلیت‌های خود دارند، در برابر موانع آن را حفظ می‌نمایند. باورهای خودکارآمدی هر چه قدر نیرومندتر باشد، دوام بیشتری می‌یابد و رابطه بیشتری با رفتار پیدا می کند.
بندورا (۱۹۹۴، ۱۹۹۷) معتقد است که باورهای افراد درباره کارآمدی‌شان تحت تأثیر چهار منبع عمده رشد و تحول می‌یابد. این چهار منبع عبارتند از: تجارب مسلط^[۸۳]، تجارب جانشینی^[۸۴]، قانع سازی کلامی (اجتماعی)^[۸۵] و حالت‌های فیزیولوژی و هیجانی^[۸۶]. مادوکس (۲۰۰۲) منبع دیگری را به آن چهار منبع اضافه کرده است که تجارب تصویر­سازی^[۸۷] می‌باشد.
الف) تجارب مسلط: یکی از اثربخش‌ترین طرق برای خلق احساس کارآمدی بالا،‌ تجارب مسلط قبلی می‌باشد. موفقیت باورهای کارآمدی شخص را افزایش می‌دهد و شکست باعث کاهش آن می‌شود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ب) تجارب جانشینی: دومین طریق برای خلق و نیرومندسازی باورهای خودکارآمدی تجربه جانشینی می‌باشد که بواسطه الگوهای اجتماعی فراهم می‌گردد. باورهای خودکارآمدی تحت تأثیر مشاهده رفتار دیگران و پیامدهای رفتار دیگران قرار دارد، بخصوص افرادی که به عنوان یک الگو پذیرفته می‌شوند. افراد از این اطلاعات برای بنا و شکل دهی تجاربشان درباره رفتارشان و پیامدهای رفتارشان سود می‌جویند و این کاملاً به این وابسته است که افراد چقدر خودشان را شبیه فردی بدانند که آن را مشاهده می‌کنند.
ج) قانع سازی اجتماعی (کلامی): سومین طریق برای نیرومندسازی باورهای افراد است. بدین معنی که آنها توانایی دستیابی به موفقیت را دارند باورهای کارآمدی افراد تحت تأثیر گفته‌های افراد دیگر درباره توانایی و قابلیت‌های آنها قرار دارد. قانع سازی کلامی زمانی با نفوذتر و اثربخش‌تر خواهد بود که بوسیله افراد متخصص و متعهد و جذاب صورت گیرد. شایان ذکر است برای اینکه قانع سازی کلامی مؤثر واقع شود باید واقع بینانه باشد.
د) حالت‌های فیزیولوژیکی و هیجانی: افراد یادگرفته‌اند که عملکرد ضعیف یا ادراک شکست را با برپایی فیزیولوژیکی آزار دهنده و موفقیت را با حالت‌های احساس لذت بخش و خوشایند تداعی و مرتبط کنند. بنابراین وقتی افراد از برپایی فیزیولوژیکی خوشایند آگاه می‌شوند، صلاحیت خودشان را زیر سئوال می‌برند. البته باید توجه داشت نشانگرهای فیزیولوژیکی با برپایی خودکار متفاوت است. وقتی برپایی فیزیولوژیکی و هیجانی بالا باشد، سطح خودکارآمدی او پایین خواهد بود. در یک موقعیت معین هر چه بیشتر دچار ترس، اضطراب یا تنیدگی شویم، کمتر احساس می‌کنیم که می‌توانیم به اندازه کافی با آن کنار بیاییم.
ه‍) تجارب تصویرسازی (ذهنی): افراد با تصویرسازی ذهنی یک موقعیت فرضی و رفتارهای اثربخش یا غیر اثربخش خودشان یا دیگران در آن موقعیت، می‌توانند باورهای خودکارآمدی­ خود را تحت تأثیر قرار دهند. باید توجه داشت که تصویرسازی ذهنی افراد در انجام کارها و تکالیف به نحو بهینه و مطلوب، مسلماً آن تأثیر تجارب مسلط واقعی را ندارد (مادوکس، ۲۰۰۲). بنابراین افراد باورهای خودکارآمدی‌ خود را بواسطه تفسیر اطلاعات اساسی بدست آمده از منابع پنج‌گانه بنا می‌کنند و شکل می‌دهند.
۲-۱۳-فرآیندهای فعال شونده مرتبط با کارآمدی
بنا به نظر بندورا (۱۹۹۷) باورهای خودکارآمدی کنش‌وری‌های آدمی را بوسیله فرایندهای چهارگانه، شناختی، انگیزشی، عاطفی و گزینشی (تصمیم‌گیری) تنظیم می‌کنند. این فرآیندهای متفاوت در جریان روند تنظیم کنش‌وری‌های آدمی بصورت وحدت یافته، یکپارچه و هماهنگ عمل می‌کنند.
فرایندهای شناختی: باورهای کارآمدی به شکل‌های متفاوت بر فرآیندهای شناختی اثر می‌گذارند. اغلب رفتار آدمی، بخصوص آنهایی که هدفمند هستند، به واسطه قصدمندی برای دست‌یابی اهداف ارزشمند تنظیم می‌گردند، انتخاب اهداف شخصی تحت تأثیر خودارزیابی^[۸۸] از قابلیت‌ها قرار دارد و افرادی که خودکارآمدی نیرومندی دارند اهداف بالاتر و چالش‌انگیزتر را برایشان انتخاب می‌کنند و نسبت به آن متعهدترند. باورهای افراد درباره کارآمدیشان بواسطه انواع داستان‌های پیش‌آیند (انتظاری) که افراد می‌سازند یا تمرین می‌کنند، شکل می‌گیرد. افرادی که احساس کارآمدی بالا دارند داستان‌های موفقیت‌آمیز را تصویرسازی می‌کنند، شکل می‌گیرد تا راهنما و حامی عملکرد فرد گردد و افرادی که درباره کارآمدیشان خود تردیدی دارند داستان‌های ناموفقی را تصویرسازی می‌کنند. وقتی افراد با ابعاد محیطی مشکل و پرتنش رو به رو می‌شوند که لازم است آن را اداره کنند، در صورتی از تفکر تحلیلی عالی استفاده خواهند کرد و عملکرد مناسب‌تر نشان خواهند داد که از احساس کارآمدی بالا و نیرومندی برخوردار باشند (رجبی، ۱۳۹۱).
فرآیندهای انگیزشی: باورهای کارآمدی نقش کلیدی در خود نظم­جویی انگیزش بازی می‌کنند. این باورها از چندین طریق به انگیزش خدمت می‌کنند: این باورها در اینکه افراد چه اهدافی را می‌گزینند، چه میزان برای به ثمر رساندن این اهداف تلاش می‌کنند، چه مدت در رویارویی با مشکلات پشتکار و مقاومت نشان می‌دهند و انعطاف پذیریشان در مقابل شکست چگونه است، تأثیر غیر قابل انکاری دارند. در مواجهه با موانع و شکست‌ها افرادی که به قابلیت‌هایشان اطمینان ندارند، دست از تلاش بر می‌دارند و یا به آرامی گام بر می‌دارند، اما افرادی که نسبت به قابلیت‌هایشان اطمینان دارند، در مواجهه با چالش‌های زندگی تلاش فوق‌العاده‌ای از خود نشان می‌دهند.
فرآیندهای گزینشی: داوری درباره کارآمدی شخصی در گزینش محیط اثر قطعی دارد. باورهای کارآمدی شخصی افراد می‌تواند به واسطه گزینش محیط‌ها و فعالیت‌ها، دوره‌های زندگی آنها را ساختار دهد. افراد از فعالیت‌ها و محیط‌هایی که فراتر از قابلیت‌های کنار آمدنشان می‌بینند، اجتناب می‌کنند و فعالیت‌ها و محیط‌هایی را بر می‌گزینند که باور دارند قادر به مدیریت آنها هستند. قدرت و نفوذ باورهای خودکارآمدی در تصمیم‌گیری برای گزینش شغل کاملاً برجسته شده است.
فرآیندهای عاطفی: باورهای افراد درباره قابلیت‌های کنار آمدن‌شان در اینکه آنها در موقعیت‌های مشکل و تهدید کننده چه مقدار تنیدگی و افسردگی را تجربه می‌کنند، تأثیر بسزایی دارد. کارآمدی ادراک شده در تمرین مهار تنیدگی‌زاها، و در برپایی اضطراب نقش محوری دارد، افرادی که باور دارند تهدیدهای بالقوه غیر قابل مهار و غیره قابل اداره هستند، اکثر جنبه‌های محیط‌شان خطرناک و مخاطره‌آمیز تلقی می‌کنند و اثر بخشی و توانایی کنار آمدنشان را ناچیز می‌پندارند. به واسطه چنین تفکرات ناکارآمدی افراد، کسانی که باور دارند قادرند تهدیدهای بالقوه را تحت مهار خود در آورند، به خوبی با شرایط سازش یافتگی پیدا می­ کنند و کنار می‌آیند و اضطراب و افسردگی کمتری را تجربه می‌کنند. پیشرفت‌ها و سلامت روان مثبت آدمی نیازمند باورهای کارآمدی شخصی خوشبینانه می‌باشد (رجبی، ۱۳۹۱).
۲-۱۴-تحلیل تحولی باورهای خودکارآمدی در گستره‌ زندگی
عوامل متعددی در تحول باورهای خودکارآمدی افراد در گستره زندگی مؤثرند که در ادامه به طور مختصر مورد تحلیل قرار می‌گیرند. به طور کلی می‌توان گفت افت نقش چندین عامل، در تحول باورهای خودکارآمدی بسیار برجسته است که شامل خانواده، دوستان، مدرسه، نفوذ مرحله گذر نوجوانی، خودکارآمدی مرتبط با بزرگسالی می­باشد.
تأثیر بافت خانواده و باورهای خودکارآمدی: از ابتدای نوباوگی، والدین و یا مراقبان نوباوگان تجاربی را فراهم می‌کنند که تأثیر مختلفی بر خودکارآمدی کودکان دارد، وقتی خانواده به کودک کمک می‌کند تا به طور اثربخش با محیط برخورد کند تأثیر مثبتی بر تحول باورهای خودکارآمدی آنها می‌گذارد (بندورا، ۱۹۹۷؛ اشنیوایند^[۸۹]، ۱۹۹۵؛ به نقل از رجبی، ۱۳۹۱).
والدینی که تجارب در حد تسلط و فرصت‌های مختلف را برای کودکانشان ترتیب می‌دهند، نوجوانان و جوانان کارآمدتری دارند در مقایسه با والدینی که فرصت محدودی را تدارک می‌بینند. در تبیین کنش­وری ‌های خانواده، نشان داده شده است که بین ابعاد ساختاری خانواده و تحول باورهای خودکارآمدی رابطه وجود دارد، جایگاه خواهر و برادر (ترتیب تولد)، کامل بودن خانواده (آیا کودک با پدر یا مادر زندگی می‌کند یا با هر دو؟) و تعداد افراد خانواده در چگونگی شکل‌گیری باورهای خودکارآمدی کودکان تأثیر می‌گذارد (فلامر^[۹۰]، ۱۹۹۵).
تأثیر دوستان و همسالان: تأثیر دوستان در خودکارآمدی کودکان از چند طریق صورت می‌گیرد. یکی از راه ها سرمشق‌گیری از کودکانی است که شبیه او هستند. مشاهده موفقیت افرادی که کودک خود را شبیه آنها می‌داند، انگیزه و خودکارآمدی مشاهده کننده را بالا می‌برد و آنها را به این باور می‌رساند که می‌توانند عملکرد موفقیت‌آمیز داشته باشند، در عوض با مشاهده شکست افرادی که شبیه کودک هستند، این باور را در آنها بنا می‌کند که آنها فاقد قابلیت و توانایی برای انجام تکالیف هستند و از تلاش و کوشش دست بر می‌دارند، این موضوع به ویژه در دانش‌آموزانی که درباره قابلیت‌های عملکردشان مطمئن نیستند بسیار تأثیر گذار است. تأثیر دوستان همچنین از طریق شبکه دوستان و همسالان یا گروه‌های بزرگ دوستان که دانش‌آموزان با آنها در ارتباط‌اند برجسته می‌گردد (شانگ^[۹۱] و پاجارس، ۲۰۰۲).
نقش مدرسه: مدرسه محل تحول صلاحیت‌های شناختی و کسب دانش و مهارت‌های ضروری حل مسئله برای مواجهه اثربخش با اجتماع بزرگتر می‌باشد، محلی است که کودکان مهارت‌ها و تفکر و دانش خود را به بوته آزمایش می‌گذارند، ارزیابی می‌کنند و با دیگر افراد جامعه مقایسه می‌کنند. وقتی کودکان بر مهارت‌های شناخت مسلط می‌شوند احساس کارآمدی شناختی‌شان افزایش می‌یابد و این در نظام مدرسه که شامل ابزارهای آموزشی، عملکردهای معلمان و همکلاسی‌ها،‌ بافت اجتماعی مدرسه و ساختار کلاس‌ها می‌باشد، بنا می‌شود. بنابراین نظام مدرسه و بافت تعاملی بین اعضاء مدرسه باید به شکلی باشد که احساس باورهای خودکارآمدی در دانش‌آموزان نیرومند گردد و به دانش‌آموزان این باور را تحمیل کند که می‌توانند و قابلیت و توانایی انجام کارها را دارند (بندورا، ۱۹۹۴).
رشد خودکارآمدی بواسطه تجارب مرحله گذار نوجوانی: اگر چه هیچ دوره‌ای از تحول خالی از مشکلات و بحران نیست، از نوجوانی به عنوان دوره سرشار از اضطراب و آشوب روانی ـ اجتماعی^[۹۲] نام برده شده است. تجارب مرحله‌گذار نوجوانی شامل کنار آمدن با خواست‌ها، تنش‌ها و تنیدگی‌ها، چالش‌های ناشی از بلوغ، سرمایه‌گذاری جنسی و هیجانی برای شریک زندگی، انتخاب دانشگاه و شغل است. در هر موقعیتی که مستلزم سازش یافتگی است، نوجوانان باید صلاحیت‌های جدید و مهارت‌های جدید را بیاموزند و ارزیابی­های جدید از قابلیت‌ها و توانایی‌هایشان بپرورانند. موفقیت این مرحله گذار بین کودکی و بزرگسالی به سطح کارآمدی ایجاد شده در خلال سال‌های کودکی بستگی دارد (بندورا، ۱۹۹۴).
خودکارآمدی مرتبط با بزرگسالی: بندورا بزرگسالی را به آوان بزرگسالی و سال‌های میانی بزرگسالی تقسیم کرده است. آوان بزرگسالی مستلزم یادگیری سازش یافتگی و کنار آمدن با ابعاد جدیدی از زندگی مانند ازدواج، پدر و مادری کردن و ارتقاء شغلی می‌باشد. خودکارآمدی بالا برای عملکرد موفقیت‌آمیز در این تکالیف ضروری است. سال‌های میانی نیز تنیدگی‌زا هستند، به طوری که افراد زندگی خود را مورد ارزیابی مجدد قرار می‌دهند و با محدودیت‌هایشان مواجه می‌شوند و باورهای خودکارآمدی‌شان را تصحیح مجدد می‌نمایند (رجبی، ۱۳۹۱).
۲-۱۵-پیشینه تحقیق
۲-۱۵-۱-پیشینه تحقیقات داخلی خودکارآمدی و کیفیت زندگی
یافته های پژوهشی نشان می دهد ارتباط مثبت و معنادار بین حس انسجام و کیفیت زندگی وجود دارد، افرادی که حس انسجام بالاتری دارند، قادرند که از راهبردهای سازگاری موفق جهت برخورد مثبت و سازگارانه با استرس های زندگی استفاده کنند. چنین افرادی نه تنها کمتر دچار بیماری ها و اختلالات روانشناختی می شوند؛ بلکه کیفیت زندگی بالاتری دارند و رضایت مندی بیشتری را احساس می کنند (لاهوتی، ۱۳۸۹).
نتایج پژوهش مصباح و عابدیان (۱۳۸۹) نشان داد که هبستگی منفی بین سلامت روان و کیفیت زندگی دانشجویان وجود دارد، که افزایش میزان اختلال روانشناختی بر کیفیت زندگی تأثیر منفی می گذارد و این اثر، خود را بیشتر در پژوهش محمدی و بوجاریان (۱۳۸۹) نشان داد که بین برخی از عوامل شخصیت و کیفیت زندگی رابطه معنادار وجود دارد، به عبارت دیگر، بین روان نژندی و کیفیت زندگی رابطه منفی معناداری وجود دارد، اما بین عصبیت، گشودگی، توافق پذیری، برون گرایی با کیفیت زندگی ارتباط معناداری مشاهده نشده است. یافته ها نشان می دهد که نمره ی کلی حس انسجام قادر به پیش بینی مثبت و معنادار کیفیت زندگی به صورت کلی می باشد (لاهوتی، ۱۳۸۹).
نتایج پژوهش معینی کیا و زاهد (۱۳۸۹) نشان داد دانشجویانی که کیفیت زندگی و تعالی معنوی بالاتری دارند از سلامت عمومی بهتری برخوردارند. در پژوهشی که با هدف بررسی رضایت مندی شخصی و ملی دانشجویان شهر تهران انجام شد، نتایج مربوط به میانگین نمرات بهزیستی شخصی (کیفیت زندگی شخصی) و ملی دانشجویان دلالت بر آن دارد که شاخص بهزیستی شخصی دانشجویان در مقایسه با نمره ی متوسط بهزیستی گزارش شده در داده های هنجاری (بین ۶۰% تا ۸۰%) پایین تر می باشد. همین طور شاخص بهزیستی ملی دانشجویان نیز در مقایسه با نمره ی متوسط بهزیستی ملی که در داده های هنجاری در دامنه ی ۵۵% تا ۶۰% گزارش شده پایین تر می باشد (نائینیان و همکاران، ۱۳۸۹).
ضرایب همبستگی پژوهشی، نشان داد که بین مقابله مسأله مدار، کیفیت زندگی و شادکامی رابطه معناداری وجود دارد و راهبردهای شناختی و انگیزشی مردم شاد و ناشاد با هم تفاوت دارد؛ و این فرایندها بر بهزیستی شان اثر می گذارد. همچنین این پژوهش نشان داد که مقابله اجتنابی با کیفیت زندگی و شادکامی رابطه مثبت معنادار دارد. بدین ترتیب افراد با انکار و فرار از موقعیت استرس آور، شادکام تر خواهند بود و کیفیت زندگی بالایی خواهند داشت (نوری و محمودی اقدم، ۱۳۸۹).
تحقیق بخشی پور، رودسری و همکاران (۱۳۸۵) نشان داد که رضایت از زندگی یک پیش بینی کننده ی سلامت روانی است. به بیان دیگر هرچه میزان رضایت فرد از زندگی بالاتر باشد، سلامت عمومی و روانی نیز بالاتر است.
بررسی تمدنی و بهمنی (۱۳۸۳) نشان داد که، کیفیت زندگی در دختران بالاتر از پسران و نیز در متأهل ها به گونه ی کلی بالاتر از مجردها است. تحقیق بهمنی (۱۳۷۹) بر روی جمعیت دانشجویان دانشکده های علوم پزشکی کشور انجام شد، مطالعه ی مذکور نشان داد که کیفیت زندگی ۲۵% از دانشجویان نیازمند تغییر جدی است. وی همچنین دریافت که عوامل جنسیت، سن، مذهب و وضعیت حیات والدین در کیفیت زندگی گروه نمونه بی تأثیر؛ و عوامل تأهل، اشتغال، برخی از سطوح تحصیلی و شغلی والدین و نیز موقعیت اجتماعی- اقتصادی بر کیفیت زندگی دانشجویان مورد نظر تأثیر داشته است.
۲-۱۵-۲-پیشینه تحقیقات خارجی خودکارآمدی و کیفیت زندگی
ارتباط سلامت با کیفیت زندگی (HRQOL) یک مفهوم جدید چند بعدی است که دامنه های سلامت عمومی، علائم جسمی، کارکرد فیزیکی، بهزیستی اجتماعی، کارکرد جنسی و روانی است. بیماران، بهترین قاضی برای HRQOL (ارتباط سلامتی- کیفیت زندگی) شان هستند؛ و متقابلاً HRQOL ابزاری است که به طور فزاینده ای اهمیت دید بیمار را تشخیص می دهد (هریسا^[۹۳]، ۲۰۰۹).
لیزا^[۹۴] و همکاران در سال ۲۰۰۸ پژوهشی تحت عنوان بررسی تأثیر استرس و عملکرد اجتماعی بر کیفیت زندگی دانشجویان داروسازی انجام دادند. در این پژوهش که بر روی ۱۰۹ نفر از دانشجویان سال سومی انجام گرفت، رابطه معنادار و منفی بین دو متغیر استرس و کیفیت زندگی به وجود آمد، یعنی با افزایش میزان استرس دانشجویان، کیفیت زندگی آنان کاهش پیدا می کند و همچنین با کاهش عملکرد اجتماعی نیز کیفیت زندگی کاهش می یابد (لیزا و همکاران، ۲۰۰۸).
کیفیت زندگی شاخص مهمی از سلامت عمومی است و شامل بهزیستی و عملکرد مطلوب در جنبه های جسمی و روانی است. بهزیستی شاخص جامعی از شرایط سلامت یک فرد است (گادران^[۹۵]، ۲۰۰۸). مک کرا و کاستا^[۹۶] (۱۹۸۶) دریافتند استراتژی های مقابله ای مؤثر با شادکامی و رضایت زندگی مرتبط می شود. از طرفی شادکامی یک شاخص با اهمیت در کیفیت زندگی افراد است ( سینگ^[۹۷] و همکاران، ۲۰۰۴).
طبق مطالعات انجام شده، شیوه ی زندگی ارتقاء دهنده ی سلامت به کیفیت مثبت زندگی کمک می کند. آمار ارائه شده در مورد دلایل اصلی مرگ و میر، بیانگر آن است که ۵۳% از علل مرگ و میرها به سبک زندگی و رفتارهای غیر بهداشتی مربوط می باشد (بیتی^[۹۸] و همکاران،۲۰۰۳).
افراد متأهل تجربیات بالاتری از بهزیستی جسمانی و روانی و شادکامی بیشتری نسبت به افراد مجرد، مطلقه و بیوه داشتند (کمبل^[۹۹]، ۱۹۸۱ ؛ کان ورس و راجرز^[۱۰۰]، ۱۹۷۶ ؛ گلن^[۱۰۱]، ۱۹۷۹ ؛ شین و جانسون^[۱۰۲]،۱۹۷۹ ؛ به نقل از آدامز^[۱۰۳] و همکاران، ۱۹۹۲).
کیفیت زندگی با بهزیستی ذهنی بدین معنا اشاره دارد که افراد بر اساس استانداردهای شخصی خود، راجع به زندگی شان به طور کلی و در حوزه های خاص چگونه فکر می کنند و چه احساسی دارند. کیفیت زندگی بالا، با رفاه عمومی و این احساس که زندگی ارزشمند است و کیفیت زندگی پایین با نارضایتی و حتی بی علاقگی به زندگی همراه است (گودینسون و سینگلتون، ۱۹۸۵).
چنانچه خواسته ها و نیازهای فرد با سطح توانایی هایش همخوانی داشته باشد، دستیابی به خواسته ها و تأمین نیازهای وی امکان پذیر شده، لذت بردن و رضایت مندی از زندگی را تجربه می کند (سیمونز، ۱۹۹۴). به همین ترتیب گزارش هایی نیز از رابطه مثبت بین کیفیت زندگی و عزت نفس، و رابطه معکوس آن با اضطراب و خستگی مداوم ارائه شده است (فیمیان و کروس^[۱۰۴]، ۱۹۸۶ ؛ ویلسون^[۱۰۵]، ۱۹۸۳ ؛ به نقل از اوانز و کاپ، ۱۹۸۹).

فصل سوم :

روش پژوهش

۳-۱-طرح پژوهش
این پژوهش از نظر اهداف کاربردی و از نظر شیوه اجرا علی – مقایسه ای است.
۳-۲-متغیرهای پژوهش
متغیر مستقل: دانشجویان است که دارای دو سطح دختر و پسر می باشد.
متغیر وابسته: خودکارآمدی هیجانی،تحصیلی و اجتماعی و کیفیت زندگی.
متغیر کنترل: رشته تحصیلی، سن و وضعیت تاهل می باشد.
۳-۳-جامعه آماری
در پژوهش حاضر جامعه آماری مورد مطالعه را تعداد دانشجویان دختر و پسر دانشگاه پیام نور شهرستان نورآباد در سال تحصیلی ۹۴-۹۳ معادل ۳۲۵۶ دانشجو تشکیل می دهند .