کشـــادن در گـنـج را گــاه دیـد درم خـوار شـد چـون پسـر شاه دیـد
هـمان جـامـه و گــوهر شـاهوار هـمان اسب تـازی بـر زرین عــــذار
همان جوشن‌و‌خود‌و زوپـین و‌تیغ کلاه و کمـــر هـم نبــودش دریـــغ
همـه خواسته بـر شـتر بــار کرد دل پــاک سوی جــهانــدار کــــرد
فـرستـاد نـزدیـک فــرزند چــیز زبـانی پــر از آفــریـن داشت نــیـز»
( فردوسی ، ۱۳۶۹ ، ج۱،ب ۳۱ :۵۹)
۲ – ۳ – ۲ ) شیرین:
در شاهنامه زنان، بیش‌و‌کم، به پادشاهی می‌رسند(همای و گردیه) و بعضی نیز در رده‌ی پهلوانان قرار می‌گیرند(بانوگشسپ و گرد آفرید). در شاهنامه‌ی فردوسی سی‌ودو زن نقش آفرینی می‌کنند که البته بیشتر آنها در دور‌ه‌ی پهلوانی می‌زیند.اززنان این دوره ‌می‌توان از رودابه مادر رستم ، تهمینه همسر رستم، گردآفرید دختر دلاور ایرانی، فرنگیس و جریره همسران سیاوش و کتایون مادر اسفندیار نام برد . به درستی می‌توان گفت که در هیچ کتاب دیگری در ادب کهن پارسی تا بدین پایه زنان خردمند و ستوده وجود ندارند و هیچ سخن‌گویی این گونه زنان را نستوده است. زنان شاهنامه بسیار برتر از زنان دیگر منظومه‌های ادب پارسی‌اند. کافی است شیرین را در خمسه‌‌ی نظامی و شاهنامه با هم بسنجیم. شیرین نظامی زنی است عاشق پیشه که جز عشق هیچ از او نمی‌دانیم اما شیرین در شاهنامه زنی است خردمند و دلاور که زندگی می‌کرده است و در زندگی عاشق هم شده است.
در ادب پارسی و نیز در شاهنامه نخستین بار است که بر می‌خوریم به زنی که در وفاداری به عشق و عزت زندگی خود را به سر می‌آورد. از این جهت، شیرین شبیه به کلئوپاترای مصری در تراژدی شکسپیر می شود: معشوق رفت و عزت رفت و بزرگی رفت؛ دیگر چه جای ماندن؟ هر دو همین را با خود می‌گویند.
برخی فردوسی را شاعری زن ستیز دانسته‌اند در حالی که دلاوری گرد‌آفرید و خردمندی سیندخت و صراحت تهمینه و پاکی فرنگیس و وفاداری رودابه و سودابه (در‌نیمه‌ی نخست حضورش در شاهنامه) نمونه‌ی همه جانبه‌ی زن ایرانی درباور فردوسی ارجمند است.
۲ – ۳ – ۳ ) تهمینه:
تَهمینه دخترشاه‌سمنگان (ازسرزمین‌های توران)، همسرجهان پهلوان رستم ومادرسهراب  است. حکیم فردوسی، درباره‌ی این بانو چنین می‌سراید:
«پس پرده اندر یکی ماهـــروی چو‌خورشید تابان پر‌از‌رنگ و‌بوی
دو ابرو کمان و دو گیسـو کمند به بالا به کــردار ســــرو بلند
روانش خِرَد بود و تن جان ِپاک تو گفتی که بهره ندارد ز خاک!»
(فردوسی ، ۱۳۷۳ ، ج۲،ب: ۶۷: ۱۷۴)
۲ – ۳ – ۴ ) همای:
در شاهنامه قوی‌ترین جلوه‌‌ی حضور سیاسی زنان در‌پایان پادشاهی بهمن دیده می‌شود. حضورزن در‌این بخش مستقیم و بی‌واسطه است. از یک سو پادشاهی سی‌و‌دو ‌ساله‌ی همای در پیش روست و از سوی دیگر برابری زن و مرد در شهریاری مطرح می‌شود. بهمن در وصیت خود بر برابری دختر و پسر در ولایت‌عهدی تکیه‌ می‌کند:
«اگر دختر آید برش گر پسر ورا باشد این تاج و تخت پدر»
(فردوسی ، ۱۳۷۳ ، ج۶،ب: ۱۷۵: ۳۵۲)
در داستان بهمن،‌ در توصیف همای چنین آمده است:
«دگردختری داشت نامش همای هنــرمند و با دانش و نیــک‌رای»
(فردوسی ، ۱۳۷۳ ، ج۶،ب: ۱۶۵: ۳۵۱)
در وصف شاه بانوی شاهنامه، همای چهرزاد هنرمندی، دانش و نیک رایی ویژگی‌های مهم او محسوب می‌شوند. همین ویژگی‌ها موجب شد پدر او را ولیعهد خود کرده و بر تخت شاهی بنشاند و این در حالی است که پسری شجاع و توانا چون ساسان نیز دارد. شایستگی و دانش این زن موجب شد بهمن او را بر پسرش برگزیند و برتری دهد.
همای چهرزاد در طول پادشاهی سی‌و‌دو ساله‌ی خود دادگری می‌کند؛ گنج می‌گشاید؛ نیک کرداری می‌ورزد و به راستی جهانداری می‌کند؛ این همه نشانه‌ی خردمندی این شاه بانو است.
«به گیتی بجز داد و نیکی نخواست جهان را سراسر همی داشت راست»
(فردوسی ، ۱۳۷۳ ، ج۶،ب: ۱۹: ۳۵۵)
در شاهنامه به جاه‌طلبی او نیز اشاره شده و این جاه‌طلبی به حدی است که موجب می‌شود فرزندش را از خود دور کند.
«چو هنگام زادنــــش آمد فراز ز‌شهر و ز لشـکر‌همی‌داشت راز
همی تخت شاهی پسند آمدش جهـان داشتن سودمنــد آمـدش
نهانی پسر زاد و با کس نگفت همی داشت آن نیکویی در‌نهفت»
(فردوسی ، ۱۳۷۳ ، ج۶،ب: ۱۱: ۳۵۵)
- همای در شاهنامه زنی است دانشور، دادگر، بخشنده، نیک رأی و نیک کردار. او زنی رازدار، امانتدار، دانا و زیرک دانست که به نوعی با اسطوره نیز پیوند دارد.در وصف پادشاهی او آمده:
«برای و بداد از پدر برگذشت همی‌گیتی از دادش آباد گـشت

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نخستین که دیهیم بر سر نهاد جهان را بداد و دهش مژده داد…
همه نیکــــویی باد کردار ما مبیناد کـــــس رنج و تیمار ما»
(فردوسی ، ۱۳۷۳ ، ج۶،ب: ۷: ۳۵۴)
طرد کردن فرزند به دلیل جاه‌طلبی و سلطنت دوستی با ویژگی‌های شخصیتی این زن سازگار نیست زیرا:
- او هشت ماه کودک را نهانی نگه می‌دارد تا کمی بزرگ شود و آسیب پذیری کمتری داشته باشد و بعد او را به آب می‌افکند. اگر شرایط مناسب بود پس از هشت ماه هم این کار را نمی‌کرد و اگر نیتی شوم در سر‌داشت، هشت ماه او را نگه نمی‌داشت.
همچنان که مادر موسی(ع) سه ماه فرزند را در کنار خود پرورد.
« بدین سان همی‌بود تا هشت ماه پسر گشت ماننده رفته شاه»
(فردوسی ، ۱۳۷۳ ، ج۶،ب: ۲۱: ۳۵۵)
- دستیاران و یاری‌گران او آزادگان ، پاک‌مغزان ، پرشرمان و خردمندان می‌باشند و نه بی‌خردان و بی‌شرمان و جاه‌طلبان، این خود نشانه‌ای است بر خرد پسندی عمل‌کرد همای در این ماجرا و موافقت خردمندان با این کار.
«بیــــــاورد آزاده تن دایه را یکی پاک پر شرم و با مایه را…
بفـــرمود تا درگری پاک مغز یکی تخته جست از درکار نغز»
(فردوسی ، ۱۳۷۳ ، ج۶،ب: ۲۵: ۳۵۵)
- در بندهش آمده: «چون شاهی به بهمن اسفندیاران رسید (ایرانشهر) ویران شد. ایرانیان به دست خود نابود شدند و از تخمه شاهی کس نماند که شاهی کند، ایشان همای، دخت بهمن، را به شاهی نشاندند»(فرنبغ دادگی، ۱۳۸۰: ۱۴۰). ویرانی و نابودی، آن هم به دست خود ایرانیان، بر ایرانشهر غلبه کرده ، تولد داراب نیز در آغاز سلطنت همای چهرزاد است یعنی زمانی که اوضاع سر و سامان نگرفته و بسیار بحرانی است چنین شرایطی اقتضا می‌کند که همای فرزند را از خود دور کند تا او را از مرگ و نابودی برهاند.
- همای دو مرد به دنبال صندوق می‌فرستد تا بداند آب با شیرخوار چه می‌کند و شاید خطرات احتمالی را که او را تهدید می‌کند، دفع کند.
«پس اندر‌همی‌رفت پویان دو مرد که تا آب با شــیرخواره چه کرد»

- Fortier, M. S., Vallerand, R. J., & Guay, F. (1995). Academic motivation and school performance: Toward a structural model. Contemporary Educational Psychology, 20, pp 257–۲۷۴٫
- Giddens, A (1998). The Third Way-Camvridge: Polity Press.
- Habermas, J. (1962). The idea of the University – learning processes, in The New Canseruatism: Caltural Criticism and the Historians Debate. Cambidge: polity press.
- Habermas, J. (1971). The university in a democracy: democratization of the un- niversity, in Toward a Rational Society. London: Heinemann.
- Halsey, A. H. et al (1997). 3ducation, culture, economy, society. Oxford, London: Oxford Unversity Press, p 9.
- Haller, E. J., & Virkler, S. J. (1993). Another look at rural–nonrural differences in students’ educational aspirations. Journal of Research in Rural Education, 9, pp 170–۱۷۸٫
- Hartog, J (2000). Human capital as an instrument of analysis for the economics of education, Euro- pean Journal of Education, Vol. 35 (1): pp 7-32.
- Harbison, F.H (1973). Human, culture, economy, society. Oxford, London: Oxford University Press. P3.
- Harker,R. ,(1990). “Education and Cultural Capital” in Harker, R., Mahar, C. ,&Wilkes, C. , (eds), An Introduction to the Work of Pierre Bourdieu: The Practice of Theory, Macmilan Press, London, P: 13.
- Hidi, S., & Harackiewicz, J. M. (2000). Motivating the academically unmotivated: A critical issue for the 21st century. Review of Educational Research, 70, pp 151–۱۷۹٫
- Hill, Peter. W. (1997). and crevoal, the role of standards ind Educational reform for the 21 centery 1997,p 38.
- Hoknbury, D. H., & Hoknbury, S. E. (2004). Discovering Psychology. Tehran:Worth Publisher Parastoo book.
- Hughes, D. and Lauder, H (1991). Human capital theory and the wastage of talent in New Zealand, New Zealand Journal of Educational Studies, Vol. 26 (10), pp 5-20.
- Humboldt, W. von (1970) university reform in Germany: reports and documents Minera, 8, pp: 242-50
- Jing, H. (2007). Analysis on the relationship among test anxiety, self-concept and academic competency. Jan, V. 5, no1, p: 48-51.
- Judith, Gordon .(1999). Organizational behavior (A diagnostic approach), prentice hall, p: 67.
- Kant, I. (1979) the Conflict: of the Faculties. New York: Abaris Books.
- Karabel, J. and Halsey, A. H (1977). Educational, research: A review and interpretation, in karabel, J. and Halsey. A.H (eds) Power and ideology in education, New York: Oxford University press, pp1-89.
- Kaziboni and tabeth, (2000). “picking up Threads-Women pursuing Further stu- dies at the University of zimvawe” studies in the Education of Adutsvo132.
- Kalmijn, Matthijs, and Gerbert Kraaykamp. 1996. “Race, Cultural Capital, and Schooling.” Sociology of Education 69, Pp22-34.
- Kerr, C. (1963) The Uses of the University. Cambridge, MA: Harvard Univer- sity press.
- Kilminster, R (1998). The Soiological Revolution, London: Routledge.
- Lareau, Annette. 1 987. “Social Class Differences in Family-School Relationships: The Importance of Cultural Capital.” Sociology of Education 60: Pp73-85.
- Leff, G. (1965). Medieval Thought: St. Augustine to Ockham. Hammonds worth, Middlesex, England: Penguin Books.
- Leppel, K., Williams, M.L. and Waldauer, C. (2001) The impact of parental occupation and socioeco- nomic status on choice of college major, Journal of Family and Economic Issues, vol. 22, no. 4, pp. 373-394.
- Lyotard, J.- F., G. Bennington and B. Massumi Translators (1984). The Postmodern Condition: A Report on Knowledge. Manchester: Manchester University Press.
- Lyotard, J. F. (1979/1984) The Postmodern Condition: a Report On Knowledge, manchester: Manchester University press.
- Marsh, H. W. (2002). Causal Ordering of Academic, Self-Concept and Achievement. Self-Concept Research: Driving International Research Agendas. University of western Sydney Australia, pp: 1-10.
- Manstead, A.R., & Hewston, M., & Fisk, S. T., & Hogg, M. A., & Reies, H.T., and Semin,G.(1996) . The black well Encyclopedia of Social psychology. Black well publisher Ltd.
- Maras, P (2007). Aiming Higher: School Students’ Attitudes to Higher Education, The Australian Educational Researcher,Volume 34, Number 3. p 69.
- Marques J.P.C., J.M.G. Carac¸ H. Diz, How canuniversity–industry–government interactions change the innovation scenario in Portugal?- the case of the University of Coimbra, Technovation, 26, pp. 534–۵۴۲, ۲۰۰۹٫
- Maxwell, G & Cooper, M & Biggs, N (2000). Social, Educational and Personal Influences on Aspiration, NCVER, Australian National Training Authority, pp 1-112.
- McGrew, A (1996). Global Society, in Hall, Held and Mc Grew Modernity and Its Future.
- Mendaglio, S. & Pyryt, M. C. (2002). Using focused assessment to understand and enhance gifted students’ self-concept. AGATE (Journal of the Gifted and Talented Education Council of the Alberta Teachers’ Association), 15 (1), 23-30.
- Mueller Pamela, Exploring the knowledge filter: How entrepreneurship and university–industry relationships drive economic growth, Research Policy, 35, pp. 1499–۱۵۰۸, ۲۰۰۶٫
- mumper, m (2003). The Future Of College Access: The Declining Role of public Higher Education in Promoting Equal Opportunity, Academy of Political and Social Science January 2003 vol. 585, no 1, pp 97-117.
-Myers, D. J. (1999). Social Psychology, Boston, Mc Graw- Hill College.
- Noland. M (2012). The Lottery Scholarships FAFSA Requirement and its impact on Pell Grants for Tennesseans, pp 1-17.
- Parsons, T. and platt, G.(1973) The Amerrican University. Cambridge, MA: Harvard Unrversity press.
- Parsons, T. (1974) The university “bundle": a study of the balance between differ- entiation and integration, in N. Smelser and G. Almond (eds) Public Higher Education in California: Growth, Structural Change, and Conflict. Berkeley: University press.
- Parsons, T. (1979) Action Theory and the Human Condition. New York: Free press.
- Patricia L. Hardre and Johnmarshall Reeve (2003). Journal of Educational Psychology Copyright 2003 by the American Psychological Association, Inc, pp 347-356.
- Raschke, C. A. (2003) the digital revolution and the coming of the postmodern university. London and New York, Routledge falmer.
- Rigby, C. S., Deci, E. L., Patrick, B. P., & Ryan, R. M. (1992). Beyond the intrinsic–extrinsic dichotomy: Self-determination in motivation and learning. Motivation and Emotion, 16, pp 165–۱۸۵٫
- Readings, B. (1996) The University in Ruins. Cambridge, MA: Harvard University.

2. 2. « مَنْ‏ لَمْ‏ یُجْمَعِ‏ الصِّیَامَ‏ مِنَ اللَّیْلِ فَلَا صِیَامَ لَه»^[۱۶]؛ هرکس از شب عزم روزه نداشته باشد، روزه‌اش درست نیست. «لا یَکُونُ الْإِتْمَامُ إِلَّا أَنْ‏ یُجْمَعَ‏ عَلَى إِقَامَهِ عَشَرَهِ أَیَّام‏»^[۱۷]؛ نماز مسافر تمام نیست، مگر آن که عزم و نیّت اقامه ده روز داشته باشد.

۳. لَمَّا أَجْمَعَ أَبُوبَکْرٍ عَلَى‏ مَنْعِ‏ فَاطِمَهَ عَلَیْهَا السَّلَامُ فَدَک‏…؛^[۱۸] چون که ابوبکر عزم و تصمیم گرفت که فاطمه (س) را از تصرّف در فدک منع کند…
با نظر به آنچه در کتب لغت آمده، شاید بتوان گفت در اجماع که به معنای عزم و اراده است، نوعی آمادگی، تفکّر و تدبیر جهت دستیابی به هدف مورد نظر لحاظ شده است. راغب میگوید: باب افعال این واژه، مثل- أَجْمَعْتُ کذا- بیشتر از ثلاثى مجرّد آن به امور فکری و نفسانی مربوط مى‏شود.^[۱۹] مانند آیه شریفه «…فَأَجْمِعُوا أَمْرَکُمْ وَ شُرَکاءَکُمْ…»^[۲۰] : فکر خود و قدرت معبودهایتان را جمع کنید.
در اطلاق اجماع بر هر یک از معانیِ عزم، اتفاق، اِحکام، اطباق و ضَمّ، اختلاف شده که آیا به نحو حقیقت است، خواه از باب مشترک لفظی و یا معنوی؟ یا در بعضی حقیقت و در بقیه مجاز است؟ در این زمینه بحث‌هایی مطرح شده که نیاز و فایده مهمی در طرح و بررسی شان به نظر نمی‌رسد، ولی شاید بتوان ادعا کرد که این ماده (جیم و میم و عین) یک معنای اصلی بیشتر ندارد که همان ضمّ یعنی پیوست دادن و گرد آوردن است و مابقی معانی از مصادیق و لوازم آن به شمار می‌آیند. کلام ابن فارس که پیش از این ذکر شد شاهد این مدعاست: «الجیم و المیم و العین أصلٌ واحد، یدلُّ على تَضَامِّ الشَّیء.»^[۲۱]
۱-۱-۲-۲- تعریف اصطلاحی اجماع
میرزای قمّی از فقهای بزرگ شیعه در کتاب «قوانین الاصول» اجماع را چنین تعریف میکند: اجماع عبارت است از اتّفاق جماعتی از مجتهدین امّت بر امری از امور دینی که اتّفاق آنها کاشف از رأی معصوم باشد^[۲۲]. عناصر این تعریف عبارت است از:

1. 1. اتّفاق؛

1. 1. اتّفاق جماعتی از مجتهدین؛

1. 1. اتّفاقی که کاشف از رأی معصوم باشد؛

1. 1. اتّفاق بر مسأله دینی؛

در واقع اجماع، اتّفاقی است که میتواند حکم شرعی معیّنی را اثبات کند. تمام تعاریفى که فقهای شیعه براى اجماع ذکر کرده‌اند، به همین تعریف برمى‌گردد؛ برخی گفته اند اجماع، اتّفاقى است که امام(ع) از جمله آن‌ ها باشد^[۲۳] یا‌ اتّفاق کسانى که قولشان در فتاوای شرعی معتبر است^[۲۴] یا اینکه اجماع عبارت است از هماهنگی تعداد زیادی از اهل نظر و فتوا در حکم، به اندازهای که موجب احراز حکم شرعی شود.^[۲۵]
غزّالی از علمای بزرگ عامّه در تعریف اجماع می نویسد: اجماع عبارت است از «اتّفاق امّت محمّد(ص) بر امری از امور دینی» و توضیح میدهد که منظور از امّت، مجتهد صاحب فتوی است و اتّفاق همه مردم حتّی عوام و یا علمای سایر رشته های علمی منظور نیست.^[۲۶] به عبارت دیگر در نظر غزّالی اتّفاق کسانی که در مسائل دینی صاحب نظر هستند برای تحقّق اجماع لازم است و نظرات آنها که در این رشته تخصّصی ندارند یا اصلاً بیاطّلاعند نمیتواند در تحقّق و عدم تحقّق اجماع مؤثر باشد، البتّه مواردی در شرع وجود دارد که عملی مورد اجماع همه مردم از عامّی تا عالم است مانند اجماع بر جزئیات اعمال حج و عمره که به طور تفصیل مستند به هیچ آیه و حدیثی نیست ولی مورد اجماع و اتّفاق و عمل همه مسلمانان بوده و هست صرف نظر از اینکه این گونه موارد را می توان مستند به تقریر و رفتار پیغمبر اسلام دانست.^[۲۷]

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

عناصر این تعریف بدین شرح است:

1. 1. اتّفاق؛

1. 1. اتّفاق صاحب نظران مسائل دینی یعنی علمای دین و فقهاء؛

1. 1. اتّفاق فقهای اسلامی نه مذاهب دیگر؛

1. 1. اتّفاق بر مسأله ای از مسائل دینی نه بر مسائل دیگر؛

۱-۱-۲-۲-۱- وجوه تمایز تعاریف اصطلاحی اجماع
با دقّت در تعاریف اجماع از منظر خاصّه و عامّه روشن میشود که:

1. 1. بنا به عقیده شیعه اجماع بدان جهت «حجّت» است که کاشف از رأی معصوم بوده و فقط در این صورت حجّت است. پس حجّیت اجماع در این مذهب به واسطه خود آن نیست بلکه به واسطه رضای پیغمبر(ص) یا امام(ع) است که اتّفاق علما حاکی و کاشف از آن است. در حالی که به اعتقاد عامّه حجّیت اجماع به واسطه خود آن است و بدین جهت «حجّت» است.

1. 1. در مشرب علمای عامّه اتّفاق همه فقها و مجتهدین لازم است تا اجتماعی به وجود آید، حال آنکه در طریقه شیعه اتّفاق کل لازم نیست به خصوص اگر مخالف شناخته شده و به اصطلاح معلوم النّسب باشد، چون معلوم است که او معصوم نیست و مخالفتش مضر نمیباشد.

بدین ترتیب میتوان گفت بین اجماع شیعه و سنّی عموم و خصوص مطلق است یعنی هرجا اجماع به عقیده سنّیان حاصل شود اجماع شیعه هم حاصل شده ولی ممکن است بعضی موارد باشد که شیعه آن را اجماع بداند و سنّیان ندانند چنانکه در مخالفت شخص معروف و شناخته شده این وضع پیش میآید.^[۲۸]
میتوان گفت اصل تفاوت اجماع شیعه و اهل سنّت مسأله کمّی و کیفی آن است که از نظر علمای امامیّه معیار کیفیت است. بنابراین چه بسا اجماع اهل سنّت که از نظر شیعه اجماع نیست. پس به بیان صحیحتر بین اجماع شیعه و سنّی عموم و خصوص من وجه وجود دارد.
۱-۱-۲-۳- واژگان مرتبط با «اجماع»
اطلاق مى‌شود.
۱-۱-۲-۴-۴-۶- اجماع تقیّهای
اجماع تقیه‏اى، به این معنا است که فقیه حکم را از شخص امام(ع) در زمان حضور بشنود، ولى به سبب تقیّه و خوف نتواند حکم را به امام(ع) نسبت دهد و به همین خاطر، ادّعاى اجماع نماید.
اجماع تقیّه‏اى نیز مانند اجماع تشرّفى از مقوله خبر واحد مى‏باشد و حکم آن مانند اجماع منقول به خبر واحد است؛ این در صورتى است که از اجماع تقیّه‏اى علم به رأى امام(ع) حاصل نشود، وگرنه نفس علم داراى حجّیت است و نیازى به حجّیت اجماع ندارد.^[۶۰]
۱-۱-۲-۴-۴-۷- اجماع کشفی
اجماع کشفى، اجماعى است که از طریق تحصیل اتّفاق علما در یک مسأله، کشف مى‏شود که دلیل معتبرى نزد آنها بوده و به ما نرسیده است.
در کتاب «فوائد الاصول» آمده است:
«و قیل: إنّ الوجه فی حجیته إنّما هو لأجل کشفه عن وجود دلیل معتبر عند المجمعین»^[۶۱]:
برخی معتقدند: وجه حجّیت اجماع به خاطر وجود دلیل معتبری نزد مجمعین است (که آن دلیل به دست ما نرسیده است).
معتقدین به اجماع کشفى، مى‏گویند این اجماع نمى‏تواند به طور قطع کاشف از سخن امام(ع) باشد، بلکه فقط نشان مى‏دهد که در مسأله مورد اجماع، دلیلى معتبر وجود داشته که به ما نرسیده است.
طریق کشف از دلیل معتبر، منسوب به مرحوم «نایینى» است.
از شرایط اجماع کشفى، اتّفاق همه علماى یک عصر در مسأله مى‏باشد. افزون برآن، نباید رأى آنان موافق با قاعده و یا اصلى شرعى باشد، زیرا در این صورت احتمال داده مى‏شود مدرک مورد نظر آنها، همان اصل باشد.^[۶۲]
۱-۱-۲-۴-۵- اجماع مدرکى و تعبّدى
اجماع مدرکی به اتّفاق نظر فقها با وجود دلیل قابل استناد در مسأله اطلاق می‌شود. در واقع، اجماعى است که ممکن است منشأ آن، مدرک و دلیلى باشد که موجود است؛ مانند اجماع پیشینیان بر متنجّس شدن آب چاه به واسطه نجاست که مستند این اجماع، روایات متعدّدى است که در این زمینه وجود دارد. این اجماع، اجماع مستند نیز نامیده مى‌شود.
تفاوت اجماع کشفی و مدرکی در این است که در اجماع کشفی احتمال میرود دلیل معتبری نزد مجمعین بوده که به دست ما نرسیده است اما در اجماع مدرکی دلیل قابل استناد در مسأله موجود است. لذا در اینجا اجماع حجیت و موضوعیتی ندارد و تنها همان دلیل مورد استناد خواهد بود.
اجماع تعبّدى، اجماعى است که به دلیلى مستند نیست؛ به همین جهت، به آن اجماع تعبدى گویند.^[۶۳]
۱-۱-۲-۵- خاستگاه اجماع در اندیشه اصولی و فقهی
اجماع همانند هر پدیده دیگری منشأ پیدایش و نقطه آغازی دارد. بنابراین باید دید نخستین بار کی، کجا، چرا و به وسیله چه کسی در تاریخ اسلام پدیده و اندیشه‌ای به نام «اجماع» به عنوان یک دلیل و مدرک شرعی مطرح شده است؟
اجماع، نخستین بار در قضیه سقیفه بنی ساعده و مسأله خلافت به عنوان یک جریان سیاسی و اجتماعی و با هدف توجیه و مشروعیت بخشیدن به خلافت ابوبکر به وسیله خود وی و همفکرانش مطرح شد.^[۶۴] سپس به منظور مستندسازی برای اعتبار اجماع، به موارد و مسائل دیگر تسرّی داده شد؛ تا آن جا که به عنوان یک دلیل در کنار دیگر ادلّه شرعی و عناصر استنباط مورد توجه قرار گرفت و با گذشت زمان به ادبیات، فرهنگ، فقه و اصول شیعه نیز راه یافت.
بسیاری از عالمان شیعه تصریح کرده‌اند که پدیدآورندگان اجماع عامّه‌اند و موجودیت آنها وابسته به اجماع است: «هم الاصل له و هو الاصل لهم»^[۶۵]؛ آنان اصل اجماع هستند و اجماع اصل آنان است.
از سیّد مرتضی علم الهدی، که از جمله مجتهدان‌ تراز اول و آغازگر دوره فقه و اصول کلاسیک شیعه است، نقل شده است که: «أنّ‏ الإجماع‏ شی‏ء أحدثه‏ العامّه و اخترعوه و أدرجوه فی الأدلّه و جعلوه قسما منها، و نحن أخذناه منهم لمّا رأیناه حقّا و وجدناه صالحاً للحجّیّه»^[۶۶]: اجماع چیزی است که عامه آن را ایجاد و اختراع نمودند و در ضمن ادلّه شرعی قرار دادند و از آن جا که اجماع از نگاه ما نیز می‌توانست یک حجّت معتبر شرعی باشد، آن را از عامّه گرفتیم.
۱-۱-۲-۵-۱- اجماع و ارتباط آن با مسأله خلافت
بسیاری از متکلّمان عامّه گفته‌اند راه اثبات ولایت بر دیگران، یا نصب و تعیین از جانب خدا، یا نصّ و معرّفی از جانب ولیّ و خلیفه قبلی، یا به دست گرفتن قدرت با قهر و غلبه مانند کودتاست و یا آن که بر خلافت شخصی اجماع و اتّفاق امّت حاصل شود. اما پس از رحلت رسول خدا(ص)، از سویی خلیفه مورد نظر عامّه از جانب پیامبر(ص) منصوص و منصوب نبوده و از سوی دیگر، ادعا نشده که خلافت او با قهر و غلبه برای به دست گرفتن حاکمیّت بوده است.^[۶۷]
بدین جهت عامّه برای مشروعیّت بخشیدن به حاکمیّت و خلافت ابوبکر به اجماع امّت تمسّک و استناد کردند و چ
ون بیعت با ابوبکر توجیهى از کتاب و سنّت نداشت، مجبور شدند آن را به گونه‌اى توجیه کرده و از طریق اجماع، به آن صبغه‌اى شرعى دهند؛ و براى این کار مقدماتى را ذکر کردند:

1. مسلمانان مدینه یا اهل حلّ و عقد ساکن مدینه، بر بیعت با خلیفه اوّل اجماع کردند؛

شفیره

حشرات­کامل تازه ظاهر شده

۱۳۸۹

a10/0±۶۳/۰

a45/0±۲۸/۳

a57/0±۰۲/۴

a49/0±۸۸/۱

a05/0±۴۳/۰

۱۳۹۰

b01/0±۴۸/۰

a42/0±۶۲/۲

a47/0±۴۶/۳

a19/0±۴۹/۱

a08/0±۳۹/۰

حروف غیر مشابه در هر ستون نشان­دهنده اختلاف معنی­دار در سطح احتمال پنج درصد با بهره گرفتن از آزمون توکی است.
نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که تراکم جمعیت حشرات کامل زمستان­گذران سرخرطومی L. affinis روی گیاه میزبان E. aucheri در بین پنج مرحله مختلف رشدی گیاه میزبان (۱۵۲ و ۴df= ، ۶۱/۴۹F= ، ۰۰۰۱/۰P=) اختلاف معنی­داری را داشت. همچنین، تراکم جمعیت تخم­ها (۱۵۲ و ۴ df=، ۷۶/۶۸F=، ۰۰۰۱/۰P=)، لاروها (۱۵۲ و ۴ df=، ۰۲/۷۲ F=، ۰۰۰۱/۰P=)، شفیره­ها
(۱۵۲ و ۴df= ، ۷۱/۷۰ F=، ۰۰۰۱/۰P=) و حشرات کامل تازه ظاهر شده (۱۵۲ و ۴ df=، ۷۷/۶۷ F=، ۰۰۰۱/۰P=) در بین پنج مرحله مختلف رشدی گیاه میزبان اختلاف معنی­داری را نشان داد. در هر دو سال مورد مطالعه حشرات کامل زمستان­گذران سرخرطومی از مرحله جوانه­دهی تا اوایل رسیدگی
طبق­های گیاه میزبان مشاهده شدند. جمعیت حشرات کامل زمستان­گذران در هر دو سال مورد مطالعه در مراحل جوانه­دهی و رشدونمو جوانه­ ها در مقایسه با مراحل گلدهی و اوایل رسیدگی طبق­های گیاه میزبان به طور معنی­داری بیشتر بود (جدول ۳-۸). تخم­های این حشره در هر دو سال مورد مطالعه از مرحله جوانه­دهی تا گلدهی گیاه میزبان مشاهده شدند. در سال ۱۳۸۹ جمعیت تخم­ها در مرحله جوانه­دهی در مقایسه با مراحل رشدونمو جوانه­ ها و گلدهی به طور معنی­داری بیشتر بود؛ در صورتیکه در سال ۱۳۹۰ جمعیت تخم­ها در مرحله جوانه­دهی و رشدونمو جوانه­ ها در مقایسه با مرحله گلدهی به طور معنی­داری بیشتر بود (جدول ۳-۸). لاروهای این سرخرطومی در سال ۱۳۸۹ از مرحله رشدونمو جوانه­ ها تا اوایل رسیدگی طبق­های گیاه میزبان مشاهده شدند. در این سال جمعیت لاروها در مرحله گلدهی در مقایسه با مراحل رشدونمو جوانه­ ها و اوایل رسیدگی طبق­های گیاه میزبان به طور معنی­داری بیشتر بود. در سال ۱۳۹۰ لاروها از مرحله جوانه­دهی تا اوایل رسیدگی طبق­های گیاه میزبان مشاهده شدند. در این سال جمعیت لاروها در مراحل رشدونمو جوانه­ ها و گلدهی در مقایسه با مراحل جوانه­دهی و اوایل رسیدگی طبق­های گیاه میزبان به طور معنی­داری بیشتر بود (جدول ۳-۸). شفیره­های این سرخرطومی در هر دو سال مورد مطالعه از اوایل تا اواخر رسیدگی طبق­های گیاه میزبان مشاهده شدند که در هر دو سال مورد مطالعه جمعیت شفیره­ها در مرحله اوایل رسیدگی طبق­ها در مقایسه با اواخر رسیدگی طبق­ها به طور معنی­داری بیشتر بود (جدول ۳-۸). حشرات کامل تازه ظاهر شده این سرخرطومی در هر دو سال مورد مطالعه از اوایل تا اواخر رسیدگی طبق­های گیاه میزبان مشاهده شدند که در هر دو سال مورد مطالعه جمعیت حشرات کامل تازه ظاهر شده در مرحله اواخر رسیدگی طبق­ها در مقایسه با اوایل رسیدگی طبق­ها به طور معنی­داری بیشتر بود (جدول ۳-۸).
جدول ۳-۸- مقایسه میانگین (SE±) تراکم جمعیت مراحل مختلف زیستی سرخرطومی L. affinis در مراحل مختلف رشدی گیاه میزبان E. aucheri در دو سال مورد مطالعه

سال

مرحله رشدی

حشرات کامل زمستان­گذران

تخم

لارو

شفیره

حشرات­کامل تازه ظاهر شده

۱۳۸۹

جوانه­دهی

a(A)11/0±۳۷/۱

a(A)79/0±۷۱۲/۸

۰

۰

۰

رشدونمو جوانه­ ها

a(A)14/0±۲۱۵/۱

که مدل بردار مازاد ورودی و بردار کمبود خروجی است. تمام مرجع های DMU₀ کارا هستند و ابرصفحه های تعریف کننده ای وجود دارند که شامل این DMU ها هستند. به عبارت دیگر، این مرجع ها همیشه روی سطوح کارا هستند.
دوآل مساله فوق که به فرم مدل جمعی معروف است به شکل زیر می باشد:

S.t.

(۲۴-۲)
همچنین فرم مضربی مدل جمعی CCR را می توان به صورت زیر نمایش داد:
s.t.

که و بترتیب s بردار و m بردار هستند.
فرم مضربی مدل جمعی BCC را می توان به صورت زیر نمایش داد:
s.t.

, آزاد
که و بترتیب s بردار و m بردار هستند.
از آنجایی که قید موجود در مدل فوق مشابه مدل BCC می باشد در نتیجه مجموعه امکان تولید مشابه مدل BCC است.
تعریف (۲-۴)
DMU₀ کارای جمعی است اگر و فقط اگر s^+*=0, s^-*=0
قضیه (۲-۲)
DMU₀ کارای جمعی است اگر و فقط اگر کارای BCC باشد. ()

خاصیت مدل جمعی

مهمترین خاصیت مدل جمعی پایداری انتقال (انتقال پایدار) می باشد. که شاید علت اصلی ایجاد این مدل خاصیت فوق باشد.
تعریف پایداری انتقال
برای هر مساله مفروض، یک مدل DEA دارای خاصیت پایداری انتقال می باشد اگر با انتقال داده های ورودی یا خروجی در یک مساله جدید همان جواب بهینه ای را داشته باشد که مساله قبلی (اصلی) داشته است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در مدل جمعی در هر دو ماهیت ورودی و خروجی، انتقال پایدار وجود دارد زیرا ارزیابی کارایی در این مدل به مبدا مختصات بستگی ندارد. فرض کنید مجموعه داده های (x,y) را با بهره گرفتن از مقادیر ثابت β_r, α_i انتقال داده و داده های جدید را به صورت زیر بدست می آوریم:
اندازه کارایی مبتنی بر متغیر های کمکی (SBM)
اکنون با معرفی یک اندازه برای ارزیابی کارایی که تحت تغییر واحد اندازه گیری ورودی ها و خروجی پایا است، مدل جمعی را تقویت می کنیم. یعنی اندازه ای را معرفی می کنیم که با تغییر واحد اندازه گیری مثلا متر به کیلومتر تغییری نکند. به طور کلی ابزاری برای اندازه گیری که اگر x_io و x_ij با= x_io k_i x_io و k_ix_ij= x_ij وy_ro y_rj , با c_r y_ro = y_ro وc_r y_rj= y_rj تعویض شوند. K_i و c_r مقادیر ثابت هستند ، تغییری حاصل نگردد.
این خاصیت به عنوان مستقل از بعد و مستقل از واحد شناخته می شود. در این فصل چنین اندازه ای را برای مدل جمعی به شکل SBM تعریف که دارای خواص زیر می باشد:

1. 1. (P₁) این اندازه نسبت به واحد اندازه گیری عوامل ورودی و خروجی پایاست (مستقل از واحد).

1. 1. (P₂) این اندازه به طور یکنوا و بر حسب هر متغیر کمکی ورودی و خروجی کاهشی است (یکنواخت).

مدلهای FDH
مدلهای FDH اولین بار در سال ۱۹۸۴ به وسیله دیپرین و سیمار تولنکز ابداع شد. اساس کار بر مبنای اصل تحدب در ساختن PPS می باشد. به عبارت دیگر در این PPS ضرورتا ترکیب محدب دو امکان تولید متعلق به مجموعه ی امکان تولید نمی باشد. در نتیجه با قبول اصولی، شامل مشاهدات بی کرانی اشعه، امکان پذیری و کمینه درون یابی، PPS مدل FDH_c به صورت زیر تعریف می شود.

PPS_FDHC=
{(X,Y)│X ≥ λ_jⁱX_j&Y ≤ λ_jⁱY_j&λ_jⁱ ≥ ۰}
در نتیجه مدل FDH به صورت زیر خواهد بود.
Min MinӨ_j^k
(۲۰ - ۳)
S t. (a)λ_jkx_ij ≤ Ө_j^kx_ik , i = 1,…,m
(b) λ_jk x_rj ≥ y_{rk ,} r = 1,…,s

شکل (۳-۱۵) مجموعه امکان تولید FDH_c

امتیازات مدل های FDH

برای حل مدل های FDH نیازی به حل یک مساله برنامه ریزی خطی نیست. مقایسه ی زوجی به سادگی جواب بهینه را به دست می دهد.